Hajeliwia - ia, rhywun arall yn sôn amdano - mae'n ddiflas erbyn hyn dydi?

Ymddengys bod pawb arall yn y rhithfro yn mynd ati i gontio’r gân Hallejuah. Dwi’n meddwl felly y mae ei sillafu, wn i ddim mewn difri – mae gen i Saesneg da ond bydda i wastad yn dewis defnyddio Saesneg gwael, yn enwedig ar lafar, mae ‘na llawer mwy o hwyl i’w gael, ac mi fyddaf rhywsut yn teimlo’n lanach.

Ta waeth am hynny dydw i ddim yn gwybod dim byd am y fersiynau. Nid person sy’n dallt ei fiwsig ydw i: yn benodol cerddoriaeth Saesneg. Dwi’n gwybod bod hynny’n swnio fel fi’n bod yn bedantaidd, ond dwi jyst ddim yn ei dilyn – nid fy mod i fawr well efo cerddoriaeth Gymraeg, ond byddwn i’n cael trafferth enwi band modern. Nid yn anaml y mae pobl yn ceisio atal chwerthin pan fydda i’n dweud fy mod i’n licio cân fodern boblogaidd yn Saesneg. Os mynegaf ddarn o wybodaeth am gerddoriaeth Saesneg, mae’r syndod yn yr ystafell yn weddol ryfeddol.

Ro’n i’n arfer dweud fy mod i’n licio’r Black Eyed Peas, ond i fod yn onest un gân o’n i’n ei licio ganddyn nhw, ac fel rhywun sy’n gwybod y geiriau i ddegau o ganeuon Dafydd Iwan ac yn berchen ar bob CD gan Celt, teg dweud nad ydw i’n siwtio licio’r Black Eyed Peas.

Ond y gwir ydi wn i ddim am gerddoriaeth Saesneg ers tua degawd. Fe wnes i brynu CD Elvis wythnosau’n ôl; sy ddim yn gerddoriaeth fodern a bu i mi ond ei brynu achos ei fod yn ddwy bunt. Catatonia fydda’r peth Saesneg diwethaf i mi ei brynu cyn hynny. Mi fydda i’n lawrlwytho caneuon o bryd i’w gilydd – mae’r diweddaraf o’r casgliad hwnnw’n flynyddoedd o oed erbyn hyn.

Yn fwy na hynny dwi’n casáu bob mathia o fiwsig: pop, rap, hip hop (dwi methu hyd yn oed dweud ‘hip hop’ heb edrych fel mong) ac unrhyw beth gan Coldplay. Mae’n typical bod un o’r unig fandiau Saesneg dwi’n gyfarwydd efo fo yn un sy’n gas gen i. Wn i ddim amdanoch chi, ond fydd rhywbeth atgas yn dwyn fy sylw yn llawer mwy na rwbath da. Phrioda i fyth, debyg, oni phriodaf Ellen. Dywed hi y bydden ni’n “cael hwyl” pe priodem. Mynnaf beidio â chytuno.

Na, does neb yn y byd yn gwybod llai am fiwsig Saesneg modern na fi. Wn i ddim a ydi hynny’n nod balchder neu’n fy ngwneud i’n sado. Udwn ni sado balch, dydw i ddim isio ffraeo heddiw.

Edrych Ymlaen (ddim yn siwr pam)

Un peth am y Nadolig sydd wirioneddol yn gwneud i’m calon wenu ydi meddwl am fod adra am ychydig ddyddiau. Dydi hi ddim bob tro’n bosibl ei gwneud pan fydd rhywun yn gweithio. Y llynedd bu bron iddo dorri ‘nghalon y bu’n rhaid i mi deithio i lawr ar ddiwrnod San Steffan yn syth ar ôl cael ein cinio San Steffan yn nhŷ Nain, gan y bûm yn gweithio’r diwrnod wedyn.

Nid felly eleni. Dwi wedi bod yn gyndyn i ddefnyddio fy ngwyliau drwy’r flwyddyn ac mi fyddaf yn cael gwyliau drwy gydol wythnos nesaf y tro hwn. Mae gen i barti gwaith nos Wener, lle byddaf yn weddol gall am unwaith gan fy mod yn gyrru i fyny ddydd Sadwrn.

Yr hyn sy’n ofid i mi ydi bod yr wythnos hon yn gythreulig o araf. Onid ydych chi’n teimlo’r un fath pan fyddwch yn edrych ymlaen at rywbeth? Llusgo mae’r amser bryd hynny yn waeth nag LCO Iaith.

Gan ddweud fy mod yn edrych ymlaen, rhaid dweud y gwn y bydd y dydd mynd rhagddo fel arfer: codi’n fora, agor presanta, trio gwneud iddyn nhw fy niddori tan amser cinio (sy ddim yn hawdd), mwynhau cinio Dolig efo Nain a Grandad yn cymryd pot-shots at ei gilydd, cysgu’n pnawn achos fyddai mor hyngover o noswyl Nadolig, a wedyn bymio o gwmpas yn chwilio am rwbath i edrych arno ar y teli.
Dydi o’m cystal hwyl â hynny, i fod yn onest.

