domenica, settembre 04, 2011

Y mae'n awr yn hwyr y dydd (a gyda llaw, helo eto)

Wel helo helo! Dwi wedi cael penwythnos hyfryd ac yn teimlo fel y boi. Chewch chi’m crynodeb o’m hanes diweddar achos does ‘na ddim byd wedi newid, hen goc oen fues i erioed a hen goc oen ydw i. Dwi dal yng Nghaerdydd er fy mod i isio mynd nôl i Rachub, a dwi dal yn sillafu Vimto fel Vimpto ac yn ei ddweud felly hefyd, ac fydd na’m stop arna’ i yn hyn o beth. A pheidiwch â meddwl eich bod chi’n gwbl ddiogel rhagof, dwi’n dilyn y blogiau yn gyson a ffyddlon o hyd, yn gwneud yn siŵr eich bod chi gyd yn byhafio, er nad ydw i’n dweud llawer fy hun wrth gwrs. Sy’n drist ofnadwy achos, fel y gwyddoch, mae fy marn i’n bwysig.

Fe wnaeth un peth godi fy nghalon dros y dyddiau diwethaf, sef bod fy newis cyntaf i arwain Plaid Cymru, Elin Jones, wedi datgan ei bod am fynd am yr arweinyddiaeth. Efallai y soniaf am hynny’n fanylach maes o law, pan ddaw pethau’n gliriach parthed pawb sy’n bwriadu sefyll, ond petawn i’n ailymaelodi â’r Blaid (a ‘sgen i’m math o fwriad gwneud hynny – pan dwi’n llenwi cwisys ar-lein ‘pwy ddylia chdi fotio iddo fo’ dwi’n ddi-ffael yn cael y BNP) fel dwi wedi’i nodi o’r blaen, Elin Jones y buaswn i’n pleidleisio drosti, heb ronyn o amheuaeth. Y mae hi’n sefyll dros y Blaid ar y ffurf y credais ynddi.

Ond er bod Elin wedi codi ‘nghalon (a dyna’r unig beth iddi godi galla i eich sicrhau) mae ‘na ddigon o bethau sy’n parhau i’m digalonni, a rhoddodd Blog Banw fawr o achos imi wenu. Nid fy mod i ddim yn licio’r blog, wrth gwrs, dwi’n eithaf licio Blog Banw, ond ei eiriau am y Fro Gymraeg, ac a ddylem gefnogi Cymru ddwyieithog ynteu gwarchod y Fro. Ac a oes angen i ni ddewis.

Un peth dwi wrth fy mod am Gaerdydd ydi fy mod i’n gallu twyllo fy hun. Efallai bod y gymuned Gymraeg yma’n artiffisial i raddau helaeth, ond mae hi’n gymuned Gymraeg serch hynny, ac un sy’n cryfhau. Ond nid cymuned gynhenid ydi hi, mewn difri, eithr cymuned o alltudiaid o’r gorllewin a’r gogledd, sy’n gosod ei ffiniau ac yn hapus byw oddi mewn iddynt. Hyd yn oed os wyt Gymro Cymraeg a aned yma, mae’n bur debyg na aned dy rieni yma. Serch hynny, dwi ddim yn licio clywed pobl o’r hen ardaloedd yn poeri’n ewynnog eiriau cas am Gymry Caerdydd – y mae brwydr ieithyddol i’w hymladd yma hefyd.

Ydi’r frwydr honno yr un mor bwysig â brwydr y Bröydd? Wel, nac ydi. Y rheswm bod y Gymraeg yn rhyw fath o gryfhau yn y de-ddwyrain (a dwi’n dweud “rhyw fath o gryfhau” ar bwrpas) ydi oherwydd athrawon, cyfieithwyr, swyddogion a phobl broffesiynol alltud eraill yn dod i’r ardaloedd hyn o’r cymunedau Cymraeg, ac mae llif cyson ohonynt wedi bod ers dau ddegawd; y Fro gynhaliodd y Gymraeg yn y de-ddwyrain yn ystod ei dyddiau duaf. Ond dwy ochr i’r geiniog ydi hynny, wrth gwrs. Fel dwi wedi mynegi droeon erbyn hyn, mae’r Fro Gymraeg yn marw, ac oni wneir ymdrech benodol i’w hachub, y mae ar ben arni hi.

Yn anffodus, mae’r haul eisoes ar fachlud dros y Bröydd, ac mewn rhannau helaeth o’n gwlad y mae’r canfyddiad mai Cymraeg ydi’r brif iaith yno’n gwbl wallus; hunan-dwyll ydyw, fel i mi ganfod ar ymweliad diweddar â Chaerfyrddin. Yn 2011, myth ydi cadarnleoedd Cymraeg y de-orllewin; myth cysurus, bodlon. Nid canrannau siaradwyr sy’n bwysig eithr y geiriau ar dafodau pobl.

Y mae elfen o’r hunan-dwyll hwn hefyd yn y gogledd-orllewin. Dwi’n gwybod fy mod i’n cyfeirio lot at Ynys Môn fel enghraifft o rywle y mae’r Gymraeg mewn sefyllfa ddifrifol, ond fyddech chi fawr gwell yn ymweld â Rachub. Ynfytyn fyddai’r diystyru effaith y mewnlifiad ar y cymunedau hyn, ac mae digon o bobl gwleidyddol gywir sy’n gwneud hyn hyd yn oed ymhlith rhengoedd cenedlaetholdeb. Er enghraifft, dwi’n cofio i flog Syniadau ddatgan (er na allaf ffeindio’r union neges) na fyddai’n drychineb pe collid mwyafrifoedd Cymraeg Ceredigion a Sir Gâr yn y cyfrifiad nesaf. Wel, mi fyddai hynny’n drychineb – ac yn bwysicach fyth, trychineb fydd hi.

A beth am yr iaith ymhlith plant? Wn i ddim be sydd haru pobl sy’n magu eu plant yn y Saesneg tra y gallant wneud hynny’n Gymraeg, ond mae’n gyffredin iawn erbyn hyn – ac nid dim ond yn Rachub, neu yn Sir Gâr lle daw llai na 25% o blant ysgolion cynradd y sir o aelwydydd Cymraeg, mi glywch chi hyn yn ddigon cyffredin yn Llangefni neu Gaernarfon hefyd. Ac o ran y Gymraeg, chewch chi fawr gadarnach na’r llefydd hynny. Arferai pobl yr ardaloedd hyn, a’r Fro’n helaethach, feddwl ‘siarad Cymraeg = Cymro’.  Cytunwch ai peidio â hynny, mi dybiaf fod yr ymdrech i ddileu’r agwedd honno wedi niweidio’r Gymraeg yn enfawr mewn rhai cymunedau, ac efallai’n fwy penodol yn y de na’r gogledd. Hynny ydi, geith y plant siarad Saesneg a dal fod yn Gymry achos dydi’r Gymraeg ddim mwyach yn rhan hanfodol o Gymreictod.

Ychwaneger hyn at y ffaith bod llawer o blant o aelwydydd Cymraeg yn dewis siarad Saesneg gyda’i gilydd o’u gwirfodd, a dydi’r dyfodol ddim yn dda iawn. ‘Does ‘na ddim pwynt gofyn i rywun fel fi am atebion i’r problemau uchod – ‘sgen i ddim un a dwi’m yn meddwl bod gan fawr neb un. Y mae hynny yn ei hun yn dweud y cyfan.

Wrth gwrs, mae gynnon ni hefyd lywodraeth ym Mae Caerdydd sy’n ymddangos yn eithaf penderfynol mewn rhai rhannau o’n gwlad i ddileu’r Gymraeg yn llwyr ac yn ddi-droi’n ôl – wele gynlluniau tai’r gogledd-ddwyrain a Chaerfyrddin. Petawn ni oll yn erfyn ar ein llywodraeth i warchod yr iaith a Chymreictod a gwrthod y fath gynlluniau, neges i glustiau di-glyw fyddai. Dwi’m yn meddwl bod na gweinidog nac aelod cynulliad yn rhengoedd Llywodraeth Cymru sy’n poeni dim ei bod am ddifa’r Gymraeg. Pwy feddyliasai nôl yn ’99 y buasai ein llywodraeth genedlaethol ymhlith y llu ffactorau yn erbyn parhad yr iaith?

Dywed Blog Banw am eiriau Saunders Lewis:

Os am achub ein hiaith fel dywedodd Saunders, rhaid i ni brofi chwyldro, nid ond ar bapur ac arwyddbost ond ym meddylfryd y Cymry, a’r rheiny sydd yn galw Cymru yn gartref arnynt bellach. Rhaid i siroedd fel Sir Gâr, Ceredigion, Conwy, Sir Fôn neud camau arwyddocaol i brofi eu bod o ddifri dros ddiogelu’r iaith. Yr hyn a gawn yw ffug gefnogaeth, sydd yn wastraff. Beth yw’r pwynt cael arwyddbost Cymraeg os na ellir cael gwasanaeth Cymraeg mewn cymuned Cymraeg?

Y mae’r hen Saunders yn cael ei ddilorni llawer heddiw, hyd yn oed ymysg rhai aelodau mwy trendi Plaid Cymru sy’n meddwl bod nationalist yn hen air cas, ond mae gen i barch mawr at Saunders (er y buaswn i’n sicr yn rhoi cic allan o’r gwely iddo). Yn anffodus i ni, roedd Saunders ychydig o broffwyd; ystyriwch sefyllfa adeg ‘Tynged yr Iaith’ a heddiw. Mi rhagwelodd y sefyllfa bresennol i’r dim, hanner canrif yn ôl, ac alla’ i ddim ond am gytuno â’i eiriau. Read it and weep, Cymru fach:

Yn fy marn i, pe ceid unrhyw fath o hunan-lywodraeth i Gymru cyn arddel ac arfer yr iaith Gymraeg yn iaith swyddogol yn holl weinyddiad yr awdurdodau lleol a gwladol yn y rhanbarthau Cymraeg o'n gwlad, ni cheid mohoni'n iaith swyddogol o gwbl, a byddai tranc yr iaith yn gynt nag y bydd ei thranc hi dan Lywodraeth Loegr.

giovedì, luglio 28, 2011

John ac Alun y Ffycars

Na, dwi'm yn blogio rhyw lawer ddim mwy. Ond fydda i dal yn licio gweld y pethau y mae pobl yn eu teipio ar Gwgl i gyrraedd y blog. Pa un o'r isod ydi fy ffefryn, meddech chwi?

martedì, luglio 12, 2011

Y Diffyg

Wel, dwi mewn man rhyfedd ar y funud. Efallai eich bod chi wedi sylweddoli bod y blog wedi bod yn ddistaw yn ddiweddar a felly fydd hi o hyn ymlaen. A dweud y gwir dim ond hyn a hyn y gallwn ei ddweud am hanesion fy nheulu od. Dydi'r ffaith bod Nain yn honni iddi ond wneud un omlet yn ei bywyd o fawr o ddiddordeb i'r rhan fwyaf o bobl, na'r ffaith i 'Nhaid honni iddi roi blawd efo fo. Fe edrychodd hi arno, yn llawn casineb, a dweud bod 'na "rhywbeth yn rong yn dy ben". Dydi Nain ddim yn licio pobol yn gwneud iddi edrych yn wirion ac i'r diben hwnnw mae rhywun yn hapus iawn nad oes ganddi ryngrwyd.

