Fydda i byth yn Skeletor

Mae pawb yn dweud heddiw ei bod yn braf yn yr haf heb gofio mai gwanwyn ydi hi go iawn. Dwi wedi dweud droeon dros flynyddoedd cwynfanllyd nad ydw i’n licio’r haul yn ormodol – dwi’n gwisgo sbectol haul i yrru pan fo’i weddol gymylog a dweud y gwir, ac nid er mwyn ymddangos yn cŵl achos mae hyd yn oed yr Hogyn yn gwbod bod gwisgo sbectol haul a hithau’n gymylog yn bell, bell iawn o fod yn cŵl. A dweud y gwir dachi’n edrych fel twat.

I fod yn deg, tywydd poeth yn hytrach na’r haul dwi’m yn licio. Dwi fel Mam, yn welw fel corff celain ac yn plicio am wythnosau ar ôl dal haul. ‘Sdim rhyfedd bod plant ac anifeiliaid yn rhedag mewn braw ohonof.
Ond dydw i ddim yr iachaf beth ers wythnosau. Mae gen i ddolur ar fy ngwefus ers mis sy’n gwrthod symud waeth pa grîm neu falm a ddefnyddiaf i ymosod arno. A dwi hefyd yn llawn snot. Wn i ddim pam wir ond fela mai ers o leiaf fis.

Ond gobeithio y bydd y tywydd braf sy’n taro Caerdydd yn para rŵan, achos maen nhw’n dweud bod y tywydd braf yn dda i salwch. Dydi hyn ddim yn wir. Dim ond ers byw hafau yng Nghaerdydd mae gen i ryw lun o glefyd gwair, ro’n i’n iawn yng nghefn gwlad. Awyr iach y wlad yn wir.

Ond mae’r pwynt amdanaf ddim yn licio’r haf gormod yn sefyll. Mae hyn yn deillio o’m styfnigrwydd pan yn blentyn a’r ffaith nad o’n i’n licio licio petha oedd pobl eraill yn eu licio. Do’n i’m yn uffernol o styfnig ond roedd gen i fy syniadau a dyna oedd yn ddiwedd arni. Do’n i’m isho mynd i Gyprus pan o’n i’n ddeuddeg achos “dwi’m isho mynd i ffwrdd byth ac mae’n rhy braf a dwi’m yn licio tywydd poeth”. A do’n i bron byth, fel rhywun call, isio i’r arwyr ennill ar y cartŵns ‘stalwm, ro’n i wastad yn cefnogi y boi drwg. Yr unig arwr ro’n i’n ei hoffi go iawn oedd He-Man a hyd yn oed bryd hynny ro’n i’n meddwl bod Skeletor yn wych. Ro’n i wastad isho bod yn Skeletor a dweud y gwir - ro'n i'n meddwl bod y ffaith ei fod yn benglog yn amêsing.

Ond braf ydi hi ar y funud a fydda i byth yn Skeletor. Mae’r rhain, gyfeillion, yn ffeithiau.

Dyfodiad y dynion eira

Dyma’r eira’n ôl yng Nghaerdydd felly. Oherwydd y rhagwelir y bydd yn bwrw glaw y pnawn ‘ma, barith hi ddim. Dydw i ddim yn licio’r tywydd bob hyn a hyn ‘ma – dwisho lwmp go foddhaus ohono cyn symud ymlaen. Mae o fel yfed diod swigod. Wyddoch chi, pan gymrwch lymaid, a dachi’n cael y teimlad rhyfedd hwnnw wrth y chwarennau (glands i’r digyfieithwyr o’ch plith) sy’n dweud “ew, wnaeth honno’r tro”. Ond os cymrwch lymaid heb lawn cael y teimlad hwnnw rydych chi’n teimlo’n anghyflawn, a rhaid ceisio eto.

Fel yr ail dwi’n ei deimlo. Dwisho eira mawr am ambell ddiwrnod ac wedyn cawn symud ‘mlaen.

