Hanes gwrthffeithiol a Chymru

Mae’r hyn a allasai wedi bod yn fy swyno. Hanes gwrthffeithiol ydi’r enw a roddir ar yr astudiaeth, lle bydd rhywun yn damcaniaethu’r hyn a allai fod wedi digwydd pe bai rhai pethau wedi bod yn wahanol.

Prynais ddwy gyfrol ddoe ar y pwnc, sef llyfrau o’r enw What If? Maent yn gyfres o draethodau gan haneswyr academaidd yn synfyfyrio ar hanes gwrthffeithiol. Nid y pethau amlwg a ystyrir o naws Beth fyddai wedi digwydd petai’r Almaen wedi ennill yr Ail Ryfel Byd? ond yn hytrach Beth fyddai wedi digwydd petai’r Almaen wedi ymosod ar y Dwyrain Canol yn hytrach na Rwsia? Yn yr achos hwnnw gallai Hitler fod wedi meddu ar olew gwerthfawr y rhanbarth ar draul Prydain.

Neu beth pe na ddifawyd byddin yr Assyriaid 700 CC o flaen muriau Jerwsalem, sef cadarnle olaf y bobl Iddewig ar yr adeg, gan haint ddisymwth? Roedd Ymerodraeth yr Assyriaid wedi hen ddinistrio dros ddau ddwsin o ddinasoedd caerog terynas Judah bryd hynny, a byddai Jerwsalem wedi syrthio. Y canlyniad? Diwedd Iddewiaeth, fwy na thebyg. Dim Cristnogaeth. Dim Islam. Dim byd a ddeilliodd o’r byd Ambrahamig. Mae’n amhosibl meddwl pa fyd y byddai ohono erbyn hyn pe concwerid Jerwsalem 2700 o flynyddoedd yn ôl.

Beth pe cymhwysid hanes gwrthffeithiol i Gymru? Wn i nad oes gwerth difrifol mewn ystyried y ffasiwn bethau, ond mae’n ddifyr, a dweud y lleiaf! Ystyriwch pa Gymru fyddai ohoni, os byddai Cymru o gwbl, os digwyddodd y canlynol:

• Enillodd Cymry Powys Frwydr Caer yn 616 OC
• Mabwysiadodd Tywysogion Cymru ddull etifeddu’r Saeson (h.y. y mab hynaf i etifeddu’r tir cyfan, nid rhannu’r tir rhwng meibion) – beth pe bai Hywel Dda neu Rhodri Fawr wedi gwneud hynny?
• Cilmeri – er gwaethaf canlyniad y frwydr, ni laddwyd Llywelyn
• Ni fu heddwch rhwng Ffrainc a Lloegr yn ystod gwrthryfel Glyndŵr
• Ni chyfieithwyd y Beibl i’r Gymraeg
• Llwyddodd y Ffrancwyr gipio Abergwaun ym 1797
• Sefydlwyd Plaid Cymru ym 1925 ar egwyddorion cenedlaetholgar a sosialaidd
• Ni foddwyd Tryweryn
• Collwyd refferendwm ‘97

Gêm gachlyd

Distaw fu’r penwythnos. Es i’r stadiwm i weld Cymru a’r Ffindir yn chwarae. Mi ddywedish yn ddigon plaen wrth Rhys mai’r callaf yno oedd y 50,000 a allai wedi bod yn y seddi gwag. Sôn am gêm gachu, dwi heb weld Cymru’n chwarae cynddrwg ers, wel, wn i ddim faint a dweud y gwir, ond flynyddoedd mae’n siŵr. Diffyg ymdrech y chwaraewyr â’m gwylltiodd yn fwy na dim arall; ar wahân i Bellamy does fawr neb ohonynt isio chwarae dros Gymru hyd y gwela i. ‘Sdim rhyfedd mai rygbi ydi’r gêm genedlaethol.

Bron fy mod yn ailystyried mynd i gêm yr Almaen, ond mi af yn y pen draw mi wn.

Ond ta waeth, fel rheol profiad poenus ydi cefnogi chwaraeon yng Nghymru, pa gamp bynnag fo dan sylw. Glywish i ein bod ni’n dda yn ‘sgota, er o’m profiadau diffrwyth i ar greigiau Sir Fôn efo’r blewfran wn i ddim a ydi hynny’n wir chwaith.

Pum Casineb Ddechrau’r Wythnos

1. Yr arfer o ysgrifennu ydi fel ‘ydy’
2. Y blondan tew ar Come Dine With Me neithiwr
3. Y ffaith bod têc-awê Pizza Hut cymaint yn waeth na’r bwyd ista mewn
4. Fy obsesiwn efo dillad rhad, chavaidd
5. Y ffaith nad yw ‘Lloegr’ yn ymddangos yng Ngeiriadur Prifysgol Cymru

Doniol ydi'r Blaid Lafur II

DIWEDDARDIAD: Dwi'n cael diwrnod grêt. Edrychwch UNRHYW LE ar y we Gymreig heddiw, ac erbyn hyn y we Brydeinig wleidyddol, ac fe welir faint o smonach mae Llafur wedi gwneud efo'r wefan Aneurin Glyndwr. Wn i ddim a fu erioed yn hanes gwleidyddiaeth Cymru fach gam gwacach na hwn, mae'r blaid yn cael ei lladd arni ymhob man.

