Cydio'r Oerwynt Ddietegol

Pwy gythraul fyddai ar ddeiet? Ia, twat fatha fi. O, mi ddioddefais yn y caffi efo Mam a Nain ddydd Sadwrn, yn glafoerio ar y pasta eog a merllys mewn saws hufen oedd ar y fwydlen, cyn cadarnhau’r meddwl a chael brechdan grawn cyflawn ham. Efo salad. Gas gen i ffwcin salad a phawb sy’n dweud eu bod nhw’n hoffi salad.

Lobsgóws a chinio dydd Sul y bwyteais drwy’r penwythnos yn y Gogledd, a physgodyn melyn efo reis a phys melyn. Nid un i gyfrif calorïau mohonof ond er mwyn ennill Y Bet efo Dwd rhaid i mi gadw un llygad bach allan amdanynt, er i fod yn onest efo chdi ‘sgen i’m syniad be uffar ydi calori; bron yn yr un ffordd nad oes gen i syniad be ‘di malaria, ond mae’n ddrwg i chi, ebe hwynt.

Serch hyn, oni lwgaf hyd eithaf fy marw, ni fyddaf yn colli pwysau jyst drwy fwyta pethau efo llai o’r calorïau ‘ma. Felly nofio, o bosib, ydi’r peth gorau i mi. Wedi’r cyfan, mae gen i fol cwrw felly ni foddaf oni fflotiaf bol-i-fyny fatha afanc. Mae loncian yn ymdrech rhy galed. Lonciais i lawr i’r siop welyau nos Iau ddiwethaf ac yn ôl, a drodd allan yn llai na deng munud ond ro’n i bron â marw yn cyrraedd y tŷ.

Llai nag wythnos i mewn a dw i’n methu fy mara a fy nghaws. A fy niodydd swigod. A fy nghwrw, a dywedodd Mam fod corgimwch yn llawn braster, a dw i’n caru corgimwch efo fy nghalon fechan ddu a’i muriau tar. A llai o datws, o! Pa fudd i fyw heb dysan?
A dim cwrw na gwin, fy unig gariadon selog. Wedi’u lluchio megis puteiniaid f’arferion alcoholaidd caeth i ffos fy ngwacter maethlon hwythau ydynt, yn amddifad, yn ddi-wraidd.

Hanner ffordd drwy’r wythnos gyntaf, a dwisho pizza.

Shit.

Yn wir mae gen i ddatganiad parthed y pwysau erbyn hyn. Dw i, yn anffodus, ychydig dros hanner stôn yn fwy na ddylwn fod. Mi es efo’r Dwd i Boots i ffendio allan ar un o’r peiriannau. Dw i’m yn gwybod be ‘di Body Mass Index, neu Fynegai Màs y Corff, ond dw i’n 26.3 sy’n fwy na ddylwn fod.

Mae Dwd hithau efo her haws o lawer, a hithau’n ddau bwys o dan beth y dylai fod yn ôl y peiriant.

Felly mae gen i fis i fynd i lawr i 11.6 stôn. Anogaeth, plîs. Dwi’m isio colli tenar i Lowri Dwd.

Her Fawr Hogyn o Rachub

Yn wir, dyma fo, Her Fawr Hogyn o Rachub, sy'n rhywbeth fel Grand Slam Glyn Wise ond bod gen i Gymraeg well.

Mae’r amser wedi dod i gyhoeddi’r syniad penigamp. Heddiw ydyw 19eg Mawrth. Mewn mis bydd Ebrill 19eg arnom, sef dyddiad fy mhen-blwydd (trefnwch i sicrhau na chewch mwy na hwyl na fi ymlaen llaw, thanciwplis). Gosodwyd yr her: dw i’n gorfod colli stôn neu roi tenar i Lowri Dwd. A chwi a’m hadwaen gwyddoch na fynnwn roi ceiniog i’r wrach y rhibyn honno oni fo erchyll reswm dros wneud.