Dydw i ddim yn ymddiried mewn dynion eira i fod yn onest efo chi. Os ydych chi’n cerad i’r gwaith, a hynny’n o fuan hefyd, mae’r creaduriaid eisoes wedi’u codi. Gan ystyried nad ydi hi wedi bod yn bwrw eira yng Nghaerdydd tan hwyr y nos dwi’n dechrau poeni eu bod nhw’n codi’u hunain. Dyn ag ŵyr pwy fyddai’n codi cyn iddi wawrio i adeiladu dyn eira. Gwnaiff rhai pobl rwbath i fod yn wirion. Fel cael eu waled a’u ffôn wedi dwyn mewn un noson. Ffwcia chi, nid ‘y mai i ydi o bod Caerdydd yn bydew llawn lladron.

Mae’n beryg bywyd cerad ar hyd y strydoedd ‘fyd. Mae pawb i’w weld yn cerad ar y ffyrdd, gan fod graen ar y rheini. Mae’r palmentydd yn drybeulig o rewllyd a bydda’n well gan y lliaws risgio’r ceir na’r rhew, neu felly yr ymddengys.

Welish i hyd yn oed hen ddynas ar un o’r sgwtars hen bobl/pobl dew ddiog ‘na. Roedd hi’n ei heglu hi lawr Cornwall Road fel Colin McRae, ond, wel, yn fyw. Dydi’r henoed ddim y bobl fwya’ diogel ar y teclynnau, fe’ch sicrhâf. I’r gweddill ohonom sy’n ceisio cerad o amgylch Caerdydd, mae’r risg o geir, rhew a henoed ar y sgwtars ‘na yn ddigon i godi ofn ar rywun. Dwnim sut dwi wedi llwyddo llusgo’n hun o’r tŷ yn wyneb y fath arswyd.

Mae hefyd yn ei gwneud yn anoddach osgoi’r bobl elusen ar Heol y Frenhines. Pan fydd y llawr yn llithrig, bydda i’n cerdded fel pengwin – nid o eisiau, ond o raid. A dweud y gwir bydd rhywun yn dallt pam bod pengwins yn cerad felly erbyn hyn. Ond mae gan y bobl elusen ddawn ryfeddol o allu cerad yn normal, ac mae’n ddigon hawdd iddyn nhw eich dal chi’n ddirybudd.

“No, no, no” dwi’n dweud yn is bob sillaf wrth eu pasio’n araf, “I go back to work”. Dalith iddyn nhw wneud un diwrnod ohono, mwn.

Gwyn ein byd

Gwyn ydi Caerdydd heddiw. Barith hi ddim tan y pnawn, ond dyna ni. Bydd pobl yn hoff o wneud lol efo’r eira a smalio na allan nhw fynd i’r gwaith. Athrawon sy’n hoff o beidio â gweithio ar ddiwrnod o eira. Ond nid wimp o athro wyf i, diolch i ffawd, cyfieithydd wyf – marîns byd y swyddfeydd heb os.

Fu pobol ‘stalwm ddim yn cwyno am bethau fel hyn, wrth gwrs. Gan ddweud hynny, ‘doedd dim rhaid i bobol ‘stalwm deithio fel sy’n rhaid i ni ei wneud. Rhyw ddwy fodfedd sydd yng Nghaerdydd bore ‘ma. Fawr ddim – mae Mam yn dweud bod hyd at ddeg modfedd adra. Dwi’n meddwl ei bod hi’n gor-ddweud mymryn ond dyna ni.

Gyda llaw, dim ond 15 wythnos sydd i fynd tan yr etholiad cyffredinol (gan gymryd y bydd, yn ôl y disgwyl cyffredinol, ar Far 6ed) ac mae o hyd dri chwarter o seddau Cymru fach i’w dadansoddi. Fe’ch gwelaf yn nes ymlaen.

O, na fyddai'n haf o hyd!

