Llydaw

Mae Llydaw yn rhywle dwi bob amser wedi bod isio mynd iddo. Wn i ddim pam, ond mae ardaloedd y Celtiaid, y Fro Gymraeg, y Gaeltacht, Ynysoedd y Gorllewin a Llydaw Lydewig, wastad wedi fy atynnu. Mae rhywbeth dwfn yn fy swyno am glywed iaith Geltaidd arall yn cael ei siarad yn naturiol mewn ardal arall. Yn wir, dwi’n cael fy swyno yn clywed cymunedau Cymraeg de Cymru, hyd yn oed, ar daith anaml i’r gorllewin.

Yn ôl fy nealltwriaeth i, fodd bynnag, mae’r cymunedau Llydaweg eu hiaith, i bob pwrpas, wedi diflannu erbyn heddiw. Fe’i ceir yng ngorllewin a de’r wlad, ond prin y’i clywir. Wn i ddim a fydd tafarn yno y gallwn fynd iddi a’i chlywed o’m cwmpas - os gallwn gerdded i lawr y stryd a’i chlywed ymhlith yr henoed a phlant (annhebyg iawn gyda phlant - tua 2% o siaradwyr Llydaweg sy’n iau na deunaw) - wn i ddim a oes iddi gadarnleoedd bellach. Os dyna ganfyddaf, mi fydda i’n drist, oblegid bod y ffawd honno’n un sy’n parhau’n gwmwl dros ddyfodol y Gymraeg, a phrin fod hwnnw’n gwmwl y’i trechir byth.

Ond i’r diawl â meddyliau felly, y pwynt ydi dwi a’m cyfaill selog, sy’n hoff o bizza ac yr arferai yfed chwerw, Ceren, yn mynd i Lydaw i wersylla rhywbryd fis nesaf ac am geisio rhoi trefn ar y daith honno heno. A dwi’n edrych ymlaen yn arw.

Dwi heb adael Cymru ers mis Hydref 2007, a hynny i’r lle sy’n codi’r casineb erchyllaf ynof, sef Llundain. Yn wir, dwi heb adael Ynysoedd Prydain ers dwy flynedd a hanner - a hynny i Brâg i yfed. Dwi’n gwybod fy mod yn ailadrodd nad oes ots gen i am hyn, ond byddai newid sîn wir yn ddelfrydol iawn. Mae’n iawn mynd adref i’r Gogledd nawr ac yn y man, dwi’n mynd mewn pythefnos am wythnos, ond dydi hi ddim yn frêc sy’n gwneud i rywun deimlo’n egnïol a bywiog, oherwydd mynd o gartref i gartref y mae rhywun, nid dychwelyd adref ar ôl absenoldeb.

P’un bynnag, os oes gan rywun unrhyw syniadau am Lydaw, am leoedd gwersylla gweddol rhad, am lefydd i fynd ac ati, bwriwch sarhad isod a chewch fy niolch tragwyddol (h.y. pythefnosol).

Cachu Deryn

Mwy na digon trahaus ydwyf i allu dweud y galla i wisgo fel y mynnaf ac edrych yn weddol gall. Iawn, mi gyfaddefaf, nid goth o’r radd flaenaf y byddwn, ond dwi’n iawn efo popeth arall, fwy neu lai. Yr un olwg na fedrai er fy myw edrych yn hanner call ynddo ydi’n ffurfio, crys a thei ac ati. Rŵan, nid y peth deliaf mohonof p’un bynnag ond efo crys a thei dwi ar fy ngwaethaf - sydd, gadewch i mi eich sicrhau, yn bur ffycin ofnadwy.

Ond ow, ond ow, ond ow, mi gachodd dderyn ar fy mhen ddoe. Yn bur ffodus, yn fy ymdrech parhaus, ond nad digalon o aflwyddiannus, i fod yn cŵl, roeddwn yn gwisgo sbectols haul, neu shêds fel y bydd pobl sy’n ymdrechu i fod yn cŵl yn ei ddweud, ar fy mhen. Yn bur ffodus tarodd y cachu hwnnw ac arbedwyd fy ngwallt yn gyffredinol. R’on i’n meddwl mai diferyn mawr o ddŵr o’r coed ydoedd, tan i mi sylwi nad brown a gafaeladwy mo dŵr. Cywir oedd fy namcaniaeth a bu’n rhaid i mi olchi fy ngwallt yn y gweithle.

