martedì, dicembre 30, 2014

Polau Ashcroft - rhai ystadegau difyr ar Blaid Cymru

Dwi mewn brys, ond mae ambell beth wedi fy nharo ym mholau’r Arglwydd Ashcroft o ran ffigurau Plaid Cymru. Dwi ddim yn gwneud pwynt gwleidyddol yn y post hwn, felly dyma eu cyflwyno ac nid eu dadansoddi.

Yn gyntaf, bwriad pleidleisio pobl 18-24. Mae’r cwestiwn penodol hwn yn ymwneud â meddwl am yr etholaeth y maen nhw’n byw ynddi.

Etholaeth
18 – 24 oed
Cyffredinol
Brycheiniog a Maesyfed
6%
6%
Canol Caerdydd
7%
8%
Gogledd Caerdydd
13%
6%
Gorll. C’fyrddin a De Penfro
27%
14%

Yr ail ydi pwy fyddai’n well gan bleidleiswyr Plaid Cymru i ffurfio’r llywodraeth nesaf – mae amryw ddewisiadau ond dyma’r rhai o ran llywodraeth Lafur (gan gynnwys clymblaid Llafur a Dem Rhydd) neu llywodraeth Geidwadol (gan gynnwys clymblaid Ceidwadwyr a Dem Rhydd). Ni ddadansoddwyd ymatebion y rhai oedd am bleidleisio i’r Blaid yng Nghanol Caerdydd ar y cwestiwn hwn.

Etholaeth
Llafur (+ clym. DRh)
Ceidwadol (+ clym. DRh)
Brycheiniog a Maesyfed
47%
41%
Gogledd Caerdydd
67%
29%
Gorll. C’fyrddin a De Penfro
48%
38%

Efallai bod y tabl uchod yn dweud rhywfaint am natur wahanol cefnogaeth y Blaid mewn ardaloedd gwahanol, rhywbeth nad ydi pawb yn y Blaid yn ei gydnabod.

Wrth gwrs, mae maint y samplau i'r ffigurau penodol hyn uchod yn fach iawn - efallai'n rhy fach i ddod i unrhyw gasgliad pendant yn eu cylch - ond maen nhw serch hynny'n ddifyr yn fy marn i.
 
Ffynonellau:
Arglwydd Ashcroft –Brycheiniog a Maesyfed
Arglwydd Ashcroft – Canol Caerdydd
Arglwydd Ashcroft – Gogledd Caerdydd
Arglwydd Ashcroft –Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro

sabato, dicembre 27, 2014

Proffwydo 2015: Y Ceidwadwyr

I mi’n bersonol, mae’r hyn a allai ddigwydd i’r Ceidwadwyr yng Nghymru y flwyddyn nesaf yn fwy difyr nag unrhyw un o’r pleidiau eraill. Y rheswm dros hyn yn syml ydi UKIP. Er bod cynnydd UKIP i’w weld yn effeithio’n fwyfwy ar Lafur, teg dweud mai’r farn academaidd gyffredin o hyd yw y bydd yn effeithio ar y Ceidwadwyr yn fwy. Ond yng Nghymru, dwi’n amau’n gryf y gallai’r gwrthwyneb fod yn wir – hynny yw, y bydd Llafur yn colli mwy o bleidleisiau i UKIP nag y bydd y Ceidwadwyr. Y broblem i’r Ceidwadwyr ydi nad ydi eu seddi hanner mor ddiogel â rhai Llafur. Gallai Llafur golli mwy o bleidleisiau i UKIP na’r Ceidwadwyr, ond llwyddo i gipio seddi oddi ar y Ceidwadwyr serch hynny. Rhyfedd o fyd.

Heb isio mynd yn ôl gormod mewn hanes – dyma sut mae’r Ceidwadwyr wedi gwneud ers trychineb 1997.

Etholiad
Pleidleisiau
Canran
Seddi
1997
317,145
19.6
0
2001
288,623
21.0
0
2005
297,830
21.4
3
2010
382,730
26.1
8

Dwi’n meddwl ei fod yn deg dweud, erbyn 2010, roedd y Ceidwadwyr yn agos at wneud cystal ag y gallen nhw ddisgwyl ei wneud yng Nghymru y dyddiau hyn. Ar yr un olwg mae ystadegau 2010 yn rhai calonogol iddynt ond byddai hynny braidd yn gamarweiniol. Rhaid cofio, hon yw’r blaid gafodd hanner miliwn o bleidleisiau yng Nghymru, bron ar ei ben, mewn pedwar etholiad o’r bron rhwng 1979 a 1992. Erbyn heddiw, mae’n anodd iawn gweld y Ceidwadwyr yn gwneud cystal yng Nghymru byth eto.