Wn i ddim chwaith a fu'r fath gamddehongliad o hiwmor. Gan ddweud hynny dwi'n gwenu fel giât.

Gobeithio yn wir y bydd hyn yn cyrraedd sylw ar lefel genedlaethol, neu hyd yn oed Brydeinig. O, mi chwarddwn pe bai!

Awgrymaf yn gryf i holl elynion y Blaid Lafur ledaenu'r wefan hon at bedwar ban! Mor brydferth plaid wleidyddol ar ei thrai.

Doniol ydi'r Blaid Lafur

Os mae un peth y gellir ei ddweud am Blaid Cymru, mae hi’n slic. Y mae’r Ceidwadwyr, rhaid dweud, yn broffesiynol, a’r Democratiaid Rhyddfrydol yn effeithiol eu targedu. A Llafur?

Wel sbïwch, mewn difri calon.

Mae gan Lafur hanes diweddar o greu gwefannau cachlyd, ond rhaid i mi ddweud mi chwarddais wrth weld yr ymdrech ddiweddaraf. Mae Eluned Morgan yn ymwneud lot â’r peth, ac mae’n rhaid gofyn ar ôl yr adroddiad ar ennill pleidleisiau’r Cymry Cymraeg a oes dechrau i’w thalentau? Dwi ddim yn gwybod pam ar wyneb y ddaear na’r alaeth y mae rhai aelodau amlwg o’r blaid Lafur wedi rhoi eu sêl bendith i hwn, mae’n rhyw fath o fersiwn gwael o’r blog hwn – sy’n dweud y cyfan.

Fyddai dim ots i Lafurwyr, wrth gwrs, petae Glyndŵr yn troi yn ei fedd o weld ei enw yn cael ei ddefnyddio i’r achos (os taw dyna’r gair cywir), ond dwi ddim yn meddwl y bydd Aneurin Bevan wrth ei fodd chwaith.

Ond ta waeth. Rhaid i mi ddweud doeddwn i ddim yn arfer ffendio clowns yn ddoniol, ond mae llond plaid ohonynt yn eithaf hwyl! Sôn am hunanladdiad gwleidyddol. Gan ddweud hynny mae’n drist meddwl mai dyma’r bobl sy’n arweinwyr i ni, er, bodloni ar gyffredinedd a diffyg talent fu prif nodwedd Llafur Cymru erioed.

Ond dyna ni, os ydi Eluned ac Alun yn fodlon ar ei gwaith, dwinnau hefyd!

Wn i ddim be arall i’w ddweud. Y mwy dwi’n edrych ar y wefan y mwy ‘stunned’ ydw i bod y ffasiwn beth wedi cyrraedd y rhyngrwyd yn y lle cyntaf! Ydy rhywun yn chwarae jôc arna i??

Dau beth i'w casáu

Ddylwn i ddim datgelu gormod ond fydda i ar Byw yn yr Ardd mewn ychydig wythnosau. Mae bellach teim, mintys a thatws yn tyfu yn yr ardd gefn, sy’n iawn i mi sy’n licio meddwl ei fod yn byw ar datws drwy crwyn, heblaw nad wyf. Wn i ddim sut beth ydw i o flaen camera, dim hanner mor ddel ag wyf yn y cnawd, ni synnwn. Argyhoedda i fy hyn o hynny, p’un bynnag.

Mae gan bawb yn y byd ddau beth y maen nhw’n eu casáu cofiwch – dwi yn union yr un peth. Y cyntaf ydi gweld eich wyneb o’r ochr. Mae o gymaint hirach nag y mae rhywun yn ei ddisgwyl ac yn gwneud i rywun deimlo’n hyll iawn. Fydda i bob amser yn meddwl fy mod yn edrych fel possum o weld fy wyneb o’r ochr, a dydi hynny ddim yn beth da. Maen nhw’n dweud mai mwncwns ydi un o’r unig anifeiliaid sy’n gallu gweithio allan beth ydi drych, ond dydyn nhw ddim yn glyfar achos maen nhw’n byta’u cachu eu hunain, ddim ots gen i be udith neb.

Yr ail beth na fydd rhywun yn hoff ohono ydi clywed ei lais ei hun. ‘Sdim ots faint y byddwch yn clywed eich llais mae’n rhaid dweud yn uchel NO WÊ BO FI’N SIARAD FEL’NA! Bryd hynny fydda i’n meddwl fy mod yn swnio’n rili gê, sy’n shait. Un peth nad ydw i byth wedi dallt ydi pam fod rhai pobl hoyw yn ffansïo ei gilydd a hwythau’n rili merchetaidd – onid ydi hynny’n wrthgyferbyniad?

Be fyddai’n digwydd petaet yn mynd at Sais ag yn dweud, “how it’s going, the old leg”?

Pam nad ydw i byth yn cofio ar ba ochr dwi’n deffro?

Pam nad ydw i’n prynu’r Daily Star yn rheolaidd ac yntau’n 20c a minnau’n hoffi’r tudalennau problemau cymaint?

Pwdlyd

Fedra i ddim dweud celwydd wrthoch chi, ni theimlais y fath iselder am hanner wedi saith bnawn Sadwrn na wnes ers y golled i Fiji ddwy flynedd nôl. ‘Doedd ‘na ddim hwyl arna i, a chyda dre’n llawn ‘doeddwn i ddim am aros allan i ddathlu camp lawn gwlad arall, Iwerddon ai peidio. Yr ochr pêl-droed i mi ydi honno, nid collwr graslon mohonof, a fydda i ddim yn licio llongyfarch neb ar ei lwyddiant os ydi hynny ar fy nhraul i.

