Dyn ffidil rhyfedd

Ma hyn yn od.

726 o flynyddoedd, ac yn cyfri

726 o flynyddoedd yn ôl i heddiw cafodd Llywelyn ein Llyw Olaf ei ladd yng Nghilmeri.
726 o flynyddoedd yn ôl collodd Cymru ei rhyddid am y tro olaf.

A oes unrhyw wlad arall yn y bydd sydd wedi disgwyl cyhyd am ei hannibynniaeth?
A oes unrhyw wlad arall yn y byd efo cyn lleied o ots?

Yr Asesiad Blynyddol

Tua’r adeg hon bob blwyddyn mi fyddaf yn dueddol o ddweud “Tua’r adeg hon bob blwyddyn byddaf yn asesu’r flwyddyn a fu”, ac mae’n rhaid i mi ddweud, tua’r adeg hon bob blwyddyn byddaf yn asesu’r flwyddyn a fu. Roedd 2006 yn rybish a 2007 yn dda, felly roedd ‘na flwyddyn gachu arall ar y ffordd (pethau fel hyn yn cylchdroi, dachi’n gweld – gwn hyn fel darpar Babydd ... na, ddim rili).

Fodd bynnag, bu 2008 yn flwyddyn dda i mi ar y cyfan (sy’n golygu y bydd 2009 yn ddifrifol, mae rhywun yn bownd o farw neu mi gollaf gaill neu fy nhŷ neu mi gaf bartneriaeth sifil yn feddw gyda rhywun erchyll fel Gary Owen – dydi Gary Owen ddim yn erchyll wrth gwrs ond dwi ddim isio mynd i’r gwely bob nos efo fo’n dweud “Da bo” a rhoi winc i mi y tu ôl i’w goatee).

Chwaraeon a gwleidyddiaeth sydd bob amser yn difethaf neu’n coroni blwyddyn i mi. Alla i ddim cyfleu mor smyg ydw i o weld Man Utd yn cuo’r bencampwriaeth a Chynghrair y Pencampwyr, a Chymru’n ennill Camp Lawn – a gweld y Saeson yn aflwyddo, bonws gwych – ond afraid dweud ar y meysydd chwaraeon fu’n flwyddyn dda o ran hynny. Gan ddweud hynny, roedd gweld Prydain yn gwneud yn dda yn y Gemau Olympaidd yn eithaf torri fy nghalon, ac roedd Yr Eidal yn warthus yn Ewro 2008. Ond ar y cyfan, da bu.

O ran gwleidyddiaeth, gyfeillion, wel, dwi wedi fy nadrithio’n gyfan gwbl oddi wrthi. Pwy blaid sydd i ddyn sy’n ormod o genedlaetholwr i bleidleisio dros Blaid Cymru (sef unrhyw un sy’n fwy o wladgarwr Cymreig na Harri’r VIII erbyn hyn)? Flwyddyn yn ôl ysgrifennais yn fy nyddiadur mai gwell oedd Plaid mewn llywodraeth na ddim o gwbl. Doeddwn i ddim yn disgwyl chwerwder y siom a ddilynai’r datganiad hwnnw.

Na, eleni dwi ‘di rhoi’r gorau i wleidyddiaeth, ac unrhyw obaith y gwelaf golofnau f’egwyddorion yn cael eu cyflawni byth: rhyddid, Cymru ymhlith y cenhedloedd, gwir ddyfodol i’r iaith - bu farw’r cyfan i mi, darn wrth ddarn, yn 2008. Credwch chi fi, mae hynny’n bilsen o’r math chwerwaf i rywun mor ifanc sydd â’i gredoau wrth wraidd ei fod.

Ond ew, rhwng ‘Steddfod Caerdydd ac Amsterdam ac ambell i noson dwi ddim yn cofio a’r teithiau i’r Gogledd, dwi ‘di cael stoncar o flwyddyn mewn difri. Ond eto, mae parhau i weld eraill o’m cwmpas, a fi fy hun, yn dechrau bod yn oedolion go iawn yn dod â theimladau cymysglyd iawn, sy’n gadarnhaol yn bennaf. Dwi ‘di sylwi: fedr oedolion fod yn wirion a chael hwyl hefyd, jyst ein bod ni’n edrych ychydig yn sad yn gwneud.

A dwi fy hun yn teimlo’n rhydd iawn erbyn hyn, a bodlon. Wyddoch chi, roedd yn rhyfedd ond ychydig nôl darllen fy hen ddyddiadur a gweld cymaint o daith a fu’r blynyddoedd diwethaf i mi yng Nghaerdydd a chynt. Ar nodyn seriws, yn bennaf oherwydd dwi’n licio’r gair ‘seriws’, allwn i ddim fod isio gwell fywyd fel ag y mae, a dwi’n ddiolchgar iawn am hynny. Os parhaiff pethau fel ag y maent, dwi wir yn meddwl fy mod i’n unigolyn ffodus iawn.