Meddwi'n Babyddol a Dragon's Den

Daeth sawl cyfnod ac eiliad i’m rhan pan ddywedais na fedrwn i droi yn unigolyn rhyfeddach, ond yn ddiweddar mae fy nhuedd i olrhain alcohol gydag obsesiwn mewn bod yn Babydd yn dro od, a dweud y lleiaf. Maent yn bethau rhyfedd i'w cyfuno, ond dwi'n llwyddo gwneud, rhywsut. Bob tro y byddaf yn feddw, dwisho bod yn Gatholig. Ydi hynny'n naturiol?

Dwi wedi hen gyrraedd y cam yn fy mywyd lle nad ydw i’n adnabod fy hun yn chwil. Y peth gwaethaf ydi’r ffaith nad ydi fy ffôn lôn yn cadw nodau bodyn a anfonwyd yn ei gof, felly nid yn anaml y bydda i’n cael negeseuon yn dweud “ffyc off” neu “hahaha” y bore wedyn, a heb fath o syniad pam.

Prin iawn y proffwydais y byddwn byth yn dweud hyn, ond mae’r tueddiad tuag at yr absẃrd ac od hyn yn fy chwildod yn peri i mi feddwl y dylwn yfed yn llawer callach. Gwn yn iawn, cystal â chwithau, nad ydi hyn am ddigwydd, ond byddaf yn dal i’w ystyried waeth bynnag.

Mae dydd Llun yn iawn ar y funud oherwydd bod Dragon’s Den ymlaen. Dwi ddim ‘wrth fy modd’ efo Dragon’s Den ond mi fydda i’n hoffi gweld pobl yn methu cymaint â neb arall. Mae’n gwneud i mi feddwl yn aml pe bawn yn cael syniad gwerth chweil y byddwn yn mynd â gofyn am eu pres (ond ddim i Deborah Meadon achos hen gotsan fu honno erioed).

Do, dw i wedi ystyried y peth yn fanwl. Mi allwn i weithio yn dda gyda James Khan a Duncan Bannatyne (yr oeddwn i’n meddwl am flynyddoedd, tan yn lled-ddiweddar, mai Duncan Valentine oedd ei enw). Mae Peter Jones yn ormod o isio bod yn enwog ac ymrwbio yn y mawrion (dwi’n casáu’r dywediad hwnnw ond yn mynnu ei ddefnyddio nawr ac yn y man), ac mae’r boi sbectol Paphitis yn troi arna i achos mae’n hefru ymlaen am ei blant. Fetia i rywbeth ‘u bod nhw’n fastads bach.

Wrth gwrs, ‘sgen i ddim craffter busnes - yn wir, y mae pysgod tun ar silffoedd Morristons sydd â gwell sgil na minnau o ran hynny, sy’n golygu na fyddai’n ŵr busnes byth. Ai cyfieithu yw fy ffawd dragwyddol?

Siŵr o fod.

Cymry'r Gemau Olympaidd

Does gen i ddim math o ddiddordeb yn y Gemau Olympaidd. Am ryw reswm fydda i’n hoffi javelin ac mi fedraf wylio’r deifio (dwi mond yn dweud hynny oherwydd y bu i mi ei weld yn chwilio am newyddion a phenderfynu gwylio’r gweddill ohono), ond ar wahân i hynny dyma’r tro dwi’n teimlo sympathi dros y bobl hynny sy’n casáu pêl-droed ond sy’n cael cachlwyth ohono bob yn ail flwyddyn yn ystod yr haf.

