Argraffiadau o drafodaeth neithiwr

O weld bod y blog wedi unwaith eto llwyddo denu ei nifer uchaf o ymwelwyr erioed y mis hwn, mae gen i hawl i fod yn smyg a hynny wnaf. Anodd felly dychmygu pa mor smyg y byddwn petawn yn ennill dadl wleidyddol.

Wn i ddim a wnaethoch wylio neithiwr, na’r ddwy drafodaeth flaenorol. Er fy mod i’n gîc gwleidyddol, wnes i ddim ffendio’r un yn ddiddorol na meddwl bod yr un yn berthnasol i Gymru. Fel cenedlaetholwr, ni fyddwn beth bynnag, ond dwi’n meddwl y byddai llawer o bobl wedi sylwi ar y ffordd yr anwybyddid Cymru dros y tair dadl. Mae gan unrhyw un sy’n deall gronyn o wleidyddiaeth Cymru ddiddordeb yn y materion sy’n bwysig ac yn unigryw i Gymru, wedi’r cyfan.

Gadewch i mi gynnig ambell sylw ar neithiwr. Mi ddechreua’ i efo Brown. Rŵan, i mi, o ran sylwedd, fe enillodd Brown neithiwr. O wrando yn hytrach na gwylio, ei neges ef oedd orau gen i – ond lleiafrif ydw i. Mae pobl wedi syrffedu ar Brown a dydyn nhw ddim yn ei hoffi. Mae’n biti bod gwleidyddiaeth bersonoliaeth yn rhan annatod o wleidydda modern, ond ysywaeth dyna’r sefyllfa. Fel unrhyw un, dwi’n hoffi gwleidyddion tanllyd, lliwgar, ond sylwedd sy’n bwysig i mi – nid a bleidleisiwn i neb ar sail personoliaeth.

Er hynny, mi wanychodd Brown yn sylweddol yn ystod yr hanner awr olaf – trodd yn or-negyddol, yn ailadroddus, ac roedd ei araith olaf yn wan (heb sôn am y wên echrydus ar y diwedd!).

Beth am Cameron? Fo, yn ôl y polau annibynadwy, enillodd. Fyddai Cameron byth wedi ennill gen i yn bersonol; yn bersonol, mae fy naliadau gwleidyddol ar yr economi yn agosach at y blaid Gomiwnyddol na neb arall. Ond neithiwr roedd ei berfformiad cryfaf oherwydd fe wnaeth yr hyn y dylai ef, a Brown, fod wedi’i wneud pan ddechreuai ddod yn amlwg yn y ddadl gyntaf fod gan Clegg fomentwm: ymosod ar y Democratiaid Rhyddfrydol. Mi lwyddodd, mi gredaf – a gwnaeth Brown gamgymeriad tactegol drwy ganolbwyntio gormod ar y Ceidwadwyr.

P’un bynnag, does dwywaith amdani rŵan, mae gan David Cameron y momentwm. Fydd hi ddim yn ddigon iddo ennill mwyafrif, yn fy marn i, ond ar y cam hwn o’r ymgyrch mae momentwm yn hollbwysig.

I mi, o ran sylwedd, Clegg oedd wannaf neithiwr. Petai wedi bod dan y fath graffu yn y ddwy drafodaeth gynt fyddai’r syrj honedig heb fodoli. Ond nid polisi oedd gwendid mawr Clegg – fe weithiodd, yn frawychus o effeithiol, yr act ‘boi iawn’ yn y ddadl gyntaf, a hefyd yr ail, ond erbyn neithiwr roedd yn hynod hen, ac i mi’n bersonol yn gythruddgar. Efallai neithiwr y torrodd y swigen, i fenthyg ymadrodd yn hyll; ddaru Clegg mo fy argyhoeddi o gwbl. Gwell gen i roi pleidlais i rywun sy’n dallt y dalltings na rhywun yr hoffwn beint efo fo.

Er eglurder, ni hoffwn beint gyda Nick Clegg.

Felly dyna fy marn bersonol am neithiwr – wn i ddim pwy sy’n cytuno neu’n anghytuno. Ond dwi’n meddwl yr hyn a gadarnhawyd neithiwr oedd mai’r Ceidwadwyr fydd y blaid fwyaf wythnos i heddiw. Dwi’m yn meddwl bod y mwyafrif o fewn eu cyrraedd, cofiwch, mae ‘na wythnos i bawb waethygu pethau eto!

Y darnau yn disgyn i'w lle ... efallai!

Mae’r darnau yn disgyn i’w lle yn araf bach. Nid yn unig ydw i wedi dechrau meddu ar y gallu i anwybyddu’r polau piniwn, dwi’n cael y car nôl heddiw (mi gostiff), mae’r cefn yn gwella’n dow dow diolch i ambell beth a dwi fy hun yn teimlo’n well. Does ‘na ddim llawer o bethau yn digalonni rhywun na bod mewn poen 24/7, dydi o jyst ddim yn hwyl, dyna’r gwir amdani.

Braf fyddai peint heno ‘ma yn yr haul poeth, ond gan gael y car nôl rhaid siopa bwyd er mwyn i mi bara ychydig ddiwrnodau’n ychwanegol cyn ehedeg i’r Gogledd. Bydda i yn y gogledd y rhan fwyaf o wythnos nesa’, gan ddiogi’n bennaf, ond hefyd ceisio cael argraffiadau o sut y mae pethau’n mynd yn y ras etholiadol.