Ond y prif reswm am ddistawrwydd y blog ydi gwleidyddiaeth, un o gonglfeini fy mwydro dros y blynyddoedd diwethaf. Ydi, mae gwleidyddiaeth yn rhannol ddiddorol ar y funud, ond mae gen i gyfaddefiad. Daeth datgeliad ataf yn ddiweddar sef fy mod i wedi llwyr, llwyr colli diddordeb mewn gwleidyddiaeth. Dwi wedi teimlo'n debyg i hyn ambell waith, ond y tro hwn dwi 'di cael amser i bwyso a mesur yn lle dweud rhywbeth yn ffwrdd â hi.

Dwi wedi fy nadrithio o'r blaen ambell waith. Dwi'n teimlo felly ar y funud. Soniwyd lawer am ddiffyg gwahaniaethau'r pleidiau yn etholiad eleni, ac alla i ddim anghytuno. I'r diben hwnnw, dydw i ddim yn teimlo bod unrhyw blaid yn fy nghynrychioli mwyach. Y mae'r Blaid, yn hytrach na arddel ei chenedlaetholdeb, fel petai'n fwyfwy cilio rhagddo - a dim ond hyn a hyn y gall Cymro Cymraeg oddef clywed "dydyn ni ddim jyst i siaradwyr Cymraeg" heb deimlo ar y naill law wedi'i gymryd yn ganiatol ac ar y llall ychydig yn amhwysig, a hynny'n enwedig gan ein bod i raddau helaeth yn teimlo perchenogaeth dros Blaid Cymru. Dydi geiriau diweddar Adam Price a Rhuanedd Richards ddim wedi gwneud llawer i adfer fy ffydd yng nghenedlaetholdeb diwylliannol y Blaid.

Ac anobeithio sydd hefyd yn beth hawdd ac yn rhywbeth rydyn ni gyd yn ei wneud. Haws fyth gwneud hynny yn y sefyllfa wleidyddol ac ariannol sydd ohoni. Ond mae'n ddyfnach na hynny. Rydyn ni'n nôl i'r dyddiau y credasom eu bod ar ben: tra-arglwyddiaeth Llafur dros Gymru. Ac onid ydym wedi gweld dros y flwyddyn ddiwethaf gynnydd yn lleisiau gelynion yr iaith, o brifysgolion i bentrefi'r de-ddwyrain i ACau newydd Llafur. A pha reswm iddynt beidio â bod uchel eu croch? Mae'n torri fy nghalon hyd dorri f'enaid gwybod bod yr iaith o hyd ar drai, ac wela' i ddim gobaith iddi yn y bôn. Agosáu y mae ei thynged, ac nid tynged da mohono.

Mae rheini'n resymau digonol i wfftio gwleidyddiaeth ond nid dyna fy mhroblem. Gwleidyddiaeth ers blynyddoedd fu fy mhrif ddiddordeb, gwleidyddiaeth bleidiol yn bennaf. Dwi jyst ddim yn gweld gwleidyddiaeth fel rhywbeth sy'n werth poeni amdano ddim mwy. A dwi ddim yn gallu ysgogi fy hun i fod efo ots. Dwi ddim yn darllen nac yn gwylio'r newyddion fel yr arferais. Dwi jyst ddim efo mynadd gwneud. 

Fel dwi'n dweud, mae'n hawdd teimlo'n anobeithiol ac wedi dadrithio. Ond mae colli diddordeb yn lefel arall i mi. 'Sgen i jyst ddim ots am wleidyddiaeth ddim mwy, ac yn fwy na hynny ddim awydd ailafael ar fy niddordeb ynddi. Wn i ddim faint o bobl sy'n teimlo felly, ond swni ddim yn synnu os mai 'lot' ydi atab.

Pregeth drosodd.

venerdì, luglio 08, 2011

Caws Rong

"What's in the bechdan?" medda fi wrth y jipsan.
"Pickle and Emmerdale cheese," ebe hi.
Amheuais ei doethineb ar y mater, ond mi brynish y frechdan serch hynny.

mercoledì, giugno 29, 2011

Y Gath Wely

Hawddamor! Ma oriau hirach yn golygu nad oes gen i fawr o amser i chi ddim mwy. Wel, mae gen i’r amser ond mae amynedd yn rhywbeth arall. Dydi o’m yn hawdd dod adra a blogio wyddoch. A dwi’n meddwl bod wyth mlynedd o yfed penwythnosol gor-drwm yn dechrau effeithio arnaf. Dwi’n edrych tua 35 erbyn hyn. Yn wir mi dreuliais nos Wener ddiwethaf gan fwyaf yn gwylio Hogia’r Wyddfa ar S4C yn, wel, chwil gaib. A swni’n ei wneud eto. A dweud y gwir dwi’n meddwl y dylai Hogia’r Wyddfa fod ar y teli bob nos.

Mae ‘na rai pethau sydd mewn llefydd na ddylent fod. Gesi sgwrs efo Danny drws nesa’ am gathod y diwrnod o’r blaen, a dydi o na fi yn licio cathod ond yn eu goddef achos eu bod nhw’n cadw’r llygod mawr draw. Dwi’n licio llygod mawr llai na chathod de. Er, dydyn nhw ddim cweit mor ddrwg â sbwnjys. Gobeithio na wnaiff gwyddonwyr esblygu hybrid ll’godan fawr-sbwnj. Fedra i ddim meddwl am unrhyw reswm iddynt wneud hyn heblaw i’m dychryn i’n uffernol. Sy’n golygu ei fod fwy na thebyg yn gwbl anochel.

Ond ia, pethau mewn llefydd na ddylent fod. Soniais o’r blaen dwi’n siŵr am y gath fabwysiedig sydd acw yn Rachub. Mae Dad wedi mynd o licio’r peth i gwyno ei bod hi yno gormod, a gormod yno y mae hi os gofynnwch chi i mi. Siaradais â Mam dros y ffôn wythnos diwethaf, yn bur ddifynadd fel arfer dwi’n siŵr (mae hi’n haeddu mab gwell ... wel, mi gaiff fab gwell pan ma’ hi’n stopio dweud “you’re fat” bob tro mai’n fy ngweld – jipsan ddigywilydd), fod y gath bellach yn rhan o’r dodrefn acw. Mae hi’n cysgu acw bob nos ‘fyd. Ar fy ngwely i.

Gredish i fyth ŷm disodlid gan gath. Dydi fy ystafell i yn Rachub heb newid dim ers i mi adael adref flynyddoedd nôl, sy’n od ond eto’n wych o’m safbwynt i, gan wneud adra deimlo’n gynnes gartrefol, a hoffwn i ddim petai’n newid.

Fy mai ydi o mewn ffordd. Pan o’n i adra ro’n i’n ddigon hapus i adael i’r gath gysgu ar y gwely efo fi tra ro’n i’n gwylio’r Hotel Inspector nes rhoi fflich allan iddi cyn i mi gysgu. Ond diolch i Mam, mae’r gath wedi symud i mewn bron yn gyfan gwbl.

Felly dyna’r newyddion diweddaraf gan yr Hogyn. Mae ‘na gath yn cysgu yn fy ngwely a dwi’m yn rhyw hapus iawn am y peth.

martedì, giugno 21, 2011

Penderfyniad ac Ewyllys



Yr hyn yr aethpwyd yn unfrydol i'w brynu:
Baguettes
Peth dal llestri wrth iddynt sychu

Y pethau eraill cwbl ddiangen a gafwyd:
Tri phaced o greision
Dau baced o Babybells
Bisgedi Rich Tea
Dau frwsh golchi llestri
Bylb
Tun o ffa pob
Peth dal cyllyll a ffyrc wrth iddynt sychu

lunedì, giugno 20, 2011

Pan ddaeth yr haf i Gaerdydd

Wel dyma fi wedi dechrau ar fy swydd newydd ers dros wythnos bellach ac OW STWFFIAI dwi’m isio siarad am waith wir! Dim ond un peth sydd ar fy meddwl i sef y ffaith fy mod i’n wlyb. Allwn i ddim bod yn fwy gwlyb taswn i’n newid fy enw i Gwlyb.

Ow, doedd hi ddim i fod fel hyn, wyddoch. Roedd hi’n braf yn y bora, ac er i’r bobl tywydd ddweud y byddai’n bwrw glaw yn nes ymlaen mi benderfynais eu herio. Dydyn nhw byth yn iawn pan dwi isio iddyn nhw fod yn iawn a byth yn anghywir pan maen nhw’n dweud ei bod hi am fwrw. Ond wrth i mi edrych drwy’r ffenestr cyn gadael gwaith, ro’n i’n gwbod nad oedd y Duwiau o’m plaid heddiw ddydd. A dydi'r ffaith bod boy racers a gyrwyr bws bob tro yn cynllwyno yn f'erbyn yn y glaw fawr o help chwaith. Er, efallai bod hynny'n dweud mwy amdanaf i na nhw.

Roedd o’n law oer. Hen law oer cas. A dydi glaw’r ddinas ddim fel mwynlaw’r wlad. Pan fo’i bwrw glaw yn y wlad o leiaf mae ‘na elfen o ffresni yn treiddio’r awyr. Yn y ddinas mae popeth yn troi’n stici. A’r Hogyn yntau drodd y stici wrth gerdded adra. Dwi’n casáu, yn casáu, Caerdydd yn y glaw. Mae’n ddigon i dorri calon rhywun.

Ond dwi gam ar y blaen i’r glaw ac ni chaiff fy nhrechu yn fy nhŷ, oni fydd fy nhŷ yn disgyn i lawr gan fy ngwneud yn gardotyn. Sydd ddim yn annhebyg os dachi’n edrych ar waliau’r bathrwm. Dwi yma ar ôl cael cawod, yn gynnes, yn edrych drwy’r ffenestr, gyda chawl yn ffrwtian yn braf ar y nwy uwch y popty. Fydda i’n torri bara ac yn rhoi menyn iawn arno toc ac yn edrych allan o’r ffenast o’m cartref budur a theimlo buddugoliaeth.


"Shithole."

giovedì, giugno 16, 2011

Arwyddwch y ddeiseb

Mae hi ond yn iawn bod gan y Cynulliad Cenedlaethol gofnod dwyieithog, felly arwyddwch y ddeiseb i unwaith eto gael y Cynulliad i gyfieithu'r cofnod. Gymrith hi ond ychydig eiliadau, ac os oes gan berson ifanc proffesiynol uffernol o brysur fel fi gyfle i wneud, mae ganddoch chi hefyd!

Dydi hi ddim yn gyd-ddigwyddiad bod gwahanol sefydliadau yng Nghymru benbaladr wedi bod yn gynyddol ddilornus tuag at y Gymraeg dros y flwyddyn ddiwethaf. Rhaid i hynny ddod i stop ac mae'n rhaid i'r Cynulliad osod esiampl.

