Pam fod Cân i Gymru mor shait?

Cyn i mi fynd ymlaen ar rant, dwi’n fodlon cyfadda, na, ni allwn fod wedi gwneud yn well. Ond fedra i ddim cyfansoddi na chanu ar lwyfan. Yn yr un modd dwi ddim yn dallt plymio ond pe deuai’r plymiwr i drwsio ‘nhoiled a boddi’r bathrwm yna cwyno a wnawn. Â hynny’n sail i mi felly, rhaid i mi ofyn pam fod Cân i Gymru yn cynhyrchu caneuon shait bob blwyddyn?

Y gân dda ddiwethaf, er dwi’n siŵr nad yw at ddant pawb, i ennill oedd Harbwr Diogel. Licio hi ai peidio, daeth y gân honno’n gân boblogaidd Gymraeg y mae pawb yn ei hadnabod. Mae ‘na ddigon o enghreifftiau o ganeuon eraill cyn honno hefyd. Ta waeth oedd hynny flynyddoedd yn ôl ac mae’n mynd o ddrwg i waeth erbyn hyn. Mae’n gwneud i mi gywilyddu braidd bod y caneuon hyn yn mynd ymlaen i gynrychioli Cymru yn yr ŵyl ban-Geltaidd. Dyn ag ŵyr be mae ein brodyr Celtaidd yn meddwl.

Oes, mae ‘na ambell i gân iawn wedi ennill, ond ‘sdim un yn sticio’n y cof rili. Dydi’r gân fuddugol ddim am fod felly bob blwyddyn, ond dydi hi ddim ers oes pys. Mae nifer o’r rhai anfuddugol gymaint yn well. Y broblem ydi bydda ni’r Cymry bob amser yn pleidleisio dros rywun sy’n byw’n agosach na’r gân orau.

Y broblem fawr eleni oedd bod pob cân yn swnio’n un fath, heblaw am yr un Gi Geffyl ‘na oedd yn un o’r pethau gwaethaf i mi ei glywed erioed. Doedd yr un gân yn fachog, a dyna’r math o gân yr arferai Cân i Gymru ei chynhyrchu; boed hi’n un canol y ffordd neu ychydig yn wahanol. Doedd ‘run yn fachog o bell ffordd nos Sul. Bydd rhywun yn cael ias oer wrth feddwl pa mor wael oedd y 110+ o ganeuon eraill a gynigiwyd os mai dyma’r hufan o’u plith.

Heb sôn am yr un nodau diflas a chaneuon sydd i bob pwras yn ceisio efelychu caneuon pop Saesneg, un o’r pethau gwaethaf bob blwyddyn ydi’r beirniaid. Dwi’n cofio llynedd efo Kim Pobol y Cwm yn canu pob nodyn allan o diwn dyma Rhys Mwyn yn dweud rhywbeth fel “roedden ni’n disgwyl i ti fod fel diva a dyna gawsom ni”. Golcha dy geg ddyn. Roedd y cwestiynu nos Sul yn strwythuredig a phrennaidd, yr atebion yn dînlyfiaeth lwyr. Wel dewch ‘laen wir, mae’n ddigon hysbys bod y Cymry Cymraeg ymhlith pobl fwyaf bitchy’r byd, ‘sdim angen bod yn neis er mwyn neisrwydd. Byddai hyn yn oed beirniadaeth adeiladol wedi bod yn chwa o awyr iach rhag Rhydian yn ailadrodd ‘ffantastig’ hyd syrffed.

Yn ogystal â hynny roedd y panel yn llawn pobl sy’n ‘dallt’ miwsig a’r diwydiant cerddoriaeth yng Nghymru. A dyma’u dewis? Ffycin hel. Duw â helpo wlad y gân!

Y peth ydi mae ‘na ddigon o ganeuon da Cymraeg o gwmpas ac yn cael eu cyfansoddi bob blwyddyn, o bob genre. Sut nad oes ‘run yn cyrraedd Cân i Gymru flwyddyn ar ôl flwyddyn ers blynyddoedd wn i ddim.

Yn gyntaf maesho cael y gynulleidfa i sefyll a chael ambell beint ‘fyd – dydi’r peth ddim yn Steddfod wedi’r cwbl – yn ail maesho dewis caneuon amrywiol yn seiliedig ar be sy’n dda (yn hytrach na cheisio cael rhywbeth o bob ardal a rhywbeth i bawb fel y tybiaf sy’n digwydd) ac er mwyn dyn stopio ceisio efelychu’r crap canu pop Seisnig.

Diolch byth er lles fy iechyd nad oeddwn yn gallu stumogi’r lol drwyddi draw ac y gallwn droi at Come Dine With Me yn ôl yr angen.

Rant drosodd tan y flwyddyn nesa, pan fydd yn mynd o waeth i waethaf synnwn i ddim.