Ond ta waeth, yn ôl y sôn mae pwysicach bethau i’r byd na’r Chwe Gwlad. Fydd rhai yn troi eu sylw at y Llewod rŵan, ond ffyc otsh gen i am y Llewod, i’r fath raddau y bydda i’n ddigon fodlon eu gweld yn colli.

Hoffwn droi fy sylw at y pêl-droed rŵan ond fel cefnogwr Man Utd pybyr dwi’n dechrau pryderu am hynny eisoes. Mae tîm pêl-droed Lerpwl ymhlith uchaf gasinebau fy mywyd i – yn wir, yn uffern f’enaid wrth ochr y blaid Lafur a Magi a Phrydeindod a phethau felly o wir bwys, mae wastad lle i Lerpwl. Byddai eu gweld hwythau’n cipio’r bencampwriaeth neu Gynghrair y Pencampwyr hyd yn oed yn difethaf fy mlwyddyn.

Ond i’r ochr â hynny, dwi’n dal i deimlo’n eitha fflat ers y penwythnos, a phwdu mi wnaf am fis go dda waeth beth arall a ddigwyddiff yn y byd hwn.

Pobl Od Wetherspoons

Pan fyddo’r nos yn hir, a phell y wawr, mae ‘na siaws go dda y bydda i’n chwil. Dwi’n un o’r bobl hynny sy’n gwerthfawrogi Wetherspoons. Iawn, maen nhw’n llefydd hollol ddi-gymeriad a’r mae’r peintiau’n crap, ond mae’r peintiau’n rhad a dyna’r peth pwysig. Ac maen nhw’n gwneud cyri bendigedig.

Fel rheol tai’m i dwtshad chwerw, ond mi yfais dri pheint ohono neithiwr oherwydd ei fod yn 99c yn y Gatekeeper. Yfa i ddŵr sinc am 99c, felly mi wnaeth yn iawn am ambell i gwrw.

Ond ‘rargian mae ‘na bobl od yn Wetherspoonsys. Y cwpl tlawd sy’n meddwl eu bod nhw’n posh yn mynd allan i Wetherspoons am fwyd, y merched canol oed yn cael stêc a photel o win, y teithiwr gyda’i nodiadau, yr hen ddyn sy ddim efo tafarn leol mwyach, ac mae pawb bron yn ddi-ffael yn ddyn a dyn neu’n ferch a merch. O, mi chwarddasom yn newid yr enw i’r Gaykeeper – doniol ydoedd ar y pryd. A pham hefyd bob tro mewn Wetherspoons mae ‘na foi yn gwisgo het cowboi?

Pam fod pobl yn gwisgo hetiau cowboi yn y lle cyntaf? Dwi wastad wedi cysylltu hetiau cowboi efo pobl wiyrd sy’n meddwl eu bod nhw’n cŵl, neu’n gwneud ymgais i fod yn cŵl, ond fel arfer yn methu’n ddigon ofnadwy. Wyddoch chi pwy ydach chi.

Du a Gwyn

Rhoddodd Vaughan Roderick yn ddiweddar sylw i’r Black & White Cafe ar Heol Penarth yng Nghaerdydd. Yn y stryd nesaf dwi’n byw. Roedd yn fisoedd ar ôl i mi symud i Grangetown cyn i mi fentro i mewn. Nid am unrhyw reswm penodol mewn difri, ‘doeddwn i heb â chael yr amser a ‘doedd neb yn dod i’m gweld i. Dwi’n hoff o gaffis bach fel hwn – gwyddoch y math, y rhai sy’n agor tua 7, yn cau am 2 ac yn arbenigo mewn brecwastau.

Tan yn ddiweddar doeddwn i heb fod yno heblaw cyn gemau rygbi ar ddydd Sadwrn. Rhaid i rywun bob amser cael llond stumog o saim cyn dechrau yfed yn gynnar mi gredaf. Onid yw’n dweud felly yn y Deg Gorchymyn? Ella fy mod wedi’u darllen yn anghywir, wn i ddim, ond y pwynt ydi euthum yno â chyfeillion ar y cyfryw ddiwrnodau, a’r un peth a wnaf yr hwn Sadwrn.

Y bore ‘ma mi es ben fy hun. Ar y cyfan dwi ddim yn rhywun sy’n union hoffi mynd i lefydd ben ei hun, ond ar y llaw arall tai’m i encilio rhag y peth. Fydda i’n ddigon cyfforddus ben fy hun mewn rhyw dafarn yn cael peint ar ôl gwaith neu rywbeth cyffelyb, ond ai’m i’r dafarn leol ben fy hun am beint yn y nos, mae o braidd yn rhyfedd.

Roeddwn wedi bod ddwywaith mewn pythefnos i gael bwyd cyn gwaith. Y tro cyntaf diog oeddwn i, ond yr eildro a heddiw doedd ‘na ddim bwyd yn y tŷ i wneud brecwast. Byddwn wedi gallu gwneud rhywbeth ond roedd yr amser yn brin felly mi es i’r Blac a Weit.

