Life in Cold Blood: meddyliau cyfieithydd ac athro'r Gymraeg

Anwiredd top shelff go iawn byddai dweud fy mod i a’m cyfeillion niferus prin yn bobl aeddfed. Os erioed y bu i chi ystyried beth y mae cyfieithwyr ac athrawon Cymraeg yn anfon nodau bodyn i’w gilydd amdan wrth wylio Life in Cold Blood pump awr i ffwrdd o’u gilydd, nad ystyriwch fwyach. Dyma’r ateb.

Yr Athro Cymraeg: Ti’n lungfish
Y Cyfieithydd: O’n i’n gwbod sa chdi methu atal dy hun rhag cysylltu efo fi yn ystod y rhaglen. Eniwe, ti’n Giant Salamander.
Cyf: Ti’n wafftio fferomons ar Haydn
Ath: Dyna chdi’n dod ar Oral
Ath: Ti fo fishy ancestry
Cyf: Dw o DDIM yn perthyn i dy dylwyth ffiaidd
Cyf: Chdi’n hela!
Ath: Tin slimy salamander
Cyf: Haha! Welish i hwnna’n dod o filltir!
Cyf: Ti efo little blind family!
Ath: Chdi
Ath: Kinch a Llinos
Cyf: Hogan nobl
Cyf: Dyna swni’n neud i chdi
Ath: Dwyn fi. Ti’n gê.
Cyf: Ti’n mynd i bartis fel hynna.

Ysgaru o Blaid Cymru

Tua’r adeg hon o’r flwyddyn fe fydd pobl Plaid Cymru adref yn Pesda yn galw draw ac am nad wyf yno bydd Mam yn talu drosof fel aelod.

Nid eleni. Am y tro cyntaf ers 2000, ni fyddaf yn aelod o Blaid Cymru. Ers hynny dw i wedi dathlu ac anobeithio, wedi tanio a diffodd gyda hwy a throstynt. Nid mwyach.

Wn i ddim pam, ond alla’ i ddim ymaelodi. Mae fy ffydd ym Mhlaid Cymru wedi cymryd ambell i gnoc yn ddiweddar, ond roedd digwyddiadau’r wythnos hon yn ormod. Fedraf i ddim gweld fy hun fel aelod o’r blaid hon.

Ac mae’n torri fy nghalon, ond mewn sawl ffordd. Dw i’n gweld y rhai sy’n fy nghynrychioli yn y Cynulliad, fel aelodau’r Mudiad Cenedlaethol, yn trin cenedlaetholdeb â’i hegwyddorion â dirmyg llwyr. Faint o wir genedlaetholwyr sy’n cynrychioli’r Blaid yn y Cynulliad? Os caf fod mor onest, Alun Ffred, Gareth Jones ac Elin Jones ydi’r unig rai sy’n wir dod i’r meddwl, a dw i’m yn hollol siŵr pa mor ddwfn yw cenedlaetholdeb dau ohonynt. Mae’r lleill yn poeni’n ormodol am sosialaeth a’r lleill yn ‘bragmataidd’, sy’n ffordd arall o ddweud eu bod nhw’n fodlon ar gefnu ar eu hegwyddorion i gael blas ar rym.

O leiaf y cymrodd y Blaid Lafur ddegawd i aberthu eu hegwyddorion ac anwybyddu eu cefnogwyr traddodiadol. Cymrodd chwe mis i Blaid Cymru.

Gyda Mudiad Cenedlaethol mor wan eu cefnogaeth i’r Gymraeg a rhagor o rym does neb arall i gymryd eu lle. Lle y mae hynny’n gadael cenedlaetholdeb yng Nghymru? Mewn man ddu iawn.

Ac i bwy y dylwn bleidleisio? Dw i’n casáu pobl sy’n gwastraffu eu pleidlais, ond erbyn hyn yn dallt pam, o leiaf. Dirmyg llwyr a chwyrn sydd gennyf i’r pleidiau Prydeinig, ond mae’r siom tuag at Blaid Cymru yn ddyfnach o lawer na’r dirmyg hwnnw. Honno oedd y gobaith i mi; cludydd fflam ddi-lwgr, gyfiawn.

Dw i’n teimlo fy mod wedi cael fy mradychu, a hynny gan rywbeth sy’n wirioneddol bwysig i mi. Dwi’n amau dim y byddai hyd yn oed cymeriad mor fwyn â Gwynfor yn poeri gwaed o weld ei Blaid anwylaf yn ymdrybaeddu yn y llanast hwn.