Ac mae hi'n gyfle hyfryd i sticio dau fys at Dafydd Êl, achos ei fai o ydi'r cyfan.

mercoledì, giugno 08, 2011

Da iawn Ieuan Wyn Jones

A minnau wedi diflasu braidd ar wleidyddiaeth yn ddiweddar pwy feddyliai mai Ieuan Wyn Jones fyddai yn ailysgogi fy niddordeb drwy gadw draw o agoriad swyddogol, taeogaidd, y Cynulliad ddoe? Ac eto, ar yr un pryd, fe wnaeth ymateb rhai o’n gwleidyddion, yn benodol Carwyn Jones a rhai o aelodau’r grŵp Ceidwadol, f’atgoffa pam ei bod mor drybeilig anodd weithiau barchu fy nghydwladwyr. A dweud y gwir, agwedd pobol fel Carwyn Jones sy’n aml yn gwneud i mi gywilyddio yn fy Nghymreictod.
Ond dyna ni, pwy a ddisgwyliai well gan unoliaethwyr?
Dydw i ddim yn cael fawr o gyfle i roi canmoliaeth i Ieuan Wyn Jones ond roedd aros draw o sbwrielbeth ddoe, waeth beth fo’r rhesymau, yn rhywbeth mawr i’w wneud a buaswn i’n rhoi clod enfawr iddo am wneud, yn enwedig fel arweinydd plaid. Fe fyddai wedi bod yn wych petai pob un o ACau Plaid Cymru wedi gwneud. Fe’u hetholwyd yn genedlaetholwyr. Pa ffordd well o sefyll dros genedlaetholdeb nag ymwrthod â’n ffugdeyrn a chadw draw a gwneud rhywbeth a fyddai o fudd i bobl gyffredin Cymru? Dwi’m yn gwybod pwy fyddai isio bod yn rhan o’r llyfu traed sycoffantaidd yn y lle cyntaf; fel cenedlaetholwr mae meddwl am fod yno’n codi cyfog arna’ i. Mae meddwl am tyngu llw i bennaeth estron yn codi cyfog arna’ i, ond dyna sy’n rhaid i lawn wasanaethu’r etholwyr. Ma’r holl beth yn gwbl, gwbl afiach. Buaswn i yn meddwl hynny, wrth gwrs, achos nid Dafydd Êl mohonof.
Beth arall all rhywun ei ddweud ond am

DA IAWN LEANNE WOOD
DA IAWN BETHAN JENKINS
DA IAWN LLYR HUWS GRIFFITHS
DA IAWN LINDSAY WHITTLE
DA IAWN IEUAN WYN JONES
Ac yn 2016, beth am i holl Aelodau Cynulliad Plaid Cymru wneud safiad o’r fath, dros genedlaetholdeb a thros Gymru?

lunedì, giugno 06, 2011

Rhwng swyddi a phethiach

Bore da o Rachub dirion! A minnau mewn ffordd yn ddi-waith tan wythnos nesa, mae gen i gyfle i fwynhau bywyd. Swnio’n annodweddiadol? Hah, wrth gwrs ei fod! ‘Sa well gen i fod yn gweithio na cheisio llenwi’r diwrnodau yn creu’r llysnafedd waethaf y gellir ei dychmygu. Fues i fyth yn un am chwythu ‘nhrwyn ond ‘sgen i fawr o ddewis ar hyn o bryd. Snort-a-phoer dwi fel rheol.


Ond mi ydw i wedi bod yn gwneud ambell beth, cofiwch. Euthum gyda’r teulu i Gaer y diwrnod o’r blaen (wel, ddoe). Roedd angen ambell beth arnaf. Do’n i heb fod yng Nghaer ers blynyddoedd maith, felly fu’n rhaid i mi ddibynnu ar GPRS y ffôn gydag ambell siop. Wel, un, sef Primark. Aeth hwnnw â fi ar gyfeilion. Ddim cymaint â ‘Nhad chwaith. Mi ddywedais wrtho, er mwyn creu sgwrs de, “Dwi newydd weld rhywun dwi’n nabod yn Burtons” a chael yr anfaddeuol ateb “Oes, mae gen ti ddigon o gotiau adra”.

Gyda’r nos, mi biciais draw i Lidiart y Gwenyn at Sion a Gwawr efo Helen i gael gwahoddiadau priodas. Dwy briodas fues i ynddynt erioed, ro’n i’n page boy mewn un ac yn usher yn y llall, a’m cefnder a oedd yn priodi yn y ddwy. Fydda i’m yn cael gwadd i bethau neis fel priodas, wyddoch. Ta waeth, yn y cefndir roedd Porthpenwaig ar y teledu. Ro’n i’n edrych ymlaen at y gyfres ar y dechrau ... roedd hi’n hen bryd cael rhywbeth o’r Gogledd ar nos Sul, 'nenwedig i mi sy'n byw yn y blydi De ac yn ei weld ddydd ar ôl dydd. Ar ôl gwylio hanner rhaglen Porthpenwaig ryw ychydig wythnosau’n ôl mi wnes benderfyniad cydwybodol i beidio mynd yn agos at y rhaglen eto, er nad oedd gen i reolaeth ar y remôt neithiwr. Heb sôn am ddeialog a oedd yn fwy annaturiol nag unrhyw ddeialog a glywid ar S4C ‘stalwm, roedd y posibilrwydd ar y diwedd o gyfres arall yn ddigon i yrru ias lawr cefn rhywun. Tipyn o Stad, plîs tyrd nôl! Neu gyfres wedi’i selio yn Rachub. ‘Dan ni heb gael un ers Jini Mê Jones.

Roedd pawb yn ysgol fach yn obsesd efo Jini Mê, achos mai yn Rachub gafodd y gyfres ei ffilmio. Wedyn welson ni hi’n pigo’i thrwyn mewn rhywbeth yr Urdd yng Nghaernarfon rywbryd. Dyna ddiwedd arnon ni’n ei licio hi, y bitch fudur iddi hi.

giovedì, giugno 02, 2011

Pennod newydd

Mae fy niwrnod olaf yn gwaith yfory. Un o’r rhesymau fy mod i ‘di bod yn weddol ddistaw yn ddiweddar ydi oherwydd hyn, achos i rywun fel fi mae hyn yn newid mawr. A fel rheol dydw i ddim yn rhywun sy’n licio newid. Ond mae’n fwy na hynny, fy swydd bresennol ydi’r swydd gyntaf go iawn dwi wedi’i chael, ac mae ‘na bobl yno dwi’n ystyried yn ffrindiau mawr i mi. Dwi’n mwynhau eu gweld nhw bob dydd ac yn edrych ymlaen i wneud hynny yn y bore.
Wrth gwrs, mae rhywun yn newid swydd am bob math o resymau, a dwi ddim am fynd i’r rheinia rŵan (rhaid i mi gadw rhywfaint o’m mystique), ond ar y cyfan dwi wedi mwynhau’r blynyddoedd yn fy swydd yn fawr iawn, ac mae gen i deimladau cymysg iawn. Dwi’n edrych ymlaen at swydd newydd mewn ychydig dros wythnos – efo dogn da o’r nerfusrwydd a’r hunanamheuaeth sy’n cyd-fynd â chael swydd newydd - ond hefyd dwi ‘di ypsetio o waelod calon fy mod i’n gadael. A dydw i ddim yn rhywun sy’n ypsetio’n hawdd o gwbl.
Ta waeth, dyna bennod arall drosodd yn hanes yr Hogyn. Gobeithio fydd y nesa cystal. Ac y bydda i’m yn marw de.

mercoledì, giugno 01, 2011

A&E (fy hoff le i)

O ffisig. Efallai y gwnaethoch sylwi ddoe fy mod i mewn rhywle ychydig yn wahanol i’r arfer. Yn feddyliol, hynny yw. Wel ia, mi ges ddamwain, fel y dywedais yn fras. Dwi’n dechrau blino ar gael damweiniau’n chwil ac erbyn hyn yn argyhoeddedig fy mod i am farw o ganlyniad i un ohonynt ryw bryd, ond o leiaf y tro hwn y gallaf roi’r bai ar rywun arall sef Haydn Blin am fy ngwthio. Jario fy ysgwydd. Mi frifodd. Wedi bod allan yng Nghaerfyrddin yr oeddwn efo hwnnw a Rhys. Do’n i’m yn dallt bod y lle llawn Saeson – yn wir, yr unig un i ni glywed yn siarad Cymraeg oedd Hedd Gwynfor (cyfarfod siawns os bu un erioed). Fe alla i ddweud gyda’m llaw ar fy nghalon fy mod i’n clywed mwy o Gymraeg ar noson allan yng Nghaerdydd nag a wnes yng Nghaerfyrddin. Dadrithiol iawn.

Felly mi es gyda’r Dwd i adran damweiniau brys Ysbyty’r Mynydd Bychan yng Nghaerdydd nos Sul. A diolch iddi hithau am ddod yn de. Ceir cyfuniad rhyfedd iawn o bobl yno, rhai’n frawychus, rhai’n druenus, ac un yn ddynes chwil yn ei phumdegau yn llawn gwaed ac a oedd yn drewi o waed sych. Mae arogl gwaed sych yn troi arnaf, rhaid i mi gyfaddef. No wê bod y butain wirion feddu’n cael benthyg fy ffôn i. Ac ni chafodd. Aeth am fygyn a mewn ac allan o’r adran yr aethai. Symudasom ni i’r gornel o’r ffordd wrth ryw ddynas Somali oedd yn gwneud y peswch a snortian erchyllaf a glywais innau erioed, a chanddi drwyn fel skislope. A hogyn a’i fam. Roedden nhw’n ddoniol oherwydd mi allai rhywun ddweud eu bod nhw yno am reswm amheus, a hithau’n ysgwyd ei phen arno bob pum munud. Rwbath yn nhwll ei din, cytunais i a’r Dwd.

O oes, mae ‘na hwyl i’w gael yn yr adran damweiniau brys. Duw, waeth i chi chwerthin ar rai o’r cleifion ddim os ydych chi yn eu plith ac yr un mor bathetig â nhw.

Ta waeth, ar ôl gweld y nyrs, a hen jadan flin oedd honno ‘fyd er fy mod innau’n gwrtais iawn efo hi, cefais sgan pelydr-x a gweld nyrs arall a oedd yn neis. So mi roes i mi gocodamol. A ffyc mi, dwi ‘di treulio’r deuddydd dwytha yn spaced out – fedra i ddim meddwl am ffordd Gymraeg gall o ddweud hynny. Ond yn wahanol i amheusach bethau, do’n i’m yn licio bod ar y cocodamol. Felly dwi wedi stopio’i gymryd.