Ar ôl dau ymweliad y peth cyntaf a gefais wrth fynd drwy’r drws oedd “You ‘avin egg and sausage roll yeah?”. Dyna beth a gefais y ddau dro blaenorol. Wn i ddim p’un ag wyf yn ddyn amlwg fy ngwedd neu ychydig yn od fy ngwedd ond dwi ddim yn licio cael f’adnabod cweit fel’na, the Egg and Sausage Roll Bloke. Yn fy Saesneg, a all fod yn ddarniog ar y gorau ben bora, iawn ddywedais i, er mai rôl beicyn oedd yn dwyn fy ffansi.

Ta waeth gwell i mi gael brêc o’r lle. Iawn ydi cael dy adnabod mewn ambell le, ond pan fo pobl caffi saim yn gwybod be ti’n ei gael, ti’n mynd yno gormod! Ddim yn dda i’r galon, ebe hwy.

Y Synhwyrau Nid a Gollwn

Petai’r dewis o’ch blaen, pa synnwyr byddech chi’n ei golli? Cofiaf i’r cwestiwn hwnnw gael ei ofyn i mi flynyddoedd nôl yn ‘rysgol fach gan Mr Oliver. Chofia i mo’r wers ei hun, ond yn wahanol i bawb arall fy ateb i oedd fy ngolwg gan fy mod isio ci. Ddaru o byth ddod i’r meddwl nad oes pwynt cael ci fel anifail anwes os dwyt ti methu ei weld. Dwi’n cofio gwers ysgol uwchradd yn Saesneg yn gofyn a oedd pawb yn optimist neu besimist a dim ond y fi a ddywedodd pesimist ond stori arall (yr wyf newydd ei hadrodd yn ei chyfanrwydd) ydi honno.

Erbyn hyn dwi’n ŵr ifanc gwancus hawddgar sy’n gwybod mwy am bethau felly, yn ddoeth fel y mynyddoedd a byrlymus fel y llif, ac nid fy ngolwg a gollwn, er bod manteision amlwg i hynny, fel osgoi pobl Metro a dweud “lle ydwi?” jyst er mwyn mynd ar nerfau pobl.

Fy nghlyw nid a gollwn gan fy mod yn licio Hogia’r Wyddfa. Meind iw fyddwn i’m yn gorfod clywed rap Cymraeg, ond medraf osgoi hwnnw ar hyn o bryd beth bynnag. Dydw i ddim yn clywed yn dda iawn beth bynnag.

Byddai colli teimlad yn ddiddorol, ond byddai’n sbwylio fy moreau.

Blas nid a gollwn ychwaith oherwydd fy mod i’n caru bwyd a sawr gormod.

Dwi’n meddwl mai arogl a gollwn i pe bai’n rhaid colli synnwyr. Ar yr un llaw byddai methu ag arogli bacwn, bara, gwair neu fore clir yn torri fy nghalon, ond mae ‘na ddigon o arogleuon afiach yn y byd hwn y gallwn fyd hebddynt e.e. Haydn.

Gan ddweud hynny y prif gasgliad ydi na hoffwn golli un o’m synhwyrau. ‘Sgen i ddim chweched ac mae unrhyw un sy’n dweud bod ganddo yn siarad bolocs.

Isafswm pris unedau alcohol? Ffyc off!

Nid anodd mo casáu’r llywodraeth. Fel cenedlaetholwr mae’n ddigon hawdd dweud pa lywodraeth bynnag a geir yn San Steffan y byddaf yn ei chasáu, ond mae’r cam arfaethedig nesaf i geisio roi isafswm cost ar unedau o alcohol wirioneddol wedi fy ngwylltio i.

Oni bai eich bod yn llwyr-ymwrthodwr, a phrin ydi’r rheini, byddwch yn mwynhau mynd yn joli, neu gael ambell i gan neu fotel o win gyda’r nos, neu joch o hyn a’r llall, wn i ddim. Yn ôl y cynlluniau bydd potel o win o leiaf yn £4.50, sy’n wirion – ‘does ‘na ddim problem ag alcohol rhad. Mae’r peth yn hurt. Mae ‘na dreth fawr ar alcohol fel ag y mae sy’n codi miliynau ar filiynau i’r llywodraeth.

Dwi ‘di bod i’r ysbyty ‘di cael damwain fach pan yn chwil, ond â phob parch, dwi yn talu fy nhrethi arferol heb sôn am y dreth ar bopeth arall, a chael triniaeth fyddai fy hawl, p’un ag oeddwn wedi bod yn gyfrifol ai peidio.

Byddai peidio â rhoi triniaeth i mi gyffelyb â gwrthod triniaeth i rywun sy’n bwyta gormod o Facdonalds, sef ei hawl ef neu hi. Mae gennym hefyd yr hawl i wneud yr hyn a fynnem â’n cyrff, yn fy marn i, ar yr amod nad ydym yn amharu ar eraill. Dyna pam fy mod yn cefnogi’r gwaharddiad ysmygu, ond eto’n anghytuno efo’r trethi eithriadol sydd ar fygyns.

Ta waeth, os ydym i gredu bod y llywodraeth am i bobl yfed llai, ydyn nhw wir jyst am godi isafswm pris ar alcohol? Mae prisiau alcohol wedi cynyddu a chynyddu ers blynyddoedd maith, ac eto ar yr un pryd mae ymddygiad gwrthgymdeithasol a phobl yn mynd i’r ysbytai wedi cynyddu, nid gostwng. Welwch chi batrwm? Wela i...