Mai jyst yn afiach, tydi? Ai dyma’r drydedd wythnos yn olynol i law ein taro’n ddi-baid? Dydi o’n gwneud dim lles i’r tamp yn y bathrwm – fydd rhif 6 wedi hen ddymchwel erbyn diwedd tymor y monsŵn. Y tro diwethaf i ni gael haf go iawn oedd 2006, os cofiaf yn gywir. Ches i fawr o haf a minnau wedi cracio fy mhen-glin, sy’n drueni, ond dyna’r tro diwethaf y cawsom haul a sychder o ryw lun. Fel hyn y bydd hi o hyn ymlaen, medda’ nhw, hafau gwlyb a chlos, fel maen nhw’n eu cael yn y jwngwl.

Ffoniodd Mam a dweud ei bod hi’r un fath yn y Gogs. Gwir ganlyniad hyn ydi yn lle yfed, dwi’n bwyta, ac wedi magu hanner stôn o rywle yn ddiweddar, sy ddim digon o ysbardun i wneud i mi fwyta cachu fel yr hipi-dwdl-ai-ês ar y penwythnos. Mynd drwy gyfnod o bwyta llawer gormod o gaws ydw i, dachi’n gweld. Os bydd y tywydd yn braf gallaf fynd o’r tŷ ac felly osgoi bwyta caws, ond gan fod y tywydd fel ‘ma mae’r tŷ yn frith o gracyrs, tostwysau a brechdanau caws i gyd yn mynd i’r gâd i’m gwneud yn dew.

Ond yn fwy na hynny oll, mae gweld yr haf yn diflannu yn ddigon i ddigalonni rhywun. P’un a ydych chi’n un am y tywydd braf ai peidio (ac fel y gwyddoch gan fy mod yn crybwyll y peth mor aml, dwi ddim) mae rhywun yn teimlo eu bod nhw’n fod i wneud rhywbeth yn ystod yr haf – i fod yn onest ar y funud mae’n teimlo fel gwastraff o hanner blwyddyn. Asu, mae'n rhaid bod 'na rywbeth gwell i'w wneud na blogio, siawns?

Sbeitllyd yw Albany Road

Ddim ots gen i be gythraul ddywedwch chi, mae’r tywydd yn blydi horybl yng Nghaerdydd. Pump ar hugain gradd selsiws (dwi’n casáu’r gair selsiws – ma’n swnio fel cyfuniad o sensual a selsig). Mai’n chwilboeth. Does ‘na ddim chwa o awyr chwaith, ac mae’r aer yn drwm fel plwm llwm. Ac ni throf yn frown oherwydd dwi ddim am fynd allan ynddo. Ddim eto. Es allan amser cinio o amgylch y ddinas am dro, i Albany Road, a dwi ddim am wneud ‘fory os mae hi fel hyn.

Bydda i’n mynd i Albany Road yn dra aml. Wel, dim ond i fynd i Iceland, yn de. O’n i’n ddig iawn wythnos diwethaf wrth bigo fyny, ac afraid dweud prynu, carbonara eog a chorgimwch. Wn i ddim pam mai ond pan gyrhaeddish i adra y bu i mi edrych yn y bocs ei hun a sylwi bod rhyw gont sbeitllyd wedi cyfnewid y nwyddau hysbys am reis pilau. Fyddwn i ddim yn meindio gormod fel arfer ond dwi’m yn licio blydi reis pilau.

Ond arferwn dreulio cryn dipyn o amser ar Albany Road yn fyfyrwyr trydydd blwyddyn, yn bennaf yn Peacocks achos ei bod yn siop rad + arferwn eithaf hoffi dillad Peacocks. Roedd/Mae ‘na fwyty Indaidd hefyd ar ffordd – dwi’m yn cofio’r enw rŵan – ond dwi yn cofio mynd yno’n ddigon aml efo Dyfed ar ôl noson allan i nôl cyri, a chyri da ydoedd ‘fyd. Hoffais yn fawr unwaith, pan aethom yn ffyliaid gwlyb a hithau’n stido bwrw i nôl un. Llithrodd Dyfed ar y stryd laith a brifo, ac mi chwarddish i nes i mi gyrraedd adra. Un sbeitllyd fuesh i ‘rioed.

