Calon

Diwrnod arall, rheswm arall i gwyno. Fi? Dim peryg. Fydda’ i’m yn un i gwyno, wyddech chi, dweud hi fel mai dw i.

Mae chwant arnaf am frecwast mawr budur. Dw i heb gael brecwast o wy a thost a ffa pob a bacwn a phwdin gwaed ‘stalwm. Tasa gen i un o’m blaen rŵan y tebygolrwydd ydi y byddwn yn nofio ynddo, gan ymdrybaeddu yn y melynwy a chrensian y bacwn.

Meddwl hynny ydw i, mwy na thebyg, oherwydd dw i wedi bod yn bwyta’n iach. Gwŷr pawb nad peth da mo bwyd iach. Wn i ddim neb sy’n licio ffacbys efo angerdd, nac â diléit annaturiol mewn hadau (dw i’m wedi bod yn bwyta mor iach â hynny, cofiwch chi). Dw i byth wedi bod yn ffan o fwyd llysieuol, chwaith. Dw i’n teimlo bod angen cig (neu bysgod) ar rywun i’w bryd er mwyn cael cinio da, calonogol.

Sôn am galonogol, mae gen i galon mochyn yn yr oergell acw. Na, gwir. Calon ydi un o’m hoff gigoedd, wn i ddim pam nad yw pobl yn ei fyta’n amlach. Dw i’n meddwl mai’r broblem ydi na wyddwn i gyda pha beth i’w bwyta. Beth fyddech chi’n gwneud efo calon?

Bod yn boblogaidd. Yn naturiol.

Wyddoch chi, mae rhai pethau’n ddirgelwch, ac os ydych chi’n fi mae llawer mwy o bethau’n ddirgelwch. Ni’m ganwyd â meddwl dadansoddol, ac mae’n deg dweud nad yw rhif synnwyr cyffredin ar y ffôn lôn, a phe bai mi fyddai yno fel y degau o bobl eraill sydd arno a byth yn cael galwad ffôn na nodyn bodyn (Cysill newydd awgrymu ‘nodyn bidyn’) ond maent yn chwyddo’r rhestr cysylltiadau ac yn gwneud i rywun deimlo’n boblogaidd.

Yn wahanol i Facebook ni ellir hysbysu eich poblogrwydd i bawb ar ffôn. Tai’m i smalio, dw i’m yn unigolyn poblogaidd, a bydd henoed a chŵn a phlant bach yn rhedeg mewn braw o’m gweled yn rhuthro ar hyd North Clive Road efo ymbarél a steil gwallt sydd wedi bod allan o ffasiwn ers cyhyd na fu’n ffasiwn erioed. Ond mae’n ffaith yn ein dydd a’n hoes po fwyaf o gyfeillion Facebook sydd gennych o dan eich enw, po fwyaf o unigolyn cyflawn yr ydych. Onid wyf yn gywir?

Ond ddim erioed bod neb â thri chant a mwy o ffrindiau. Mi fydd ambell i unigolyn randym iawn yn crwydro i gyfrif rhywun: pobl ar MSN y bu ichi eu hychwanegu o ‘stafell sgwrsio pan fuoch yn bedair ar ddeg, unigolyn y cyfarfuoch chi â hwy unwaith, neu weithiau rhywun na weloch chi fyth, ond maen nhw honni eu bod yn dy adnabod “drwy rywun arall”.

Yn bersonol, dw i’n hoff o docio fy ffrindiau Facebook fel mai dim ond pobl dw i’n eu hadnabod go iawn sydd arno. Caf bleser sinistr o dorri pobl allan o’m bywyd y ffordd hon, pe bai mor hawdd â hynny yn y bywyd go iawn sydd ohono mi fyddai’r grym yn mynd i fy mhen a phrin y byddai ffrindiau gennyf.

Hoffaf brocio, hefyd. Mi fydd y diwrnod rhywsut yn llai tywyll o allu lluchio rhith-ddafad ar Lowri Dwd neu gicio Dyfed neu binsio Gwenan, sydd, yn bur eironig, yn bethau yr wyf yn bwriadu eu gwneud rhyw ben beth bynnag.