Nid gwaeth y byddai’r hon o Gymru sydd pe na bai’r Blaid, ar ei gwedd bresennol, â sedd i’w henw ar unrhyw haen o lywodraeth. Peryg y caiff Hywel Williams blediais bost yn 2009. Dw i’n hoff o Hywel Williams, a gwell Arfon dan ei oruchwyliaeth o na Martin...

Ond oni fo newid mawr, oni ail-losgir y tân hwnnw fu unwaith ym mol y Blaid, ni chant fy nghefnogaeth i byth eto. Ac mi gânt sioc erchyll o ganfod yn yr etholiadau nesaf nad unigryw mohonof yn hyn o beth.

Plaid a'r Addewid

Prin iawn y byddaf yn prynu papurau newydd, felly prin y byddwn yn prynu Y Byd ond mae’n amlwg erbyn hyn na ddaw i weld golau dydd. Yn fy marn i dydi papur newydd cenedlaethol Cymraeg ddim yn ddatblygiad pwysig yn y lleiaf mewn oes lle mae’r papur newydd yn dirywio’n gyflym.

Ond fe addawodd Plaid Cymru y byddai’r cyllid ar gael. Roedd yr addewid hwnnw’n glir. Ydw, dw i o’r farn bod yr arian y gofynnwyd amdano gan Y Byd, sef rhwng £600,000 a £1 miliwn, yn erchyll uchel, ond anodd iawn ydyw felly cyfiawnhau rhoi £1.9 miliwn i ardd eithaf dibwynt yn Sir Gaerfyrddin, heb sôn am y miliynau a roddwyd i’r Ganolfan a’r cyllid ychwanegu a gaiff.

Mae’r Blaid eisoes wedi, i bob diben, torri ei haddewid parthed Coleg Ffederal, ac mae synau cynyddol yn dweud nad oes ‘angen’ refferendwm cyn 2011 ac na fydd deddf iaith yn gosod unrhyw orfodaeth ar y sector preifat.

Beth ydi barn yr aelodau llawr gwlad am hyn? Ai dyma a gefnogwyd? Na. Wrth gwrs, mae pethau da yn dod o’r glymblaid yn barod, ond o du Rhodri Glyn Thomas mae pethau’n edrych yn wael. Mae’n rhaid i’r aelodau cyffredin fynegi hyn yn glir ac yn groch.

Ac os na cheir refferendwm na deddf iaith gynhwysfawr mae’n torri fy nghalon i ddweud nid yn unig na fyddwn yn parhau fel aelod ond prin iawn y byddwn yn bwrw croes wrth enw Plaid Cymru byth eto.

Mae’n peri i mi feddwl bod y Blaid cyn waethed â’r lleill. Os maent, colli pleidleisiau cenedlaetholwyr a wnânt. Dim cenedlaetholwyr = dim Plaid Cymru.

Peidiwn â gadael iddi ddod at hynny. Erfyniaf ar yr aelodau llawr gwlad i finiogi eu harfau a chodi llais, oherwydd Plaid Cymru er gwaethaf ei diffygion, yw’r unig obaith sydd gan Gymru o fod yn genedl rydd. Os, o fewn 6 mis iddi ddod yn rhan o’r llywodraeth, bod rhywun mor gryf ei genedlaetholdeb â mi yn dadrithio â hi, ac eisoes yn ystyried a fyddwn yn pleidleisio drosti yn yr etholiad nesaf, mae hi wir wedi canu ar Gymru.

Mae’n bryd i’r aelodau cyffredin wneud safiad.

Canol wsos ydi hi...

Fydda’ i’n dilyn y ras arlywyddol yn yr UDA draw yn eithaf agos. Rŵan, yn gyffredinol, dw i’m yn licio gwleidyddiaeth America, ac mae hyd yn oed y Blaid Ddemocrataidd yno’n rhy asgell dde i’m dant i, a dant nifer o bobl yr ochr hwn i’r Iwerydd. Ond fydda’ i’n licio Hillary. Mae hi’n eithaf chwith ei naws (o ran gwleidyddiaeth America, hynny yw), a dydi’r Obama ‘na yn neud dim ond sŵn mawr a dw i’m yn ymddiried yno. Ond nid y fi sy’n pleidleisio. Dw i’m yn gwybod pam dw i’n dangos diddordeb a dweud y gwir.