Mai'n rhy boeth ac mae Eluned Morgan yn mynd ar fy nerfau

Dwi ddim yn gwybod be dwi’n fwy blin am – Eluned Morgan yn wirioneddol, o waelod calon, siarad shait ar Pawb a’i Farn neithiwr, ynteu’r tywydd chwilboeth ‘ma. Dwi ddim yn meddwl fy mod i erioed wedi ysgyrnygu cymaint ar wrthrych di-enaid (y teledu yn yr achos hwn) wrth glywed y ddynas wirion yn gwadu hawliau i’r Gymraeg yn Ewrop, heb sôn am fod mor erchyll o drahaus a dweud nad ydi gwledydd bach Ewrop yn bwysig. Onid un o brif nodau’r Undeb Ewropeaidd ydi rhoi llais i’r gwledydd bychain, nid cael unigolion hunanbwysig yn eu habwybyddu?

Diolch byth na fydd honno’n fy nghynrychioli o hyn ‘mlaen.

Ond mae’r tywydd hefyd yn rhoi cur pen i mi. O, mi welwch y penawdau – cynhesu byd-eang, Prydain fel Ibiza ymhen degawd, pawb ar y traeth (mi es i draeth Aberogwr y diwrnod o’r blaen a mwynhau ond dwi wedi llosgi ‘nghoes sy ddim yn fanteisiol). Pawb arall yn eu shorts – rhaid i mi wisgo crys a throwsus o hyd, gan chwysu chwartia yn cerad o amgylch Caerdydd yn diawlio’r haul i mi’n hun.

Fydda rhywun byth yn meddwl fy mod i’n chwarter Eidalwr. Fydd hi’n cyrraedd chwech ar hugain ryw ben heddiw, medda nhw. Gobeithio ar y diawl y bydda i’n y cysgod bryd hynny. Dwi’n cofio adrodd yn Steddfod Dyffryn Ogs ‘stalwm darn bach sydd bellach yn gymwys i mi:

Dyn bach o eira
Ar lechwedd y bryn
Ei het yn ddu
A’i wallt yn wyn,
Dim traed o’i dano
A’i lygaid yn syn,
Pan ddaw yr haul allan
Fe doddith yn llyn.

Fydda pengwin yn iawn, felly minnau 'fyd

Dwi newydd sylwi ar rywbeth hudol. Sut, er mwyn Duw, y mae styffylau yn aros at ei gilydd mewn rhesi cyn i chdi eu rhoi nhw mewn styffylwr? Ew, mae’r hen fyd ‘ma dal yn llawn lledrith os edrychwch yn y llefydd cywir.

Mae’r eira wedi penderfynu ailymddangos yng Nghaerdydd heddiw. Mae’n fy ngwneud i chwerthin sut y mae’r wlad wedi sefyll yn stond oherwydd ychydig o eira. Mae’r rhan fwyaf o ysgolion Caerdydd wedi cau heddiw, sy’n hollol bathetig. I fod yn onast efo chi, mae’n fy ngwneud i chwerthin braidd, yn enwedig gan fod y bobl propaganda a’r papurau newydd Seisnig mor aml yn hoffi sôn am ba mor wydn ydi Prydeinwyr efo’u ‘Bliz Spirit’ ac ati. Haha! Maen nhw’n rong!

Gan ddweud hynny, bydda pobl ‘stalwm heb wneud y ffasiwn lol allan o bopeth. Dyma’r arferol nid yn ofnadwy o bell yn ôl. Un ifanc dwi, a dwi’n cofio mynd i’r ysgol pan fo’r eira’n ddigon drwm. Dwi hyd yn oed yn cofio gwneud unwaith yn yr ysgol uwchradd, sydd wir yn dangos pa mor uffernol ydi pobl ein dyddiau ni. Pobl ddinesig ydi’r gwaetha, dybiwn i.. Bydda Nain yn dweud o leiaf fod rhywun yn gweld y bobl ddu rŵan, ond gan fy mod i’n 23 a ddim i fod efo rhagfarnau gwell i mi beidio â dweud hynny.

Fyddan nhw’n iawn ar y cyfandir, ac mae hyd yn oed yr Iancs yn llwyddo mewn llawer gwaeth na hyn chwara teg. Y ffordd dwi’n ei weld, os ‘sdim ots gan begwin, ddylwn i fod yn iawn, achos petha tila ydi’r rheini mewn difri calon.