Y gwir ydi, mae pobl yn eithaf licio meddwi (a ddim jyst pobl ifanc), ac os mae prisiau alcohol yn mynd i fyny, yn hytrach na chael ambell i beint mae pobl yn mynd yn syth am y fodca, archers, rym ac ati. Dyna sy wedi digwydd bob tro mae prisiau alcohol wedi cynyddu – mae’r peint traddodiadol wedi cilio yn lle’r stwff cryfach, a fydd yn eich meddwi yn gynt ac felly rydych chi’n gwario llai.

Pam nad oes neb wedi ystyried hynny? Mae’n eitha syml; dydi gwleidyddion, nac ychwaith rhai pobl fel yr uwch feddyg a awgrymodd y syniad twp hwn, yn byw yn y byd go iawn; dydyn nhw ddim yn gwybod be mae pobl go iawn yn licio’i wneud na pham ac yn byw mewn byd o edrych lawr ar y gweddill ohonom.

Os am ddatrys y broblem honedig oni fyddai addysg yn ddechrau, yn hytrach na chosbi pawb, o’r yfwyr achlysurol i’r rhai sy’n licio penwythnos meddwol heb amharu ar neb?

Waeth i ni gaeth treth ar anadlu myn uffern i! Pam na wneith y llywodraeth roi llonydd i ni?

Cwningod

Mae’n waith gwneud gwaith yn ystod yr wythnos, heb sôn am y penwythnos. Yn ffodus i mi, dwi byth yn gweithio ar benwythnosau. Ymlacio wnes i. Roedd Pesda yn gelain nos Wener – dwi ddim yn cofio’r tro diwethaf i mi fod allan yn stryd a bod bywyd llond y lle. Mae’n drist braidd. Dydi o ddim fel bod gan neb ddim arall i’w wneud.

Un peth nad wyf wedi’i weld yn Rachub dirion deg stalwm ydi cwningod. Yn ystod dyddiau fy ieuenctid, sy’n dal i fodoli mae’n siŵr, arferwn eu gweld yn rhedeg o gwmpas y caeau yn chwareus i gyd, ond nid ers blynyddoedd. Fel dwi’n ysgrifennu’r pwt hwn mae ‘na rai yn y cae y tu allan i’r ffenest, a hefyd rhai yn y caeau tu ôl yn ôl Dad, sy ddim y ffynhonnell fwyaf dibynadwy o wybodaeth o unrhyw fath, ond mae’n gwybod be ‘di cwningan. Fwy na thebyg.

Arferai’r chwaer fod yn berchen ar gwningen o’r enw Floppy, sydd afraid dweud yn enw anffodus ar hogyn pa rywogaeth bynnag ydyw, cyn i hwnnw redeg i ffwrdd i ymuno a’r cwningod gwylltion, ar ôl iddo ffwcio Piper, sef cwningan Rita. Hogyn oedd Piper ‘fyd, ond mi ffwcith gwningan rywbeth yn ddi-ganlyniad. O, i fod yn gwningan!

Gydag ail-ddyfodiaid y cwningod mae’r barcutiaid yn dyfod. Fydda i wrth fy modd efo barcutiaid – yn fwy na dim arall maen nhw’n symbol o adref i mi. Mae’n newid braf o wylanod a llygod mawr Grangetown, a’r gath gotsan ‘na sy’n ista ar silff gegin pan fydda i’n cwcio chicken.

Yr Wylaidd Lemon

Ar ôl penwythnos trwm dydi hi ddim yn anarferol i mi deimlo’n erchyll am ddyddiau wedyn, ac nid oherwydd y pen mawr anochel a ddaw i’m canlyn ddydd Llun (fydda i’n weddol ddydd Sul fel rheol), a’r dŵr poeth sy’n para dyddiau.

Fy ngorn gwddw i sy’n brifo, a ‘sdim ots pa ffisig dwi’n ei gymryd mae gwellhad yn anobeithiol. Mi roddaf gynnig ar bopeth, Strefen (sef strepsils efo ibruprofen – dwi’n siŵr i mi grybwyll o’r blaen pa mor hoff ydw i o flas ibruprofen – tasa ‘na dda da blas ibruprofen mi a’u prynwn), ffisig go iawn, Smoothers, hylifau. Erbyn hyn mae’r gwddw’n brifo ers pedwar diwrnod a dwi’n diolch na fyddaf allan y penwythnos hwn, er y bûm allan neithiwr. Camgymeriad neu be!

Ond mae un arf wedi dod i’m sylw, y lemon. Na, nid bod yn sarhaus oeddwn, ond lemon y ffrwyth ydi’r achubiaeth (gyda llaw cawsom drafodaeth ryw bryd am ba fwyd na hoffech gael eich galw, sef lemon, rwdan a nionyn – mae’n siŵr bod mwy – sa chdi’m yn sarhau rhywun yn Saesneg drwy eu galw’n parsnip nafsat?), gyda dŵr poeth a rhywfaint o siwgr i leddfu ar y chwerwder.

Y peth ydi, mae lemon yn wrth-facteria, ac mae o’n gwneud mwy o les i’r gwddw na’r un ffisig neu dabled dwi wedi’i gymryd yn ddiweddar. Dwi wedi dweud erioed mai pethau naturiol sydd orau. Mae hefyd yn bryfleiddiad, ac wele ffaith ddiddorol, ddibwpas

A halved lemon is used as a finger moistener for those counting large amounts of bills such as tellers and cashiers

Da ‘di gwybodaeth!

