Ni af

Efallai na fyddech chi’n ei feddwl, ond nid Steddfotwr mohonof ac ni fyddaf yn mynd ond pan fydd yn gyfleus i mi – fel Casnewydd a Bangor. Prin y byddaf yn gallu diddori fy hun am hyd yn oed diwrnod ar y Maes (ddim yn rhywun sy’n hoff iawn o mynd i’r pafiliwn chwaith), a waeth pa mor feddw fyddaf dydw i methu cysgu mewn pabell, felly dydi Maes B ddim i mi (roedd hyn yn hawdd ei oresgyn ym Mangor, wrth gwrs!).

Serch hyn mi fyddaf yn mynd i’r gogledd yfory – dw i newydd sylwi nad yw Dad wedi mynd â rhyw ddillad gwely i fyny efo fo ac wedi gadael rhyw sŵp yn y ffrij y dywedodd ei fod wedi cael gwared ohoni. Ac mae fy nhaid wedi bod yn torri brigau yn y cefn ac wedi gadael diawl o lanast.

Mae pobl eraill yn sdres.

Dirgelwch!

Am gythraul o beth od. Mi ffoniodd Gorsaf Heddlu Caerdydd. Daethpwyd o hyd i’m cardiau i gyd yn bentwr taclus yn Yr Aes. Nid oedd yr waled ei hun i’w weld yn unman, ond roedd pob un cerdyn, o gerdyn aelodaeth Plaid Cymru i fy nhrwydded yrru yno. Dyna beth od. Roedd hyd yn oed fy nghardiau banc yno. I gyd mewn pentwr taclus ar Yr Aes yng nghanol ddinas Caerdydd.

Rwan, roeddwn i wedi meddwi’n ofnadwy. Mi ddywedodd Dad, sy’n aros i lawr efo fy nhaid a’r ddau ohonynt yn pwdu achos does ganddynt ddim i’w wneud yma rhagor, y dois i mewn am bedwar, a’r tro olaf i neb fy ngweld oedd tua hanner awr wedi un. Felly posib fy mod wedi mynd i’r Aes a’i golli, a phosib dim.

Dirgel beth yn wir.

Sydyn-newyddion

Mae pethau wedi bod yn hollol hectic yn ddiweddar, gyda fy nheulu wastad yn aros i lawr a does gen i mo'r rhyngrwyd eto chwaith, sy'n boenus am geek Bebo fel fi. Rhoddaf grynodeb fer o'm hanes dros y penwythnos - cwrddais a Rhodri Nwdls yn y City Arms am un peth, a chwalu pen yr hogyn druan. Dywedodd ei fod yn hoff o glywed hanesion Lowri Dwd; sy'n rhyfedd achos dydw i ddim.

Dw i hefyd wedi colli fy ffon a'm waled (dyma le da i gyhoeddi hyn actiwli, bydd pawb isio fy rhif ffon rwan, croeso i chi ei gael, ond gaddwch ffonio os gwnewch). Un munud roeddent yn fy mhoced a'r nesaf nid oeddent. Ffoniais y llinell Gymraeg i adrodd hyn, a ddaru'r boi yr ochr arall dechrau biso chwerthin (a minnau hefyd) pan ofynnodd i mi ddisgrifio'r waled, a dyma fi'n hollol onest yn dweud "un gwyrdd S4C efo logo Planed Plant".

Mi dorrodd rhyw ast i mewn i fy nghyfrif Facebook yn ddiweddar hefyd, a rhyfedd iawn oedd gweld Rhestr Ffrindiau chwyddedig sydd bellach yn cynnwys BB Aled a Heledd Cynwal (dw i'n siwr fy mod wedi trafod hyn o'r blaen, ond dw i'm am jecio). Dim ond disgwyl neges gan Tara Betethan dw i rwan, a ddywedodd, yn ol y son "Haia cariad, ddim 'di gweld chdi stalwm". Sy'n wir, o leiaf.

Felly dyna fy hanes yn fyr. Mi fyddaf yn ol ar-lein ymhen dim mi dybiaf, ac yn brolio am fedrau fy ffon swanc newydd.

Na, dw i heb farw, na hyd yn oed anafu fy hun. Problemau technegol (dim rhyngrwyd) sydd wrth wraidd fy nhawelwch.

Cadwch y ffydd!

Ffwcin lol chwil (ma pawb sy'm yn meddwi'n nobs)

Dio’m yn aml fy mod efo ots am be dw i’n ddeud am neb ond wedi ychydig o win a chwrw llai ots gennyf fyth. Braf yw gweld bod o leiaf UN o’r pobl a chwiliasant am fy mlog yn ddiweddar yn chwilio am fy mlog. Wyddwn i ddim pwy ydyw cemist bont. Dwi’n chwil ar y funud felly mi a’i alwaf yr hyn a fynnaf: mewn tafarn rhwng ffrindiau rhywbeth fel pido dyslecsig byddai’r sarhad. Gas gen i pawb sydd wastad yn mwy parchus ar y we na’r byd go iawn. Ffyc off.