A dwi’m isho mynd i ffisio wsos nesa achos dwisho mynd i’r Gogladd am ychydig ddiwrnodau, cyn i mi fynd i’r afael â swydd newydd yr wythnos ganlynol. Dyna wnaf, geith y ffisio a’r cocodamol fynd i ffwcio. Sa chdi’m yn cael y fath beth yn chwaral ‘stalwm eniwe. 

martedì, maggio 31, 2011

Cocodamol

Oherwydd Haydn Blin a'i fileindod (natho fy ngwthio a doedd 'na'm cyfle mul i fi ddisgyn yn gall) dwi mewn byd bach gwahanol ar y funud ac yn drygd yp ar gocodamol. Ma'n brofiad diddorol. Nid argymhellaf.

giovedì, maggio 26, 2011

Mae Lowri Dwd ac ASDA yn gyfuniad peryglus

Siopa bwyd, fy hoff fath o siopa. Dwi’n siŵr fy mod wedi sôn droeon am beryglon siopa hungover neu siopa bol gwag. Maen nhw’n andros o beryglus, ond nid dyna sydd gen i mewn golwg heddiw gyfeillion, naci wir. Ceir math o siopa bwyd hynod beryglus. Enw’r math hwn o siopa bwyd ydi siopa bwyd Lowri Dwd.

A hithau heb gar na thrafnidiaeth bersonol, bydd Lowri Dwd yn rheolaidd gymryd mantais ohonof ac yn dod yn y car i Morrisons neu ASDA neu i ba le bynnag dwi’n penderfynu mynd. Y broblem o safbwynt yr Hogyn ydi ei bod hi’n gofyn os ydw i’n mynd siopa bwyd nid pan fo angen siopa bwyd go iawn arnaf, ond pan fo angen manion arnaf. Y math o bethau y gallaswn eu cael yn Tesco bach Grangetown pe dymunwn. Ond â minnau mor hoff o yrru – caiff, mi gaiff yr Amazon fynd i ffwcio – mae’r daith i’r siopau mawr yn anochel.

Y broblem graidd ydi bod Lowri a minnau’n ddylanwad drwg iawn ar ein gilydd. Mae’n gyfuniad o “w, mae hwnnw’n edrych yn neis”, “ma hwnna’n fargen a ti’n licio’r rheinia” a “g’wan, sbwylia dy hun”.

Nos Fawrth oedd hi, ac ar ôl bod yn IKEA, i ASDA mawr y Bae aethasom. Gas gen i’r ffycin lle a deud y gwir, ond fela mai. Pa fanion yr oedd eu hangen arnaf, meddech chwi? Tri pheth, ffishffingars, grefi ac afalau. Mi fuaswn i’n hapus iawn yn bwyta ffishffingars efo grefi, er gwybodaeth i chi. Fy hoff bryd ar ôl noson allan yn y Brifysgol pan oedd y byd jyst yn lle gwell ffwl stop oedd sglodion, grefi a ffishcêc. ‘Sna fawr o wahaniaeth rhwng fersiynau cacenaidd a byseddol pysgod.

Yn y diwedd mi lwyddais wario deg punt ar hugain, ar dair potel o win coch a phapur toiled ymhlith pethau eraill, fel orennau (be dwi byth yn ‘u buta) ac, wrth gwrs, pitsa gan y Doctor Oetker. Wnes i fyth ddallt pam bod hwnnw’n ddoctor, rhaid i mi ddweud.

Ac wrth gwrs, y peth mwyaf dibwynt o’r cyfan, llyfr croeseiriau hawdd. Dwi’n llwyddo argyhoeddi fy hun bob tro fy mod i’n mwynhau croeseiriau ac fy mod i’n eithaf da arnyn nhw. Hunan-dwyll o’r radd flaenaf. Fedrai’m cwblhau hyd yn oed hanner un o’r ffycin pethau. Hawdd, wir.

A than i mi wylio Breakfast bora ‘ma, doeddwn i ddim yn gwybod bod y ffasiwn swydd â Phengwinolegydd. Y mae’n rhyfedd o fyd, ys dywedodd Delwyn.

martedì, maggio 24, 2011

Afal

Ai fi ydi'r unig un sy'n ffeindio bod bwyta afal yn fy ngwneud i'n sylweddol fwy llwglyd?

lunedì, maggio 23, 2011

Cwsg hyfryd gwsg

Henffych gyfeillion! Fel y gwelwch mae'r blog wedi bod yn cysgu yn ddiweddar ac mi fydd yn cysgu ychydig yn fwy hefyd. Mae bywyd go iawn yn brysur ar y funud felly sgen i'm amser i chi. Ond mi fydd gennyf faes o law. Gaddo paddo ping pong.

giovedì, maggio 12, 2011

Smalwod

Arferais innau fod yn ifanc hefyd. A phan oeddwn ifanc a hyfryd, mi dreuliais nosweithiau lawer o ofn pur rhag ofn i'r Smalwod ddod i'm hambygio. Unrhyw un arall yn cofio?






lunedì, maggio 09, 2011

Y Cam Nesaf i Blaid Cymru

Os daeth unrhyw gysur o etholiad 2011, hynny oedd o leiaf fod proffwydo pawb arall gynddrwg â’m un i! Mae’n dangos sut y gall ambell bleidlais fan hyn fan draw newid lliwiau gwleidyddol yn sylweddol. Ond yr unig ffon fesur ydi nifer y seddi. Roedd etholiad 2011 yn fethiant gwleidyddol mawr i Blaid Cymru.

Wedi cael amser i feddwl am y peth a rhoi emosiwn i un ochr, hoffwn gynnig ambell sylw a hynny’n fras – ‘sdim pwynt gwastraffu geiriau ar Blaid sy ddim yn gwrando.

Dwi’n gweld eisoes yr un ymateb gan y Blaid i’r hyn a ddigwyddodd – cymysgedd o esgusodion, ceisio edrych ar yr ochr orau pan nad oes un mewn gwirionedd, mynnu mai chwarae’r gêm hir ydyw ac felly nad oes angen poeni. Mae hunanfoddhad yn un o nodweddion gwaethaf Plaid Cymru. Mae’r Blaid yn hoff o feddwl bod ei chanlyniadau diweddar yn ‘blip’ bob tro. Cadarnhaodd 2011 fod dirywiad Plaid Cymru wedi bod yn gyson – dyma’r trydydd etholiad gwael o’r bron iddi. Nid ffliwc mo hynny, mae ‘na resymau pendant drostynt.

Beth oedd y rhesymau? Cwestiwn anodd efo ateb syml, dybiwn i, ac ateb y soniwyd amdano eisoes. Mae gan Blaid Cymru seiliau cadarn – mae’r drefniadaeth yn dda, y cyllid yn dda, mae iddi ddigon o wirfoddolwyr a pheiriant etholiadol trawiadol. Felly pam bod Llafur yn gallu gwneud cystal ag y mae heb y pethau hynny?

John Dixon oedd yn iawn: gwahaniaethau. Mae’r gwahaniaeth rhwng Plaid Cymru a’r pleidiau eraill yn gwbl, gwbl anweledig. Rhydd i bawb ei farn, ond does fawr amheuaeth am hyn; mae gan Blaid Cymru ofn dirfawr o’i phwynt gwerthu unigryw, sef ei chenedlaetholdeb. Nid oes dim yn ei hymgyrchu dros y blynyddoedd wedi awgrymu ei bod yn blaid ddigyfaddawd genedlaetholgar.

Does dim ots pwy ydi’r arweinydd mewn gwirionedd os ydi Plaid Cymru yn parhau i fod mor bathetig yn yr ystyr hwn. Heb ei chenedlaetholdeb, ni all gadw ei phleidlais graidd na sicrhau pleidleisiau newydd. Does ‘na fawr o bwynt manylu ar natur ei chenedlaetholdeb – mae annibynniaeth a’r sylw pathetig a gaiff yn enghraifft amlwg iawn – achos bod y diffyg ohono mor amlwg. Nid dyma blaid Saunders na Gwynfor, ac mae hynny’n gondemniad llwyr.

Mi ellir cymharu hyn â’r SNP. Er bod sefyllfa wleidyddol Cymru a’r Alban yn gwbl wahanol mae gwers amlwg sef bod yr SNP wedi llwyddo drwy fod yn hyderus yn ei chenhadaeth genedlaetholgar. Dydi Plaid Cymru ddim. Plaid o reolwyr ydi hi. Lle mae’r tân yn ei bol?

Ta waeth. Rhaid i’r Blaid rŵan fewnsyllu arni ei hun, ac ystyried y ffordd ymlaen. “Dysgu gwersi o’r etholiad hwn” fu’r gri am dri etholiad bellach. Yn ôl ei hanes diweddar, ‘sgen i ddim ffydd y bydd Plaid Cymru yn gwneud hyn yn y dyfodol agos. Ac, efallai, mai dyna'r broblem fwyaf oll.

giovedì, maggio 05, 2011

Proffwydoliaeth Derfynol

Ro’n i’n gobeithio gwneud map bach neis a phopeth i chi ond yn anffodus does gen i ddim un felly bydd yn rhaid i chi fodloni ar y canlynol. Mae’n debyg y bydd rhai ohonoch yn anghytuno’n chwyrn, yn enwedig am ranbarth y de-ddwyrain. Y gwir ydi mae pethau mor agos yn y rhanbarthau mae’n anodd iawn gwybod o ddifrif beth sydd am ddigwydd, a mater o ddyfalu ydi hi’n y bôn. Fydda ni gallach yr adeg hon yfory ... rhywfaint, o leiaf!

Yr Etholaethau


Aberafan, Alun a Glannau Dyfrdwy, Blaenau Gwent, Bro Morgannwg, Castell-nedd, Cwm Cynon, De Caerdydd a Phenarth, De Clwyd, Delyn, Dwyrain Abertwe, Dwyrain Casnewydd, Dyffryn Clwyd, Gogledd Caerdydd, Gorllewin Abertawe, Gorllewin Caerdydd, Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro, Gorllewin Casnewydd, Gŵyr, Islwyn, Merthyr Tudful a Rhymni, Ogwr, Pen-y-bont, Pontypridd, Rhondda, Torfaen, Wrecsam (26)

Aberconwy, Arfon, Caerffili, Ceredigion, Dwyfor Meirionnydd, Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr, Llanelli, Ynys Môn (8)

Gorllewin Clwyd, Mynwy, Preseli Penfro, Trefaldwyn (4)

Brycheiniog a Maesyfed, Canol Caerdydd (2)

Y Rhestrau


Gogledd Cymru: Ceidwadwyr 2; Plaid Cymru 1; Llafur 1

Canolbarth Cymru: Llafur 3; Ceidwadwyr 1

Gorllewin De Cymru: Plaid Cymru 2; Ceidwadwyr 2

Canol De Cymru: Ceidwadwyr 2; Plaid Cymru 1; Gwyrddion 1

Dwyrain De Cymru: Llafur 1; Ceidwadwyr 1; UKIP 1; Democratiaid Rhyddfrydol 1


Llafur                       31 (+5)
Ceidwadwyr             12 (-)
Plaid Cymru             12 (-3)
Dems Rhydd              3 (-3)
UKIP                           1 (+1)
Gwyrddion                 1 (+1)

mercoledì, maggio 04, 2011

Diwrnod olaf, argraffiadau olaf

Y peth da am ddweud bod proffwydo etholiadol ond yn ‘hwyl’ ydi bod rhywun yn edrych ychydig yn llai gwirion os aiff pethau’n draed moch. At y diben hwnnw, ychydig o hwyl ydi proffwydo. Ond wir, dyna ydi hi, er gwaethaf dadansoddi, tueddiadau, mathemateg, polau a sïon, dyfalu mae unrhyw un wrth wneud yn y bôn. Mae’n eithaf trist fy mod i yn ystyried proffwydo etholiadau yn hwyl!