Cadwch y Facebook yn bur

Unwaith y bydda i’n dweud NA dwi’n ei olygu. Fydda i’n disgwyl i rywun wrando ar hynny. Wna i ddim swnian ar bobl i wneud pethau fy hun (yn enwedig os nad ydw i isio iddyn nhw wneud rhywbeth) ac yn derbyn yr ateb cyntaf bob tro.

Yn ddiweddar fydda i’n cael negeseuon ar Facebook am bob math o bethau. Negeseuon preifat ydyn nhw, yn gofyn i mi ymuno â grwpiau a mynd i ddigwyddiadau. Dwi wedi cael tair neges o wahoddiad i Celtfest ond dwi’m yn blydi mynd. Dwi’n ychwanegu’r ‘blydi’ yn bennaf oherwydd fy mod yn syrffedu ar gael fy ngofyn yn hytrach na bod y syniad yn wrthun i mi.

Yn ogystal â hynny mae’n gas gen i dîm rygbi Iwerddon a dwi ddim yn rhywun sy’n licio gwylio gêm efo ffans y gwrthwynebwyr, gan nad pwy fônt. Ac mi ddyweda i hyn: ma’r Gwyddelod ‘na’n gallu bod yn griw coci pan ddaw at rygbi, sy’n chwara teg, mae’n siŵr, o ystyried eu bod nhw heb ennill y Chwe Gwlad ers oes y blaidd a’r arth (diolch i flogmenai am y dywediad bach del hwnnw).

Ond bydda i’n cael fy ngwahodd i bethau rhyfedd hefyd. Yn wahanol i rai pobl dwi ddim yn gweld pwynt ymgyrchu dros Facebook ac anfon negeseuon drwyddo. Er enghraifft mae’r grŵp Cymru Yfory yn rhoi llwyth o negeseuon i mi ar Facebook, a’r unig ymateb sy gen i ydi STOPIWCH. Dydi o ddim yn fy ymgysylltu, nac yn ennyn fy niddordeb mwy, achos dydw i ddim yn mynd ar Facebook er mwyn gwleidydda, ymgyrchu neu gael gwybodaeth. Dwi’n mynd yno i fusnesu ar fy ffrindiau a gweld a oes rhywun wedi fy nhagio mewn rhyw fân nos Sadwrn lun.

Bai fi ydi hi am ymuno efo’r grŵp yn lle cynta, mwn, ond mae’n rhaid i rywun ddangos ei ochr weithiau.

Yr unig beth mae’n ei wneud i mi ydi gwneud i mi GOLLI diddordeb, erbyn hyn fe fyddaf yn dileu negeseuon felly heb hyd yn oed eu darllen. Alla i mond ei gymharu â chwain mewn trôns - ma’n ffycin annoying. Dwi ddim yn meddwl bod y bobl sy’n ystyried Facebook fel ‘ffordd dda o gyfathrebu ac ennyn diddordeb’ (nid dyfyniad ydi hwnnw gyda llaw) yn dallt hynny.

Hefyd mae’n gas gennai’r bobl yma sy’n meddwl eu bod nhw’n gwneud rhywbeth da drwy ymuno efo grwpiau fel Support the Monks Protests in Burma, er enghraifft. Fydda i’n licio grwpiau fel I Hate Cats, achos dyna ydi pwynt Facebook am wn i, sef ffordd digon ysgafn o basio’r oriau hirion, a busnesu ar dy fêts. Nid pulpud mohono.

Os ydach chi isio colli cefnogaeth i unrhyw achos, bombardiwch rhywun efo negeseuon preifat ar Facebook. Mae ‘na le ac amser, bobol bach.

Cloc y corff

Gallwn ymddiheuro am fy niffyg blogio yr wythnos hon hyd yn hyn, ond teimlaf nad wyf cymaint o golled â hynny ac na fyddai’r math o bobl fyddai’n darllen y llithflog hon yn gwerthfawrogi ymddiheuriad p’un bynnag.

Fy mai i ydi’r cyfan. Wnes i ddim cyrraedd adra tan wedi 7 nos Wener, sef wrth gwrs ar ôl saith o’r gloch fore dydd Sadwrn ac nid jyst cyn i Angharad Mair oresgyn y sgrîn am 7yh nos Wener. O ganlyniad i hyn ni chodais tan dri p’nawn Sadwrn. O ganlyniad i hynny roedd yn rhaid dechrau yfed am chwech nos Sadwrn (neu bosib iawn cynt, dywedwn 6) a doeddwn i ddim adra yn Stryd Machen tan bump fore Sul.

Ped ystyriem mai fy mhenwythnos fu ar ôl gorffen gweithio tua 4.30 nos Wener a chyn i mi ddechrau eto 8.30 fore Llun, roeddwn i’n yfed 39% o’r amser, gan lwyddo gysgu tua 22% o’r amser. Mae hynny’n ddifrifol wael, neu’n dda, yn dibynnu sut ydych chi’n ystyried y pethau hyn.

