Dechrau'r Frwydr dros Ddatganoli Pellach

Wel, mae David Davies wedi gwirioneddol dechrau’r rhyfel dros fwy o ddatganoli i Gymru drwy ddweud y bydd yn ymgyrchu’n frwd yn erbyn rhagor o rym i’r Cynulliad Cenedlaethol. Byddai’n ffôl, dwi’n meddwl, i ddiystyru hyn. Dwi’n dueddol o deimlo bod gan Davies eithaf dylanwad ymhlith aelodau llawr gwlad y Torïaid yng Nghymru a’i fod yn cynrychioli eu barn yn llawer mwy na’u haelodau cynulliad, ac er gwaetha’r ffaith mai Tori ydi o, dydi’r dyn ddim yn dwp. Bydd bellach ar grwsâd i sicrhau pleidlais ‘Na’, ac mae pobl mor amlwg ar grwsâd o’r fath yn beryg bywyd, yn enwedig rhai â chryn ddylanwad. Dyma Dori amlycaf Cymru, wedi’r cwbl - mae ei ddiystyru yn beth gwirion, a thrahaus, i’w wneud.

Wn i ddim a fydd Llafurwyr amlwg a brwd yn fodlon ar ymuno gydag ef yn y fenter hon, fel y mae’n gobeithio, ond os maen nhw, sy’n gwbl bosibl, gall pethau fynd yn draed moch yn fuan iawn. Yn wir, o ystyried gwendidau lu’r Blaid Lafur ar hyn o bryd (nid dyma’r grym a dawelodd Kinnock ac a roddodd ei gefnogaeth i’r ymgyrch ‘Ie’ ddegawd yn ôl bellach) pwy sydd i ddweud na welwn glymblaid wrth-ddatganoli yn codi o’r lludw?

Mi ddefnyddiant bob tric a thwyll ag y gallant, cofiwch. Mae’n hysbys i bawb bod cefnogaeth i ddatganoli, yr egwyddor o leiaf, yn gyffredin erbyn hyn; ac mi fentraf ddweud bod hynny’n amlycach i wrthwynebwyr datganoli na neb arall. Mae cefnogwyr datganoli eisoes yn llusgo eu traed. Wele’r gwastraff amser ac arian a elwir yn Confensiwn Cymru Gyfan. Rŵan, wn i ddim amdanoch chi, ond dwi ddim yn gweld pwynt y Confensiwn yn y lleiaf, a thra ei fod yn llusgo’i draed yn canfod ateb hysbys (h.y. bod y gefnogaeth i ragor o ddatganoli yn eang) bydd yr ymgyrch ‘Na’ sydd yn yr arfaeth yn miniogi ei harfau ac yn paratoi.

Yr oll oedd angen oedd comisiynu cyfres o bolau piniwn i fonitro’r gefnogaeth i ddatganoli pellach dros gyfnod a ffurfio Ymgyrch Ie swyddogol ar y cyd â hynny. Erbyn hyn, dydyn ni ddim yn gwybod a fydd refferendwm cyn 2011, hyd yn oed, a’m mhryder i, ar wahân i’r ffaith honno, yw y bydd yr Ymgyrch Na yn cael uffar o head-start ar yr Ymgyrch Ie.

Wedi’r cyfan, fydd yr Ymgyrch Ie yn bolisi gan lywodraeth gynyddol ac eithriadol amhoblogaidd, i bob pwrpas - dydi pobl dal ddim cweit yn gwahaniaethu rhwng Llafur Llundain a Llafur Cymru, a hynny o bosibl oherwydd diffygion deddfwriaethol y Cynulliad - ac mae hynny’n arf beryglus tu hwnt. Ac, er gwaethaf rhaniadau Llafur a’r Torïaid, nid Plaid Cymru na’r Democratiaid Rhyddfrydol sydd am argyhoeddi’r cyhoedd o’r angen am refferendwm.

Gwyddom yn iawn y gall Kinnock a’i fath droi yn erbyn eu plaid eu hunain. Gwyddom hefyd nad yw’r Ceidwadwyr yn ganolog yn eithriadol frwd dros senedd i Gymru, a bod y gwrthwynebiad iddi yn gryf yn eu rhengoedd, sy’n golygu nad oes ganddynt hwy rym i dawelu Davies. Gwyddom fod Plaid Cymru’n rhan o glymblaid â phlaid amhoblogaidd tu hwnt. Gwyddom hefyd mai prin yw dylanwad y Dems Rhydd yng Nghymru.

Ac eisoes mae’r Ymgyrch Na wedi cychwyn. Mae’n rhanedig ar y funud, ond ni ddaw refferendwm mae o law, mae dwy flynedd dda tan hynny. Bydd yn cynllunio ac yn paratoi, a darn wrth ddarn bydd yn ymosod ar ddatganoli ymhob ffordd y gall wneud hynny, ac yn raddol bydd yn chwalu ei hygrededd. Cewch weld.