Ond mi gyfieithais rywbeth rhywbryd yn dweud bod rhywbeth fel 55% o bobl ifanc yn teimlo eu bod yn rhan o ‘gymuned’ ar-lein. Yn bersonol, fedra’ i ddim dallt hynny. Mae cymdeithas yn ddigon drwg fel y mae hi, a chan gwaith gwaeth o ychwanegu Haydn a bwystfilod tebyg i’r fargen, felly mae cymdeithas sy’n bodoli o bobl dw i’n eu hadnabod yn unig, a’u math, yn arswydus o syniad. Ni hoffwn fod yn aelod o’r fath gymuned fy hun - er, os oes gan Facebook un prif fantais, mae’n galluogi rhywun i gadw mewn cysylltiad efo’u ffrindiau heb y poendod tragwyddol o orfod eu gweld yn y cnawd.

Asbaragws. Merllys. Cymraeg. Swpyrb.

Dw i’n hoffi asbaragws. Mi edrychais yng ngeiriadur Bruce a sylwi bod sawl enw yn bodoli, megis merllys(-ion), gwillon a lludwlys, yn ogystal ag asbaragws. Does dadl na fyddech chi’n dyfalu bod i’r Gymraeg pedwar gair am yr asparagus Saesneg. Ni cheir ond un yn Cysgeir, er nad oes syndod yn hyn o beth. Pan ddaw at y frwydr eiriol, Bruce sy’n curo bob tro.

Typical Cymraeg ‘fyd. Wn i ddim p’un i ddefnyddio rŵan. Mae’n rhaid i mi ddweud bod ‘merllys’ yn apelio ataf yn fawr, gyda gwillon yn swnio’n rhy debyg i ‘gwinllan’ (sydd, o reidrwydd, yn well nac asbaragws, ond dibynnu pa chwaeth sydd arnoch) a wn i ddim am ‘lydwlys’ ond mae’n rhy ‘gwrych ar ben mynydd’ o air i mi ei gysylltu ag asbaragws.

Y pwynt oedd fy mod felly yn hoff o ferllys. Maen nhw’n flasus. Ac yn ystod y pum munud diwethaf dw i ‘di dysgu pedwar gair Cymraeg amdano. Pum munud yn ôl dim ond y gair Saesneg a wyddwn i. Byw a dysgu, de.

Mi fyddaf yn gwneud ymdrech benodol i wella fy Nghymraeg, yn ysgrifenedig ac ar lafar, ond hefyd ceisio cadw fy nhafodiaith. Tafodiaith, wedi’r cwbl, ydi iaith safonol y werin. Yn fy marn i, mae tafodiaith yn bwysicach nac iaith safonol: bratiaith ydi’r peth drwg, er, mi fyddaf yn onest, dw i’m yn nabod lot o bobl sy’n siarad bratiaith uffernol, chwaith.

Ond dyna dw i’n ei garu am y Gymraeg. Petaech chi’n gallu cyfri’r holl eiriau Saesneg a’r holl rai Cymraeg sy’n bodoli dw i’n siŵr y buasai i’r Gymraeg uffar o lot mwy. Mae gan y Sais gate: mae gennym ni giât, gât, clwyd, porth, iet a llidiart (efallai bod mwy, wn i ddim); mi gewch lefrith a llaeth a lleuad a lloer a phaned a disgled a bob math mewn Cymraeg ond un gair y mae’r Saeson yn ei ddefnyddio am y cyfan. Diflas, de?

Ond pedwar gair i asparagus? Da wan!

(O.N. Dw i’n cael merllys i de. Dyna sbardunodd hyn i gyd.)

Y Cig Gorau

Mae gen i stamp ar fy llaw. Wn i ddim o ble y daeth. Ers gweithio drwy’r wythnos fel hwran (h.y. gweithio mor galed â hwran oeddwn i’n ei olygu fanna, nid bod yn hwran felly) dw i’n cael y blacowts gwaethaf o’r penwythnos. Ond iych mae gen i lwmp dŵr ar un o fy mysedd rwan. Mae’n afiach, dw i’n disgwyl iddo ffrwydro unrhyw funud, mwy na thebyg pan fyddaf yn cael cinio ac i mewn i fy mrechdan. Pethau felly sy’n digwydd i mi, cofiwch.