Rhy bell ydyw America a rhy fawr i mi. Coeliwch ai peidio ond dim ond tua rŵan dw i’n dechrau atgyfodi o’r penwythnos gwirion a gafwyd. Chysgais i ddim ar y Sul na’r Llun, a ddim llawer neithiwr chwaith i fod yn onest efo chi ond mae’n ddechrau. Mae’n RHAID i mi adfywio’n gyflawn erbyn y penwythnos neu bydd hi ‘di cachu arna’ i. ‘Does ‘na ddim llawer gwaeth na chael dechrau araf i’r wythnos a bod hynny’n parhau drwyddi.

Ond waaaaaaaaaanwl mai’n ddydd Mercher yn barod! Tri diwrnod i fynd tan i mi gael codi canu drachefn. Tri diwrnod i eiddgar ddisgwyl y cais nesaf a phrofi i Hwntws bod Gogs yn dallt rygbi, er os dw i’n dweud y gwir dw i ddim yn hollol hollol.

Well gen i bêl-droed fel gêm, wrth gwrs, ond pencampwriaeth y Chwe Gwlad ydi yn hawdd, hawdd iawn y bencampwriaeth orau ar y blaned (gan gynnwys Cynghrair Dartiau Pesda). ‘Does y fath angerdd a gobaith yn bodoli yn yr un gystadleuaeth arall, ac os mae ‘na dwisho darn ohoni rŵan.

Ac unwaith eto mae’n ganol wythnos a dw i’n piso fy hun yn cyffroi am ddydd Sadwrn.

(A dw i'm yn credu dw i 'di actiwli gosod labeli 'chwaraeon' a 'gwleidyddiaeth' am y blogiad hwn!)

Dathlu a diodda

Bobl bach. Ni theimlais, ar fy myw, y ffasiwn orfoledd â theimlais am tua 6 nos Sadwrn. Roedd o’n warthus o fuan ac roeddwn i’n neidio o amgylch seddau’r Mochyn Du yn swsio pawb am hanner awr dda yn jibidêrs. Roeddwn i, efo Ceren a Haydn a’r Rhys, wedi bod allan ers deuddeg, ar ôl cyrraedd y Mochyn Du yn fuan a chael ein gwahodd i mewn achos ein bod ni’n edrych yn oer tu allan.

Yn ôl Ceren bu inni yfed o leiaf wyth peint cyn y gêm, sy’n gwneud i rywun feddwl eu bod nhw’n fwy o ran o broblem cymdeithas yn hytrach na’r ffisig i’w gwella. Ond does ots. Hanner amser, roedd y Mochyn yn ddistaw. Deugain munud wedyn mi aeth yn wyllt. Wn i ddim beth ddigwyddodd bron. Ond roedd y gorfoledd a’r dathlu mor amlwg. Ro’n i mor hapus. Roeddem ni wedi curo’r Saeson.

Ac fel y Cymro cyffredin yr wyf dw i’n fwy na fodlon cael fy ysgubo i ffwrdd mewn ton o frwdfrydedd a gweiddi’n groch bod y Grand Slam yn dod i Gymru drachefn. Pam lai, yn de?

Llwyddon ni ddim aros allan drwy’r nos o gwbl. Roedd yr ymdrech hwnnw’n gam yn rhy bell a dw i’n siŵr fy mod i adref erbyn 12 yn hawdd.

A dw i’n blydi diodda’ am y peth ‘fyd.

Cyffrous

Dw i yn llawer, llawer rhy gyffrous am yfory. Dw i wedi bod fel hogyn bach sy’n disgwyl am y Nadolig, ond yn ofni na chaf i ddim.

Mae hyn yn anhygoel. Gêm ddiwethaf Cymru oedd yn erbyn De Affrica. Dyna’r tro cyntaf erioed, erioed i mi wylio gêm Cymru a chyn iddi ddechrau meddu ar ddim gobaith o gwbl. Bob tro yn ddi-ffael cyn hynny roedd ffydd ddall yn dod o rywle cyn gêm, ond nid y tro hwnnw. Ni ddaeth.

Ond mae pethau wedi newid a dw i’n ôl i’m harfer o gredu dall optimistaidd, a mwy. Dw i’m yn cofio bod mor gyffrous ers talwm. Siom ga’ i, fe gewch chi weld, ond peidiwch â cheisio dweud hynny i mi heddiw na bora ‘fory.