Yn hyn sy’n angenrheidiol yw wir fynd ati i gyflwyno’r achos dros rymoedd deddfwriaethol i bobl Cymru p’un a yw gwaith y Confensiwn newydd ddechrau ai peidio. Yn fwy na hynny, cefnogwyr datganoli yn rhengoedd Llafur a’r Ceidwadwyr sydd angen gwneud hyn yn fwy na neb.

Dwi’n credu y gall fod yn frwydr hir a blinedig iawn, a chynyddol anodd hefyd – ond fu i neb ennill brwydr drwy ddechrau ymladd hanner ffordd drwyddi. Os nad eir ati yn fuan, gall senedd ddeddfwriaethol fod eto genhedlaeth i ffwrdd.

Y gwahaniaeth mwyaf rhwng y Cymry a'r Saeson

Un o enghreifftiau Geiriadur Prifysgol Cymru o’r defnydd o’r gair Sais:

Sais, Sais y gâch ei bais,
Y Cymro glân y gâch allan. (1660)

Wn i ddim amdanoch chi, ond credaf y ceir gwirionedd ym mhopeth.

Y Daith Bysgota Fwyaf Aflwyddiannus Fu

Nid blogiwr y Sadwrn mohonof fel rheol ond heddiw fe wnaf eithriad. Dwi newydd fod yn pysgota gyda fy arch-elyn y mae’n fy ngharu’n ddarnau sef Dyfed Flewfran.

Gwn eich meddwl. Wedi’r aflwyddiannau lu y’u cofnodwyd ar y flog hon: paham? Erbyn hyn, dydyn ni ein dau ddim yn siŵr chwaith.

Prynwyd yr abwyd ac ambell i declyn ac aethpwyd i Benmon, lle, yn ôl dyn y siop ym Miwmares, y mae mecryll. Y ffycar celwyddgar.

Taflem ein bachau i’r môr ar ôl dod o hyd i fan fach ddelfrydol. Ni ddaeth y bachau’n ôl. Y môr a’u hawliasant, a ninnau symudasem.

Rŵan, yn y fan newydd fe aeth pethau o ddrwg i waeth i mi. Fe lwyddodd Dyfed ei hun gael ambell i gynnig arni. Y tro cyntaf yno, mi aeth fy rîl i bobman a sbwyliwyd y tafliad hwnnw. Digwyddodd yr un peth yr eildro wrth i’r cont snagio.

Rhoddais drefn ar y rîl a’r wialen, yn gwbl hyderus o’u gallu i ddal fy nhe. Ffŵl ydw i. Erbyn hynny roedd dim digon o linyn ar ôl ar y rîl ac ychydig fetrau a lwyddais ei luchio. A dyna ddiwedd ar fy niwrnod i.

Ar ôl ambell snagiad arall dyna hanes Dyfed wrth iddo anfwriadol (gobeithiaf) fy socian gan Lucozade.

Dw i byth isio mynd i ‘sgota eto.

Byw yn yr Ardd, er nad wyf

Am y tro cyntaf erioed neithiwr mi wyliais Byw yn yr Ardd ar S4C. Wn i ddim pam y gwnes wneud hyn. Credaf i Keeping Up Appearences ddod i ben ar UKTV Gold, sydd y math o raglen y bydd rhywun yn ei gwylio o bryd i’w gilydd, yn benodol ar b’nawn Sul efo pen mawr.

Dydw i ddim yn gwybod beth a wnaeth i mi ddechrau gwylio. Nid garddwr mohonof, ac yn wahanol i un cyfaill penodol nid wyf yn honni’r ffasiwn beth. Yn wir, mae cefn gardd Stryd Machen yn frith o chwyn a gwlithod a phryfaid, a phrin iawn y bydda i’n treulio amser yno yn y tywydd hwn. Pan oeddwn fachgen, roedd pethau’n wahanol ac roeddwn yn hoff o dyfu pethau yng ngardd Nain, ond diflannodd yr awydd wrth i mi dreulio’r penwythnosau yn crwydro stryd Pesda yn gwneud ffyc ôl.

Wn i ddim beth a ddisgwyliais – ro’n i’n disgwyl rhywbeth tebyg i ‘Gardener’s World’, y byddaf yn ei osgoi yn yr un modd â bydd Brandon Monk yn osgoi actio, ond ni chefais fy siomi.

Wn i ddim os mai Bethan Gwanas ydoedd, neu’r ffaith bod ‘na bethau wirioneddol diddorol ar y rhaglen, fel cadw gwenyn, tyfu llysiau rhyfedd fel blodfresych porffor, a hyd yn oed gwrach, ond fe’m tynnwyd i mewn yn llwyr a mwynhau’r rhaglen o ddifrif. Mae’n swnio’n wirion ond roedd ‘na rhywbeth gwirioneddol Cymreigaidd amdani a wnaeth i mi deimlo’n gynnes braf. Go on, rhowch gynnig arni wythnos nesa’.