Bellach, fel y gwyddoch, mae’n ddydd Mercher a dwi dal yn dioddef sgîl-effeithiau un o’r penwythnosau trymaf ers i mi ei gofio ers blynyddoedd. Y peth drwg am hyn ydi’r nosweithiau hwyr sy wedi chwarae hafoc gyda chloc fy nghorff. Ar hyn o bryd dwi’n teimlo y dylwn fod naill ai’n cael brecwast neu’n gwylio Eggheads, dwi jyst ddim yn gwybod ddim mwy – a heb sôn am stwffio’n hyn llawn Remegel, Soothers a Strefen drwy’r wythnos, dydw i ddim yn cael hwyl.

Gogledd i mi penwythnos hwn. Caf yno iachad am fy mhechodau dinesig.

Y Ddewi Lwyd

Pan farwaf a nefoedd fydd i mi’n gartref yn ôl pob tebyg soffa fydd, efo potel ddiddiwedd o win coch £3.99 o Lidl a rhifynnau niferus o Bawb a’i Farn ar y teledu. Byddaf, mi fyddaf yn hoff iawn o gyfuno Pawb a’i Farn ag alcohol, a gwrando ar y Ddewi Lwyd yn dweud ‘beth amdani?’ dro ar ôl tro. Tasa fo’n gofyn hynny i mi byddwn yn tagu ar fy nghreision.

Sôn am greision dydw i ddim yn cael eu bwyta oherwydd y Grawys ac wedi rhoi’r gorau iddynt. Mae hyn yn anodd i un mor addfwyn â mi, gan fy mod yn hoff iawn o greision. Y broblem ydi fe’m cyflwynwyd i Greggs go iawn wythnos diwethaf gan Rhys fy ffrind. Mi fydd gan rywun wendid am chicken sleisys, ac maen nhw’n rhatach yn Greggs nac yn unman arall.

Mae ‘na Greggs ymhobman yng Nghaerdydd, fedra i feddwl am bump yn ardal canol y ddinas. Mi fydd yn dweud Y Pobyddion ar eu harwyddion, er i mi gael syndod y tro cyntaf i mi weld y cyfryw arwyddion gan i mi feddwl mai Y Pabyddion roedden nhw’n ei ddweud.

Un peth drwg am Greggs, heblaw am botensial y bwyd i arwain at drawiad ar y galon, ydi’r brechdanau gan fod pob un yn cynnwys y nialwch mayonnaise ‘na. Fel un o’r lleiafrif y mae’n gas ganddo’r stwff fydd hyn yn eithaf problem ymhobman. Bu’n broblem fawr yn Amsterdam achos mae’r Iseldirwyr wrth eu bodd â’r stwff, a ddim yn licio pysgod ryw lawer; i mi mae hynny’n gyfuniad echrydus.

Ta waeth gyfeillion, mwynhewch y penwythnos, ac os daw’r Ddewi Lwyd atoch a gofyn ‘beth amdani?’ – wel, fydda i ddim yno i gynorthwyo.

Yr Ymbarél Aflwyddiannus

Roedd yn bwrw glaw yng Nghaerdydd ddoe a cherddai dynes folfawr o amgylch gyda chluniau mor fawr nes y peri i mi feddwl y dylai’r Cynulliad wahardd y fath bethau. Nid anodd sylwi bod ei chluniau’n socian oherwydd bod ei hymbarél mor fach fel na chwmpasai ei chluniau. Ystyriais hyn yn aflwyddiant ar ei rhan hi a'i dulliau dethol ymbarél, a cherddais i ffwrdd i chwilio am selotêp du. Ni chanfûm y cyfryw selotêp.

...a cherdd fach

Dacw Mam yn dŵad
Wrth y gamfa wen,
Dad â'i ddwylo'n 'boced
Yn piso ar ei phen,
Y fuwch yn y beudy
Â’i choesau am y llo,
A’r llo ochr arall
Yn ffwcio Jim Cro.
Jim Cro Crystiog
Wanc, pŵ, dod,
A mochyn bach a’i fys yn din
Mor ddel ar y stôl.

Pam fod Cân i Gymru mor shait?

Cyn i mi fynd ymlaen ar rant, dwi’n fodlon cyfadda, na, ni allwn fod wedi gwneud yn well. Ond fedra i ddim cyfansoddi na chanu ar lwyfan. Yn yr un modd dwi ddim yn dallt plymio ond pe deuai’r plymiwr i drwsio ‘nhoiled a boddi’r bathrwm yna cwyno a wnawn. Â hynny’n sail i mi felly, rhaid i mi ofyn pam fod Cân i Gymru yn cynhyrchu caneuon shait bob blwyddyn?

Y gân dda ddiwethaf, er dwi’n siŵr nad yw at ddant pawb, i ennill oedd Harbwr Diogel. Licio hi ai peidio, daeth y gân honno’n gân boblogaidd Gymraeg y mae pawb yn ei hadnabod. Mae ‘na ddigon o enghreifftiau o ganeuon eraill cyn honno hefyd. Ta waeth oedd hynny flynyddoedd yn ôl ac mae’n mynd o ddrwg i waeth erbyn hyn. Mae’n gwneud i mi gywilyddu braidd bod y caneuon hyn yn mynd ymlaen i gynrychioli Cymru yn yr ŵyl ban-Geltaidd. Dyn ag ŵyr be mae ein brodyr Celtaidd yn meddwl.