Rhaid i mi gyfaddef, o ddarllen Proffwydo 2010, na wn sut y mae ambell sedd am fynd, a bod llawer o’r dadansoddiadau yn ddigon redundant erbyn hyn (mae bron yn teimlo fel wast o 50,000 a mwy o eiriau!). Y straeon yw bod y Democratiaid Rhyddfrydol yn eithaf hyderus yng Ngorllewin Abertawe, bod Plaid Cymru am symud adnoddau o Aberconwy i Geredigion, y gallai Arfon fod yn agos iawn os ydi Bangor yn penderfynu pleidleisio, ac y gallai Lembit gael sioc ar y diawl. Mae rhai yn darogan trydydd iddo fo – wn i ddim awn i mor bell â hynny!

Ac mae’r syrj yn cyflwyno heriau enfawr i Lafur – ym Mhen-y-bont, y ddwy sedd yng Nghaerdydd sydd ganddi a seddau Clwyd. Yr wythnos hon, wrth ystyried y posibiliadau’n llawn, be di’r gair dŵad, dwi’n stumped. Hollol, hollol stumped.

Un peth a ddywedaf ydi hyn: dwi’n meddwl y bydd lot o bobl sy’n dweud eu bod am fwrw pleidlais i’r Lib Dems naill ai a) ddim yn boddran pleidleisio, neu b) yn newid eu meddwl yn y blwch pleidleisio. Faint o effaith gaiff hynny, wn i ddim.

Pe gofynnid i mi rŵan beth fydd yn digwydd, swni’n rhoi 5 i Blaid Cymru, 4 i’r Democratiaid Rhyddfrydol, 11 i’r Ceidwadwyr, 17 i Lafur, ac 1 i Lais y Bobl sy’n gadael dau. Fedra i ddim ar hyn o bryd alw Ceredigion: chi ar lawr gwlad yno ŵyr yn llawer gwell na fi. Y llall ydi Maldwyn, mae ‘na straeon od iawn yn dod o’r fan honno!

Ta waeth, erbyn dydd Iau nesaf mi fydda i yn galw pob un – gobeithio bydd y blogsffêr Cymraeg hefyd yn barod i wneud erbyn hynny!

Lloriwyd

Cysur bach iawn yw na chaiff yr Iddewon fwyta’n nerf clunol, neu sciatic, mewn difrif calon. Dydi o ddim yn rhywbeth y disgwyliwn i neb o ba grefydd bynnag ei wneud. Dyma pam bod y blogio wedi bod yn weddol ysgafn yn ddiweddar, wrth i’r etholiad hwn gymryd sedd gefn gen innau’n bersonol ar hyn o bryd. Mae’r nerf clunol yn chwarae hafoc efo fy mywyd ers wythnos bellach, a dydi o ddim yn hwyl. Dydi o ddim yn hwyl o gwbl. A dweud y gwir yn onast ma’n ffwcin brifo.

Rhag ofn na wyddoch, mae fy nhrothwy i ar gyfer poen yn ddigon isel. Mae’r cyfuniad o fod yn, mi gredaf, un o brif gwynwyr Cymru yn ategu hyn yn y ffordd waethaf bosibl. Dywedir bod trothwy poen dynion yn gyffredinol isel ond dwi’n eithaf pathetig er gwaethaf hynny. Serch hynny, dwi wedi profi digon o boen gorfforol yn ystod fy mywyd. Mae’r blog hwn yn dyst i’r pen-glin a graciodd bron i bedair mlynedd nôl (wele gyfraniadau Haf 2006 yn ieuenctid y blog newydd – dyddiau da – heblaw i mi gracio ‘mhen glin, sbwyliodd hynny haf cyfan rhaid i rywun ddweud, er i mi eithaf fwynhau canu’n shitws ar ben y seddau yn Nhŷ Isa’ efo crytshus).

Cyn hynny, llwyddais drwy ryfedd wyrth ddatgysylltu fy ysgwydd drwy chwarae tenis. Yn anffodus mae’r hanes mor bathetig ag yr awgrymir felly wna’i mo’i ailadrodd. Datgysylltu am ei mewn, nid am ei hallan, wnaeth.

Flynyddoedd cyn hynny cefais y fraint o gael rhywbeth na wn beth ydyw yn Gymraeg ac nad ydw i am ei gyfieithu, sef twisted testicle. Bydd unrhyw ddyn neu hogyn sy’n dal i ddarllen erbyn hyn yn siŵr o wrido a do, hogia, mi frifodd hwnnw gyn waethed ag ydych chi wrthi’n dychmygu iddo frifo. Erbyn hyn dwi jyst yn ddiolchgar bod y boi bach dal yno!

A minnau’n meddwl bod yr ysgwydd, y pen-glin a’r aill yn Goron Driphlyg Poen i fechgyn, mae’n debyg gyda’r nerf clunol fy mod i’n agosáu at y gamp lawn! Gallwn wneud jôc wael amdano’n mynd ar fy nerfau ond gwn na châi ei gwerthfawrogi, felly waeth i mi orffen yn y ffordd arferol drwy ddweud er fy mod i’n cerdded fel bo gen i gorcyn fyny fy mhen ôl dwi dal yn grêt a thwll din pawb arall!

Mae bywyd yn horybl

Yn gynta aeth y cefn.