Wrth gwrs, y peth cyntaf ac angenrheidiol i’w wneud yn ffendio allan faint dw i’n ei bwyso yn barod. Rŵan, y tro diwethaf i mi wneud hyn oedd tua mis Rhagfyr 2006, a phryd hynny roedd i’n tua 12.5. Ers Chwe Gwlad eleni dw i wedi ehangu’n sylweddol fy nghwmpas boliog felly mi fydd hyn yn her.

Y broblem gyntaf i’w gorchfygu ydi nad ydw i’n ffan o fwyd iach h.y. cachu fel salad. Yn ail dw i’n hoffi cwrw, sy’n gorfod mynd o’m deiet (er dw i wedi addo i’m hun 2 sesiwn cyn y dyddiad terfynol). Hefyd, dw i’n un am dêc-awê nos Sul, a does amheuaeth bydd yn rhaid i hwnnw fynd i’r diawl. Dim cwrw, dim têc-awê, dim ffrio bwyd, lot o gachu iach a llwgu.

Dw i, wrth gwrs, yn eithaf gobeithio mai newid deiet yn sylweddol fydd yr allor i lwyddiant yn hyn o beth, ac y gallaf osgoi ymarfer corff yn gyfan gwbl. Fodd bynnag, a minnau’n cerdded i'r gwaith bob dydd am awr i gyd dylai hyn fod yn ddigon.

Felly dyna ni. Pwyso yn gyntaf. Cychwyn arni’n syth bin. O, fydd hyn yn hwyl. I chi. Dw i am gasáu bob munud.

Y Syniad Penigamp

Dwi’m am siarad am y Gamp Lawn: mae gan bawb eu stori a ‘sgen neb arall ddiddordeb yn straeon ei gilydd, ond waeth i mi ddweud bod meddwi a chanu yn rhan hanfodol o’r dathliadau, a dw i’n meddwl y bydd pawb ohonom ar uchel don yr wythnos hon.

Felly dydw i ddim am gwyno, chwaith, achos dwi’n teimlo mai amhriodol a chas byddai difethaf tymer pawb arall. Ac mi hoffwn roi cymeradwyaeth gynnes i fy ffrind a gelyn Ceren Siân, a lwyddodd i dreulio noson yng nghwmni Elfyn Llwyd (a dangos iddo sut i weithio ei ffôn) nos Wener a chael diodydd efo Dudley nos Sadwrn. Camp Lawn, yn wir.

Mae’r haul yn braf a Chymru’n bencampwyr, ond dw i o leiaf hanner stôn yn drymach na fues i gychwyn y Chwe Gwlad. Mis i ‘fory byddaf yn 23 oed, felly llawn ddisgwyliwch i mi gwyno bryd hynny, ac ar gyfer yr hwn benwythnos hir dw i’n mynd i’r Gogledd. Gyda hynny ar feddwl mi es i siopa neithiwr, ond nid i f’annwyl Morristons ond yn hytrach i Asda i brynu prydau parod. Ia, prydau parod; er bod hynny’n welliant arnaf yn barhaol prynu ugain Chicken McNugget ar y funud nosweithiau Sadwrn (ac ydw, dw i’n gwybod ‘na ieir wedi’u stwnshio ydyn nhw, felly ffyc off).

Mae gen i syniad yn fy mrên. Mi ddywedaf wrthoch ‘fory.

Dwisho byd yng Nghwmderi a churo'r Gamp Lawn

Drwy gydol yr wythnos cyn gêm Lloegr roeddwn i’n aflonydd ac yn methu gweithio a dw i ‘di bod yn eithaf tebyg i hynny'r wythnos hon, er bod yn rhaid i mi gyfaddef dw i’n bryderus pa mor anodd bydd cael peint gyda 250,000 o bobl eraill yn gystadleuaeth i mi.