Byddai cael cawod yn syniad penigamp, a dywedyd y gwir. Ymdrech gormodol ydi cawod ar ddydd Sul, felly yn y gwaith ddydd Llun mi fyddaf yn unigolyn eithaf ffiaidd. A hithau’n ddydd Llun ac yn ddiwrnod prysur iawn i mi sut ymdopaf ni wn.

Diwrnod siopa ydi dydd Llun. Heb amheuaeth mi fyddaf yn ffendio rhywbeth i fwyta efo nwdls. Yn ddiweddar dw i’n obsesd efo nwdls. Wn i ddim o le ddaeth yr hwn obsesiwn ond mae’n dechrau rheoli fy mywyd i raddau rhy helaeth.

Mi gaf bysgodyn heddiw hefyd. Dw i heb cael pysgodyn ‘stalwm. A chig da.

Teimlaf restr, y cigoedd gorau:

1. Chwadan
2. Porc
3. Cig Oen
4. Estrys
5. Stêc
6. Gwydd
7. Cyw iâr
8. Cig Eidion
9. Iau ac arennau
10. Twrci

Ni aeth llawer o feddwl i fewn i'r rhestr uchod, rhaid i mi gyfaddef. Ond mae'n gywir.

Versatile, slightly bitter, and rather green

Wel fedra’ i ddim dadlau efo’r ffaith fy mod i ‘di cael uffernol o wythnos boring, a dw i’n ymfalchïo yn fy ngallu i ddadlau dros unrhyw beth.

A dweud y gwir, os nad ydw i’n licio rhywun neu fy mod i yn y tymer iawn, mi fyddaf yn ddigon bodlon dadlau dros rywbeth sy’n gwbl wrthyn i mi, jyst er mwyn bod mewn dadl. Mi fyddaf hefyd yn licio bod yn ystyfnig os byddaf yn amgyffred bod ffrae wrth law. Yn wir ni ataliaf fymryn i fod mor eithriadol o atgas â phosib os bydd y tymer iawn yn fy meddu ac yn mynd â fy mryd.

Ond ni allaf ddadlau y bu’n wythnos ddiflas iawn ar y cyfan. Dw i’m wedi gweld neb, er fy mod i weld bod yn gwylio lot o raglenni ar-lein (sy’n drist iawn a minnau’n mor dalentog ac yn gwastraffu fy amser ar y rhithfyd).

Synfyfyrio a fûm am y rhan helaethaf. Beth fyddai wir ganlyniad bwyta’n iach iawn am gyfnod? Sut wyddoch chi fod stêc wedi’i goginio’n berffaith? A oes unrhyw un yn y byd yn gallu gwneud gwell paned i’m dant na mi fy hun? Melys a chryf; sy’n eithaf eironig a minnau’n bitw a chwerw.

Ebe Facebook, pe bawn lysieuyn, byddwn sbigoglys. Dyfynnaf:

Versatile, slightly bitter, and rather green describes you perfectly. Cooked on the site, wilted, or as part of a salad, you can do it all.

Dw i’n sicr yn amlbwrpas ond gwell gen i gadw fy mywyd personol a’m blog ar wahân o ran hynny. Dw i’n sicr yn unigolyn chwerw (wele uchod) ond byth ac ystyried fy hun yn ‘wyrdd’. Be gythraul ydi hynny?

Pa beth a ddaw i’r meddwl gan wyrdd? Cenfigen, salwch, bara wedi llwydo. A damnia, teg ydyw’r honiad ‘fyd.

I can do it all. Licio hwnna. Methu dadlau efo hwnnw chwaith. Fel fydda i’n dweud, ma Jês ar y cês. Swpyrb.

Damnia'r Saeson...!