Yna aeth y llapllop.

Yna, ar fin mynd i weld yr osteopath, torrod clutch y car.

Dwi’n casáu bod yn 25!

Y Syrj Rhyddfrydol - cyfle i Blaid Cymru?

Fel y fi, mae’n siŵr eich bod wedi cael cryn sioc efo cynnydd y Dems Rhydd, y syrj honedig, ers y ddadl ddiwethaf. Er nad ydi polau Cymreig yn ddibynadwy ac na wn innau’n bersonol fanylion yr arolwg diwethaf, mae’n ddiddorol ystyried sut y gall effeithio ar rai o seddau Cymru, yn benodol i ni genedlaetholwyr rai o dargedau’r Blaid.

Dwi ddim am wneud unrhyw broffwydoliaethau terfynol nes yr etholiad – dwi’n mwy a llai sicr fy marn am sawl sedd. Gobeithio y caf llapllop newydd i fedru blogio’n fyw ar y noson! Ond dyma ambell feddwl cyflym am ambell sedd.

Yn gyntaf, dylai’r syrj (gair hyll mi wn!), er gwaethaf ei effaith honedig ar bleidlais Plaid Cymru, fod o fudd i Blaid Cymru mewn ambell sedd. Tra y gall y Rhyddfrydwyr fanteisio ar y gwymp arfaethedig mewn llefydd fel Caerdydd ac Abertawe, ac yn wir y Cymoedd, gan gyfyngu Plaid Cymru i golli eu hernes mewn ambell le, mae’n llai tebygol o effeithio ar dargedau’r Blaid. Heb unrhyw amheuaeth, bydd cynnydd ym mhleidlais y Democratiaid Rhyddfrydol o fudd i Blaid Cymru yn Nwyfor Meirionnydd a Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr o ran sicrhau mwyafrif iach yr olwg. Byddai hefyd yn sicrhau Arfon (ac yn ôl y sôn mae gan y Blaid bryderon am effaith pleidlais Bangor yno) ac o bosib hefyd yn gwneud Môn, lle gall ambell gannoedd wneud gwahaniaeth enfawr, yn darged mwy cyrraeddadwy.

Dwi’n tueddu i feddwl hefyd, os y parha’r syrj, y gall fod o fudd i Blaid Cymru yn Aberconwy, gan mai’r Ceidwadwyr yr ymddengys fyddai’n dioddef ohono fwyaf. Yn ogystal â hyn, gall hefyd droi Llanelli’n werdd, os ydi ambell Lafurwr yn penderfynu rhoi fôt i’r Rhyddfrydwyr (hyd yn oed petaent am roi i’r Blaid cyn y dadleuon) – yn y sedd honno, alla’ i ddim gweld y syrj yn effeithio ar Blaid Cymru yn fwy na Llafur. Hebddo ai peidio, dwi’n eithaf hyderus bellach y bydd Plaid Cymru yn cipio Llanelli eleni, ond byddai gwybodaeth leol gan rywun yn wych – rhowch wybod!

Ceredigion ydi’r un ddiddorol. Yn arwynebol, ymddengys y byddai parhau â’r syrj yn sicrhau dychwelyd Mark Williams. Ond mae llygedyn o obaith i Blaid Cymru. Y tro diwethaf, roedd y cynnydd yn y bleidlais ryddfrydol yn unol â chwymp debyg yn y bleidlais Dorïaidd. Gyda’r Dems Rhydd ar gynnydd, ar draul y blaid las, mae’n bosibl y bydd y Ceidwadwyr hynny yn troi’n ôl i geisio rhoi hwb i’w plaid naturiol.

Y tro diwethaf, hefyd, Plaid Cymru oedd y gelyn. Mae’r ffaith bod Ceredigion bellach yn diriogaeth y Democratiaid Rhyddfrydol yn gadael iddyn nhw gyflawni’r rôl honno, ond gyda’r cynnydd honedig yn y bleidlais ryddfrydol gall eu gelyniaethu’n fwy fyth. Hynny yw, y Democratiaid Rhyddfrydol y byddai’r Ceidwadwyr a Llafurwyr isio’u hatal. Gall hynny, yn ddamcaniaethol ac yng Ngheredigion, olygu bod Ceidwadwyr a Llafurwyr yn fwy parod o fenthyg pleidlais i Blaid Cymru, ac yn sicr olygu na fyddant mor fodlon ar fenthyg pleidlais i’r Dems Rhydd fel yn 2005. Mae’n rhywbeth nas gwelwyd ac nas ystyriwyd hyd yn hyn yn unman, ond oherwydd y polau gall gael ei wireddu: pleidlais wrth-Ryddfrydol.

Tybed faint o Lafurwyr neu Dorïaid fyddai’n fodlon ar gynghreirio, i bob pwrpas, i atal y drefn wleidyddol gyfredol rhag newid ar eu traul?

Mae wrth gwrs bythefnos yn weddill cyn i ni fwrw’n pleidleisiau. Gall unrhyw beth ddigwydd. Ond ni ddylai Plaid Cymru ddigalonni gormod ar sail polau. Gall y sefyllfa fod yn debyg i 1987, pan gynyddodd y Blaid ei chynrychiolaeth ond y tu allan i’r targedau cafodd etholiad siomedig tu hwnt. Os bydd y syrj yn parhau, dydi hi ddim yn amhosibl y gallai ddisgyn i drydydd neu bedwerydd mewn sawl man y dylai fod wedi dod yn ail, ond gan gynyddu ei chynrychiolaeth i bedwar, pump, chwech neu hyd yn oed y saith hudol.