Colli Hanner Diwrnod

Mi fydd rhywun yn ddig iawn pan fyddo wedi colli hanner y diwrnod yn cysgu oherwydd diod a’r hanner arall i ben mawr. Un felly fu’r Sadwrn i mi – ddeffrois i ddim tan ar ôl un o’r gloch y pnawn, a phrin y gallais godi am hanner awr go dda ar ôl deffro.

Fydda i’n licio trefn efo deffro a byth yn deffro’n hwyr erbyn hyn. Bai gweithio ydi hynny. Be ydi’r dywediad Saesneg ‘na?

Early to bed, early to rise,
makes a man healthy, wealthy and wise.

Dwi ‘di deud erioed bod y Saeson wastad yn siarad bolycs ac mae’r uchod yn dystiolaeth o hynny. Fydda i’n codi’n fore ac yn cysgu’n weddol fuan erbyn hyn, ac er fy noethineb tragwyddol dwi ddim yn gyfoethog ac yn bell o fod yn iach. I fod yn onest, ‘sneb fawr salach na fi.

Ta waeth am hynny, ddilynais i mo’r cyngor uchod ddydd Sadwrn. Stryffaglais lawr y grisiau yn fy nresin gown wrth i’r muriau gylchdroi o’m hamgylch. O flaen y teledu, yn gwylio pethau nad oeddwn isio’u gwylio, yr oeddwn nes mentro i’r Gourmet Chinese achos ro’n i’n llwglyd erbyn hynny.

Mae dau Chinese yn agos i’m cartref. Yr ail yw Victory, sy’n ofnadwy o le budur a dydi’r hen ddyn, hynod annifyr, sy’n gweithio yno ddim yn fy nallt i’n siarad a dydw i ddim yn ei ddallt o chwaith. Gwna hyn ein cyfathrebu’n anodd. Mae gan y Gourmet Chinese enw twyllodrus, fel sydd gan bob têc-awê Chinese os meddyliwch chi am y peth am eiliad, ac mae’n agos iawn, ac ar ôl cyrraedd adref ohono do’n i methu bwyta dim, a theimlais yn sâl drachefn wrth ddod ar draws cymal cnoillyd yn fy mhorc.

Y broblem fawr gyda chodi’n hwyr ydi bod cloc y corff yn mynd yn wallgof, ac ro’n i fyny tan tua thri yn gwylio ffilmiau gachu (y gwnes eu mwynhau’n fawr).Ydi wir, mae ‘mywyd i’n wyllt weithiau.

Y Ffein a'r Gôt Ddrud

Felly mi ges anrheg i Mam neithiwr ac yn falch iawn efo hi. Dydw i ddim yn licio’r holl lol Nadoligaidd sydd yn bla yng Nghaerdydd o gwbl, a gwn fy mod i’n cwyno am hyn flwyddyn ar ôl blwyddyn ond mae materoldeb Dolig wirioneddol yn fy ngwylltio, os nad yn fy nigalonni. I fod yn onest, dwi’n ei ffendio fo ychydig yn afiach; yn lle gwario cymaint ar addurniadau oni fyddai’r well rhoi’r pres i elusen neu rywbeth? Ond, ta waeth, tai’m i bregethu am hyn.

Ond dwi fy hun yn euog o fateroldeb am unwaith. Ro’n i’n benderfynol o brynu côt neithiwr yn y siopa hwyrnos yng Nghaerdydd; daeth y Dwd i’m helpu yn hyn o beth. Mi welais y gôt berffaith yn Topman, nad yw’n siop dwi’n mentro iddi’n aml (os o gwbl). Canpunt. Dwi byth wedi gwario dros £30 ar ddilledyn o’r blaen, ond penderfynais, a hithau’n Ddolig, y gallwn gyfiawnhau gwario’r ffasiwn arian fel anrheg i mi fy hun.

Digon teg ‘fyd, meddwn i, er bod y gôt honno’n costio bron dwbl beth ydw i wedi ei wario ar anrhegion i bawb arall eleni.

Ond roedd ‘na sioc yn fy wynebu. O gyrraedd Cathays, lle’r oedd fy nghar wedi’i barcio. Roedd ‘na ddirwy yn fy nisgwyl (sylwais mo hyn nes cyrraedd adref). Wel ro’n i’n gandryll. Dwi’m yn licio’r moch a dwi’m yn licio wardeiniaid traffig (pwy sydd?) ac mae cael ffein parcio cyn y Nadolig yn gont o beth.

Do’n i heb gael dim i de, wrth gwrs. Dydi fy nghorff na fy meddwl yn gweithio’n iawn ar ôl tua 7 os nad ydw i wedi bwyta, felly mi agorais ychydig o Skol a phwdu yng nghwmni Pawb a’i Farn.

Dyn ffidil rhyfedd

Ma hyn yn od.