Ta waeth, heddiw ydi diwrnod olaf yr ymgyrch, y cyfle olaf i’r pleidiau ein hargyhoeddi. ‘Does fawr neb wedi fy ‘argyhoeddi’ i mewn difri calon – fel y mwyafrif o bobl dybiwn i, dwi’n gwneud fy meddwl i fyny ac yn sticio ato doed a ddêl. A welsoch chi’r ddadl arweinyddol echnos ar y BBC? Mae’n debygol efallai na wnaethoch ... roedd o am 10.40 gyda’r nos sy’n blydi stiwpid o amser i ddarlledu rhywbeth o’r fath achos prin welodd neb mohoni swni’n ei feddwl.

Lwcus mewn ffordd ‘fyd. Yn seiliedig ar honno, cafodd Ieuan Wyn Jones ddadl wael ar y cyfan a chynhesodd y gynulleidfa fawr ddim ato (er, i fod yn deg, cynhaliwyd y drafodaeth yng Nghasnewydd, un ardaloedd gwannaf y Blaid – efallai pe’i cynhelid yng Nghaernarfon fyddai hynny’n wahanol). Doedd Carwyn Jones fawr well na siwt. Roedd Nick Bourne yn weddol dda. Dwi’m yn cytuno efo fawr ddim o’i bolisïau ond mae’n cyfleu ei hun fel gŵr bonheddig a didwyll. Ac er nad ydi Kirsty Williams at fy nant, hi enillodd y ddadl yn hawdd iawn. Ond gan na ddarlledwyd y drafodaeth am amser call, ni chaiff effaith ar y bleidlais yfory.

Fe roddaf broffwydoliaeth derfynol yfory. Dim blog byw eleni, achos fydda i’m yn cael lot o hwyl nos yfory dwi’m yn meddwl. P’un bynnag dwisho gwylio Psychoville cyn y sioe ganlyniadau.

Ond dyma ambell synfyfyriad cyn yfory. O’i hymddygiad, ma’n ymddangos bod Llafur yn poeni’n arw am yfory – mae hi’n hysteraidd ar bob tro. Awgryma hynny nad ydi Llafur yn hyderus o ennill mwyafrif yfory, sef yr unig ganlyniad derbyniol iddi mewn gwirionedd. Mae tactegau’r blaid honno’n fwyfwy anghredadwy, o gelwydda yn Aberconwy (a all fod o fudd iddi yn etholiadol) i antics Wayne David yng Nghaerffili (a fydd, yn groes i’w fwriad, heb amheuaeth o fudd i Blaid Cymru ... a hynny mewn etholaeth sy’n ymddangos yn gynyddol anoddach i’w galw).

Ym mhob etholiad Cynulliad, Plaid Cymru sydd â’r lleiaf o waith i’w wneud o ran cael y bleidlais graidd allan i bleidleisio ... mae honno’n fwy tebygol o bleidleisio mewn etholiadau Cynulliad nag unrhyw etholiad arall. Ar y llaw arall, rhaid i’r pleidiau eraill weithio’n galetach i wneud hynny, a neb mwy na’r Ceidwadwyr. Teimla rhywun fod Ceidwadwyr yng Ngogledd Caerdydd, er enghraifft, yn fwy tebygol o bleidleisio na rhai arfordir y Gogledd, am y rheswm syml mai Cymry ydynt gan fwyaf. A fydd refferendwm y bleidlais amgen yn mynd â’r cefnogwyr i’r blychau pleidleisio? Dwi’m yn meddwl. Ond efallai jyst digon mewn llefydd fel Gorllewin Clwyd ac Aberconwy. Dwi’n meddwl y bydd Aberconwy’n drybeulig o agos rhwng Plaid Cymru a’r Ceidwadwyr. Buaswn i ddim yn rhoi punt i lawr arni!

Ta waeth, mae rhywun yn teimlo erbyn hyn bod elfen o hyder tawel gan y Ceidwadwyr. Mae cael pleidlais gadarn, solet, ddi-newid fel sydd ganddynt yn gysurus iawn, ond mae’n amddiffyniad gwael yn erbyn twf enfawr ym mhleidlais plaid arall. Fydd Gorllewin Caerfyrddin ddim yn aros yn las eleni, dwi bron yn sicr o hynny. A dwi o hyd yn meddwl mai Llafur aiff â Gogledd Caerdydd, sy’n biti mewn ffordd achos mae Jonathan Morgan yn un o aelodau gorau’r Cynulliad a’r amlycaf o’i blaid yno.

P’un bynnag, mae hi’n rhy hwyr i ganfyddiadau erbyn hyn, yn rhy hwyr i newid fawr ddim. Ar y funud dwi’n teimlo bod Aberconwy, Trefaldwyn, Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro a Chaerffili yn rhy agos i’w galw.

Yfory, proffwydoliaeth derfynol!

lunedì, maggio 02, 2011

Syndrom '99

Fel y dywedais ym mlogiad ddoe, mae argraffiadau yn bethau peryglus, a thybio yn waeth fyth. Mwyaf euog o’r pechod hwn yw Plaid Cymru. Ers degawd mae Plaid Cymru wedi bod yn orhyderus am ei chyfleoedd mewn etholiadau, ac mae hynny yn ei dro wedi arwain at cyfres o ganlyniadau sy’n ymddangos yn drychinebus. Dim ond un etholiad dros y degawd diwethaf, sef rhai cyngor 2008, sydd wedi bod yn wirioneddol lwyddiannus iddi. Y mae rhai o’i gwleidyddion mwyaf profiadol ac amlwg wedi darogan canlyniadau gwych, ac yn y broses wedi llwyddo i argyhoeddi sylwebyddion, boed hwythau’n rhai yn y wasg neu’n rhai anffurfiol fel y blogiau.  Dyn ag ŵyr, mi lwyddodd y Blaid f’argyhoeddi i ymhlith nifer o bobl eraill y byddai 2010 yn etholiad gwych, ond hyd yn oed o safbwynt gwrthrychol roedd yn bell o fod. Darllener sampl o amryw flogiau gwleidyddol o’r llynedd i weld hynny.

‘Syndrom 99’ y buaswn i’n disgrifio’r duedd hon ym Mhlaid Cymru, oherwydd ei bod yn duedd sydd wedi amlygu ei hun ers etholiadau rhagorol 1999, y ‘daeargryn tawel’ honedig nas gwireddwyd mewn difrif. O Leanne Wood yn honni bod ganddi dros hanner pleidlais y Rhondda yn 2001 i Adam Price ac eraill yn gogoneddu arolygon barn di-nod, o saith sedd 2010 i fuddugoliaeth 2009, mae’n sicr yn un o nodweddion gwaethaf y Blaid!

Rŵan, mae’r Blaid yn blaid gymharol ifanc o ran ei hoedran, yn arbennig felly llawer o’i hymgeiswyr, ac efallai bod ieuenctid y Blaid yn yr ystyr hwn wedi arwain at orfrwdfrydedd ar sawl achlysur sy’n deillio o ddiffyg profiad. Gwn nad ydw i mewn sefyllfa i bregethu achos dwi ddim yn ganfasiwr nac ymgyrchydd na dim tebyg, ond efallai bod tuedd i gredu os bydd rhywun yn dweud wrthoch ar stepen y drws eich bod yn sicr o’u pleidlais eu bod yn dweud y gwir. Ac mae’n sicr yn y Blaid barodrwydd i anwybyddu polau piniwn llai ffafriol (fel y rhai diweddar), a rhoi sylw i rai ffafriol (fel rhai tua blwyddyn yn ôl a chynt).

Dwi’n sefyll wrth yr hyn a ddywedais ddoe, sef bod gan Blaid Cymru fomentwm, ac nad oes gan unrhyw un o’r pleidiau eraill mohono, a bod ganddi hwnnw ar yr adeg gywir. Dydi hynny ddim yn golygu bod ganddi ddigon o fomentwm, nac yn tynnu oddi ar y ffaith y gallai’r momentwm hwnnw fod wedi dod yn rhy hwyr i wneud gwahaniaeth mawr. Os o gwbl.

Pam fy mod i’n dweud hyn yn hunanbwysig i gyd felly? Ddyweda’ i pam – mater o amgyffred ydi hynny hefyd, o ddarllen a chlywed. Oes, mae gan Blaid Cymru y gwynt yn ei hwyliau, ond yn debyg i’r degawd diwethaf dwi’n poeni efallai bod y llong yn mynd tua’r creigiau ac nid yr hafan unwaith eto. Dydw i ddim yn cyfeirio at unrhyw sedd yn benodol, gyda llaw, nac yn smalio fy mod i rhywsut yn gwybod yn well na neb arall ... dwi’n gwbl ymwybodol o’r ffaith fy mod i ddim! Ond rhaid bod yn realistig hefyd. Efallai bod y polau piniwn wedi bod yn hael i Lafur (ac efallai ddim), ond mae’n berffaith amlwg y bydd gogwydd sylweddol ati eleni, ac ni all unrhyw sedd, o Fôn i Fynwy, rywsut gael ei heithrio rhag y duedd honno. Mae ffactorau lleol ar waith ymhobman, ond mae’r gogwydd cenedlaethol cyffredinol hefyd.

Teimlaf fod Syndrom '99 yn araf lithro nôl mewn i ymgyrch y Blaid eleni. Ni ddylid gadael iddo wneud.