Ymgyrchwyr llawr gwlad sy’n gwybod orau, wrth gwrs, ond dyma fy namcaniaeth bersonol. Croeso i chi ei chadarnhau neu ei gwrthod – byddai gen i ddiddordeb mawr mewn clywed y naill ffordd!

Y dadleuon diweddar

Ychydig o eiriau byr i chi heddiw. Rhwng ei liniadur yn torri (kaput go iawn ‘lly) a’r apwyntiad yfory gyda’r osteopath, dydi’r Hogyn ddim yn cael cyflwyniad hwyl i fod yn 25 oed. Yn wir, edrycha popeth yn dduach ar hyn o bryd. Mae meddwl bod y Democratiaid Rhyddfrydol ar frig y polau ar ddiwrnod fy mhenblwydd yn gwneud i mi fod isio crio.

Am gynnig ambell sylw ar y dadleuon gwleidyddol diweddar a gawsom ydw i. Gadewch i mi sôn yn gyflym am un nos Lun, a welais ddoe, gyda’r ymgeiswyr ym Maldwyn. Os gwelsoch y ddadl honno byddech chi wedi dod i gasgliad amlwg, sef yn gyntaf bod y Llafurwr yn warthus. Byddai’n warth iddo beidio â dod yn bedwerydd gwael. Roedd Heledd Fychan yn dda iawn, a dwi’n credu i’r gynulleidfa gynhesu ati’n fwy na’r lleill, ond mi lwyddodd Lembit ddal ei dir ar y cyfan. Roedd Glyn Davies yn arferol ffwndrus. Dwi wastad wedi synnu ei fod yn cael ei ystyried yn unrhyw beth arall, a dweud y gwir yn onast – yn fy marn i, dydi o ddim yn cyfleu ei hun fel cymwys na chall. Petai bywyd yn deg, byddai Maldwyn yn frwydr rhwng y Blaid a’r Rhyddfrydwyr ar dystiolaeth neithiwr.

Ond beth am y dadlau rhwng yr arweinwyr? Daeth yn amlwg mai Ieuan Wyn Jones ddaeth allan ohoni orau fore Sul, i chwi ychydig brin a wyliodd. Ond beth am neithiwr?

Waeth be ddywedwch, mae Ieuan Wyn yn cyfleu ei hun fel dyn sy’n dallt be mae’n sôn amdano. Yn gyffredinol, byddai dyn yn ymddiried ynddo. Byddwn i ddim yn gosod fy hun yn y ffanclyb, ond o bawb neithiwr efe gyflëodd ei hun unwaith yn rhagor fel yr un a ddeallai orau y sefyllfa wleidyddol a’r hyn y safai ei blaid drosto, gan ddeall i’r dim ei pholisïau ac amcanion. Roedd ei araith agoriadol ychydig yn wan, ond fel dadl bore Sul, fe gryfhaodd Ieuan Wyn Jones yn sylweddol wrth i’r ddadl fynd rhagddi.

Dydi Ieuan Wyn Jones ddim ychwaith yn mynd am soundbites ar y cyfan. I fi, mae hynny’n apelio, ond mae pobl yn gyffredinol yn hoff ohonynt, ac maen nhw’n rhan o’r gêm wleidyddol. Does gen i ddim amheuaeth chwaith, o weld y ddwy ddadl gafwyd hyd yn hyn, y gallai Ieuan Wyn Jones sefyll ar ei draed yn erbyn arweinwyr y tair prif blaid ar lefel Brydeinig a dal ei dir yn ddidrafferth.

Beth am Kirsty? Ceisiodd, dwi’n meddwl, efelychu ei harweinydd yn ystod y ddadl Brydeinig yn ei hagwedd a’r ffordd y siaradai. Weithiau cafodd y gorau ohoni, ond er enghraifft yn y ddadl am ofal i filwyr daeth ohoni waethaf yn erbyn Ieuan Wyn Jones, a lwyddodd ei diystyrru’n effeithiol. Y broblem fawr i mi ydi bod Kirsty Williams yn dod drosodd yn or-ymosodol: i fod yn onast, fel ‘chydig o ast. A dwi ddim yn licio’i dull o areithio – mae’n ffug. Mae ganddi ei chryfderau, a neithiwr hi gafodd y ganmoliaeth fwyaf gan y gynulleidfa gydag ambell linell a ddewiswyd yn ofalus. Da iawn hi am wn i, ond dwi’m yn ei licio, waeth beth fo ‘marn ar ei phlaid, a synnwn i petai fawr neb wedi cynhesu ati, er iddynt gytuno llawer â hi.

Y ddau ddaeth allan ohoni’n ofnadwy oedd Peter Hain a Cheryl Gillan. Roedd tactegau Peter Hain yn boenus o anghywir – mynd ar ôl y Ceidwadwyr yn ddi-baid. Ni ddysgiff mai dyna’r dacteg anghywir nes bod Mai 7fed arnom, mi dybiaf. Y gŵr oren (llawer mwy oren na bore Sul) oedd yn hawdd y gwaethaf. Pan ofynnwyd iddo beth yr oedd Llafur wedi’i gyflawni dros y tair mlynedd ar ddeg diwethaf, llwyddodd enwi tri pheth. Wel, dydi un peth da bob 4.33 o flynyddoedd ddim yn ddrwg yn ôl safonau San Steffan!