Dydi’r flog hon ddim yn rhoi llawer o sylw i chwaraeon; mae hynny oherwydd bod yn well gen i ei wylio a’i drafod yn hytrach na ysgrifennu amdano. Beth bynnag, dw i’m yn gwybod be ‘di maswr. Er, o ran y Saesoniaid, roedd ‘na rhywfaint o gymysgedd yn nwfn fy enaid a hwythau ddim yn mynd drwodd i rowndiau terfynol Ewro 2008.

Roeddwn i, fel pob Cymro pur, yn cefnogi Croatia neithiwr (sori dw i’m yn sôn am Gymru, gêm Cymru roeddwn i’n gwylio am y mwyaf ond doeddwn i methu â helpu edrych ar Loegr hefyd). Ond wedyn mi aeth Lloegr allan. Siocd oeddwn i.

Ac mae gan Loegr y tueddiad o beidio â’m mhlesio waeth bynnag beth â wnânt.

Mi roddodd benbleth: pwy ydw i ddim am eu cefnogi yn Ewro 2008? Yr Eidal yw fy nhîm i bob tro i bob cystadleuaeth, oni bai trwy ryfedd wyrth y bydd Cymru’n cymryd rhan rhyw ddydd, a hwythau y byddaf yn eu cefnogi, ond mae ‘na elfen ohonof sydd wrth fy modd yn peidio â chefnogi Lloegr. Mae’n rhan allweddol o’r gystadleuaeth: gweld Lloegr yn mynd allan.

Bellach, bydd y gystadleuaeth ychydig yn wag. A fedraf i ddim ffieiddio a gwylltio a chwyno am y Saeson yn siarad eu hunain i fyny nac ymhyfrydu pan fydd eu disgwyliadau gwirion yn deilchion mân.

Bu stori am ddyn: carodd ei fam a chas perffaith ganddo’i dad. Pan fu farw’r fam, ni wylodd ddeigryn, ond pan fu farw’r tad mi griodd nerth ei lygaid. Rhywbeth felly ydi hyn, mae’n siŵr. Dw i ‘di arfer cael rhywun i’w casáu mewn pêl-droed rhyngwladol: y dewis amlwg ydi Lloegr. Felly fydd rhaid i mi bigo ffeit efo gwlad arall yn ystod y flwyddyn nesaf i sicrhau bod y teimlad hwnnw’n parhau.

Unrhyw awgrymiadau?

Mynd i'r gym ... eh?

Os credodd yr Iddewon eu bod nhw’n flinedig ar ôl mynd ar goll yn yr anialwch am faint bynnag y gwnaethant yn ôl y Beibl (sydd, rhaid dweud, yn llyfr diddorol), ni welsant mohonof fi yr wythnos hon. Dw i’n hollol flinedig, yn dylyfu gên a llusgo fy hun o amgylch y lle fel rhaw.

Dw i’n gwybod pam fy mod i wedi blino hefyd, cofiwch. Ddim yn ffit dw i. Mae fy mol wedi ail-ddyfod efo dialedd. Wn i ddim pam. Dw i’n cerdded 40 munud i’r gwaith ac oddi yno bob diwrnod. Dw i’m yn bwyta sothach, er fy mod i’n bwyta lot o greision, a phan fyddaf yn bwyta creision hawdd iawn ydi bwyta pum ne chwe phaced ar y tro. Dw i’m yn jocian. Dw i’n anghenfil creisionllyd (pan ddaw at greision).

Felly, gyfeillion; doeddwn i byth wedi meddwl y byddwn i’n dweud hyn. Doeddwn i byth yn meddwl y byddwn yn ystyried y peth: ond efallai yr ymunwn â gym. Efallai. Mae’n mynd yn erbyn pob ryw egwyddor sy’n perthyn i mi. Ac mae’n fy nychryn achos dw i’m isio mynd yno’n fol i gyd efo llwyth o bobl gyhyrog yn fy amgylchynu. Ac mae’n costio a dw i’m yr unigolyn cyfoethocaf. A beth bynnag, dw i’m yn siwtio mynd i gym. A beth bynnag eto mond neud am fis wna’ i cyn blino, dw i’n synnu dim.

Asu, dwn i’m chi.

Penwythnos Stiwpid.