Ffycin hel dwi’n swnio’n gê pan dwi’n trio bod yn seriws.

Penbleth yr Anrhegion

Un o orchwylion llymaf y flwyddyn, yn benodol i ni hogia, ydi prynu anrhegion Dolig. Sôn am strach am ddim byd. Byddwn i’n ddigon bodlon cael ddim byd i Dolig, ond yn anffodus bydd pawb arall yn disgwyl cael rhywbeth felly mae’n rhaid i mi wneud ryw fath o ymdrech lipa.

Fe ŵyr genod fod hogia’n warthus am brynu anrhegion, a rhwng rŵan a’r diwrnod cyn y Nadolig bydda i’n petruso. Dydi o ddim fel bod gen i fawr i’w brynu yn y lle cyntaf.

Dwi wedi sortio Nain allan bron. Fydda i’n prynu hunangofiant Trebor Edwards iddi ar ôl iddi awgrymu’n gryf y byddai’n ei ddarllen. Gwnaiff mo’r ffasiwn beth, ond hi ddywedodd, felly hi a gaiff.

Dwi dan gyfarwyddiadau gan Mam i brynu sbicars iPod pinc i’m chwaer. Doedd Woolworths ddim yn eu gwerthu, na Comet. Yn ôl y sôn mae gwahanol fathau o bethau iPod y gallwch eu prynu. Fel un a anwyd hanner can mlynedd yn rhy hwyr, ac sydd ‘ddim yn gweld pwynt iPods’ (hunan-ddyfyniad), nac yn dallt y gwahaniaethau sydd rhwng pethau o’r fath, fydda i’n strachu ar yr anrheg hon.

Dydi ‘Nhad ddim yn cael dim byd eleni. Cafodd CD Queen y llynedd. Mi gwynodd fy mod wedi prynu anrheg iddo’n y lle cyntaf, peidio â gwrando arno (er iddo honni iddo wneud) a bellach mae o yng nghefn fy nghar i, yn wrthodedig a phrudd ac mae’r cês wedi disgyn i ffwrdd.

Mam ydi’r broblem. Wel, mae Mam yn eithaf problem beth bynnag, ond wn i ddim beth ar wyneb y ddaear beth i’w gael iddi i’r Dolig. Dwi ddim yn cofio be brynais y llynedd ond cofiaf iddi chwerthin arna i. Ryw siocledi drud a wnaiff y tro. Wedi’r cyfan, mae mamau’n hoffi siocled, ac mae Mam yn byw oddi ar siocled, bisgedi a chaws.

A dweud y gwir dwi’n meddwl mai siocledi y bu i mi brynu iddi y llynedd. Ond wedi arfer â chwerthin dirmygus Mam am y pethau a wnaf (‘oh that boy’) caiff hynny eto wrth i mi stwffio’n hun efo sosijys wedi’u lapio mewn bacwn.*

Ni phrynaf i neb arall. Gawn nhw fynd i ffwcio.

* Pam ar wyneb y ddaear bod y rhain mor flasus? A pham ar wyneb y ddaear nad ydyn ni’n eu cael ond am y Nadolig? Sôn am folycs.

Dychwelaf

Mae’n ddrwg gennyf, i raddau gweddol isel, nad wyf wedi blogio ers cyhyd. Dwi wedi bod yn sâl ac adref yn tagu a thisian a drewi am y rhan helaethaf o wythnos. Ffliw.

Wedi’r cyfan, dyn ydw i, a dydi dynion methu â dygymod â ffliw nac annwyd. Wrth gwrs, ‘does gen i neb i roi sympathi i mi, er i’r fferyllydd ddweud mai cadw’n hydradol a chael sympathi fyddai prif gynhwysion fy ngwelliant. Gan ddweud hynny, pan fydda i’n sâl go iawn mae’n well gen i fod pawb yn cadw’n glir ohona i, nid rhag ofn i mi drosglwyddo’r salwch (prin yw’r pethau a fyddai’n rhoi mwy o bleser i mi mewn gwirionedd) ond mae sympathi yn gwneud i mi deimlo’n sâl pan fydda i’n ‘sâl’ (yn hytrach na ‘wedi brifo’n gorfforol’ pan fyddaf yn hoff o sympathi).

Fodd bynnag dwi’n dod at fy hun unwaith yn rhagor, nad yw o reidrwydd yn beth da ond ta waeth. Erbyn hyn, dwi’n edrych ymlaen at fynd adra dros y Dolig. Mae’n llai na mis ers i mi fod yn Nyffryn Ogwen ond byddaf yn mynd nôl yn weddol aml erbyn hyn. Byddaf, mi fyddaf yn methu Dyffryn Ogwen yn y gaeaf – rhaid fy mod i’n licio’r lle myn diân.