Oes, mae ‘na ambell i gân iawn wedi ennill, ond ‘sdim un yn sticio’n y cof rili. Dydi’r gân fuddugol ddim am fod felly bob blwyddyn, ond dydi hi ddim ers oes pys. Mae nifer o’r rhai anfuddugol gymaint yn well. Y broblem ydi bydda ni’r Cymry bob amser yn pleidleisio dros rywun sy’n byw’n agosach na’r gân orau.

Y broblem fawr eleni oedd bod pob cân yn swnio’n un fath, heblaw am yr un Gi Geffyl ‘na oedd yn un o’r pethau gwaethaf i mi ei glywed erioed. Doedd yr un gân yn fachog, a dyna’r math o gân yr arferai Cân i Gymru ei chynhyrchu; boed hi’n un canol y ffordd neu ychydig yn wahanol. Doedd ‘run yn fachog o bell ffordd nos Sul. Bydd rhywun yn cael ias oer wrth feddwl pa mor wael oedd y 110+ o ganeuon eraill a gynigiwyd os mai dyma’r hufan o’u plith.

Heb sôn am yr un nodau diflas a chaneuon sydd i bob pwras yn ceisio efelychu caneuon pop Saesneg, un o’r pethau gwaethaf bob blwyddyn ydi’r beirniaid. Dwi’n cofio llynedd efo Kim Pobol y Cwm yn canu pob nodyn allan o diwn dyma Rhys Mwyn yn dweud rhywbeth fel “roedden ni’n disgwyl i ti fod fel diva a dyna gawsom ni”. Golcha dy geg ddyn. Roedd y cwestiynu nos Sul yn strwythuredig a phrennaidd, yr atebion yn dînlyfiaeth lwyr. Wel dewch ‘laen wir, mae’n ddigon hysbys bod y Cymry Cymraeg ymhlith pobl fwyaf bitchy’r byd, ‘sdim angen bod yn neis er mwyn neisrwydd. Byddai hyn yn oed beirniadaeth adeiladol wedi bod yn chwa o awyr iach rhag Rhydian yn ailadrodd ‘ffantastig’ hyd syrffed.

Yn ogystal â hynny roedd y panel yn llawn pobl sy’n ‘dallt’ miwsig a’r diwydiant cerddoriaeth yng Nghymru. A dyma’u dewis? Ffycin hel. Duw â helpo wlad y gân!

Y peth ydi mae ‘na ddigon o ganeuon da Cymraeg o gwmpas ac yn cael eu cyfansoddi bob blwyddyn, o bob genre. Sut nad oes ‘run yn cyrraedd Cân i Gymru flwyddyn ar ôl flwyddyn ers blynyddoedd wn i ddim.

Yn gyntaf maesho cael y gynulleidfa i sefyll a chael ambell beint ‘fyd – dydi’r peth ddim yn Steddfod wedi’r cwbl – yn ail maesho dewis caneuon amrywiol yn seiliedig ar be sy’n dda (yn hytrach na cheisio cael rhywbeth o bob ardal a rhywbeth i bawb fel y tybiaf sy’n digwydd) ac er mwyn dyn stopio ceisio efelychu’r crap canu pop Seisnig.

Diolch byth er lles fy iechyd nad oeddwn yn gallu stumogi’r lol drwyddi draw ac y gallwn droi at Come Dine With Me yn ôl yr angen.

Rant drosodd tan y flwyddyn nesa, pan fydd yn mynd o waeth i waethaf synnwn i ddim.

Nanna banana

Ddylwn i ddim chwerthin ar demensia ond mae’r Nain Eidalaidd yn ei gwneud hi’n anodd weithiau.

Mae’n gyflwr digon annifyr – os nad ydych yn gyfarwydd ag ef – a bydd yr unigolyn yn anghofio pethau dydd i ddydd yn gyfan gwbl. Ddim y pethau mawrion fel rheol, fel y ceir gyda amnesia, ond mae’n debyg.

Bydd Dad a’i ddwy chwaer yn gorfod sicrhau ei bod yn bwyta’n gywir ac yn rheolaidd a phethau felly. Rŵan, mi fydd hithau’n cwyno am hyn, fel y gellid disgwyl gan ei bod wedi’r cyfan yn hen a wyddoch chi sut mae’r henoed. Mi fydd yn dweud ei bod wedi bwyta (neu nad ydyn nhw’n bwyta brecwast yn Yr Eidal), ond wrth gwrs yn dweud celwydd, neu anghofio’n llwyr. P’un bynnag prin iawn ei bod yn llwglyd a’r unig beth a wna ydi cwyno am hynny pan fydd pryd o’i blaen.

Ta waeth roedd Sheila fy modryb wedi bod draw i’w thŷ yn y bore i fynd â bwyd draw ati ar gyfer y tŷ. Mi ddaeth draw ychydig oriau wedyn a’r bwyd wedi mynd. Aeth at dŷ Rita, y chwaer arall, yn meddwl ei bod hi wedi mynd â’r bwyd gyda hi – wel naddo.

Aethent draw a byddwch wedi dyfalu erbyn hyn bod Nanna wedi bwyta’r bwyd i gyd iddi hi ei hun, darn ar ôl darn achos ei bod wedi anghofio ei bod wedi bwyta. Llwglyd neu ddim roedd wedi difa slab o gaws, dau baced o gig wedi’i goginio’n barod a dim llai na deg banana.

“’Sdim rhyfadd ei bod hi’n deud dydi hi’m isio buta o hyd” ddywedodd Rita.