mercoledì, giugno 17, 2009

Dwi methu gweld

Mae’n dair blynedd yr haf hwn ers i mi gael prawf llygaid, sy’n ddwl a dweud y lleiaf. Wn i ddim sut y gall rhywun ofalu am ei olwg fel y gall gyda’i ddannedd, er enghraifft, ond os gellir gwneud hoffwn i wybod.

Fel pawb arall bydda i fel arfer yn deffro yn y bora efo golwg aneglur ond mae hynny wedi gwrthod ildio heddiw yn fy llygad chwith. Hwnnw ydi’r cont, fel mae’n digwydd. Mae’r golwg yn y llygad de yn iawn, diolch am ofyn, ond dydi’r llall ddim ac felly mae’r sbectolion sy’n rhaid i mi eu gwisgo (yn gwbl anfodlon) yn gryfach o lawer ar un ochr.

Profias y llygad gwallus drwy geisio darllen pethau ar y newyddion ond yn ofer. A hyn oll sydd wedi gwneud i mi feddwl y dylwn fynd am yr ail brawf llygiad hwnnw yn o handi. Cawn weld, siŵr o fod y bydda i’n iawn erbyn diwedd y dydd a chwyno heb reswm ydw i. Hynny neu fy mod i’n araf fynd yn ddall.

sabato, giugno 13, 2009

Fy hoff gerdd

Anaml y bydda i’n blogio ar ddydd Sadwrn, fel y gwyddoch, ond gan fod gennyf amser cyn mynd i’r ŵyl cwrw a seidr yng nghanol y dref, hoffwn i rannu fy hoff gerdd ers blynyddoedd â chi. Enw’r gerdd yw 'Toriad y Dydd', gan John Morris Jones:


Rwy'n hoffi cofio'r amser
Ers llawer blwyddyn faith,
Pan oedd pob Cymro'n Gymro gwir
Yn caru'i wlad a'i iaith,
Llefarai dewr arglwyddi
Ein cadarn heniaith ni,
Parablai arglwyddesau heirdd
Ei pheraidd eiriau hi,
Pan glywid yn y neuadd
Y mwynion dannau mân
Mor fwyn yr elai gyda hwy
Ragorol iaith y gân,
Ond wedi hyn trychineb
I’r hen Gymraeg a fu,
Ymachlud wnaeth ei disglair haul,
Daeth arni hirnos ddu.

O’r plasau a’r neuaddau
Fe’i gyrrwyd dan ei chlais,
Arglwyddi, arglwyddesau beilch
Sisialodd iaith y Sais,
A phrydferth iaith y delyn
Fu’n crwydro’n wael ei ffawd,
Ond clywid eto’i seiniau hoff
Ym mwth y Cymro tlawd,
Meithriniodd gwerin Cymru
Eu heniaith yn ei chlwy’,
Cadd drigo ar eu tafod fyth
Ac yn eu calon hwy,
Gogoniant mwy gaiff eto
A pharch yng Nghymru fydd,
Mi welaf ddisglair olau ‘mlaen
A dyma doriad dydd.

venerdì, giugno 12, 2009

Fe hoffwn i fod yn Saddam Hussein

Arferais ysgrifennu llawer pan oeddwn yn ifancach, yn enwedig pan oeddwn yn yr ysgol, ond dwi wedi hen fynd allan o’r arfer. Daeth yn bur amlwg nad oedd pawb yn dallt popeth roeddwn i’n ei ysgrifennu ‘fyd. Dwi’n siŵr mai fi oedd un o’r bobl gyntaf yn fy mlwydd a oedd yn dallt y cysyniad o gymryd y piss – a dwi wedi gwneud hynny byth ers hynny.

Pan yn rhyw 14 oed, a ninnau mewn dosbarth Cymraeg yn ‘rysgol, rhoddwyd y dasg i ni o ysgrifennu cerdd am rywun enwog yr hoffem fod. Allwch chi ddychmygu, roedd y Michael Schumachers a’r Arnold Schwarzeneggers a’u tebyg yn llu bryd hynny. Os cofiaf yn iawn, fi oedd yr unig un a wnaeth gerdd am fod yn Saddam Hussein. Hyd yma dwi ddim yn dallt pam dim ond y fi wnaeth hynny, ond fel’na mae plant yn de.

Dwi ddim yn cofio’r gerdd yn gwbl gywir ond roedd hi’n rhywbeth tebyg i

Fe hoffwn i fod yn Saddam Hussein
Yn bomio y Kurds a choncro Kuwait
Yn cael digon o olew i werthu dramor
A hwylio ar long i ganol y môr

Byw ym Magdad (sy’n rhywfaint o siom)
Dyfeisio a defnyddio niwclear bom,
Mynd gyda’r fyddin ar yr uchaf don
I ymladd yn erbyn Blair a Clinton.