Er, tydi’r patrwm yn y tabl uchod ddim yn unigryw. Mae’r bleidlais Geidwadol wedi cryfhau’n gyson yn etholiadau’r Cynulliad hefyd, gan godi o lai na 16% ym 1999 i bron 23% yn 2011. Y mae’r craidd Torïaidd i’w weld eto’n un gweddol gadarn, er nid yn un enfawr.

Ond o ran heddiw, yn hytrach na ddoe, roedd 2010 yn ganlyniad da i’r Ceidwadwyr, er yn bosib hoffen nhw fod wedi gwneud fymryn yn well o ran seddi. Serch hynny, mae’r Ceidwadwyr mewn llywodraeth ers bron pum mlynedd erbyn heddiw. A dydi hon ddim yn glymblaid boblogaidd. Mae’r blaid leiaf ynddi’n cael ei waldio yn y polau. Felly byddai disgwyl i’r Ceidwadwyr fod ar drai dirfawr yn y polau.

Wele dabl, wele ddifyrwch.

 
Ceidwadwyr
UKIP
Llafur
Etholiad 2010
26.1%
2.4%
36.2%
Polau Cymreig 2012-2013
22.9%
8.3%*
49.9%
Polau Cymreig 2014
23.4%
13.0%
40.9%
* 2013 yn unig

Mae’r gefnogaeth i’r Ceidwadwyr, fel sydd wedi cael ei ddweud mewn blogiau eraill o’r blaen, wedi bod yn rhyfeddol tu hwnt o sefydlog. Cefnogaeth Llafur sydd i’w gweld yn chwalu, gydag UKIP ar gynnydd. Roedd cefnogaeth UKIP ym mhôl olaf eleni 8% yn uwch na’r un adeg y llynedd, gyda Llafur 10% yn is, a’r Ceidwadwyr 2% yn uwch. A dyna’r duedd a fu yn mholau Cymreig eleni o ddechrau’r flwyddyn hyd ei therfyn; UKIP ar gynnydd, Llafur ar drai, y Ceidwadwyr yn dal eu tir. Y mae’r rhyng-gysylltiad, fel petai, rhwng sgorau pôl y tair plaid hyn yng Nghymru yn rhyfeddol o ddifyr. Pan ddywedodd Nigel Farage, “There’s something happing in Walesthat I don’t fully understand”, dwi’n unfarn â fo.
 
Yr awgrym cryf ydi bod gogwydd mawr o Lafur i UKIP yn digwydd yng Nghymru, a bod y gogwydd oddi wrth y Ceidwadwyr yn llai, efallai’n wir yn sylweddol lai. Ond wrth gwrs, fel y crybwyllais uchod, problem y Ceidwadwyr ydi bod eu seddi nhw’n llawer, llawer mwy tebygol o gael eu colli, yn syml am fod y mwyafrifau’n llai, a bod demograffeg rhai o’r seddi a gadwant yn eithaf ffafriol i UKIP amharu ar eu gobeithion o’u cadw.
 
Sedd
Mwyafrif
Ail blaid yn 2010
Mynwy
10,425
22.4%
Llafur
Gorllewin Clwyd
6,419
16.8%
Llafur
Preseli Penfro
4,605
11.6%
Llafur
Bro Morgannwg
4,307
8.8%
Llafur
Aberconwy
3,398
11.3%
Llafur
Gorll. C’fyrddin a De Penfro
3,423
8.5%
Llafur
Trefaldwyn
1,184
3.5%
Democratiaid Rhyddfrydol
Gogledd Caerdydd
194
0.4%
Llafur

O edrych yn fras ar yr uchod, mae’n anodd dadlau, dwi’n meddwl, mai’r Ceidwadwyr ydi’r ffefrynnau clir iawn mewn pedair – Mynwy, Gorllewin Clwyd, Preseli Penfro a Threfaldwyn (a hynny am resymau penodol yn ymwneud â’r etholaeth honno). Mae’r mwyafrif ym Mynwy yn rhy fawr i Lafur ei oresgyn fel y saif pethau, a thybia rhywun y bydd David Jones, Stephen Crabb a Glyn Davies oll yn ddiogel diolch yn bennaf i bwy ydyn nhw. Dwi’n hapus y funud hon i alw pob un o’r seddi hynny i’r Ceidwadwyr.
 
 
 
Ar yr un pryd, does ‘na ddim wir amheuaeth y bydd y Ceidwadwyr yn colli Gogledd Caerdydd – roedd pôl etholaeth yr Arglwydd Ashcroft ym mis Mai yn awgrymu bod y Ceidwadwyr ar ei hôl hi 40 i 33 pwynt canran i Lafur. Teimla rhywun, er bod Llafur o hyd yn gwanychu yn y polau Cymreig, nad oes ffordd yn ôl yma.
 
