Y Werin Ddiwylliedig

Mae chwerthin yn groch a dweud “be uffar mae hwn yn ei wneud dudwch” yn uchel am bobl sy’n ffwndro o’m mlaen yn y ciw ym Morristons yn fy ngwaed. O Nain, gallwch efallai ddychmygu, y daw’r elfen hon ohonof. Mae Mam yn fwy parchus, yn hoff o’r dosbarth canol a henoed. Mae Dad yn ddosbarth gweithiol amlwg sy ddim yn licio pobl dosbarth canol ond sy’n eu goddef er mwyn Mam.

Er gwaethaf bod yn gyfieithydd o Gymro Cymraeg yng Nghaerdydd dw i unlle’n agos i fod yn ddosbarth canol. Mae’n fy ngwylltio hyd eithaf fy enaid bod Cymry Cymraeg Caerdydd i gyd yn cael eu portreadu felly, gan bawb o bob cwr.

Er, does dadl bod y Cymry Cymraeg hyd heddiw yn werin ddiwylliedig. Pa Sais dinesig gweithiol all dyfynnu Wordsworth neu Shakespeare â sicrwydd? Gŵyr y rhan fwyaf o Gymry Cymraeg eu hemynau a’u cerddi a’u caneuon gwerin. Nid ydym fel y bûm, ond o holl werinoedd y byd dangoswch i mi un sydd mor hanfodol ddiwylliannol â’r Cymry Cymraeg.

Dw i’n mynd i Aberystwyth yr hwn benwythnos. Dw i heb fod am sesiwn i Aber ‘stalwm. Chwydodd rhywun dros fy nghrys Gym Gym Hobbit Bisexual tro diwethaf. Ac ni fydd pethau’n well y tro hwn.

Mae gen i got fach swanc del a gefais ychydig fisoedd yn ôl. Un smart ydyw i fynd allan ynddo, a does gen i ddim byd smart arall, ond bob tro y bydda’ i’n ei gwisgo i fynd allan dw i’n cael anlwc ofnadwy, o grwydro Treganna yn y glaw am bump o’r gloch yn y bore i chwydu mewn parti gwaith i fachiadau erchyll.

Ella af â chot arall ac edrych yn gomon fyddai orau; fel un o’r werin ddiwylliedig.

Mae Nain yn dweud...

[plys Anti Blod] Ar lesbians:
“Roeddan ni’n clywed am wrywgydiwrs, ond ddim y lesbians ‘ma. Maen nhw’n bob man rŵan.”

Ar y tywydd yn Sir Fôn:
“Os mai’n ddrwg yn Llangefni, mai’n ddrwg ym mhob man”

Ar dorri pysgod:
“Ti angen cyllall dda i dorri ffish, ‘motsh pwy wyt ti.”

Ar Gaerdydd:
“Maen siŵr bod ‘na lot o darcis yn byw ffor’ma does?”
“Pryd ti’n dod nôl i Gymru o Gaer acw?”

Ar Dad:
“Dydi dy dad da i ddim”

Arallgyfeirio

Mae ‘arallgyfeirio’ yn air y mae ffermwrs yn ei ddefnyddio pan maen nhw’n smalio ehangu eu busnes. Dw i hefyd am arallgyfeirio fy mlog. Dw i ‘di penderfynu mai peth da byddai bod rhywfaint yn fwy eang fy mwydro ac i ddweud mwy am y pethau dw i yn eu mwynhau, fel gwleidyddiaeth, a chwaraeon, yn ogystal â synfyfyrio am eiriau Cymraeg am fwyd a rantiau diderfyn. A straeon anniddorol am fy mywyd fel cael nôl petrol i’r car a mynd i Morristons.

A rhegi mwy. Does ‘na ddim digon o regi mewn blogiau Cymraeg a chynlluniaf lenwi’r bwlch.

Wrth gwrs, ffordd gyfrwys yw hon i orfodi fy hun i flogio heibio’r marc 5 mlynedd - buan iawn y gwnes sylwi heb flog byddai’n rhaid i mi ddod o hyd i le arall i fynegi fy hun, a mwy na thebyg fe fyddwn i’n gwneud rhywbeth fel ysgrifennu llyfr a mwy na thebyg byddai’r Lolfa neu rywun yn ei wrthod. Ac ni fyddai hynny o fudd i neb (ond am flogio Cymraeg ar-lein a llenyddiaeth Gymraeg gyffredinol).

Reit, cawod amdani a gwneud fy ngwallt yn fflwffi neis i’m gwneud yn weledol dderbyniol ar gyfer garej Ford Llangefni.