domenica, maggio 01, 2011

Argraffiadau o'r ymgyrch

Mae argraffiadau personol a sïon yn bethau peryglus a chamarweiniol ac mae’r blog hwn yn llwyr ymhyfrydu ynddynt. Sôn ydwyf wrth gwrs am yr etholiadau a gynhelir wythnos yma. Dwi wedi bwrw pleidlais bost eisoes, hyd yn oed ar y refferendwm diflas. ‘Ia’ wnes i bleidleisio, ond dydw i ddim yn deall y system yn dda iawn. Dwi’n deall bod rhywun yn rhestru ymgeiswyr, a beth sy’n digwydd i’r pleidleisiau dewis cyntaf, ac ail ddewis, ond dwi ddim yn dallt er fy myw y trydydd dewis. Efallai y gwnaiff rhywun call egluro’r peth i mi ryw ddydd.
Ta waeth, ‘sgen i ddim syniad, a llai byth o ddiddordeb mewn difrif, yng nghanlyniad y refferendwm hwnnw; mae etholiadau’r Cynulliad Cenedlaethol yn llawer pwysicach. Dwi eisoes wedi gwneud mân broffwydoliaeth am eleni (gan anghytuno â sawl un wrth eu llunio) ond mae fy meddwl yn raddol newid. Mae rhai seddau y mae’r sibrydion yn llu ohonynt, a rhai nad ydyn ni’n clywed dim yn eu cylch gan fod y canlyniad yn gwbl sicr, waeth beth a ddywedir ar flog gwaethaf Cymru.
Ond gadewch i mi fod o ddifrif am eiliad. Mae ‘na ryw fath o gonsensws yn datblygu am y canlyniad; ar y dechrau ro’n i’n teimlo fy mod i’n mynd rhywfaint yn groes i hynny, ond dwi ddim yn siŵr a ydw i mwyach. Ro’n i’n dueddol o feddwl y buasai Llafur yn gwneud cystal ag awgrym y polau piniwn ond dydi’r Hogyn ddim mor siŵr mwyach. Ai fi ydi’r unig un sy’n amgyffred bod ymgyrch y blaid Lafur yn eithriadol o fflat, ac nad oes wedi’r cwbl frwdfrydedd i bleidleisio dros Lafur er mwyn ‘amddiffyn Cymru’? Os cawn arolwg barn arall cyn yr etholiad, mi fydd y canlyniadau yn ddiddorol.
Gadewch i mi ymhelaethu. Mae’r Ceidwadwyr wedi bod yn gymharol ddistaw, a’r Democratiaid Rhyddfrydol yn targedu eu hadnoddau. Pwy all eu beio? Dyma’u cryfder, ac yn yr etholiad hwn dyma’r peth callaf i’w wneud o gryn dipyn. Ond mae Llafur wedi bod yn ddistaw iawn ers sbel.
Mae tair damcaniaeth i egluro diffyg gweithgarwch Llafur. Y cyntaf yw bod y blaid yn gyfrinachol ddod i’r casgliad y bydd 2011 yn flwyddyn anoddach na’r disgwyl iddynt, ac mai gwell ydi peidio â thynnu gormod o sylw at eu hunain o’r herwydd. Hynny yw, maen nhw wedi colli calon i raddau – yn anochel mi fydd Llafur yn gwneud yn well nag yn 2007, o ran seddau a phleidleisiau, ond bod y mwyafrif y tu hwnt i’w cyrraedd. Ac os na chânt fwyafrif, wel, wnaethon nhw fyth dweud y byddan nhw’n ei gael!
Mae’r ail ddamcaniaeth yn sicr yn wir i raddau, waeth beth fo’r gwir yn llawn – gall Llafur ddim cynnal ymgyrch barhaus o bwys oherwydd nad ydi’r drefniadaeth, y cyllid na’r gwirfoddolwyr ganddynt i wneud hynny. Yn wir, er mor beryg ydi amgyffred, mae rhywun yn dirnad mai Llafur yn wir sydd â’r peiriant etholiadol gwannaf yng Nghymru erbyn hyn, er bod ganddynt y fantais nad oes angen iddynt ymgyrchu o ddifrif yn y rhan fwyaf o’r Cymoedd a’r dinasoedd: mae canlyniadau diweddar yn cuddio’r gwendid hwn, er yn amlygu cryfder y bleidlais Lafur graidd.
Mae’r drydedd ddamcaniaeth efallai’n agosach ati na’r cyntaf – mae Llafur yn hyderus. Dydyn nhw ddim isio gwneud dim byd yn anghywir, ac felly’n dewis gwneud dim byd o gwbl. Maen nhw’n cael ymateb da ar stepen y drws, yn enwedig mewn rhai ardaloedd, sy’n cael ei atgyfnerthu gan y polau cadarnhaol. Sylwer bod Llafur yn Llanelli yn gwneud llawer mwy o sŵn na Llafur yng Ngorllewin Caerfyrddin neu Aberconwy.  Mae’r post hwn ar flog Saesneg yr Hen Rech yn ddiddorol i’w ddarllen o ran hynny. 
Er i mi grybwyll ambell waith bod pethau’n edrych yn ddu ar y Blaid, dwi ddim mor siŵr am hynny bellach chwaith, er fy mod i’n eithaf sicr fy marn na chaiff bymtheg sedd eleni. Ar ôl dechrau siomedig i’r ymgyrch, mae’n gynyddol amlwg bod ymgyrch y Blaid yn fwy effeithiol nag ymgyrchoedd y pleidiau eraill. Ddechreuodd hi yn bur anweledig, er gwaethaf ei hymdrechion, ond debyg bod hynny’n newid i raddau. Fy argraff i ydi bod gan Blaid Cymru fomentwm, a hynny ar yr adeg gywir ... yn wir, mae’n bosibl ei bod yn rhy hwyr erbyn hyn i’r pleidiau eraill ddal y Blaid i fyny o ran hynny. ond wir, gwell iddi beidio â gorgyffroi – dylid dysgu o 2009 a 2010.
Pa oblygiadau sydd i’r amgyffred cyffredinol hwn? O safbwynt personol, mae ambell un. Bydd Aberconwy’n frawychus o agos ond dwi’n sticio i feddwl mai Plaid Cymru aiff â hi. Drws nesa’ yng Ngorllewin Clwyd mi fydd hi eto’n agos, ond erbyn hyn dwi’n rhyw amau mai’r Ceidwadwyr aiff â hi yn y pen draw. Mae goblygiadau i hynny o ran y rhestr ... dwi’n amau hefyd y bydd y Blaid yn cael mwy o bleidleisiau na’r Ceidwadwyr erbyn hyn, yn y Gogledd o leiaf.
 Yn y Canolbarth, buaswn i bellach yn ffafrio Plaid Cymru yn Llanelli. O drwch blewyn, gallai fod yn frwydr agos iawn eto. Dwi’n dal i feddwl mai Llafur fydd yn cipio Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro, ond pwy ag ŵyr mewn difri! Un peth na fuaswn i’n ei wneud ydi llwyr ddiystyru’r Ceidwadwyr yma. Tua’r gogledd i Drefaldwyn, dwi’n dal i feddwl y bydd y Ceidwadwyr yn fuddugol yma, ac y byddant hefyd yn cadw Preseli Penfro.
Yn y de, tueddaf i feddwl y bydd Julie Morgan yn trechu Jonathan Morgan. Ond dwi ddim mor siŵr am Ganol Caerdydd – o ystyried natur a hanes y sedd mae’n ddigon posibl y bydd hi’n ras deirffordd rhwng Llafur, y Ceidwadwyr a’r Dems Rhydd. Dwi wedi meddwl y buasai Llafur yn adennill hon ers ychydig, ond mae’n anodd ei galw. Yn reddfol, buaswn i’n gachwr ac yn darogan y bydd y sedd yn aros yn felen.
Un sedd sy’n cael mwy a mwy o sylw ydi Caerffili, ac sy’n dechrau cynhyrchu mwy a mwy o sïon wrth i amser fynd heibio. Mae’n un sedd efallai lle y mae sïon a gwybodaeth leol yn fwy o werth nag unrhyw bôl piniwn. Os nad ydych chi’n ymddiried mewn sïon gan bleidiau amdanynt eu hunain, mae sïon pleidiau eraill amdanynt efallai’n agosach ati, yn enwedig pan fônt yn ddigon diduedd. Yn ôl y sôn, mae Ceidwadwyr yng Nghaerffili yn meddwl mai Ron Davies sy’n mynd â hi ar hyn o bryd.
Un sylw bach olaf ydi Ynys Môn. Dwi ddim yn meddwl y gwelwn ni sioc yma, ond dwi’n meddwl y caiff IWJ sioc o weld maint ei fwyafrif.
Af i ddim i oblygiadau o ran seddau ar hyn o bryd, ond yn gryno mae’n ymddangos bod gan Blaid Cymru fomentwm, bod y Dems Rhydd yn targedu’n ffyrnig, bod y Ceidwadwyr rhwng petrus a thawel hyderus, a Llafur naill ai’n hyderus neu’n gwbl analluog. Tybed a ydi’r argraffiadau hynny’n gywir!

giovedì, aprile 28, 2011

Sïon

Wythnos i fynd tan y bleidlais fawr, dyma rai sïon dwi wedi’u darllen a’u clywed dros y dyddiau diwethaf. Mae hwyl i’w gael efo sïon.

·         Ron Davies yn ennill y frwydr posteri yng Nghaerffili ... ac o bosibl y bleidlais bost
·         Mae’r Ceidwadwyr yn dawel hyderus yng Ngorllewin Clwyd
·         Mae Plaid Cymru ar y llaw arall yn hyderus o gadw Aberconwy
·         Ymgyrch dda hyd yn hyn i’r Democratiaid Rhyddfrydol yng Nghanol Caerdydd
·         Pethau’n agos yng ngogledd y ddinas, ond Llafur sy’n mynd â hi ar hyn o bryd
·         Sïon nad yw Rhodri Glyn Thomas yn ddiogel yn Nwyrain Caerfyrddin a Dinefwr

lunedì, aprile 25, 2011

Proffwydo 2011: Gogledd Cymru

Mae gen dros wythnos i ffwrdd rŵan ac mi fydda i’n defnyddio’r rhan fwyaf ohoni ar ‘sgota ac ymlacio, gan gadw draw o bawb nes y penwythnos os fedra i helpu’r peth. Ond wrth gwrs mae o hyd etholiadau arnom. Cyn i unrhyw bôl arall gael ei gyhoeddi dwi am edrych ar Ogledd Cymru heddiw. Fel pob un o’r dadansoddiadau hyd yn hyn dwi’n cadw’r hawl i newid nes y diwrnod ei hun – ond dwi’n raddol dod i’r casgliad efallai nad ydi pethau gystal ar Lafur ag awgrymiadau’r polau.

Yr Etholaethau

De Clwyd, Delyn, Dyffryn Clwyd, Wrecsam, Alyn a Glannau Dyfrdwy – pum sedd ddiogel i Lafur, er bod gan ambell un fwyafrif tila. Galwaf hefyd Arfon i’r Blaid yn gymharol ddiffwdan, er y bydd gogwydd at Lafur. Mae Ynys Môn, mi dybiaf, am fod yn agos y tro hwn, i’r fath raddau y gallai Ieuan Wyn Jones gael eithaf braw pan ddaw’r canlyniad i’r amlwg, er nad ydw i’n siŵr o ba gyfeiriad y daw’r her fwyaf iddo. Serch hynny, bydd y Blaid yn cadw Môn ... y tro hwn.

Sy’n gadael dwy sedd. Gadewch i mi ddechrau â Gorllewin Clwyd. Mae hon yn sedd Geidwadol ar bob lefel erbyn hyn ac mae’n bur amlwg yn San Steffan o leiaf fod uchafswm pleidleisiau’r Ceidwadwyr yn uwch na Llafur. Y peth rhyfedd am y sedd hon ar lefel y Cynulliad ydi ei bod yn ddigon tebygol, o ystyried ei natur, fod nifer o bobl sy’n pleidleisio i’r Ceidwadwyr ar lefel San Steffan yn ne’r sir efallai’n fwy tebygol o gefnogi Plaid Cymru mewn etholiad Cynulliad. Dim ond 3% o ogwydd sydd ei angen ar Lafur yma, ac er fy mod i’n meddwl y gallai pleidlais Llafur a’r Ceidwadwyr gynyddu yma, ar hyn o bryd dwi’n rhyw deimlo (er bod sïon sy’n gwrthddweud hyn) y bydd Llafur yn ailgipio’r sedd o fwyafrif bach.

Beth ellir ei ddweud am Aberconwy? O ystyried y polau a’r hinsawdd wleidyddol, yn ogystal â nifer o ffactorau eraill, Aberconwy ydi’r sedd anoddaf yng Nghymru i’w darogan. Ceidwadol yn San Steffan, Plaid Cymru yng Nghaerdydd, Llafur efo cyfla da o ennill. Dwi’n teimlo bod angen post cyfan er mwyn dadansoddi hon, ond dwi am ymwrthod â’r demtasiwn!