Afraid dweud nath neb arall (‘blaw am Dafydd Roberts sef yr athro) ddallt y jôc, a chyn gynted ag yr oedd wedi cael ei gosod ar y wal roedd rhywun wedi’i rwygo i lawr mewn ymgais ffug-egwyddorol mi dybiaf. Mi ofynnodd sawl un i mi “Wyt ti isho bod yn Saddam Hussein” a dwi’n cofio meddwl sawl gwaith am ffwcin nob.

Byddai rŵan yn adeg ddoniol i gymharu aelodau Llais Gwynedd â Saddam Hussein, ond dwi ddim isio bod yn Golwg, cofiwch.

mercoledì, giugno 10, 2009

Be wneith rhywun dros yr haf?

Dydi o ddim yn gwybod beth i’w wneud rŵan. Fe ddaeth ac mi aeth yr etholiad yn ddigon ddisymwth, a ‘does math o ddim i’m diddori dros yr haf bellach. Fydda i ddim yn gwylio’r Llewod, er enghraifft. Dwi ddim yn wrth-Lewod fel rhai o’m cyd-genedlaetholwyr, dwi jyst yn meddwl bod y peth yn syniad stiwpid.

Ac mi fydda’n well gen i roi wanc i afr na gwylio criced.

Fel y gwelwch, os edrychwch allan o’r ffenestr (gan gymryd yn ganiataol bod gennych ffenestr addas gerllaw, oni bai eich bod yn byw mewn ogof ym Mlaenau Ffestiniog, neu Flaenau Gwent actiwli, mae’r ddau le cyn waethed â’i gilydd am wn i – rhyfedd a hwythau’n ddau ‘flaenau’ yn de?) mae’r haul hefyd wedi encilio. Mae’r Apprentice wedi dod i ben, ac yn anffodus mae Big Brother wedi dechrau (dwi heb ddilyn Big Brother am dair blynedd bellach).

Bydd y Daily Star yn sôn am Big Brother yn fwy na dim arall, a dydi’r papur ddim yn cymryd hir iawn i’w ddarllen (ychydig fel maniffesto Llais Gwynedd, er, fel bwystfil Llyn Tegid, dydi hwnnw fwy na thebyg ddim yn bodoli) ond dyna’r peth da amdano. Mi fedraf droi at y tudalennau problemau yn syth bin felly, gan ymhyfrydu yn y straeon a ddarllennaf yno.

Fydda i methu fforddio gwyliau. Mi ges wys i’r llys echddoe am i mi beidio â thalu’r treth gyngor. Mi dalais am flwyddyn gron, am ryw reswm, ond leiaf nad af i’r llys. Dwi byth wedi bod mewn llys, a byth yn bwriadu mynd oni lofruddiaf Dyfed. Fyddai’n braf.

Ta waeth, ers gadael y brifysgol mae’r hafau ychydig yn wag – nid gwyliau mohono bellach, ond un slog hir mewn swyddfa tra bod eraill yn mwynhau. Gas gen i ffwcin athrawon.

lunedì, giugno 08, 2009

Dadansoddiad etholiadol

Dydw i ddim am gynnig dadansoddiad manwl ar etholiadau neithiwr, dim ond ambell i sylw a hynny am Gymru. Mae arna i ofn nad rhai cadarnhaol mohonynt.

Mae gweld y Ceidwadwyr ar y brig yn brifo, ond mi fyddant yn dathlu, ac fe ddylent, ‘does modd dweud pa mor arwyddocaol ydi buddugoliaeth Dorïaidd yng Nghymru – ond peidiwn â gor-gyffroi. Enillodd y Ceidwadwyr yn sgîl cwymp anferthol yn y bleidlais Lafur ac nid cynnydd mawr yn eu pleidlais eu hunain. Roedd canran y pleidleisiau a gawsant yn llai nag yn 2007 ac yn debyg i’w blwyddyn erchyll yn ’97. I bob pwrpas, dydi’r Ceidwadwyr heb wneud cynnydd. Mae llwyddiant ar sail methiant arall yn gallu cuddio’r darlun llawn.

Ar y llaw arall mae gan Blaid Cymru gwestiynau mawr i’w hateb. Roedd canlyniad neithiwr yn hynod, hynod siomedig. Aeth ei phleidlais i fyny fawr ddim, ac heblaw am Lanelli dydi hi ddim yn ymddangos bod y Blaid wedi wirioneddol ennill tir ar draws Cymru. Cofiwn, y farn gyffredin ymhlith sylwebyddion gwleidyddol a’r cylchoedd gwleidyddol oedd mai Plaid Cymru fyddai debycaf o elwa ar drai Llafur. Ni wnaeth o gwbl. Efallai ei bod wedi dioddef o’i chysylltiad â Llafur yn y Cynulliad, neu efallai o ystyried y proffwydi ei bod wedi bod yn hunanfodlon a disgwyl ennill. Yn amlwg, ni wnaeth ennill digon o bleidleisiau oddi wrth Lafur, sy’n hanfodol er mwyn i’r blaid dyfu.

Gan ddweud hynny mae’n anodd meddwl beth arall y gallai Plaid Cymru fod wedi’i wneud – sy’n bryderus.