Dw i ‘di cael penwythnos stiwpid. Does dim ffordd arall o’i ddisgrifio, gwaetha’r modd. Chwalwyd fy mwriadau lu ar nos Wener.

Mi es allan efo Ceren. I ni ein dau, yr unig rai. Wrth i ni ddechrau yn y Westgate (a Gwenan efo ni ar y pryd) fe ddaeth ddynes echrydus i mewn a dechrau canu ceisiadau i bawb, ac roedd yn rhaid i ni ddianc yn eithaf handi. Erbyn y Model Inn dim ond fi a Ceren oedd ar ôl ac fe’m perswadiwyd i ganu ‘Don’t Let the Sun Go Down on Me’ gyda hi ar y carioci. Roedden ni’n ofnadwy. A dweud y gwir, roedden ni mor ddrwg fel y geiriau cyntaf a glywsom ar ôl y gân oedd ‘you were shit’.

Mi chwydish i mewn dau le arall a daeth y noson i ben gyda fi’n cael tacsi adref heb Ceren a hithau’n crio'r holl ffordd i’w thŷ hi a chanu All By Myself.

Ond dyma le aeth pethau’n rong.

Mi ddeffrois yn y cyfnos ar y Sadwrn, yn flin iawn fy mod wedi deffro mor fuan, ond yn edrych ymlaen at wylio gêm Cymru ac Iwerddon. Roeddwn i’n lloerig wrth i mi edrych ar y ffôn a sylwi mai cyfnod 4.30pm ydoedd ac nid y bore. Be ddigwyddodd? Nis gwn. Roedd staen gwin coch ar y carped, cymhwysedd Bluetooth mewn gwydraid gwin; dw i wedi malu un o’m cadeiriau, ac yn gwbl randym mae ‘na fat drws ar garreg y drws ffrynt nad ydw i wedi ei weld erioed o’r blaen yn fy mywyd.

Blacowt. Fedra’ i ddim cofio dim. Mat, gwin, cadair: ni ddaw hynny’n ôl. Gas gen i beidio â chofio dim.

Felly yn hytrach na “gwisgo’n ddel” nos Sadwrn es i ddim allan tan 9 ac unwaith eto mewn hwdi a thracwisg yr oeddwn. Mi feddwais rywfaint, ac mi gefais hwyl ofnadwy o dda (yn enwedig o weled coron Owain Ne yn llithro wrth iddo lwyddo hedbytio gwydraid o win coch dros fwrdd yn lle o’r enw ‘Sandpebbles’. Y lle ydyw gyferbyn â Chlwb Ifor - neu “Lle Sylvia” fel y byddwn yn ei galw. Ewch yno - mae’n well na Chlwb Ifor).

Ond ni chwarddais fyth cymaint â’r daith i Rawden Place lle gysgais am y noson. Roeddwn i wedi bod efo Ceren a Lowri Dwd (wastad yn dychmygu boi Jazz Club o Fast Show yn troi rownd a mynd ‘Nice!’ rôl clywed yr enw) i MacDonalds a Ceren wedi llwyddo meddu ar ymbarél yno.

Cafodd hithau’r anffawd gorau erioed. Cododd y gwynt a throdd yr ymbarél i mewn allan, gyda Ceren yn ystryffaglu o gwmpas fel rhywun efo pibell dŵr cryf iawn. Wedyn, mi ollyngodd ei MacDonalds, oedd yn y llaw arall, a chan geisio rheoli’r ymbarél a phigo mân Chicken McNuggets mi ddisgynnodd ei throwsus i lawr. Reit i lawr, pasio’i phennau gliniau, ar y bont rhwng Stadiwm y Mileniwm a’r Westgate, efo ceir yn mynd ar ei hyd yn gyson.

Hwn, heb os, yw un o uchafbwyntiau’r bumed flwyddyn yng Nghaerdydd hyd yn hyn.