Mae'r eira 'di mynd yn barod y basdad

Bydd eira’n mynd ar fy nerfau i. Fel pawb arall, p’un a ydynt yn ifanc fel y fi neu’n hen a ffôl (25+), bydd eira yn deffro’r plentyn o ddwfn fy mod. Dwi’n cyffroi. Dwi’n licio ei weld ymhobman, yn gorchuddio’r llawr ac yn disgyn yn fwyn o’r nefoedd. Ond bydd gweld yr eira’n diflannu yn ddigon i sathru fy hwyliau.

Felly fu heddiw a neithiwr. Ni ddaeth yr eira go iawn tan iddi nosi neithiwr y Llun, ac mi ddechreuodd bob man droi’n wyn. Bora ‘ma, roedd o wedi dechrau diflannu, ac er i ni weld eira trwm bora ‘ma eto, mae holl eira Caerdydd wedi hen ddiflannu erbyn hyn. Dyna ddigalon.

Mae’n golygu bod yr haul allan yn smyg i gyd, y wancar, a’r llawr yn wlyb. Am ryw reswm dyma fy nghas beth i, sef haul a gwlypni, achos fydda i ddim yn licio gwneud pethau drwy haneri, a dydi llawr gwlyb ac awyr heulog ddim yn cyd-fynd. Wn i ddim sut i deimlo, ond mae o bob amser yn gwneud i mi deimlo’n ddrwg, boed hynny ar ôl cawod o law, neu ar ôl toddi’r eira.

Un peth a’m tarodd ar y diawl oedd y ddynas ar y newyddion neithiwr yn sôn am y plant yn chwarae yn yr eira – dyma’r tro cynta i’w cenhedlaeth nhw weld eira go iawn. Yn wir, pobl f’oedran i ydi rhai olaf sy wirioneddol yn cofio eira yn beth digon cyffredin yr adeg hon o’r flwyddyn, ac erbyn hyn mae hynny’n nyfnion y co’. Rhaid bod cymaint o blant heddiw yn gweld gaeaf gwyn yn beth hollol estron – sôn am deimlo fel deinosor!

Y Tywydd (nas bwriadwyd)

Twyllodrus ydyw’r heulwen. Mi ddaw honno i ddywedyd helo yn llawn addo cynhesrwydd ac mai dal yn ffwcin oer. Serch hyn, dw i ddim am drafod y tywydd efo chi. Petawn gyda chi’n bersonol, mae cyfle sylweddol y byddwn yn gwneud hyn, oherwydd ar lafar mi fyddaf yn trafod y tywydd, gan hoffi dywedyd pethau megis:

“’Rargian mai’n oer”
“Mae’r cythraul gwynt ma’n chwthu, ‘chan”
“Uw, mi o’n glos echoddoe, ‘ndoedd?”

ond, fel y gwelwch, yn ysgrifenedig felly nid yw’r tywydd yr un mor ddiddorol ag ydyw yn y byd go iawn. Ond pa drafodaeth bynnag ynghylch y tywydd sydd, mae’r geiriau “chwythu”, “gafael” a “braf” yn anochel am lithro i mewn i’r sgwrs.

Hynny ydi, mae “chwythu” nid yn cyfeirio at y gwynt ond “Gwynt Mawr”, fel petai. Dyma dywydd dal dy het, atal rhag rhoi dillad ar y lein a.y.y.b.

Mae “gafael” yn echrydus o oer, ond yn aml y gwynt ei hun, ac nid y tywydd o reidrwydd sy’n oer. Felly pan fydd yn chwythu, mai’n gafael.

Yng Nghymru, gall “braf” olygu unrhyw beth nad yw’n “chwythu” neu’n “gafael”. Ymhlith yr enghreifftiau ydyw tywydd clos, eira trwchus a glaw heb wynt yn yr awel. Dyma ydyw ystyr “braf”.

Noder:
Brâf – tywydd heulog
Bràf – ddim cystal; safonau Cymreig yn gymwys
Brêf – haul yn y Canolbarth