Dwi ‘di penderfynu nad ydw i’n licio’r celfyddydau. Iawn, dw i’n licio barddoniaeth, os Cymro ydw i felly mae hynny’n anochel. Ond mae orielau yn hen bethau diflas tu hwnt yn fy marn i. Dwi’n cael dim mwynhad o drempio rownd y lle yn edrych ar luniau, a gwaeth fyth eu dadansoddi. A’m noson annelfrydolaf (dyna ‘di gair) ydi treulio noson yn y theatr. Dw i’n un o’r bobl hynny y byddai’n well ganddynt fynd ar Facebook a gwylio Pobol y Cwm.

Ar y funud dw i ‘i mewn i’ Pobol y Cwm. Dwisho credu mai Denzil roddodd y Deri ar dân, ond yn nyfnion fy nghalon gwn nad dyma’r achos. Siomedig.

A lle mae Anti Marion ‘di mynd?

A ydi’r genedl yn unfrydol yn eu casineb o Sara?

Ble dwi’n gwneud cais i gael swydd Gwynfor? (beth bynnag ‘di honno)

Cymaint o drallodion sydd i Gwmderi. Yn bersonol, dw i’n licio’r rhaglenni lle does 'na fawr o ddim yn digwydd, fel yr anfarwol raglen a grybwyllwyd gennyf sawl gwaith yn flaenorol lle y bu Meic Pierce a Denzil yn chwilio am geffyl. Dwisho ‘mywyd i fod fel ‘na.

Cwlio lawr

Dwi wedi dechrau setlo ers dweud fy ffarwél i Blaid Cymru, ac mae’r dicter wedi gostwng rhywfaint. O’m rhan i, mae gan Blaid Cymru o hyd cyfle o ennill fy mhleidlais erbyn 2011; mae popeth rŵan yn dibynnu ar ddeddf iaith gref a’r refferendwm (yn ogystal â gwthio’r agenda addysg Gymraeg ymhellach). Os ceir hynny tebyg y gallaf eto bleidleisio i’r Blaid erbyn 2011: a dwi’n dweud hynny oherwydd fy mod isio gallu gwneud hynny efo’r un ffydd a oedd gennyf gynt.

Dwi wedi hen benderfynu y bydd Hywel Williams yn cael fy mhleidlais, os dim ond am y rheswm bod gen i barch mawr ato, a p’un bynnag mae meddwl am Eaglestone yn cynrychioli Arfon yn ormod o lawer i mi allu stumogi. Os un peth sy’n rhaid ei edmygu am y Blaid Lafur, hynny ydi eu bod nhw’n dragwyddol thick. Pe bai Betty yn sefyll yn Arfon, mi fyddai Arfon yn troi’n goch, dw i’n amau dim, ond eto dw i’m yn amau na chaiff Eaglestone lwyddiant.

Rhwng dau feddwl ydwyf o hyd o ran pleidleisio yn yr etholiadau sirol. Mae etholiadau sirol yn bethau od. Iawn, dydi Plaid ar y cyngor ddim yn grêt, ond mae’n eithaf anodd meddwl am enghreifftiau o gynghorau da, tydi? Mae’r rhai Llafur yn y Cymoedd yn erchyll, a ‘sdim ond angen edrych ar Sir Fôn neu Geredigion i weld yr annibyns ar waith. A, hyd yn oed pe bai’r dewis gennyf, dw i’m digon sad i bleidleisio Lib Dem. Ac yn rhy egwyddorol i roi fôt i’r Toris.

Ah, dirmyg gwleidyddol, ‘sdim gwell.