O ran Cheryl Gillan, roedd ganddi fwy i’w brofi na neb ar ôl ei ffwndro ar fore Sul. Iawn wnaeth hi ar y cyfan, ond fe’i llusgwyd i mewn i gecru â Peter Hain a manteisiodd Ieuan Wyn a Kirsty ar hynny’n llawn. Ni chafodd gyfle i ymosod ar y Blaid na’r Rhyddfrydwyr, sy’n rhaid i’r Ceidwadwyr ei wneud yng Nghymru.

Mae’n hynod drist na chaiff y dadleuon hynny fawr o effaith oherwydd prin, mi dybiaf, oedd y rhai a’u gwyliodd. Yn seiliedig ar y ddwy drafodaeth gafwyd hyd yn hyn, rhaid dweud mai Ieuan Wyn Jones a Kirsty Williams sydd ar y blaen, gan gadael y ddau arall yn drydydd a phedwerydd gwael. Nid dyna fydd yr achos yng Nghymru pan ddaw ati, dwi’m yn credu, a phiti garw am hynny.

Typical #2

Felly ar ddiwrnod ei benblwydd yn bump ar hugain mi ffoniodd Nain i roi cyfarchion:

"Mae bywyd yn gorffan wedi twenti wan sti - 'sgen ti'm byd i edrych ymlaen ato rwan"

Gall Nain fod yn ffycar bach pan mae hi isio, de.

Typical

O minnau bellach yn chwarter canrif mae 'nghefn yn teimlo'n waeth nag y gwnaeth erioed ac mae Dems Rhydd ar y brig yn y polau Prydeinig. Am erchyll ddiwrnod yn wir.

Puro cyn y penwythnos

Os ydych chi’n anorac gwleidyddol fel fi ac yn meddu ar ddaliadau gwleidyddol cryf sy’n rhan annatod ohonoch, mae lot o bethau yn eich gwylltio hyd corddi ryw gasineb oddi mewn ynoch sy’n frawychus chwerw. Gan fy mod i’n benderfynol o gael penwythnos gwerth chweil a llawn hwyl dwi am chwydu fy mustl gwleidyddol heddiw.

Dyma, mi gredaf, y pum peth sy’n gwneud i mi wylltio yn fwy na dim byd arall pan fydda i’n clywed pobl yn eu dweud, hyd nes y bydda i’n troi yn erbyn rhywun ar amrant:

1) Fyddai Cymru’n methu â bod yn wlad annibynnol
2) Dwi’n pleidleisio dros y Democratiaid Rhyddfrydol
3) Dydi crefydd ddim yn berthnasol mewn cymdeithas fodern
4) Ni ddylid codi trethi ar y cyfoethog yn fwy na neb arall
5) Mae’r cysyniad o ‘Gymru i’r Cymry’ yn gysyniad anghywir

A dyna ni; ga’i fwynhau’r penwythnos rŵan, gobeithio!

Pleidlais bersonol

Mae treulio eich amser rhwng dwy etholaeth (a dwi ddim yn golygu cysgu mewn un a meddwi yn y llall) yn beth handi oherwydd, i bob pwrpas, gallwch ddewis ym mha un bynnag rydych chi am bleidleisio. Dyn ag ŵyr, efallai y caiff fy nghais i bleidleisio yn Arfon ei wrthod, caf weld, dwi ddim yn dallt sut y mae’r pethau hyn yn gweithio ac yn cael eu penderfynu i bob pwrpas.

Mae Grangetown, a oedd yn hollt deirffordd rhwng Plaid Cymru, Llafur a’r Democratiaid Rhyddfrydol yn etholiadau’r Cynulliad yn 2007 a hefyd yn yr etholiadau cyngor yn 2008, er i’r Democratiaid Rhyddfrydol ennill bob sedd y flwyddyn honno, yn etholaeth De Caerdydd a Phenarth. Felly oni phleidleisiwn yn Arfon, mi a bleidleisiwn yn Ne Caerdydd a Phenarth.

Problem fyddai hynny o’m safbwynt i. Fel y gwyddoch, mae gen i ‘dueddiadau’ Plaid Cymru, ond dydi hynny ddim yn fy ngwneud i’n Bleidiwr – dwi jyst yn disgrifio’n hun fel cenedlaetholwr sy’n benthyg fôt i’r Blaid pan mae hi’n ei haeddu. Ond fel cenedlaetholwr heb deyrngarwch penodol at unrhyw blaid mae gen i fy rhagofynion fy hun wrth ddewis ymgeisydd i fwrw pleidlais drosto – un o’r prif ragofynion ydi bod yr ymgeisydd yn medru Cymraeg.

Fel Cymro Cymraeg, dwi isio i’m cynrychiolwyr fedru siarad Cymraeg. Ac mae hynny’n bwysig iawn i mi.