Rhestr o bethau nad ydw i'n eu deall

Mae sawl pheth yn yr hwn fyd na fyddaf yn eu dallt byth. Crybwyllais fisoedd nôl nad ydw i’n dallt yn y lleiaf sut y caiff adar ryw. Ond beth am:

• Pam fod pobl yn cael eu hatynnu gan sitcoms Americanaidd, pam maen nhw mor shit?
• Pam fod pwdins Sir Efrog mor ddiawledig o flasus er mai dim ond llefrith ac wyau a blawd ydyn nhw?
• Pam na ddylid treiglo ‘byth’?
• Pam ydw i mor wael am goginio omlets a’u cadw’n un lwmp?
• Beth ydi ystyr ‘ansbarddigaethus’?
  Sut y mae sillafu ‘ansbarddigaethus’?
• Pam fod Goths yn meddwl eu bod nhw mor wahanol i bawb pan fod miliynau ohonynt?
• Pam fod contiaid y môr yn cael eu galw’n gontiaid y môr?
• Pwy welodd mulfran werdd a phenderfynu y byddai’n enw addas ar ei chyfer?
• A gymerwyd y piss wrth sefydlu gwlad o’r enw ‘Twrci’?
• Os deilliodd y gair ‘penguin’ o ‘pen gwyn’ pam fod ganddyn nhw bennau duon?
• Pam dw i mor fyr a minnau’n bwyta digon o lysiau?
• Beth ydi trydan?
• Sut mae awyren yn hedfan?
• Pwy sy’n gwario 40c y funud ar alwad ffôn i fynegi nad oes ganddynt farn ar bwnc penodol?
  

Mae’r rhain ymhlith y miliynau o bethau nad ydw i’n eu dallt. Allwch chi fy helpu a lleddfu fy nryswch, neu a oes pethau gennych chi i’w hychwanegu?

Gwerinwr Ddinesig

Iawn chief? Dw i heb ddweud ‘Iawn chief’ ers blynyddoedd! Mae pethau’n dod yn ôl ataf yn araf bach yn ddiweddar. Geiriau fel ‘cythraul’ a ‘homar’ a ‘jibidêrs’. Geiriau’n werin, yn de, a finnau mor werinol fy naws a’m ffordd. Dw i wrth fy modd yn rhoi fy modiau yn nolenni fy jîns, a cherdded fel petawn yn mynd i odro buwch, gan chwibanu ‘Un Funud Fach’ neu alaw wledig.

Cyfarfûm ag Elis Gomer ddoe am y tro cyntaf ers hydoedd. Dywedodd ef ei fod yn darllen fy mlog a’i bod yn bur amlwg nad ydw i’n hapusach o unigolyn na fûm erioed. Rhyfedd, dywedais innau, wrth geisio mynd i’r gwaith ac osgoi boi Indian Metro wrth Pizza Hut, roeddwn i’n meddwl fy mod i’n unigolyn eithaf hapus yn ddiweddar.

Ond gan ddatgan hynny dw i’m ‘di setlo ers mynd i Lundain, lle mae’r bobl ddrwg a’r hwrod yn trigo. Mae hyn oherwydd nad wyf wedi gweithio wythnos gyfan ‘stalwm ac oherwydd y trip angenrheidiol i’r gogledd, ac oherwydd nad ydw i wedi bod allan efo pawb, a gwisgo’n ddel i wneud hynny, ers cyhyd. Y tro diwethaf y bûm allan yng Nghaerdydd roeddwn yn gwisgo hwdi a thracsiwt - dw i’m yn cofio y tro diwethaf i mi fynd allan a gwneud ymdrech i edrych yn ddel. A dyna ydi ffwcin ymdrech.

Ymddeolaf rŵan. Mae gen i gythraul o ddolur gwddw. Wn i ddim pam. Dw i’m yn dallt ryw salwch a ballu.

Coffi

Coffi. Addewidion cyfrwys a gefais yn blentyn pan y’i blaswyd gennyf; na, nid wyt yn ei hoffi nawr, ond pan wyt ŵr hŷn mi fyddi.

Dw i’n ddau ddeg dau. Gas gennai goffi, a phopeth sy’n ei gwmpasu.