Bydd yn ddiddorol gweld hanes Llais Gwynedd. Er cymaint ag y mae Plaid wedi fy mhechu, byddwn i ddim yn bwrw pleidlais dros y rhain. Mi fyddant yn ennill seddau yn yr ardaloedd gwledig, ond yn yr ardaloedd hynny lle mae’r ysgolion mwy dw i’n dueddol o feddwl y byddant yn bomio, os yn wir y byddant yn sefyll yno. Mi es innau i ysgol fwy, yn Llanllechid, a dw i’n ei ffendio’n hurt bod adnoddau yn cael eu harallgyfeirio i rai ysgolion efo tua 15 o blant. Iawn, dw i’m yn cytuno’n gyfan gwbl gyda’r Cynllun arfaethedig, a dw i’m isio cau pob ysgol wledig o bell ffordd (yn fy marn i mae nifer yr ysgolion a fyddai’n cau yn rhy uchel o lawer), ond mae’r ffasiwn beth a bod yn annichonadwy, ac mae rhai ysgolion bychain yn hynny.

Does ‘na ddim byd yn bod gydag ysgolion ardal ac ysgolion ffederal; does dim i mi’n awgrymu’n wahanol, a thrist a nawddoglyd ar y diawl ydi clywed rhai o du LlG yn dweud bod pobl sy’n dweud hynny naill ai wedi llyncu propaganda neu jyst ddim yn dallt y mater wrthlaw. Mae’r ddadl o gymunedau’n cael eu chwalu, ond mae digon o gymunedau bywiog ddi-ysgol. Yn wir, os mai ysgol yn unig sy’n cynnal ein cymunedau erbyn hyn, mae hynny’n adlewyrchu’n ddrwg ar y gymuned yn hytrach na dim arall.

Mae’r ddadl genedlaethol yn peri problemau i mi. Doedd yr Alban, sydd â phoblogaeth o dros ddwy filiwn yn fwy na Chymru, methu cynnal dwy blaid genedlaetholgar. Dydi Cymru methu chwaith; dim peryg. Felly mi fyddaf innau erbyn hyn yn aros ar yr ochrau, yn gwylio a dadansoddi i mi’n hun sut y mae’r Blaid yn gwneud, ac yn pleidleisio ar eu perfformiad ac nid yn emosiynol.

Dw i’m meddwl bod hynny’n ddigon teg.

Natur Cymru

Fel y gwyddoch, oni bai eich bod yn newydd yma (yn yr achos hwn dylech ddarllen y pedair blynedd a hanner o gofnodion sydd i’r flog hon i ddal fyny, achos dw i’m am ailadrodd popeth rŵan myn uffarn), dw i’n hoffi bwyd, dw i’n hoffi cwrw a dw i’n hoffi synfyfyrio. O’r rhai, cwrw ydi’r hoffaf, ac yna bwyd, gyda synfyfyrio yn rhywbeth i’w wneud gyda chyfuniad o’r uchod.

Mi wnes, wedi’r cwbl, cael noson arferol neithiwr, yn gwylio rhaglen ddogfen ar fyd natur a chyfnewid sarhadau â Dyfed Flewfran (e.e. TI’N FINC, Chdi di gê y gors, Chdi a Lowri Dwd yn Clwb Ifor a.y.y.b.). Do, fel y dywedais, gwylio Natur Cymru fu fy hanes, a mwynhau. Doeddwn i’m yn gwybod bod y llysywen bendoll yn nofio drwy afonydd Cymru, er na fydd y wybodaeth hon o ddefnydd ymarferol imi yn y dyfodol, oni ffafriaf lysywen bendoll i’m te rhywbryd, neu y caf dröedigaeth rywiol ryfedd (neu ryfeddach na’r un gyfredol, ond nid lle ydyw blog i drafod honno).

Deuthum at sawl casgliad yn ystod y rhaglen. Y cyntaf ydyw bod angen jiráffs ar Gymru. Yn ail, mae gwas y neidr yn cŵl. Yn drydydd mae angen i Iolo Williams newid ei grys yn amlach, neu brynu mwy, achos roedd o ym mhedwar ban Cymru mewn un glas neithiwr. Yn bedwerydd, ni ddylid ceisio atal llyffantod rhag cael rhyw. Yn bumed dw i ‘di cofio bod cri alarch yn gyrru ias lawr fy nghefn.