Nid yn aml y bydda i’n dweud “Da iawn S4C”, ond, da iawn S4C. Os dachi’n gallu cael rhywun fel Y Fi i fwynhau rhaglen arddio, mae hynny’n rhywbeth eitha’ da.

Y Freuddwyd Wleidyddol Rwsiaidd Fawr

Prin yw pobl y byd, hyd y gwn i, sy’n breuddwydio’n wleidyddol. Dwi, ar y llaw arall, yn unigolyn prin (dim ond un ohonof sydd, wedi’r cwbl). Neithiwr mi gefais freuddwyd i raddau gwleidyddol tu hwnt.

Wel, ddim ‘tu hwnt’. Roeddwn allan am sesiwn gyda Dmitry Medvedev a Vladimir Putin. Rŵan, roedd yr Arlywydd Medvedev isio dewis Prif Weinidog, sef naill ai fi fy hun neu Vladimir Putin. Yn anobeithiol roeddwn wedi hen benderfynu na fyddwn yn cael y swydd, felly mi feddwais yn wirion, a doedd yr Arlywydd ddim yn hapus iawn a dweud y lleiaf.

Daeth un o’m ffrindiau ataf i ymuno â’r hwyl, o bosibl Ellen er na allaf gadarnhau hyn, a ddywedodd wrthyf nad oedd yr Arlywydd yn hoffi Vladimir yn fawr iawn a fi oedd y ffefryn o bell ffordd i gael y swydd, ond yn dilyn fy ymddygiad nid oedd gobaith i mi ei chael. Eisteddais y tu allan i’r dafarn yn y glaw yn ysmygu ac yn droednoeth. Nid y fi fyddai Prif Weinidog Rwsia, wedi’r cwbl.

Sy’n profi fy mod yn seicig, achos fydda i byth yn Brif Weinidog ar Rwsia, pa beth arall y byddaf yn y bywyd hwn.

England's athletes...

Glywais hyn ar hap tua hanner awr wedi deg neithiwr ar BBC News 24, dweud y cyfan rili ...


"England's ... er .... Britain's atheletes have returned home to a hero's welcome..."

Pe bai'r cofnod yn llên feicro, llên feicro aflwyddiannus byddai

Mawr ddyfalaf na chaf fawr uniaethu gan ddweud hyn ond dwi wrth fy modd efo blas Ibruprofen. Mae hyn hefyd yn wir am Calpol biws, y bydd nifer ohonoch yn cytuno â mi, sydd gangwaith gwell na’r oren. Os mae o’n ddigon da i blant mi ddylai fod yn ddigon da i oedolion, dyna’r oll uda i.

Hefyd, ar drywydd cwbl wahanol, oes ‘na rhywun arall yn meddwl nad ydi “yn rhad ac am ddim” yn gwneud synnwyr? Nid ffasgydd ieithyddol ym mowld Ellen Angharad neu Ffrainc mohonof, ond mae ‘na rhywbeth anghywir iawn am yr ymadrodd hwn. Ni all rhywbeth fod yn rhad ac am ddim. Yr un neu’r llall ydi o. Dyna ddiwadd arni.


Gorffennaf ar nodyn trist. Cefais freuddwyd dros y penwythnos, mi gredaf, fod gennyf wallt hir unwaith eto drachefn, a’i fod eto’n tyfu’n drwchus fel y buodd cyn y ddamwain berocseid ar ddechrau 2005. Diwrnod trist i ni gyd ydoedd, yn wir.

Y Daith Newydd

Wrth i’r cyfog gwag o orfod gweld Prydain yn gwneud yn dda yn y Gemau Olympaidd ddechrau’n araf bach dod i derfyn, â’r gobaith o weld Llundain yn gwneud uffar o smonach ohoni yn 2012 ddechrau cynnau, mae gen i reswm go iawn i ddathlu achos dwi’n mynd ar wyliau.

Profodd trefnu gwyliau i Lydaw yn ormod o drafferth yn y diwadd, a p’un bynnag roedd y fferi yn uffernol o ddrud. Felly dwi, â’r Ceren, ar ôl cael pwl o anobaith a meddwl na fydden ni’n mynd i’r unman wedi’r cyfan, yn mynd i gamfihafio yn Amsterdam.

Rŵan, wn i ddim llawer am Amsterdam o ddifrif, er y gwn yn iawn sut i gamfihafio. Mi wn bod yno hen buteniaid budur yno, a waci baci (hwrê!), a chamlesi a beiciau (ddim o’r diddordeb mwyaf i mi’n bersonol), ond dyna ni. A chaws, diolch byth, achos dwi’n hoffi caws. A dwi’n gobeithio ar y diawl bod y cwrw yn weddol rhad yno.

Ond cyn hynny, arbed arian y gwnaf, a mynd i’r Gogledd (sy’n gwastraffu arian petrol, ond dal os arhosaf yng Nghaerdydd ‘runig beth wna i ‘di ffycin meddwi a gwario £70 y nos).

Unrhyw dips ar Amsterdam, dywedwch gyfeillion. Ond peidiwch â bod yn rhy fudur.