Er mor anfodlon oedd gweld UKIP yn ennill sedd, cofiwn hefyd mai bach oedd ei chynnydd, ac yn yr un ffordd â’r Ceidwadwyr, cwymp Llafur a sicrhaodd sedd iddi ac nid cynnydd mawr yn ei phleidlais ei hun. O ran y Democratiaid Rhyddfrydol, ‘does fawr i’w ddweud, fe wnaethon nhw gyn waethed â’r disgwyl, a dim ond un etholaeth a enillwyd ganddynt, sef Canol Caerdydd (mi gredaf). Mae’n cadarnhau un peth, fodd bynnag – dydyn nhw ddim yn rym o unrhyw bwys yng Nghymru.

Beth nesaf?

Mae rhywun yn teimlo bod tranc y Blaid Lafur yn anochel yng Nghymru erbyn hyn. Yr hyn nad yw’n glir ydi pwy fydd yn elwa ar hynny. O dystiolaeth dila etholiadau neithiwr, y gwir ydi pawb fawr ddim. Ond tybed a oes un posibilrwydd arall?

Mae Llafur yn colli yng Nghymru yn ddaeargryn niwclear. Seriws ‘wan. Ond mae pawb ohonom wedi cael sioc a hanner o weld y Ceidwadwyr yn dod i’r brig. Tybed, tybed a fydd hynny yn ei hun yn ysgogiad i’r Llafurwyr nad aethent i bleidleisio i bleidleisio mewn etholiad cyffredinol mewn pleidlais wrth-Dorïaidd? Gyda Phlaid Cymru yn drydydd, er yn drydydd agos, dydy hi ddim wedi ymsefydlu fel opsiwn posibl amgen i Lafurwyr oherwydd hynny, sy’n awgrymu i mi na fydd pleidleiswyr Llafur yn troi ati naill ai i brotestio, neu o ran newid sylfaenol yng ngwleidyddiaeth Cymru, fel y gwelir yn yr Alban.

Petai Plaid Cymru wedi dod yn ail, yna’r canfyddiad fyddai mai brwydr fawr y dyfodol fyddai Plaid a’r Ceidwadwyr. Y canlyniad?

Gallai colli i’r Ceidwadwyr, yn y pen draw, fod yn hwb i Lafur, a thrwy hynny o bosibl arwain at gyfnod di-dwf i Blaid Cymru.

giovedì, giugno 04, 2009

Dyma hi

Wel, mae'r diwrnod mawr yma.

Dwi wedi pleidleisio eisoes. Dwi'n meddwl fi oedd y cyntaf i'r orsaf bleidleisio achos roedd y bobl wrthi'n gosod yr arwyddion i fyny. What a saddo.

Piti mawr bod yn rhaid disgwyl tan nos Sul i weld y canlyniadau, ond mi fydda i'n chwilio am sïon o rwan tan hynny heb os!

martedì, giugno 02, 2009

Mai'n rhy boeth ac mae Eluned Morgan yn mynd ar fy nerfau

Dwi ddim yn gwybod be dwi’n fwy blin am – Eluned Morgan yn wirioneddol, o waelod calon, siarad shait ar Pawb a’i Farn neithiwr, ynteu’r tywydd chwilboeth ‘ma. Dwi ddim yn meddwl fy mod i erioed wedi ysgyrnygu cymaint ar wrthrych di-enaid (y teledu yn yr achos hwn) wrth glywed y ddynas wirion yn gwadu hawliau i’r Gymraeg yn Ewrop, heb sôn am fod mor erchyll o drahaus a dweud nad ydi gwledydd bach Ewrop yn bwysig. Onid un o brif nodau’r Undeb Ewropeaidd ydi rhoi llais i’r gwledydd bychain, nid cael unigolion hunanbwysig yn eu habwybyddu?

Diolch byth na fydd honno’n fy nghynrychioli o hyn ‘mlaen.

Ond mae’r tywydd hefyd yn rhoi cur pen i mi. O, mi welwch y penawdau – cynhesu byd-eang, Prydain fel Ibiza ymhen degawd, pawb ar y traeth (mi es i draeth Aberogwr y diwrnod o’r blaen a mwynhau ond dwi wedi llosgi ‘nghoes sy ddim yn fanteisiol). Pawb arall yn eu shorts – rhaid i mi wisgo crys a throwsus o hyd, gan chwysu chwartia yn cerad o amgylch Caerdydd yn diawlio’r haul i mi’n hun.

Fydda rhywun byth yn meddwl fy mod i’n chwarter Eidalwr. Fydd hi’n cyrraedd chwech ar hugain ryw ben heddiw, medda nhw. Gobeithio ar y diawl y bydda i’n y cysgod bryd hynny. Dwi’n cofio adrodd yn Steddfod Dyffryn Ogs ‘stalwm darn bach sydd bellach yn gymwys i mi:

Dyn bach o eira
Ar lechwedd y bryn
Ei het yn ddu
A’i wallt yn wyn,
Dim traed o’i dano
A’i lygaid yn syn,
Pan ddaw yr haul allan

Fe doddith yn llyn.