Y broblem ydi nad ydi ymgeisydd Plaid Cymru, y blaid y byddwn fel rheol yn ei dewis, hyd y gwn, yn siarad Cymraeg – a dwi wedi mynegi eisoes fy amheuon ynghylch cenedlaetholdeb honedig y Blaid yng Nghaerdydd – hynny ydi, dydi hi ddim yn genedlaetholgar iawn. Felly mae gen i wrthdaro rhwng fy egwyddorion sylfaenol a’m dewis pleidiol. Y gwir ydi, ac eithrio’r etholiadau cyngor (y mae eu pwysigrwydd yn pylu o’u cymharu ag etholiadau Prydeinig), fod gen i gur pen mawr wrth ddewis pwy i bleidleisio drosto.

Gyda’r Democratiaid Rhyddfrydol a’r Gwyrddion ill dwy’n bleidiau uffernol o Seisnigaidd, a’r cyntaf yn sefyll dros ddim byd, maen nhw allan o’r cwestiwn. Ac fel plaid sy’n gwrthwynebu Cynulliad Cymru, does modd i UKIP gael fy mhleidlais chwaith. Dydi’r un ohonyn nhw’n siarad Cymraeg chwaith.

Yr AS lleol ydi Alun Michael, a ‘sdim peryg i mi roi fôt i’r ffwc gwirion. Câi Llafur mo ‘mhleidlais i fyth.

Dydi’r Ceidwadwr ddim yn siarad Cymraeg, ond nid dyna’r prif reswm na fyddwn yn pleidleisio drostynt. O ran daliadau cymdeithasol, dwi’n tueddu i raddau helaeth at y dde, er mai’n siŵr yn y canol y byddwn yn gyffredinol, ond yn economaidd dwi’n bell iawn, iawn i’r chwith. Dydi’r Ceidwadwyr ddim yn rhy addas i rywun felly, mi dybiaf!

Sy’n gadael un blaid ar ôl – sef y Blaid Gomiwnyddol. Mae’r ymgeisydd, ac arweinydd y blaid, yn Gymro Cymraeg. Yn wir, mi roddais bleidlais iddo yn etholiadau cyngor 2008 yn hytrach na Phlaid Cymru, er y daeth yn olaf ac eleni mae gan y blaid dim ond 6 ymgeisydd ledled Prydain. Mynegais bryd hynny, ro’n i’n licio’r hyn yr oedd y Comiwnyddion yn ei ddweud a dwi dal yn.

Felly, pe bawn yn pleidleisio yn Ne Caerdydd a Phenarth fe fyddai rhwng Plaid Cymru a’r Comiwnyddion. ‘Does ‘run am ennill, wrth gwrs, ac yn Arfon dwi’n bwriadu bwrw ‘mhleidlais. Os os mai yng Nghaerdydd y bydd, byddwn i ddim yn gwybod beth i’w wneud.

Mae etholiadau’n boen yn y pen ôl i fod yn onest.

Bron yno

Mynegwyd eisoes ar y blog hwn bod yr Hogyn o Rachub, ym mha le bynnag yr â yng Nghaerdydd, yn gweld lesbians. Ddim o’m gwirfodd na’m dychymyg, ffaith ydyw. Wn i ddim chwaith os mai’r gaydar sydd ar y blinc gen i ond yn aml iawn alla i ddim dweud y gwahaniaeth rhwng lesbian a hogyn tew yn ei arddegau sy’n steilio’i wallt i geisio ymddangos yn ddel. Wyddoch y teip – bwyta gormod o Doritos ac yn treulio oriau ar MSN.

Dreuliais innau oriau ar MSN, ond wn i ddim ai dyna mae’r kids (y dywedodd, mewn ymgais i fod yn hip) yn ei wneud heddiw. Yn yr hen dyddiau arferem ni feicio i bob man – ydi pobl ifanc yn defnyddio beiciau y dyddiau hyn dŵad? Nac ydyn, mwn. Rhy prysur ar eu iPhones a’u iPods neu lawrlwytho iTunes – mae’r enwau yn ddigon i fynd ar fy nefau. ‘I’ ‘I’ ‘I’ – fi fi fi. Dyna’r oll sy gan bobl ots amdano y dyddiau hyn. Wedi mynd y mae’r dyddiau y clywid John ac Alun yn dod o faniau bechgyn yn eu harddegau ar Stryd Pesda. Ia wir, mi gofiaf yr oes, bûm yno, ac yn ei chadw’n fy mhen a’m calon.

Dywedir mai ffordd o brysuro henaint yw casáu ieuenctid. Dwi ddim yn casáu ieuenctid ond dydw i ddim chwaith yn uniaethu. Roedd y gwahaniaeth rhyngof i a chenhedlaeth fy chwaer, sydd dim ond dair blynedd yn iau felly i bob pwrpas yn rhan o’m cenhedlaeth i, yn weladwy erbyn i mi adael ysgol: o ran diddordebau, gweithgareddau, agwedd, yn ieithyddol, yn ymddygiadol – popeth.

Gwell gen innau bigiad gwenyn ar gaill na newid fel rheol. Pam y chwerwder? Wel, ymhen llai na phythefnos fydda i’n bump ar hugain oed. Teg dweud bod cyrraedd y chwarter canrif fel rheol yn cael ei ystyried yn un o gerrig filltir bywyd. Hyd yn oed yn 24 oed gall rhywun i bob pwrpas smalio fod yn 21 – a hynny oherwydd i chi brofi tair blynedd yn y brifysgol, os oeddech yn ddigon ffodus i fynd (ac ym Mhrydain Llafur Newydd mae pob ffwcar dwl yn mynd), a thair o weithio. Ond yn 25 oed, mae’r cydbwysedd fel rheol ar ben. Rydych chi wedi gweithio am hirach nag y buoch yn fyfyriwr.