Moel Faban. Ffwc o fynydd.

Enwau plant. Os ti ddigon sad i fod isio cael plant yn lle gwario arian ar dy hun; ffyc off. Dwisho tŷ neis a biliau call, ddim Dafydd a Siân.

Lowri a Ceren? Seriws. Os ydych yn eu hadnabod, fe wyddoch mai naill ai Ceren neu Lowri Llew sydd wedi ysgrifennu hyn ar Google yn y lle cyntaf.

Slipper Lobster. Fy ffrind. Pa well na ffrind meddal di-feddwl? Mm. Cacan. Dwi’m yn licio cacan.

Hw cêrs? Dwi’n chwil.

Wedi Symud

Henffych gyfeillion (does gen i ddim cyfeillion)! Dyna ni. Dw i yn Grangetown. Wel, ddim y funud hon; yn Rachub dw i rŵan, sy’n lle eithaf unig achos mae Sion wedi symud i Lanberis efo’i feistres gringoch a dw i’m isio gweld Jarrod, wrth reswm.

Dydi cael hanner y teulu i lawr i wneud tŷ i fyny’n neis i gyd ddim yn beth da. Mae’n chwarae diawl efo’r nerfau, ac wrth reswm yr oll sydd wedi cael ei wneud ydi ffraeo a chreu drwgdeimlad cyffredinol. Mae’r wythnos i ffwrdd o'r gwaith wedi profi ei hun i fod yn wyliau cachlyd iawn.

Roeddwn i am fynd i Gaernarfon heddiw am dro cyn sylwi does gan Gaernarfon ddim i’w gynnig i mi na alla’ i gael ym Mangor, a beth bynnag dw i’m isio mynd i Gaernarfon. Mae Cofis yn edrych ar bawb sy’n dod ymhellach na Bethel fel estroniaid.

Ond dw i’n gyfarwydd iawn â phlwyfoldeb. Hyd yn oed yng Nghaerdydd allwn i ddim helpu fy hun ond am ffinio fy mharth o dir fy hun. Bydd siop jîps, Tsieinîs a thafarn a siop gorau’r ddinas o fewn ffiniau eithaf pendant i’m cartref. Dw i ddim yn gwybod am weddill Cymru, ond mae’r casineb rhyng-bentrefol sy’n bodoli yng ngogledd-orllewin Cymru yn beth eithaf unigryw am wn i, a wastad wedi bod yn destun o ddiddordeb i mi.

Ond dw i uwchben hynny i gyd. Pur amlwg ydyw mai Rachub ydi pentref gorau Cymru i unrhyw un â gronyn o synnwyr cyffredin.

Y Galon Gymraeg

Dw i yn Rachub ar y funud, ond nid fy Rachub i mohoni. Mae’r plant i gyd yn siarad Saesneg, a’r dyfodol sydd eiddynt hwy. Mae ‘na fwy o Saeson yma. Saesneg a glywaf gan amlaf wrth clywed pobl yn cerdded yn ôl ar nos Sadwrn. Yn wir, dw i’m yn meddwl fod y Rachub a garaf bellach yn bodoli. Mae’r galon Gymraeg wedi cael ei rhwygo allan, dydi’r hen anian ddim yno. Hwyrach na fy mai i ydyw - yng Nghaerdydd ydw i bellach, dydw i ddim yn cyfrannu dim. Gwnaf, mi ddof yn ôl, ond dylai bodolaeth y Gymraeg yma ddim dibynnu arnaf i a fy nhebyg ddod yn ôl. Dyma’i haelwyd, ei chynefin. Dyma eiddo Cymru.

Mae holl helynt y Cymry yn fy atgoffa o fy hoff lyfr, The Lord of the Rings; efallai dyma pam fy mod yn ei hoffi cymaint. Rydym ni fel yr Elfiaid, i fras-ddyfynnu: “fighting the long defeat ... seeing many defeats and many fruitless victories”. Efallai mai trechiad hirhoedlog yw ffawd y Cymry, wn i ddim. Mae’n teimlo felly weithiau. Cilio yw sail ein holl hanes, a bellach rym ni wedi ei hymwasgu rhwng y llif Eingl-Americanaidd a’r Môr. Mae’r buddugoliaethau i gyd wedi bod yn ddiffrwyth. Addysg Gymraeg? Ni chreodd yr un gymuned Gymraeg ei hiaith. Deddf Iaith? Ni achubodd yr un.