Mae Ashcroft yn eithaf handi pan ddaw i edrych ar etholaethau unigol – rhyddhawyd pôl arall (sydd â manylion hynod ddifyr ynddo os ewch chi drwy’r ffigurau) fis yma, ond hynny am Orllewin Caerfyrddin a De Penfro. Awgryma gwymp sylweddol ym mhleidlais y Ceidwadwyr, a chynnydd sylweddol i UKIP, ond gyda’r gefnogaeth i Lafur yn segur (yn wir, fymryn yn is nag yn 2010) yno, maen nhw’n edrych fel cadw’r sedd. Fodd bynnag, ym mis Rhagfyr rydyn ni hefyd wedi gweld Llafur yn ymestyn y bwlch dros y Ceidwadwyr yn y polau Prydeinig. Sedd arall ydi hon sy’n gwbl, gwbl ddibynnol ar oddi ar bwy mae UKIP yn denu eu cefnogaeth.
 
Gadewa hynny ddwy sedd arall, sef Bro Morgannwg ac Aberconwy, dwy sedd lle byddwn i’n tybio bod UKIP am ddenu mwy o bleidleiswyr Ceidwadol na Llafur. Yn ôl yn 2007, safodd UKIP ym Mro Morgannwg gan ennill dros 2,000 o bleidleisiau, a thybiodd lawer bryd hynny, heb eu hymyrraeth nhw, mai’r Ceidwadwyr fyddai wedi mynd â hi (os cofiwch chi, Llafur enillodd o 83 pleidlais).
 
Mae hefyd bleidleisiau i UKIP yn Aberconwy – mae demograffeg y sedd yn awgrymu hynny’n ddiamheuaeth. Dybiwn i fod gobeithion y Ceidwadwyr o gadw’r ddwy sedd hyn yn cymharu rhywfaint â Gorllewin Caerfyrddin – maen nhw am golli miloedd o bleidleisiau i UKIP, ond os gall UKIP hudo hyd yn oed rai cannoedd gan Lafur, gallai fod yn ddigon.
 
Dybiwn i fod Aberconwy’n fwy diogel na Bro Morgannwg ar y funud. Mae pleidleisiau i’w hennill a’u colli i bob cyfeiriad yn Aberconwy, ond ras rhwng dau ydi Bro Morgannwg, fydd efallai’n gwasgu ar bleidleisiau fymryn yn fwy. Cawn weld.
 
Mae UKIP, fodd bynnag, yn broblem fawr i’r Ceidwadwyr yng Nghymru. Os bydd UKIP yn denu digon o bleidleisiau ganddynt yng Ngorllewin Caerfyrddin, Bro Morgannwg, Aberconwy a hyd yn oed, ar ddiwrnod da iddynt, Gorllewin Clwyd, gallai’r seddi hyn gael eu colli. Dydi’r gwrthwyneb ddim yn wir o ran Llafur – bydd Llafur yn colli degau o filoedd o bleidleisiau i UKIP hefyd, ond ni welaf unrhyw sedd yng Nghymru lle mai’r Ceidwadwyr sydd debycaf o fanteisio ar hynny.  
 
Petaem ni’n byw mewn hinsawdd wleidyddol gyffredinol, mae ‘na ambell sedd arall y tu allan i’r wyth sydd ganddynt lle gallai’r Ceidwadwyr fod yn gystadleuol. Ond fel ag y mae hi, hyd yn oed petaent yn cadw pob un o’r seddi uchod, dim ond un sedd y gallen nhw gobeithio ei chipio eleni, sef (fel y trafodais wrth drafod y Democratiaid Rhyddfrydol) Brycheiniog a Maesyfed. Awgryma Ashcroft nad ydi hynny am ddigwydd. Dwi’n tueddu i feddwl, yn y sedd benodol honno yn yr etholiad penodol hwn sydd ar y gorwel, mai job y Ceidwadwyr ydi cynnal eu pleidlais graidd. Job syml, anodd fydd hynny, ond gallai fod yn ddigon a throi Powys gyfan yn las.
 
Serch hynny, fel hyn dwi’n ei gweld ar y Ceidwadwyr y tro hwn. O’u hwyth sedd bresennol, ond eu hanner sy’n ddiogel, maen nhw’n debygol o ennill mewn dwy (Aberconwy a Gorll. C’fyrddin), yn debygol o golli un (Bro Morgannwg) ac yn sicr o golli un (Gog. C’dydd). Os ydyn nhw’n dal eu tir yn y polau Cymreig – efallai’n ennill rhyw ganran neu fwy yn genedlaethol nag sy’n cael ei awgrymu yn y polau – gallai hynny fod yn ddigon i gadw 7 o’u seddi a chipio un.
 
Pa beth bynnag eu ffawd yn 2015, mae dyddiau duon ’97 a ’01 yn hen, hen hanes erbyn hyn. Y mae’r blaid Geidwadol yma i aros am sbel.
 
Yn y flwyddyn newydd byddaf yn dadansoddi gobeithion Plaid Cymru.