Ac fela mai. Mae rhywbeth gwirioneddol oedolyn-aidd am 25 oed. Dim ond tua’r oedran hwnnw y mae rhieni yn gadael fynd yn llwyr hefyd. Haws i hogia heneiddio, wrth gwrs, does ‘run dyn yn ei iawn bwyll yn llwyr aeddfedu – dyna’r gwir. Mi wneith merch aeddfedu. Mae’n ffodus i ferched nad ydi dynion yn gwneud oherwydd ni fyddant wedyn yn gallu brolio eu bod nhw’n fwy aeddfed. Wn i, enethod, rydych chi’n hoff o frolio pethau felly’n ffug-flinedig go iawn. Ar ôl canrifoedd o gael eu trin, yn gwbl annheg wrth gwrs (er yn eithaf delfrydol o’r safbwynt gwrywaidd), fel dinasyddion eilradd mae’n fodd i ferched feddwl yn ddigon cyfiawn ‘sut ddiawl mai’r rhain reolai o’r blaen?’

Duw Duw, dydi chwarter canrif yn ddim. All dyn ond chwerthin neu grio, a’r cyntaf ydi’r dewis cyntaf gen i bob tro. Ond byddai stopio colli ffonau symudol ac yfed gwerth canpunt bob dydd Sadwrn o fudd yn yr ymdrech i wneud hynny.

O ia, bu bron i mi anghofio, yn dilyn yr hwyl a gefais yn etholiadau 2007 mi fydd Blog yr Hogyn o Rachub yn fyw ar noson yr etholiad, Mai 6ed. Gobeithio y bydd ambell un arall wrthi hefyd tan yr oriau mân!

Meini Prawf Llwyddiant Etholiad 2010

Wel, mae’n etholiad arnom, cyfnod gwych i obeithio, anobeithio, brwydro, anwybyddu a fwy na thebyg ypsetio lot o bobl. Na phoener, gymera i gyfrifoldeb am yr un olaf. Un peth fydda i ddim yn licio’i glywed ar ôl etholiad ydi pleidiau yn honni llwyddiant lle bu methiant. Roedd llinell Plaid Cymru yn 2005, er enghraifft, o fod “mil a hanner o bleidleisiau o ennill pum sedd” yn ffeithiol gywir ond yn gamarweiniol. Felly dyma asesiad byr o’r hyn y gall y pleidiau ei alw’n etholiad llwyddiannus pan ddaw Mai 7fed ymhen mis, a’r meini prawf ar gyfer gwneud hynny.

Ceidwadwyr

Noson ragorol: 16 sedd (annhebygol iawn ond posibl)
Seddau sicr: 6 sedd
Sedd i’w gwylio: Aberconwy – dylai’r Ceidwadwyr fod wedi’i chipio yn 2007 – does dim esgusodion eleni
Meini prawf llwyddiant: Oni fydd y Ceidwadwyr yn ennill o leiaf 9 sedd, sef tair ar ben y chwech sy’n sicr, ni allant hawlio iddi fod yn noson lwyddiannus yng Nghymru. I ennill mwyafrif yn Llundain, fodd bynnag, mae’n debyg y bydd yn rhaid iddyn nhw ennill o leiaf ddeg yma. Byddai peidio â chynyddu eu canran o’r bleidlais o leiaf 5% - sef yn gyfforddus uwch chwarter y bleidlais - hefyd yn fethiant ar eu rhan.

Democratiaid Rhyddfrydol

Noson ragorol: 6 sedd
Seddau sicr: 2 sedd
Sedd i’w gwylio: Gorllewin Abertawe – os ydi’r Dems Rhydd o ddifrif isio ymestyn y tu hwnt i’r ardaloedd traddodiadol ac ardaloedd myfyrwyr, rhaid ennill fan hyn
Meini prawf llwyddiant: O ystyried yr hinsawdd wleidyddol, yn gyfrinachol bydd y Dems Rhydd yng Nghymru yn fodlon ar ddal eu tir – a dyma’r unig faen prawf i lwyddo. Pe collid Ceredigion neu Frycheiniog, gellir ennill Dwyrain Casnewydd neu Orllewin Abertawe, ond sut bynnag y bydd hi ar Fai 7fed bydd llai na phedair sedd yn noson aflwyddiannus iddynt. Waeth beth fydd yn digwydd o ran seddau, byddai cael eu goddiweddyd gan y Blaid yn y bleidlais boblogaidd yn siom enfawr ac yn cadarnhau eu statws fel y bedwaredd blaid.

Llafur

Gobaith gorau: Colli 6 sedd neu lai
Seddau sicr: 14 cwbl sicr, ffefrynnau mewn tua 9 arall
Seddau i’w gwylio: Llanelli a Delyn – byddai colli’r rhain yn rhoi momentwm mawr i Blaid Cymru a’r Ceidwadwyr cyn 2011, ac yn dyst i ddirywiad Llafur Cymru
Meini prawf llwyddiant: yn fy marn i mae chwe sedd eisoes wedi’u colli o’r 29 presennol, felly’r gorau y gall Llafur ei wneud ydi 23 o seddau – ond gall naw o’r rheini gael eu colli ar noson wael i Lafur. O ystyried popeth, noson lwyddiannus i Lafur fyddai 21 o seddau, gan sicrhau o leiaf 37% o’r bleidlais yng Nghymru. Mae unrhyw beth arall yn aflwyddiannus.