Dw i’n arogli gwaed Sais.

Tafarn, Cwmni Da a Phengwins

Yng Nghaerdydd mae’r haul yn codi ac mae hynny yn ei hun yn gwneud i mi wenu’n wirion. Na, hoffwn i mo’r tywydd poeth, ond mae’r tywydd braf yn mynd i ddyfnion noethaf y galon. Dw i’n gwybod mai mis Ionawr ydyw, ond yn fwy na fûm o’r blaen erioed dwi’n erfyn i’r tywydd hafaidd ddyfod.

Dyna’r broblem efo Cymru. Mae’r tywydd yn gyffredinol, wel, cachlyd. Cael gwyliau i fynd dramor yr adeg hon o’r flwyddyn y dylem; mae’n od bod pobl yn mynd yn yr haf pan mae’r haul yn penderfynu dod allan.

Soniem yn ddiweddar am fynd i Fflorida am wyliau yn yr haf. Ar ôl fy mrwdfrydedd cychwynnol dw i ‘di penderfynu nad ydw isio. Un rheswm ydi nad oes ‘na ddim yn Fflorida i mi. Mae’n boeth, dw i’n casáu torheulo, a dw i’n casáu nofio, sy’n rhywbeth y mae pawb yn ei wneud.

Y gwyliau yr hoffwn fwyaf byddai amsugno rhywfaint o’r hanes lleol, mynd i gastell neu edrych lawr ar gwm egsotig newydd ffres; bwyta bwyd newydd cyffrous ac yfed yn wirion bost yn y nos. Bob nos. Yn ddieithriad. Dydi partïon wrth y pwll ddim at fy nant, ac mae’n gas gen i draethau. Dw i byth wedi dallt pam ddiawl y byddai rhywun isio mynd i’r traeth am dro a chael tywod yn eu sgidiau. Gwell angau na hynny (celwydd).

Ond penderfynol ydwyf i fynd ar wyliau eleni, a chymryd wythnos gyfan i ffwrdd o’r gwaith. Ond i le a chyda phwy ni wn. Y broblem efo pawb ohonom ni ydi ein bod ni’n iawn i fynd ar sesh, neu sesiwn dramor deirnos, gyda’n gilydd, ond pe deuai at wyliau llawn y gwir ydi y byddai pawb isio gwneud pethau gwahanol a mynd i lefydd gwahanol.

Bodlon y byddwn ar Ynys Enlli am wythnos pe bai yno dafarn, cwmni da a phengwins.

Yr Artaith Flynyddol

Mae’r diwrnod yn dyfod. Dw i’n cyffroi yn araf bach ond yn sicr iawn. Mae pob gronyn o amheuaeth a thywyllwch yn troi’n gobaith llachar a ffydd gadarn.

Ac wedyn mi fydd Lloegr yn ein curo ni ac mi fydda i’n cael noson flin.

Ond wir-yr, cyn i Gymru chwarae gêm o rygbi mae ‘na don o obaith anesboniadwy o gamarweiniol yn dyfod drosof, a’r rhan fwyaf o’r genedl. Ond serch hyn, mae gêm rygbi Cymru v Lloegr, ym mha le bynnag y bo, yn cymharu gyda’r Nadolig, dy ben-blwydd a pha ddigwyddiad bynnag arall sy’n mynd â dy fryd personol, fel un o’r diwrnodau hynny yn y flwyddyn rwyt ti’n ei ofni gan serchu amdano.

Dw i’n gwybod y drefn. Mi fyddaf fel cnonyn am weddill yr wythnos. Nos Wener a bore Sadwrn byddant maith. Bydd y nerfau yn effeithio ar y cyhyrau a’r meddwl ac mi ddaw unrhyw obaith i ben mor gyflym ac y daeth. Bydd y gêm ei hun yn artaith felys nas cilir nes y chwiban olaf. A dyn ag ŵyr beth fydd wedi digwydd erbyn hynny, ond gan ein bod ni’n mynd i Twickenham y tebygolrwydd ydi, waeth bynnag yr hyn y mae’r Western Mule yn ei adrodd, y byddaf yn cael fy siomi.

Ond fel y mae, dw i’n frwd, dw i’n barod, dw i’n serchog ddisgwyl, a dw i methu disgwyl!