Roeddwn innau a Dyfed yn arfer, pan gefais yr anfri o fyw gydag o, yn hoff o ddyfeisio anifeiliaid. Cofnodir hwynt yma am byth rŵan: y blewfran, y mochyn cwpan, y chwadan borffor, yr afiachbry, y fuwch bustl, y mwydyn mwstas (un diweddar ond mi a’i hawliaf), y cachgranc.

Dw i’m yn cofio’r lleill. Roedd yn flwyddyn ddiffrwyth, mae’n rhaid.

S4C

Iawn, iawn gêm wych ac ati, ‘sdim pwynt i mi fynd drwy’r mosiwns yn dweud sut wnes i feddwi a pha mor wych ydi Cymru, achos mi fyddwch yn gwybod neu’n dyfalu neu’n amgyffred hyn oll yn barod. Meddwl am S4C o’n i.

Yn tŷ fues i’n gwylio’r gêm efo Sion, a hynny ar S4C, mwy oherwydd fy mod i’n hoffi clywed HLlD yn dweud pethau fel ‘y deunaw stôn o Donga’ a phiso chwerthin ar hynny. Mae ‘na rhywbeth anfarwol o ddoniol am glywed ‘y gwŷr mewn gwyrdd’ a ‘Pharch Crôc’, ond efallai mai fy hiwmor syml i ydi hynny.

Meddwl oeddwn i faint ydw i’n gwylio S4C, ac mi synnais fy mod i’n ei wylio yn eithaf defodol. Mi wnaf ymdrech go iawn i wylio pethau fel Codi Canu a Johnathan, oherwydd dwi’n eu mwynhau, a Phobol y Cwm ydi’r unig opera sebon dw i’n ei wylio’n rheolaidd, ond am Neighbours (wrth gwrs) a Hollyoaks (dw i’m yn gwylio Hollyoaks ond mae o wastad ar ôl y Simpsons a fyddai ar y we ar ôl y Simpsons a ddim yn newid sianel - am 7 fel arfer dw i dal ar-lein ond yn dueddol o droi’r sianel i S4C a chael Wedi 7 arnodd). Ond mae PyC yn cymharu'n ffafriol efo'r sebonau opera Saesneg mawr: maen nhw'n wirioneddol gachlyd.

Am 7.30 fel arfer mi roddaf Newyddion ‘mlaen. Ar ôl tua 9 rhaid i mi ddweud mai troi at y Saesneg y byddaf ond dw i’n wirioneddol edrych ymlaen at Natur Cymru fydd ar am 9 heno (a diolch i Dduw am hynny, rhaid i rywun lenwi bwlch ar ôl Life in Cold Blood, fedrai’m neud heb raglenni natur am hir). A dweud y gwir, ar wahân i ambell i gachloddest fel Mosgito mae S4C yn olreit y dyddiau hyn. Fe aeth drwy gyfnod. Tua phum mlynedd yn ôl yn sicr roedd arlwy S4C yn wael, ond mae’r safon wedi codi erbyn hyn ac mae’n cymharu’n ffafriol â’r sianeli Saesneg analog.

Rhaid i S4C geisio cynnig rhywbeth i bawb: yn aml ceisir plesio pawb gan lwyddo gyda neb, ond bydd rhai pobl wastad yn cwyno amdani. Ond ers rhyw ddwy flynedd, mae S4C wedi gwella, ac yn olreit ar y cyfan.

Y broblem fawr, o ran y ffigurau gwylio, yn fy marn i, ydi y bu i’r sianel golli llawer o wylwyr yn ystod y cyfnod hwnnw pan ddisgynnodd y safon yn isel iawn, a heb eu hennill yn ôl. Ond o roi cyfle iddi, dydi hi ddim yn ddrwg, ac mae’n cael gormod o feirniadaeth a dim digon o glod yn aml iawn. Ond mewn gwlad mor anwadal â hon, beth arall y gellid ei ddisgwyl?