Sylwadau bras am etholiad neithiwr yng Nghymru

Y mae etholiadau Ewrop yn haeddu blogiad, cyfres o flogiadau efallai, manwl, ond dwi ddim am gynnig hyn y funud hon. Ond mi wna i gynnig sylwadau bras iawn, yn bennaf am berfformiad Plaid Cymru.

 

1)      Dylai’r Blaid gyfaddef nad oedd neithiwr yn ganlyniad da er bod sawl un eisoes yn ei gweld hi fel buddugoliaeth o ryw fath. Roedd y cyd-destun gwleidyddol efallai’n anffafriol ond y gwir ydi dihangfa gafodd hi, a waeth iddi gydnabod hyn (hyd yn oed jyst yn breifat). Mae’r Blaid yn arbenigo ar ei hargyhoeddi ei hun fod popeth yn iawn pan dydi o ddim, sydd jyst yn gwneud iddi edrych yn stiwpid, i fod yn hollol onest.

2)      Roedd y ddihangfa er gwaetha’r ffaith ei bod yn wybodaeth gyffredin y gallai golli ei sedd Ewropeaidd. Tuedda pleidiau i wneud yn well na’r disgwyl pan fônt yn y fath sefyllfa "cefn yn erbyn y wal". Hyd yn oed yn y fath sefyllfa, prin lwyddodd Plaid Cymru i argyhoeddi ei chefnogaeth graidd i fwrw pleidlais drosti, ac mae hynny'n arwyddocaol. Yn fwy arwyddocaol nag y bydd unrhyw un yn y Blaid yn fodlon ei gyfaddef yn gyhoeddus, yn sicr.

3)      Mae’n hollol deg dweud fod y Blaid yn cael trafferth ennyn sylw yn y wasg. Ond pan gafodd sylw wnaeth hi fawr ddim argraff. Dylai ailedrych ar ei naratif a’i hymgyrch dros y ddeufis ddiwethaf achos wnaeth hi ddim taro tant â phobl o gwbl.

4)      Ysgrifennais bwt ar y dacteg o ymosod ar UKIP yma. Dyma wnaeth PC bob cyfle a gafodd, fel plaid a hefyd fel ymgyrchwyr unigol (dwi’n colli cownt o faint o weithiau y gwelais geiriau Leanne Wood  am UKIP ar ddechrau’r ymgyrch yn gwneud y rownds ar y cyfryngau cymdeithasol). Roedd o’n gamgymeriad llwyr am amryw resymau a fu bron yn gostus tu hwnt.

5)      Yn dilyn o’r pwynt hwnnw, mae cwestiynau dwfn iawn yn codi am safon a doethineb arweinyddiaeth bresennol Plaid Cymru – y rhai sy’n pennu strategaeth y Blaid, y rhai sy’n llywio’r ymgyrch, ia, ond yr arweinydd ei hun hefyd. Cafodd ddegawd o arweinyddiaeth wan dan lywyddiaeth IWJ, a arweiniodd y Blaid drwy gyfnod bron yn ddi-dor o ddirywiad, a pharhau mae'r un patrwm heddiw. Heb fod isio codi gwrychyn neb, na sarhau neb ychwaith, yr argraff gref dwi’n ei chael gan bron pawb dwi’n siarad â nhw am hyn ydi nad ydi Leanne Wood yn ffit i’r job. Dynas dda, egwyddorol, hoffus – mae yn sicr ei heisiau yng ngwleidyddiaeth Cymru - ond dydi hi ddim yn arweinydd plaid wleidyddol. Dyna ni, dwi wedi’i ddweud o.

6)      Rhaid i’r Blaid hefyd gydnabod fod lefel y dadrithio ymhlith ei chefnogwyr yn gwbl gyffelyb â’r hyn sy’n effeithio ar y pleidiau eraill hefyd. Ni all feio neb arall am hyn ond am ei hun.

 

O ran y pleidiau eraill:

 

7)      Noson dda iawn i UKIP yng Nghymru. Dwi ddim yn siŵr a ydw i’n cytuno â’r ddamcaniaeth a arddelwyd neithiwr gan rai mai mewnfudwyr o Saeson sy’n gyfrifol am hyn, er does dim amheuaeth fod UKIP wedi ennill mewn rhannau o Gymru lle mae canran y bobl a aned yn Lloegr yn uwch. Gan ddweud hynny, ddaethon nhw’n ail yn y  Cymoedd hefyd – welodd neb mo hynny’n dod.

8)      Doedd o ddim yn noson dda i Lafur. Er gwaetha’r ffaith iddi ennill ryw 8% yn fwy nag etholiad ’09 roedd hynny o lefel hanesyddol isel. Hefyd, ac eithrio 2009, hwn oedd perfformiad gwaethaf y blaid Lafur yng Nghymru ers ymhell cyn yr Ail Ryfel Byd, sy’n werth cofio.