Dwi ddim am eich diflasu â’r fathemateg, ond o ystyried y bydd y niferoedd sy’n pleidleisio efallai tua 50% eleni yma mae’n rhywbeth tebyg i hyn. O ran y ganran, caiff Llafur gynydd parchus yn ei phleidlais, bydd Plaid Cymru ar ei lawr, bydd y Ceidwadwyr yn cynyddu mymryn a’r Democratiaid Rhyddfrydol yn colli eu hernes. Dal efo fi?

I’r rhai sy’n darllen y postiau gwleidyddol, ‘does rhaid i mi bwyntio’r holl ffactorau fydd ar waith yma na chyd-destun yr etholiad, ond yn fathemategol, er gwaetha’r cynnydd mawr arfaethedig sydd i Lafur, dylai hon fod yn ras agos iawn, iawn rhwng Plaid Cymru â’r Ceidwadwyr. Dwi ddim yn ymddiried llawer yn y ffaith bod y Blaid yn ‘hyderus’ yma – roedden nhw’n hyderus iawn llynedd o’r hyn a ddeallais i! Ta waeth, ar y funud, dwi’n galw Aberconwy i Blaid Cymru o drwch adain gwybedyn.

Proffwydoliaeth

Llafur 6 (+1)
Plaid Cymru 3 (-)


Y Rhestr

Unwaith eto, ar ôl ychydig o symiau, ychydig o ystyried, mymryn o reddf a chan gymryd yr uchod yn ganiataol, deuthum at ganlyniad diddorol iawn ar gyfer y rhestr yng Ngogledd Cymru.

Dwi’n disgwyl i bleidlais rhestr y Blaid ddisgyn mymryn, i Lafur gynyddu ond nid i’r un graddau â gweddill Cymru, ac i’r Ceidwadwyr gynyddu mymryn ond nid llawer. Y cwestiwn mawr yn y Gogledd mewn difrif ydi a fydd y Democratiaid Rhyddfrydol yn cael llai o bleidleisiau na’r BNP. Synnwn i ddim petai’r BNP yn aros ar ei hunfan, ond mi wneith y Dems Rhydd golli pleidleisiau ... a hynny jyst ddigon i ddod tu ôl i’r BNP. Sy’n gadael y posibilrwydd o sedd i’r BNP yn y Cynulliad.

Neu ydi o? Petai gan Lafur chwe sedd yma, a Phlaid Cymru dri, mae’r goblygiadau ar gyfer y rhestr yn hynod ddiddorol. Yn ôl pob tebyg fe fyddai’r Ceidwadwyr yn ennill pedair sedd restr, ac i’r diben hwnnw byddai colli Gorllewin Clwyd a pheidio ag ennill yn Aberconwy neu efallai Dyffryn Clwyd o fudd i’r blaid oherwydd fe fyddai ganddi sedd yn ychwanegol oddi ar 2007!

Dim ond dwy sefyllfa arall y gall rhywun eu rhagweld yma – sef dim newid, neu’r Ceidwadwyr hefyd yn cipio Aberconwy. Yn fras, y goblygiadau fyddai:

Dim newid yn yr etholaethau: Ceidwadwyr i ennill tair sedd, a Llafur yn ennill y bedwaredd.

Ceidwadwyr yn cipio Aberconwy: Ceidwadwyr yn ennill y ddwy sedd restr gyntaf, Plaid Cymru yn ennill y drydedd a Llafur yr olaf.

Ta waeth am hynny, dyma’r broffwydoliaeth gyfredol o’m rhan i.

Proffwydoliaeth:

Ceidwadwyr 4 (+2)


Gyda Gogledd Cymru y rhanbarth olaf yng nghyfres fer Proffwydo 2011, petawn i’n hollol gywir (sy’n gwbl annhebygol) fel hyn y safai’r Cynulliad ar 6ed Fai:

Llafur              32 (+6)
Ceid                13 (+1)
PC                   11 (-4)
DRh                2 (-4)  
UKIP               1 (+1)

Ar yr olwg gynta’, mae’r uchod, yn benodol anffawd y Democratiaid Rhyddfrydol, yn edrych yn annhebygol, ond o gyfuno ffigurau, polau, tueddiadau a lwmp o reddf yn ogystal â digon o fathemateg, dyma sut mae hi rŵan. Wrth gwrs, fydda i’n diweddaru’r uchod dros yr wythnos i ddod ac yn dod i broffwydoliaeth derfynol maes o law. Ond tan hynny felly saif Cymru Rachub hyd yn hyn!

sabato, aprile 23, 2011

Proffwydo 2011: Canol De Cymru

Ar ôl saib haeddiannol (ish) dyma ddod nôl at y dadansoddiadau (mae Emlyn wedi bod yn ddewr iawn yn rhoi ambell broffwydoliaeth am y Canolbarth!). A oes rhywun arall yn teimlo bod yr ymgyrch wedi bod yn gwbl anweledig? Yn fwy na hynny, dwi’m yn meddwl bod gan unrhyw blaid fomentwm ar y funud, chwaith – dydi’r ymgyrch ddim yn siop ffenestr dda i wleidyddiaeth Gymreig. Canol De Cymru sydd nesaf, sy’n cynnwys rhai o gadarnleoedd mwyaf Llafur a Chaerdydd.
Yr Etholaethau
Dydach chi ddim angen i mi ddweud wrthych bod pedair sedd – Rhondda, Pontypridd, Cwm Cynon a De Caerdydd a Phenarth yn gwbl, gwbl ddiogel yn nwylo’r blaid Lafur. Roedd Plaid Cymru’n anghywir i fod yn hyderus yng Nghwm Cynon y llynedd a’r Ceidwadwyr felly yn Ne Caerdydd, ac maen nhw’n fwy anghywir byth o fod eleni, os maen nhw!
Oherwydd y sefyllfa wleidyddol yn San Steffan, mae Gorllewin Caerdydd yn gymharol ddiogel i Lafur dybiwn i. Galla i weld cwymp ym mhleidlais y Blaid yma a mwyafrif parchus iawn i Lafur, gyda’r Ceidwadwyr efallai bwynt neu ddau yn uwch. Petai pethau’n wahanol yn San Steffan gallai hon fod yn sedd ddiddorol. Ond fydd hi ddim.
Mae’r un peth i raddau’n wir am Fro Morgannwg. Er i’r Ceidwadwyr ei chipio â mwyafrif cadarn y llynedd, mae’n anodd eu gweld nhw’n ailadrodd hynny ar lefel Cynulliad eleni. Efallai bod mwyafrif tila iawn o 83 gan Jane Hutt ond mentraf ddweud y caiff ei dychwelyd – a dweud y gwir ‘sgen i fawr o amheuaeth am y peth. Felly yn fy marn i, mi fydd Llafur yn cadw pob sedd sydd ganddi yn yr ardal. Ond mae’r ddwy sedd arall yn ddiddorol.
Yn gyntaf, rhan ogleddol Caerdydd, elwir yn ddigon eironig yn Gogledd Caerdydd. Mae gan Jonathan Morgan, efallai’r amlycaf o Geidwadwyr y Cynulliad, fwyafrif cryf yma sy’n agos at bum mil ac mi fyddai angen gogwydd o dros 7% ar Lafur i ennill yma. Rŵan, mae rhai, fel Vaughan Roderick, yn teimlo o reddf nad yw Llafur yn gwneud cystal ag y mae’r polau’n ei awgrymu. Er fy mod i’n raddol ddechrau cytuno â hynny, dwi ddim cweit yn chwaith – hynny yw dwi’n disgwyl i Lafur wneud fwy neu lai cystal o ran y bleidlais os nad o ran seddau o reidrwydd. Ta waeth, teimlaf fod Llafurwyr yn mynd i droi allan eleni, ac efallai na fydd yr un brwdfrydedd ymhlith Ceidwadwyr. Problem fawr Jonathan Morgan ydi nid Llafur eithr Julie Morgan, sef yr unigolyn perffaith i’w guro – er iddi golli ei sedd y llynedd, heb amheuaeth mi sicrhaodd ganlyniad gwych drwy golli o drwch blewyn, a hynny mewn sedd y rhagwelwyd y buasai’n troi’n las a hynny o gryn fwyafrif. Bydd hon yn ras agos iawn ... ar hyn o bryd dwi’n rhyw deimlo mai Julie Morgan sy’n mynd â hi.
Er gwaetha’r ffaith bod trefniadaeth y Democratiaid Rhyddfrydol yn frawychus effeithlon yng Nghanol Caerdydd ac nad yw’r blaid Lafur, yn ôl y sôn, yn eithriadol hyderus, bydd Canol Caerdydd yn sedd i’w gwylio. Mae’r mwyafrif yn enfawr a byddai angen gogwydd o 15% ar Lafur i ennill yma. Ond gyda Jenny Randerson yn ymddeol, y polau fel ag y maent a gogwydd yn erbyn y blaid honno nid yn unig yn 2010 ond yn wir nôl yn 2007, maen nhw mewn perygl enbyd o golli yma. Gadewch i mi ddyfynnu rhywbeth a ddywedais o gyfres Proffwydo 2010 ar Ganol Caerdydd:
Tasem mewn blwyddyn lle mai’r Ceidwadwyr sy’n llywodraethu, byddwn i ddim yn rhoi’r sedd hon y tu hwnt i Lafur, gadewch i mi fod yn hollol onest. Yn wir, dwi ddim yn amau bod hon yn un sedd y bydd Llafur ei hadennill yn y dyfodol.
Dwi’n meddwl mai 2011 ydi’r flwyddyn y bydd hynny’n digwydd, ac fel Gogledd Caerdydd, mi fydd y ras agos hon yn ffafrio Llafur. Pwy bynnag sy’n ennill, rhagwelaf y gogwydd mwyaf yng Nghymru yn y sedd hon (ac eithrio Blaenau Gwent).