Ond mae ‘na ddimensiwn gwbl wahanol i’r Gemau Olympaidd. Y peth ydi, dwi’n teimlo wedi fy eithrio yn gyfan gwbl, oherwydd ‘does 'na’r un tîm sy’n fy nghynrychioli i, na’r un tîm felly nid o reidrwydd i mi ei gefnogi, ond y gallaf ei gefnogi.

Ga’i roi enghraifft. Y ddynes beicio, Nicole Cook. Iawn, da iawn hi ac ati ond wyddoch chi, uffern o ots gen i os Cymraeg ydi hi neu ddim. O ran y Gemau Olympaidd, Prydeines ydi Nicole Cook. Prydain bia’r llwyddiant. Nid Cymru. Mae hi’n cynrychioli baner Prydain – baner nad yw’n ei chynrychioli, hyd yn oed.

Buddugoliaeth Brydeinig ydyw. Dyna ddiwedd arni. Pam fod cymaint o Gymry, hyd yn oed y rhai cenedlaetholgar, yn mynnu cefnogi hynny? Dwi jyst ddim yn dallt.

Cymraes ai peidio, sut ydw i, fel un sydd ddim hyd yn oed yn credu ym modolaeth Prydain y wladwriaeth, yn fod i hyd yn oed godi gwên? O waelod perfeddion fy myw, alla i ddim, oherwydd cynrychioli gwlad arall, sy’n amherthnasol i mi, y mae hi. Cynrychioli baner estron, yr wyf yn casáu’r hyn y mae hi’n sefyll drosto, y mae hi.

Dyna y mae hi, a phob ryw athletwr arall sy’n hanu o Gymru, yn ei gynrychioli ar hyn o bryd. Iawn, i’r rhai ohonoch sydd yn Brydeiniwr, digon i’r. I’r “cenedlaetholwyr” sy’n mynnu eu cefnogi, dydyn nhw ddim yn eich cynrychioli – felly pam eu cefnogi? Ffycin ddeffrowch, myn uffern i.

Cyfuniadau

Ceir cyfuniadau sydd at fy nant, a rhaid nad ŷnt. Dwi’n cofio, a minnau’n llai (neu’n ifancach p’un bynnag) fe’m gwrthyrrwyd gan y ffaith bod fy ffrind, Rhys BH, yn hoffi brechdanau cig oen a sbred siocled. Hyd fy myw i’r funud hon ei hun ni allaf ddychmygu'r ffasiwn gyfuniad afiach a fwytäed, yn llawen heb orfodaeth, gan un o’r ddynol ryw.

Un arall sy’n troi arnaf ond sy’n boblogaeth ymhlith y boblogaeth gyffredinol ydi siocled a chreision. Mae’n gwneud i mi deimlo’n sâl. Bydd rhai yn hoffi panad a ffag, a rhai yn hoffi ryvita efo menyn, ond un o’r cyfuniadau od dwi’n hoffi ohonynt ydi brechdan pasta, yn fenyn difeiriog i gyd gyda brith saws tomato. A chyfuniad arall hyfryd, wrth gwrs, brechdan lobsgóws, er mai brechdan anodd ei pherffeithio ydyw.

Ac, heb ymhelaethu gormod, dydi naill ai bwyd môr neu nionod ar bizza ddim yn iawn. Yn foesol, grefyddol ac yn rhesymegol felly.

A beth am nytars sy’n mynnu rhoi caws mewn brechdan ffishffingars, neu ofnadwyon lu’r byd a fynnant gymysgu sôs coch a grefi ar blât – yn enwedig cinio Sul? Ewch ymaith, fudryddion!

Un cyfuniad ddi-frechdan sy’n afiach ydi Snakebite, wrth gwrs. Ac ydych chi erioed wedi clywed am Chinese? Hanner chwerw, hanner lagyr, yn ôl y sôn. Ac un cyfuniad sy’n gwneud i mi isio chwydu hyd eithaf gallu fy stumog ydi fodca a chôc – mae o wastad wedi troi arnaf – yr oglau yn fwy na dim, am ryw reswm.