Mae’r blas yn ddigon i wneud i rywun gyfogi fel y mae, ond mae’r holl ddiwylliant sy’n cwmpasu coffi yn troi arnaf. Y Café Culture, ys ddywedant, fel yr un a hyrwyddir yn yr arch-gachu o raglen, Friends. Mynd am goffi am wyth o’r gloch yn nos i gwrdd â chyfeillion: NA. Ewch i dafarn, myn uffern. A ph’un bynnag, pa ddiben yfed coffi gyda’r nos, a chithau am gysgu nes ymlaen?

Ceir gormodedd o goffi, hefyd. Mocha, espresso, cappuchino. Lol.

Panad o de syml – a dim o’ch paned gwyrdd na herbals chwaith (mae hynny ar yr un lefel â choffi). Dyna’r boi. Mae pawb yn cynnig panad o de i chdi pan wyt ti’n mynd draw. Te ydi diod y werin. Ni cheir ymadrodd harddach yn y Gymraeg na “Wyt tisho panad?” (does neb erioed wedi dweud “ti moyn dishgled” i mi); gwyddost yr hyn sydd o dy flaen: paned o de poeth, sgwrs dda a mwytho, yn aml wedi ei ddilyn gan banad arall a sgwrs hirach.

Ia wir, cymerwch eich coffi a’i anharddu a’i dywallt lawr draeniau’r uffern am sydd ots gen i. Gan nad pwy fo’i ŷf, eu lluchio i isaf ddyfnderoedd y môr. Mae te yn torri ffiniau, o’r plasau mawr i’r tai cyngor lleiaf. Panad o de a chywydd a Jeremy Kyle – dyna’r bywyd i mi.

Deffro yn y nos

Dw i ‘di penderfynu mai blog ydi’r peth i mi. Does gen i ddim mo’r stamina i ysgrifennu nofel. Dwisho, ond fedra’ i ddim. A dweud y gwir, mae stori fer yn her, a cherdd hefyd, er fy mod newydd brofi mai odlwr o’r radd flaenaf ydwyf. Serch hyn, mae ‘na ddigon o lol yn mynd drwy fy mhen i’w rhoi mewn manion bach fel hyn. Mae’n rhyddhad. Fyddwn i’n ffrwydro pe na bawn â blog.

Rydwyf yn mynd am y Gogledd eto ddydd Gwener am dridiau. Diolch i Dduw. Ers mynd i Lundain dw i wedi bod yn awchu am fynydd a glyn, tai’m i ddadlau. Mae Llundain yn rhy bell ac yn rhy fawr i mi. Dw i’n blwyfol, mae gen i fy ffiniau a dw i’n fodlon iawn iawn yn trigo rhyngddynt yn gwbl barhaol. Dw i’m angen antur na chyffro na Starbucks, ond awyr las a gwair gwyrdd a defaid yn brefu ganol nos yn cadw chdi’n effro tan dri.

Fedra’ i ddim cweit cael yn iwsd i’r trên sy’n mynd heibio fy nhŷ yn Grangetown draw, fodd bynnag. Mi fydd yn mynd hyd oriau mân y bore (pa ynfytyn sydd isio mynd am drên yn ystod y fath oriau, ni wn. Ond ynfytod ydynt yn sicr) ac yn achosi i’r tŷ crynu ac nid dim ond unwaith yr wyf wedi deffro mewn braw.

Hefyd, cefais freuddwyd bod pobl ddiarth o Mars yn cymryd drosodd y byd neithiwr. Roeddwn i’n ddewin na fedrodd y Saesneg, felly prin oedd fy help yn y pen draw.

Cymry'n debycach i'r Saeson na'r Gwyddelod?

Gan fod fy mywyd yn ddifflach a’r un mor ddoniol â chyfuniad o lewcemia a hangover ar y funud dw i’n mentro nôl i’r sffêr lled-wleidyddol am ennyd. Mae ‘na ddadl ar Faes E (fel arfer) am ddyfodol S4C. Duw ag ŵyr, ni allaf gyfrannu’n fawr at hynny, ond am ddatgan yn groch y byddai S4C ddwyieithog yn syniad ffôl ac yn gyfaddawd yn ormod i’r Cymry Cymraeg. Mae’n fy rhyfeddu yn ddi-ffael sut y mae Chris Bryant a’i fath yn hoffi anwybyddu’r ffaith fod dwyieithrwydd cymaint, os nad yn fwy, o gyfaddawd i ni. Ond ta waeth, nid dyna’r ddadl.