Plaid Cymru

Noson ragorol: 7 sedd
Seddau sicr: 3 sedd
Sedd i’w gwylio: Ceredigion – roedd ei cholli yn 2005 yn warthus, ond byddai peidio â’i hadennill yn destun pryder difrifol
Meini prawf llwyddiant: does dwywaith am hyn, i hawlio noson lwyddiannus mae’n rhaid i Blaid Cymru adennill Ceredigion ac o leiaf un o’r tair sedd arall ar y radar, sef Môn, Llanelli neu Aberconwy. Byddai llai na phum sedd yn noson wael. Rhaid iddi hefyd sicrhau tua 200,000 o bleidleisiau yn genedlaethol. Fydd goddiweddyd y Dems Rhydd ddim yn hanfodol, o ran seddau na phleidleisiau, ond yn fonws mawr.

Y gŵyn dragwyddol

Y cefn sydd wrthi eto. Mi glywsoch droeon dros y misoedd diwethaf ond mae’r boen ar waelod fy nghefn wedi bod yn waeth dros y penwythnos nag erioed. Nid oherwydd antics nos Iau – oblegid arhosais i mewn weddill y penwythnos hir - roedd y dartiau yn ffantastig, fy math i o beth heb unrhyw amheuaeth. Roedd gêm van Barneveld a Phil Taylor ychydig yn siomedig, ond teg dweud ein bod wedi tancio digon i lorio buwch erbyn hynny. Ha ha, buwch ‘di meddwi; hoffwn weld. Wel, i fod yn deg fe welwch rywbeth tebyg ar stryd Pesda bob penwythnos ond awn ni ddim i hynny.

Hwyl a gafwyd hefyd ar ôl y dartiau mewn tafarn yng Nghaerdydd. Roedd ‘na fiwsig ymlaen, a chriw bach o ddilynwyr selog gyda’r band neu unigolyn, ac mi ges innau a Ceren hwyl yn eu heclo. Ydyn, rydyn ni’n bobl erchyll yn y bôn. Maen iawn i heclo digrifwyr ond llai felly cerddorion, yn enwedig wrth ebychu “all hwn ddim canu siŵr Dduw” pan y gall wneud yn ddigon dymunol. Ond dwi’n gwybod y math o bobl dwi’m yn licio ac roedd o’n edrych fel rhywun sy’n smygu pot a byw mewn tŷ budur felly ffwcia fo.

Ond nôl at fy nghefn. Ddylwn weld y doctor i fod yn gwbl onest, achos mae’n boen ers misoedd erbyn hyn, sy’n mynd a dod rhaid dweud. Dydw i ddim yn licio meddygfeydd o gwbl. Y tro diwethaf ro’n i yno roedd merched y dderbynfa yn anghwrtais ac un baban yn sgrechian crio i’r fath raddau y bu i mi ddwfn ystyried ceisio cic adlam efo fo. Carchar, nid euogrwydd, oedd f’unig rwystr.

Dwi bob amser yn teimlo’n wirion o flaen doctor hefyd, mae o fatha dwi methu egluro be sy’n bod efo fi. Does ‘na fawr o’m byd gwaeth na doctor yn troi rownd a dweud rhywbeth tebyg i “cymra barasetamol” a dyna’r ofn. Ac wedyn gafodd hwnnw ar ‘Caerdydd’ gancr y pancreas efo’i boen cefn. ‘Run ffordd neu’r gilydd fydda i’n teimlo’n wirion, felly os dwi’m yn well ar ôl fy mhen-blwydd, mi af at y doctor iddo gael fy niystyru. O leiaf y bydda i’n wirion yn swyddogol wedyn.

Dim ond y Dems Rhydd all ennill De Caerdydd!

Dwi'n gwybod bod gan Flogmenai fonopoli ar y rhain ond dyma berl fach arall gan y Democratiaid Rhyddfrydol, y tro hwn yn etholaeth De Caerdydd a Phenarth...

Er gwybodaeth dyma oedd canlyniad 2005:

Llafur  17,447 (47.3%)
Ceidwadwyr 8,210 (22.2%)
Dems Rhydd 7,529 (20.4%)
Mwyafrif Llafur dros y Ceidwadwyr: 9,237 (25.0%)

Felly'r unig blaid all ennill ydi'r un yn y trydydd safle sydd angen gogwydd sydd o leiaf 13.5% o'r blaid sy'n gyntaf gan obeithio na fydd yr ail blaid yn gweld cynnydd. Rhesymeg ragorol.

Ymateb Nain i'r Wylfa

Gwelodd y mis diwethaf y nifer fwyaf erioed o ‘unique hits’ ar flog yr Hogyn o Rachub, felly mi gaf fod smyg ar ddydd y ffŵl. Wrth siarad â Nain ar y ffôn neithiwr, dyma oedd ganddi i ddweud am y newyddion bod pobl yn protestio yn erbyn Wylfa B wrth Bont Borth:

“Mae pawb yn mynd o Sir Fôn fel y mae hi, heb y jobs fydd hi ‘di canu ar y Gymraeg yma. Mae pobl yn mynd wirionach, a dylia nhw fynd yn gallach.”

Sbot on, ‘rhen gneuen.