Y Tymer Da

Hwrê! Dw i’n mynd i drigfan angylion y byd gwaraidd, Gogledd Cymru. Wel, yn diystyru Clwyd oll, gan ei bod yn rhy agos i Loegr. A Dwyfor a Meirionnydd achos dydyn nhw’m o unrhyw arwyddocâd i mi, ac ychydig yn ddiflas. A Sir Fôn i’r gogledd o Langefni, neu ‘yr Anialdir Diwylliannol’ ys gwetws. A Bangor, sydd jyst yn sgyman o le. Pe trechid y byd gan luoedd y Diafol, Bangor nas newidir. Ddim yn siŵr os ydi hynny’n ramadegol gywir, ond bydda’ i byth yn gwybod os na fentraf.

Ho ho jocian dw i, cofiwch chwi o Ddyfrdwy i Aberdaron. Ond am Fangor. Seriws am hynny.

Hwrê! Fel y bydd Nain yn ei ganu: Show me the way to go home, Sir Gaernarfon neu Shir Fôn...

Wrth reswm dw i’n eithaf cyffrous, er mai fy neges yno fydd trip i’r deintydd a threfnu MOT i’r car. Penwythnos o yfed gwin goch a bwyta Doritos. Dwi’n class act fi. Math o gameleon cymdeithasol sy’n iawn mewn tŷ cyngor a phlasau brenhinoedd.

Fel y gallwch amgyffred mae ‘na dymer da arnaf. Pan dw i mewn tymer da dw i’n un o’r bobl orau i fod yn eu cwmni, heb os nac oni bai, a phan dw i mewn tymer felly dw i’n ffraeth a doniol a llon a llawen fy nghywair. Ar y llaw arall, pan na fyddaf mewn cystal tymer dw i’n sbeitllyd, oriog a chyffredinol annifyr. Ond yn y tymer hwn ni all neb wrthsefyll fy swyn, ac mae pawb f’eisiau.

Gogledd Cymru, dyma fi’n dod!

(dim fel ‘na)

Bwyd Organig a Ieir Buarth. Ac ati.

Mi gliriais fy mhen neithiwr a phrynu 24 can o Fosters am ddegpunt o Morristons. Byddai dilyn y trywydd o droi’n alcoholic yn beth hawdd iawn i mi ei wneud pe nad gwyliwn fy hun yn ofalus. Yn fy mlwyddyn gyntaf yn y Brifysgol, sydd yn echrydus o amser maith yn ôl erbyn hyn, nid yn anaml y cawn rywfaint o fodca amser cinio neu gan o seidr ar y ffordd i ddarlithoedd.

Serch hyn, ieir sy’n mynd â fy mryd heddiw, ar ôl gorffen gwylio’r gyfres efo’r boi posh ‘na yn gwneud ryw ymgyrch yn erbyn ieir yn cael eu cadw mewn amodau ofnadwy. Roedden nhw’n ofnadwy, cofiwch, mae hawl gan y bobl cynhyrchu ‘ma i gadw 17 iâr i bob metr sgwâr, felly amlygwyd cymaint yn fwy egwyddorol, os mai dyna’r gair cywir, ydyw ieir buarth.

Ond dydw i ddim am wario mwy ar iâr buarth a dyna ddiwedd arni. Waeth ots gen i am egwyddorion, fedraf i ddim fforddio cynnyrch buarth. Petawn yn gallu, mi fyddwn, ar sail egwyddor hefyd, ddim fel y ffrîcs dosbarth canol ffug-barchus ‘ma sy’n eu prynu er mwyn ymddangos yn egwyddorol ac yn mynnu dweud This is Free Range Chicken pan ei di am fwyd i’w lle nhw. Nid fy mod i’n cael cynnig o’r fath.

Ond twyll mwyaf ein hoes (iawn, gor-ddweud yw hyn, ond meeeh) yw bwyd Organig (y brand yn hytrach na’r cysyniad, hynny yw). Mae’n ddrud. Mae’n blasu’r un peth. Yr oll ydyw ydi ffordd i bobl “ddangos” eu bod nhw’n “wyrdd”, ac mae’r ffaith ei fod mor ddrud yn ei wneud yn beth rhwng dosbarthiadau. Os wyt ti isio blasu gwir wahaniaeth mewn bwyd pryna o siop fferm neu farchnad. Dyna ydi ffres a dyna sy’n neud gwahaniaeth, a tai’m i wrando ar ryw ffecin hipis sy’n mynnu’n wahanol.

Waeth bynnag, y broblem ydi bod bwyd buarth yn ddrud, ac mae’n fy nghorddi i glywed pobl dosbarth canol hunangyfiawn yn mynnu y dylai pawb ei brynu heb ystyried sefyllfa ariannol pobl eraill nad ydynt yr un mor ffodus â hwy. Petai cynnyrch buarth yr un pris, mi fyddwn i’n ei brynu. Byddai pawb yn gwneud. Ond fedraf i ddim mo’i fforddio, a chan fod gen i, fel llawer iawn, iawn o bobl, gyllideb gyfyngedig, mae’n rhaid i fy lles ariannol i ddod cyn lles iâr.

Ond caiff Organig dal fynd i ffwcio’i hun.

Ionawr. Casáu Ionawr.