A phan fyddaf yn cerdded i’r gwaith dwi’n mynd heibio bar coffi Harleys sy’n gwerthu pei twrci a ham, sy jyst ddim yn swnio’n iawn imi.

Ond wrff cwrs, fel y mae nobs yn ei ddweud (PAM ffwc y mae rhai pobl yn ddweud 'wrff cwrs'?), fy marn i ydi hyn oll. Siŵr Dduw bod rhai ohonoch, bobl sâl, allan yno’n hoff o nionyn ar eich pizza neu gôc yn eich fodca, wn i ddim.

Ond, ew, mae ‘na bobl afiach allan yno. Wyddoch chi pwy ydych chi. A dachi’n troi arna’ i.

Llawysgrifen

Dydw i ddim yn rhywun mor ddiflas â fy mod yn trafod hyn yn aml â neb ond un o’r pethau sydd gennyf i a’m ffrind dwyfol a rhyfedd Lowri Llewelyn yn gyffredin ydyw’r ffaith nad ydym yn hoff o Comic Sans. Dyma’r ffont i bobl drist sy’n meddwl eu bod yn crazy wrth ysgrifennu adroddiadau a thraethodau. Windings. Dyna ‘di ffwcin crazy; ceisiwch chi feiddio cyfieithu gan ei ddefnyddio, ond Comics Sans? Tai’m i glywed y lol ‘ma fwyach.

Microsoft Sans Serif ydi fy hoff ffont i, wedi’i ddilyn gan Arial, er wrth ysgrifennu â’m llaw mae fy g a’m a yn union ‘run fath â Times New Roman.

Sôn am ysgrifennu â llaw, ydach chi’n cofio yn ‘rysgol fach mai peth pwysicaf, yn ôl yr athrawon, y câi ei ddysgu i chi oedd sut i wneud llawysgrifen gysylltiedig? Fi ydi’r unig un dwi’n ei nabod, yn fater o ffaith, sy’n dal i ysgrifennu llythrennau cyswllt - mae pawb arall yn eu gwneud ar wahân erbyn hyn. Ond hen lawysgrifen flêr ferchetaidd sydd gennyf erbyn hyn sy’n edrych fel trywydd malwen feddw ar ei ffordd adref o’r dafarn. Fedra i ddim helpu gwneud y ffasiwn beth, wrth gwrs; felly ŷm addysgwyd, a dwi’m yn un am newid.

P’un bynnag, llai o’r malu cachu ‘ma, gen i bethau gwaeth i’w gwneud.

Crynodeb byr iawniawn

Mae hi wedi bod yn wythnos ers i mi flogio, a’r rheswm am hynny ydi’r Eisteddfod, wrth gwrs. Mae arna i ofn na allaf ddweud popeth a wnes yn ei gyflawnder, a p’un bynnag mae’r rhan helaethaf ohono’n dra-gywilyddus. Heb sôn am fod yn berchen ar hici gywilyddus ers nos Fercher yn Maes B (sydd DAL yno), aeth dydd Iau yn wirion wrth siarad â Trebor Edwards gyda Ceren. Daeth rhyw ddyn arall atom a fanno fu am ychydig, ac mi ofynnodd Trebor wrthyf a oeddwn yn hoff o Rhys Meirion. Ew, ydw, medda fi, llais mawr tenor arno. Wel, ebe Treb, dyma fo wrth dy ymyl ers meitin. Ro’n i’n teimlo’n wirion.

Tai’m i ddweud mwy am f’anturiaethau Eisteddfodol. Nid fy mod yn cofio’u hanner. Cywilydd bu i mi feddwi ar faes yr Eisteddfod, ond wir-yr, os am roi bar yno a’m cael innau yno, beth arall fydd y canlyniad?

Ond dyna ni, yr oll sydd gen i bellach ydi poced wag. Fe’ch gwelaf yfory, gyfeillion, normal service a ballu eto bryd hynny.

.cym

Ai fi ydi'r unig un yng Nghymru gyfan sy'n meddwl bod .cym yn swnio'n erchyll ac y byddai rhywbeth fel .cmr yn fwy addas?