Santes Bibiana - fy hoff ffrind newydd

Teg dweud ar ôl fy anturiaethau'r penwythnos hwn mae’n hen bryd i mi dderbyn na fyddaf Babydd byth. Mae Pabyddion yn gweddïo i seintiau, fel y gwyddoch os ydych chi’n deall y pethau hyn. Anglicanaidd ydw i. Un peth da am fod yn Eglwys Lloegr ydi ‘sdim angen i ni fynd i’r eglwys mewn difrif - wel, ‘sneb arall yn, a fydda i’n dilyn y crowd pan gwyd yr angen.

Ond saint y diwrnod i chi heddiw ydi un hynod, hynod addas imi. Diwrnod Santes Bibiana ydi’r 2il o Ragfyr (yn ogystal â bod yn ben-blwydd i Kinch a Britney Spears ac yn Ddiwrnod Cenedlaethol Laos – ni fyddaf yn dathlu’r un, wrth gwrs), ac ar hap y des ar ei thraws. Dyma, heb os nac oni bai, y santes i mi.

Hi yw santes lleygwyr benywaidd, salwch meddwl, epilepsi a dioddefwyr artaith. Allwch chi ddim dadlau ei fod yn gyfuniad diddorol. Ond mae ‘na ddau beth arall y mae hi’n nawddsantes arnynt. Yn gyntaf, y cur pen.

Onid yw’n eironig fod gennyf gur yn pen heddiw? Na? O wel.

Ond yn fwy at fy nant, Santes Bibiana yw nawddsantes y pen mawr. Onid yw’r Pabyddion yn meddwl am bopeth? Fyddech chi’n meddwl mewn difrif y dylai rywun ddioddef oherwydd gwenwyno eu corff a chwydu mewn sincs Anti Betty (stori hir, nid adroddaf), ond na. Pan fyddo’r bore Sadwrn, Sul, neu’r Llun yn aml (dwi’n ddigon hen i ddioddef o’r pen mawr deuddydd erbyn hyn) yn unig a phoenus a sâl, bydd Santes Bibiana yno yn edrych drosof i.

A chwara teg iddi ‘fyd, ‘rhen goes.*

*Ydi rhywun yn cael cyfeirio at seintiau fel ‘yr hen goes’ neu ydi hynny’n sacrilijiys / anaddas?

Ffat Boi

Pwy fyddai’n meddwl? Ar ôl i mi golli’r stôn ym mis Ebrill, dwi wedi rhoi hanner stôn ymlaen dros y tair wythnos diwethaf ‘ma. Wedi llwyddo i gadw fy mhwysau i lawr i lefel barchus (ac, wrth gwrs, deniadol) dwi’n mynd yn dew drachefn.

Yn wir, efo fy ngwallt tenau a’m diffyg eillio’r wythnos hon dwi’n hawdd yn edrych yn ddeg ar hugain oed ar hyn o bryd.

Gan ddweud hynny, dwi ddim yn un o’r ffycars tew ‘ma sy’n dweud eu bod yn chocaholics jyst er mwyn cael bwyta lot o siocled a pheidio â theimlo’n euog am y peth, ond mae gen i wendidau enbyd ym myd bwyd.

Y gwaethaf o’r rhain ydi creision halen a finag. Gyda chymaint o gynigion o’m cwmpas efo’r rhain, fel paced o 6 am bunt, prin y galla i ddweud na. Yn waeth na hynny mae’n ddigon hawdd i mi fwyta’r chwe phaced (lyfio dweud ‘phaced’) mewn un noson o flaen y teledu.

Yr ail wendid ydi caws. Nid yn anaml y cyfunaf gaws â chreision. Babybells, tostwys (y gair dwi wedi ei fathu am ‘toastie’), caws ar dost, brechdan gaws, caws a chracyrs, pizza - mae unrhyw beth efo caws yn ddigon i wneud i mi lafoerio’n ffiaidd a llon.

Y trydydd, a’r amlycaf i unrhyw selogion sydd i’r blog hwn (Ceren, Dyfed; smai), ydi alcohol – boed yn fotel slei o win coch, ambell i gan o Skol (fydda i’n licio Skol wedi mynd - £2 am 4 can yn Iceland) neu sesiwn ar y penwythnos, fedra i ddim mynd wythnos heb alcohol.

Canlyniad y tri yma ydi bol mawr a theimlo’n llwglyd yn barhaol, ond dyna ni. Ar ôl y penwythnos hwn, a’r penwythnos nesaf pryd y byddaf yn dathlu penblwyddi, a’r penwythnos wedyn gyda’r parti gwaith, a’r wythnos wedyn gyda’r Nadolig a’r wythnos wedyn gyda’r Flwyddyn Newydd, fydda i ddim yn yfed. Felly dwi’n ffwcd ar y ffrynt yna, ond mi fedraf ymwared â chaws a chreision am gyfnod.

Ac ymhen dim myfi fydd eto brenin Heol y Frenhines, yn cerdded yn swanc ar ei hyd y bore, ac yn chwil, ond tenau, ar ei hyd y nos.

Ddim yn effeithio ar bawb...

Rhag ofn eich bod ychydig yn isel o galon ar ôl y post blaenorol, dylai hwn godi eich calon!