Y tebygolrwydd rhwng y Cymry a’r Saeson a’r Albanwyr a’r Gwyddelod sy’n mynd â fy mryd. Fe honnir yn yr edefyn bod y rhan fwyaf o’r Cymry yn debycach i’r Saeson nac ydyn nhw i’r Albanwyr a’r Gwyddelod. Mi ysgrifennais yma ryw ddeufis yn ôl am y gwahaniaethau rhwng y Cymry Cymraeg a’r Cymry di-Gymraeg, a dod i’r casgliad fy mod i, fel Cymro Cymraeg, yn wahanol iawn i’r di-Gymraeg: mae’n rhaid felly fy mod yn wahanol iawn i Sais!

Ond oni bai am y diwylliant yfed sy’n diffinio’r Celtiaid i raddau helaeth (ac i’r mwyafrif o’r Celtiaid nid myth mohono) mae’n anodd dod o hyd i wahaniaeth nid yn unig rhwng y Cymry a’r Saeson, ond rhwng y Saeson a gweddill yr Ynysoedd. Wedi’r cyfan, dydi Albanwyr ddim i gyd yn bwyta hagis ac yn gwisgo ciltiau, na’r Gwyddelod oll yn yfed Guinness ac yn canu Fields of Athenry. Felly, dywedwch wrthyf, pa wahaniaethau gwirioneddol sylfaenol sydd rhwng y Gwyddelod a’r Albanwyr yn erbyn y Saeson?

Mae Cymru gyda gwahaniaethau sylfaenol i Loegr: gellir canu’r diwn gron am ddiwylliant ac iaith, ond er bod hynny’n ddadl sy’n cael ei gorddefnyddio ac nad ydyw’n cymhwyso’r rhan fwyaf o’r Cymry, mae’n ddadl gwbl wir sy’n dal dŵr, ac yn gwahaniaethu cannoedd o filoedd o Gymry o’r Saeson (i raddau llawer mwy na’r Alban ac Iwerddon). Mae tueddiadau gwleidyddol Cymru yn wahanol iawn i rai Lloegr. Mae’r ymdeimlad y gymuned yn parhau yn gryfach yng Nghymru na’r unman arall yn Ynysoedd Prydain; hyd yn oed ar y meysydd chwaraeon y tîm rygbi cenedlaethol, nid y tîm pêl-droed, sy’n ennyn yr angerdd fwyaf yng Nghymru (p’un yw’r fwyaf poblogaidd ar lawr gwlad, cwestiwn arall yw hwnnw). Ac mae’r traddodiadau barddol a chanu, sy’n torri ffiniau ieithyddol yng Nghymru, yn sicr yn debycach i Iwerddon na Lloegr.

Beth dw i’n ceisio’i ddweud ydi hyn: nid syniad ffug mo’r Celtiaid, ond ni ellir chwaith gwahaniaethu’n helaeth rhyngddynt hwy a’r Saeson. Dydi’r Cymry ddim “yn debycach” i’r Saeson na’r Albanwyr. Peidiwn chwaith â meddwl ein bod: un o wendidau tragwyddol y Cymry ydi meddwl hynny. Rydym ni yn Geltiaid, yn yr ysbryd, drwy ddiwylliant, drwy iaith a thrwy waed, hyd yn oed. Derbyniwch hynny – un o wendidau’r Saeson ydi na allant! (Er, os mai un o wendidau’r Cymry ydi na allant chwaith, efallai ein bod yn debyg iawn wedi’r cyfan!)

Uh oh...

Nid pob dydd y cewch wystrys wrth ymyl Rhodri Morgan ym marchad Glanyrafon. Onid yw hynny’n wir?

Does gen i ddim byd i’w gwyno am yn ddiweddar a dw i’n rhy ddiog i’w wneud. Dw i’m yn licio dweud hyn ond dw i’n amau mai nad peth dros dro yw’r diffyg gweithgarwch ar y flog hon…