Proffwydoliaeth:
Llafur 8 (+2)

Y Rhestr
Reit! Galla i’n hawdd gweld Llafur yn ennill dros hanner y bleidlais restr yma eleni, a dwi am bennu tua 55% iddyn nhw sef cynnydd o 20% - er, yn y rhanbarth hwn, gallai hynny’n hawdd fod yn fwy. Dwi hefyd yn meddwl y bydd y Ceidwadwyr ryw ddau i dri bwynt yn uwch, gyda Phlaid Cymru yn nesu am 10% a’r Democratiaid Rhyddfrydol 7-8%. Petai’r broffwydoliaeth etholaethol  yn gywir,  byddai’r Ceidwadwyr yn ennill y sedd gyntaf, a hefyd yr ail sedd, gyda Phlaid Cymru’n ennill y drydedd.  Y bedwaredd sy’n ddiddorol.
Mae’r Gwyrddion yn hyderus iawn am allu ennill eu sedd gyntaf erioed yn y Cynulliad yma ar y rhestr, ond mae’r hyn sy’n digwydd yn yr etholaethau yn gwbl allweddol iddyn nhw yma. Ac nid y Gwyrddion yn unig sydd efo siawns. Cofiwch hyn, dim ond dau gant a hanner o bleidleisiau a oedd rhyngddyn nhw, y BNP (a’u curodd) ac UKIP. Gallai unrhyw un o’r pleidiau hyn ennill y bedwaredd sedd. Yn bersonol, dwi ddim wedi fy llwyr argyhoeddi gan yr heip y mae’r Gwyrddion yn ei greu drostyn nhw’u hunain.
Gobaith gorau pob un yw bod y Ceidwadwyr yn dal eu gafael ar Ogledd Caerdydd. Ond os maen nhw’n llwyddo i wneud hynny mae hynny’n dod â Llafur i’r ras! Mae hynny heb drafod Plaid Cymru – a allai gadw ei gafael ar y bedwaredd sedd os mae ei phleidlais yn dal i fyny (sy’n annhebygol) – ac, os collant Ganol Caerdydd, y Democratiaid Rhyddfrydol.
Mae pethau’n fwy cymhleth byth os llwydda’r Dems Rhyd ddal eu gafael ar Ganol y ddinas ond y Ceidwadwyr golli yn y Gogledd – yn y fath sefyllfa mae’n debyg y byddai’r Ceidwadwyr yn ennill 3 sedd ranbarthol gyda Phlaid Cymru’n cipio’r bedwaredd!
At hynny, os na fydd unrhyw newid yn yr etholaethau, mae’n bur debyg mai Llafur aiff â’r bedwaredd sedd. Gwnewch y symiau eich hun ... gall unrhyw un o saith plaid ennill pedwaredd sedd Canol De Cymru.
Ond pwynt y blogiad hwn ydi proffwydo – os bydd Llafur yn ennill yr wyth etholaeth, fel dwi’n dueddol o feddwl ar y funud – mae’r cyfan yn dibynnu a gaiff y Gwyrddion, UKIP neu’r BNP fwy o bleidleisiau na’r Democratiaid Rhyddfrydol ar y rhestr. A dwi ddim yn meddwl y gwnawn nhw.

Proffwydoliaeth:
Ceidwadwyr      2 (-)
Plaid Cymru 1 (-1)
Democratiaid Rhyddfrydol 1 (+1)

venerdì, aprile 15, 2011

Gorbarchusrwydd a'r Cymry Cymraeg

Dylai unrhyw genedl aeddfed allu chwerthin arni ei hun, a hynny am bob agwedd arni. Mae’r Cymry yn od yn hyn o beth. Rydyn ni’n touchy iawn pan fo’r Saeson yn cael go arnom – a dydi hynny fawr o syndod ac mae’n ddealladwy i raddau; wedi’r cyfan, mae mwy na doniolwch wrth wraidd geiriau’r Cymry a’r Saeson at ei gilydd.

Fe flogiais o’r blaen am y Cymry yn chwerthin arnynt eu hunain, ac rydyn ni’n gwella yn fawr yn hyn o beth – hynny yw, er ei fod yn beth cymharol newydd, mae’r Cymry wedi deall y gellir parchu’r genedl a hefyd fod yn ddychanol. A jyst pan fo rhywun yn meddwl ein bod ni’n gallu gwneud hynny, mae rhywun yn darllen Golwg360.

Na, nid cwyno am iaith Golwg360 dwi am wneud ond cyfeirio at un stori. Dwi’m am ailadrodd cynnwys y stori – fedrwch chi ddarllen fedrwch? – ond mae’r sylwadau oddi tani yn digon i ddyn fod isho taro rhai pobl.

Ddyweda’ i hyn – mae’r llyfrau hyn, yn amlwg, yn rhyw fath o fersiwn Cymraeg o Horrible Histories. Wnes i gael pob un ohonyn nhw nes fy mod i tua phymtheg oed ac o’u herwydd nhw dwi’n caru hanes, mae’n bwnc sydd wir, wir yn dwyn fy sylw, a phob agwedd arno ‘fyd. A nid fi oedd yr unig un, ro’n nhw’n llyfrau eithriadol boblogaidd ac mae’n siŵr bod cannoedd o filoedd o blant (a phobl) wedi’u darllen ar hyd y blynyddoedd. Roedden nhw’n cyflwyno hanes mewn ffordd ddigri, ddoniol a difyr.

Mae cael fersiwn Cymraeg o hynny ond yn gallu bod yn beth da. Yn gyffredinol, rydym ni’r Cymry, gan gynnwys y Cymry Cymraeg, yn boenus anymwybodol o’n hanes ein hunain – bai’r system addysg ydi hynny. Glywodd fy Nhad fyth am Dryweryn nes ryw bedair blynedd nôl ac mae’r boi yn agos at ei drigain.

Fydda i wastad yn amddiffynnol pan fydd rhywun yn dweud bod y Cymry Cymraeg yn sych ac mae’n rhwystredig gweld, esgusodwch iaith, nobs yn cadarnhau’r peth ac yn atgyfnerthu’r ddelwedd. Rhaid i ni edrych ar ein hanes a’n cenedl â thafod yn y foch, ac os mae hynny’n golygu gwneud hwyl am ben Hedd Wyn weithiau, grêt.

Ond dyn ag ŵyr, efallai mai fi sy’n anghywir, a thrwy ras Duw mai ffawd y Cymry Cymraeg o’u hanfod yw bod yn genedl or-barchus ddi-hyder wedi cwbl.

giovedì, aprile 14, 2011

Proffwydo 2011: De-ddwyrain Cymru

Gyda’r ymgyrchoedd yn anweledig yn y rhan helaethaf o Gymru, mae’n anodd gwybod sut mae pethau’n mynd mewn sawl rhan o’r wlad – yr unig ymgyrchu gweledol hyd yn hyn, hyd y clywaf i, ydi yng Ngorllewin Caerfyrddin. Wn i ddim a ydi hynny’n ffeithiol gywir. Ta waeth, gall y de-ddwyrain fod yn ardal ddiddorol y tro hwn am resymau gwahanol.

Yr Etholaethau

Ddechreuwn ni â’r cwestiwn, pa etholaethau allai newid dwylo yn 2011? Dwy sedd Casnewydd? Annhebygol. Merthyr neu Dorfaen? Dim ffiars. Islwyn? Annhebygol iawn. Mynwy? Dwi’m yn meddwl. Sy’n gadael dwy sedd – Blaenau Gwent a Chaerffili.

Er gwaethaf y ffaith bod Trish Law wedi cael dros hanner y bleidlais bedair blynedd yn ôl, fydd hynny ddim yn digwydd y tro hwn gan nad yw’n sefyll. Ac mae’r gwrthryfel gwrth-Lafuraidd ar ben yma – yr unig ymgeisydd y tu allan i’r pedair prif blaid yw ‘Ceidwadwr Annibynnol’ – phob lwc iddi! Dwi’n amau y bydd mwyafrif Llafur yma ymhen mis hyd yn oed yn fwy nag oedd y llynedd a synnwn i petai unrhyw blaid arall yn cael 20% o’r bleidlais.

Y sedd arall dan sylw ydi Caerffili. Petai’r sefyllfa Brydeinig ddim yn gysgod dros yr etholiad hwn, teg dweud mai Ron Davies a Phlaid Cymru fyddai’r ffefrynnau. Daeth y Blaid yn ail y tro diwethaf a Ron Davies yn drydydd agos. Ond roedd pleidlais gyfunol y ddau yn llawer mwy na phleidlais y Blaid Lafur. Serch hynny, mae’n anghywir dwi’n meddwl cymryd yn ganiataol y bydd pawb a bleidleisiodd dros Ron Davies y tro diwethaf yn fodlon pleidleisio dros Blaid Cymru y tro hwn. Ac er bod gan Blaid Cymru fwy o gynghorwyr lleol na Llafur yma, aeth rhywbeth wirioneddol o’i le yn 2010 a daeth y Blaid yn drydydd, y tu ôl i’r Ceidwadwyr.

Dwi’n llai bodlon na rhai i anwybyddu’r polau piniwn Cymreig, ac ar y funud mae arnaf ofn nad ydw i’n meddwl y bydd Ron Davies yn ennill yma – mae’r backlash Llafuraidd yn ormod. Serch hynny, mae tair wythnos i fynd, ac os bydd sefyllfa’r Blaid yn gwella hyd yn oed fymryn yn y polau gall hon fod yn sedd i’w gwylio. Mae Llafur Cymru yn anifail clwyfedig ac ar ei pheryclaf ar hyn o bryd, ac ni fydd Ron Davies yn gallu ei wrthsefyll.

Proffwydoliaeth:

Llafur 7 (+1)
Ceidwadwyr 1 (-)


Y Rhestr


Mi fydd Llafur unwaith eto’n ennill y rhestr yn hawdd yma, a synnwn i ddim petai’n gwneud hynny â thros hanner y bleidlais, efallai 55% a hyd yn oed fwy. Bydd y Ceidwadwyr fwy na thebyg fymryn ar eu colled, Plaid Cymru yn hofran ar tua 10%, ond mi allai’r Democrataid Rhyddfrydol golli hanner eu pleidlais, ac fel ambell un arall dwi’n dyfalu mai pumed y daw hi, fwy na thebyg y tu ôl i UKIP – mae hynny oherwydd bod pleidleiswyr Gwyrdd a BNP yn eithaf tebygol o gefnogi Llafur y tro hwn. Serch hynny, mae’n anodd gweld UKIP yn cael llawer mwy o bleidleisiau na’r Democratiaid Rhyddfrydol – dywedwn y caiff y Dems Rhydd 6% ac UKIP 7%.

Beth ydi goblygiadau hynny felly?

Mi all fod yn ganlyniad eithaf syfrdanol. Dylai’r Ceidwadwyr a Phlaid Cymru ennill y ddwy sedd gyntaf, ond mi fydd y frwydr am y ddwy sedd arall yn ffyrnig. Bydd hi’n frwydr agos rhwng UKIP a Llafur am y drydedd sedd – dwi’n ei galw i UKIP o drwch blewyn – ac fe âi’r bedwaredd i Lafur. Byddai hynny’n anhygoel – byddai ennill saith etholaeth a sedd restr yn gamp, ond mi all ddigwydd yma.

Petai Ron Davies yn ennill yng Nghaerffili, mae’n gwbl bosibl o ystyried y polau diweddaraf na fyddai Plaid Cymru yn ennill sedd restr yma o gwbl ... ond y Ceidwadwyr, nid y Democratiaid Rhyddfrydol fyddai’n ennill honno yn ôl pob tebyg. Ta waeth, cawn weld – mae llawer iawn yn dibynnu ar ba mor uchel y bydd y bleidlais Lafuraidd yn cyrraedd. Dwi’n dueddol o feddwl bod y polau positif i’r blaid honno yn deillio o bleidleisiau yn pentyrru mewn ardaloedd fel Merthyr, Blaenau Gwent a Thorfaen yn hytrach nag ennill tir enfawr yn y gorllewin, ac o ran y rhestr gallai hynny sicrhau sedd yma.

Proffwydoliaeth


Ceidwadwyr 1 (-)
Plaid Cymru 1 (-1)
UKIP 1 (+1)
Llafur 1 (+1)