Mi fyddaf yn aml yn poeni’n arw am y Gymraeg: mae’n rhaid mor annatod ohonof fel na fedrwn beidio. Mi fyddaf yn teimlo yn ar wahân weithiau yn hyn o beth, hyd yn oed ymysg fy hil fy hun. Mae llai na hanner y Cymry Cymraeg sy’n bodoli yn poeni am yr iaith o ddifri. Mae llai na hanner y rheini yn codi llais. Mae llai na hanner y rheini yn gweithredu.

Ydw, dw i’n anobeithiol weithiau. Ond dim ond y rheini sy’n anobeithio a all weld gwir obaith, debyg.

Ardaloedd Caerdydd

Meddwl oeddwn i rŵan am Gaerdydd fel pecyn. Mi rannaf fy meddyliau, os caniatewch i mi wneud. A minnau yma am bedair blynedd dw i’n adnabod y ddinas yn iawn erbyn hyn, ac mae gen i farn eithaf pendant arni. Mae bob rhanbarth yn wahanol; fel Dwyfor, Arfon a Meirion (gydag Arfon yn well o lawer na’r ddwy arall, fe’i cydnabyddir yn rhyngwladol, a hwythau ill dwy yn well na gweddill ardaloedd Cymru, canys mai Gwynedd ydynt, a Gwynedd sydd bur).

Mae Cathays yn troi arna’ i, i fod yn onest. Yma gormod ydw i - mae’n fy atgoffa o ddyddiau Senghennydd a thŷ rybish Wyeverne Road. Does ‘na ddim siopau, mae’r pybs yn eitha’ gwael ar y cyfan - mae’r holl le yn ffug. Gwelwch i’r Cathays iawn yn ystod yr haf, a dw i’m yn or-hoff o hwnnw chwaith.

Bydda i ddim yn gwybod am lefydd pell fel Llanisien a Threlái. Dw i ‘di pasio drwy Drelái unwaith ac mai’n afiach, ond prin fod unrhyw le yn waeth na Butetown. Hwn yw dymp gachu Caerdydd; yr union le i fod pe hoffech gael eich trywanu gyda’r nos. Dw i’n cadw i ffwrdd o Butetown, ond mae’r tlodi yno yn gwneud Bae Caerdydd yn fwy ymhongar fyth. Er, dw i’n hoff o’r Bae ar y cyfan: mae ‘na elfen Ewropeaidd yno, ac mae ‘na rhyw deimlad o falchder ei fod yn rhan o’r Gymru fodern ‘ma rydyn ni’n clywed cymaint amdani.

Nid af i Sblot yn aml, chwaith. Mae’n rhyw fersiwn lite o Butetown. Cyn symud i Gaerdydd roeddwn i’n arfer ystyried Sgubor Goch a Maesgeirchen yn ‘ryff’, ond cymharwch y pedwar ac mae cyfuniad Sblot a Bute yn edrych fel Sauron a Voldemort ddrws nesa’ i Jac-y-Jwc a Jini Mê.

Wyddwn i ddim llawer am Grangetown, fy man ddewis, ond mi wn fod Glan-yr-afon yn eitha’ sgeri i’w weld, a does gen i fyth rheswm i fynd i’r Mynydd Bychan, Rhiwbeina na’r Eglwys Newydd (dim bod hynny’n golled). Serch hyn, fy nghartref ysbrydol yng Nghaerdydd fydd wastad Y Rhath. Yma y treuliais ddyddiau difyr Russell Street a llawenydd y Tavistock; dw i’n meddwl mai dyma’r tro cyntaf i mi ddod i gysylltiad â’r Caerdydd go iawn, a rhywsut roeddwn i’n ei hoffi.

Mae’r Rhath mor amrywiol, mae gennych chi’r ochr gwerinol, Tavistock-aidd ond ewch fymryn i’r dwyrain a dewch o hyd i barciau bach delfrydol, annwyl wrth ymylon Cyncoed a llefydd eithaf dymunol. Ac mae’n gyfuniad o bob math, o bob hil a phob iaith (mi geir Cymraeg yn Y Rhath, wyddoch chi).

Ac wedyn mae Treganna. Af i ddim yno fyth, mae’n rhy ddrud, ond mae ‘na rhywbeth sydd wastad wedi apelio am y lle. Fydda i wastad yn y Mochyn Du adeg gêm, a chlywir Cymraeg yn Nhreganna yn fwy na’r unman arall. Mae’n rhyfedd sut bod hynny mor bwysig i ni Gymry Cymraeg.

Be dw i’n drio’i ddweud ydi; dw i’n licio Caerdydd, ond mae ‘na lefydd cachlyd ‘ma ‘fyd.