Eisiau yw gwraidd dioddefaint: un o hanfodion Bwdhaeth. Coeliwch ai peidio (a mwy na thebyg na wnewch), dw i’n eithaf cryf fy ffydd a’m Cristionogaeth, i’r fath raddau na fyddaf yn cytuno â chrefyddau eraill, a wastad efo rhyw deimlad ym mêr fy esgyrn y dylwn fod yn Babydd (wn i ddim pam hynny). Fodd bynnag, mae’r Bwdhyddion wedi taro’r llygad ar ei phen ac yn hoelen eu lle gyda’r dywediad uchod. A dydi’r flog hon ddim yn trafod chwaraeon a chrefydd, maen nhw’n llawer rhy beryg.

Ers gwneud yr adduned na fyddaf yn mynd allan i feddwi ym mis Ionawr dw i wedi syrthio i mewn i dwll o ddigalondid, ac o ystyried nad yw traean y mis wedi mynd rhagddo, nid peth da mo hyn. I raddau helaeth iawn mae fy mywyd yn cylchdroi o amgylch cymdeithasu, a’r llai y byddaf yn cymdeithasu, yr is y byddaf yn ei deimlo. Rŵan, hawdd byddai mynd allan a pheidio â meddwi, ond fel y rhan fwyaf o bobl dw i ddim yn or-hoff o gwmni meddwons ac yn meddu ar yr ymagwedd ‘if you can’t beat them, join them’ yn hyn o beth. Ac i fod yn onest os ydi rhywun am gael noson sobor does lle gwaeth i fod na thafarn.

A p’un bynnag, ymddengys fod pawb arall yn arbed arian ar ôl y Nadolig, a gwn yn iawn nad Myfi yw’r unig un yn y byd sy’n dioddef o’r blŵs blwyddyn newydd. Mae rhywbeth argoelus ac anghysurus am fis Ionawr. Mae’n oer ond heb y cynhesrwydd Nadoligaidd mewnol y caiff rhywun ym mis Rhagfyr, tân gwyllt Tachwedd na Chwe Gwlad Chwefror. Yn wahanol i gyfnod y Flwyddyn Newydd ei hun, bydd rhywun wirioneddol yn sylwi mai ‘blwyddyn nesaf’ yw eleni, ac y byddant hwy a phawb o’u cwmpas flwyddyn yn hŷn.

Yn gyffredinol dw i’n unigolyn optimistaidd o ran sawl peth, ond pan ddaw at faterion personol dw i’n ystyfnig besimistaidd, a hynny o gyfuniad o fod yn realistig a chynnal delwedd, wrth gwrs. Gyda diffyg gweithgareddau Ionawr mae’n anodd peidio â throi at feddwl yn ddu a bod yn gyffredinol hunandosturiol a phrudd.

O wel. Dim ond dau ddiwrnod ar hugain o Ionawr i fynd. Fyddai’n fy nagrau ymhen dim, fe gewch chi weld.

Spring Onion

Be ffwc ‘di ffradach? Oes y ffasiwn air yn bodoli, neu ai rhywbeth a fathais yn fy meddwod Nadoligaidd ydoedd? Wn i ddim, ond mae o wedi bod yng nghefn fy meddwl ers talwm, a ‘sgen i ddim mynadd chwilio geiriadur Bruce, a dydi Cysill da i ddim i neb mewn difri calon.

Wedi cam-glywed oeddwn i, gan gredu bod rhywun yn galw ‘spring onion’ yn ffradach. Y gair y byddaf yn ei ddefnyddio yw sloj; wn i ddim amdanoch chi. Fodd bynnag, fel y merllys a drafodwyd gynt, mae sawl gair Cymraeg am y ‘spring onion’ hefyd. Dywed Bruce mai sibolsyn, siolen, sgaliwn a shibwnsyn ydyw’r geiriau ar ei chyfer, sydd eto yn fwy na sydd i’r Saesneg (er yn ddibwynt felly).

Yn wir, cymaint o hoff yr ydwyf o’r gair sloj fel y byddaf yn prynu’r llysieuyn ei hun yn ddyfal, dim ond er mwyn cael dweud wrth bobl fy mod wedi cael ‘sloj i de’ neithiwr. Nid celwydd mo hyn: o ran eu blas ni welaf fawr o rinwedd iddynt, ond o ran y gair sloj mi fwytwn un y diwrnod pe cawn y cyfle.

Reit, dyna bum gair Cymraeg am y ‘spring onion’. Tybed a oes mwy?

Ffycin analog

Fedrai'm cael bywyd normal na fedraf? Dw i'n ffecin flin. Dw i yma yn fy nghartref clud a mae'r teledu wedi penderfynu nad yw BBC2 Cymru yn bodoli bellach, ond am ryw rheswm hollol, hollol od mi fedraf bigo fyny BBC News 24 ac Animal Planet.

Mond ffecin analog sy gen i!