726 o flynyddoedd, ac yn cyfri

726 o flynyddoedd yn ôl i heddiw cafodd Llywelyn ein Llyw Olaf ei ladd yng Nghilmeri.
726 o flynyddoedd yn ôl collodd Cymru ei rhyddid am y tro olaf.

A oes unrhyw wlad arall yn y bydd sydd wedi disgwyl cyhyd am ei hannibynniaeth?
A oes unrhyw wlad arall yn y byd efo cyn lleied o ots?

Yr Asesiad Blynyddol

Tua’r adeg hon bob blwyddyn mi fyddaf yn dueddol o ddweud “Tua’r adeg hon bob blwyddyn byddaf yn asesu’r flwyddyn a fu”, ac mae’n rhaid i mi ddweud, tua’r adeg hon bob blwyddyn byddaf yn asesu’r flwyddyn a fu. Roedd 2006 yn rybish a 2007 yn dda, felly roedd ‘na flwyddyn gachu arall ar y ffordd (pethau fel hyn yn cylchdroi, dachi’n gweld – gwn hyn fel darpar Babydd ... na, ddim rili).

Fodd bynnag, bu 2008 yn flwyddyn dda i mi ar y cyfan (sy’n golygu y bydd 2009 yn ddifrifol, mae rhywun yn bownd o farw neu mi gollaf gaill neu fy nhŷ neu mi gaf bartneriaeth sifil yn feddw gyda rhywun erchyll fel Gary Owen – dydi Gary Owen ddim yn erchyll wrth gwrs ond dwi ddim isio mynd i’r gwely bob nos efo fo’n dweud “Da bo” a rhoi winc i mi y tu ôl i’w goatee).

Chwaraeon a gwleidyddiaeth sydd bob amser yn difethaf neu’n coroni blwyddyn i mi. Alla i ddim cyfleu mor smyg ydw i o weld Man Utd yn cuo’r bencampwriaeth a Chynghrair y Pencampwyr, a Chymru’n ennill Camp Lawn – a gweld y Saeson yn aflwyddo, bonws gwych – ond afraid dweud ar y meysydd chwaraeon fu’n flwyddyn dda o ran hynny. Gan ddweud hynny, roedd gweld Prydain yn gwneud yn dda yn y Gemau Olympaidd yn eithaf torri fy nghalon, ac roedd Yr Eidal yn warthus yn Ewro 2008. Ond ar y cyfan, da bu.

O ran gwleidyddiaeth, gyfeillion, wel, dwi wedi fy nadrithio’n gyfan gwbl oddi wrthi. Pwy blaid sydd i ddyn sy’n ormod o genedlaetholwr i bleidleisio dros Blaid Cymru (sef unrhyw un sy’n fwy o wladgarwr Cymreig na Harri’r VIII erbyn hyn)? Flwyddyn yn ôl ysgrifennais yn fy nyddiadur mai gwell oedd Plaid mewn llywodraeth na ddim o gwbl. Doeddwn i ddim yn disgwyl chwerwder y siom a ddilynai’r datganiad hwnnw.

Na, eleni dwi ‘di rhoi’r gorau i wleidyddiaeth, ac unrhyw obaith y gwelaf golofnau f’egwyddorion yn cael eu cyflawni byth: rhyddid, Cymru ymhlith y cenhedloedd, gwir ddyfodol i’r iaith - bu farw’r cyfan i mi, darn wrth ddarn, yn 2008. Credwch chi fi, mae hynny’n bilsen o’r math chwerwaf i rywun mor ifanc sydd â’i gredoau wrth wraidd ei fod.

Ond ew, rhwng ‘Steddfod Caerdydd ac Amsterdam ac ambell i noson dwi ddim yn cofio a’r teithiau i’r Gogledd, dwi ‘di cael stoncar o flwyddyn mewn difri. Ond eto, mae parhau i weld eraill o’m cwmpas, a fi fy hun, yn dechrau bod yn oedolion go iawn yn dod â theimladau cymysglyd iawn, sy’n gadarnhaol yn bennaf. Dwi ‘di sylwi: fedr oedolion fod yn wirion a chael hwyl hefyd, jyst ein bod ni’n edrych ychydig yn sad yn gwneud.

A dwi fy hun yn teimlo’n rhydd iawn erbyn hyn, a bodlon. Wyddoch chi, roedd yn rhyfedd ond ychydig nôl darllen fy hen ddyddiadur a gweld cymaint o daith a fu’r blynyddoedd diwethaf i mi yng Nghaerdydd a chynt. Ar nodyn seriws, yn bennaf oherwydd dwi’n licio’r gair ‘seriws’, allwn i ddim fod isio gwell fywyd fel ag y mae, a dwi’n ddiolchgar iawn am hynny. Os parhaiff pethau fel ag y maent, dwi wir yn meddwl fy mod i’n unigolyn ffodus iawn.

Ffycin hel dwi’n swnio’n gê pan dwi’n trio bod yn seriws.

Penbleth yr Anrhegion

Un o orchwylion llymaf y flwyddyn, yn benodol i ni hogia, ydi prynu anrhegion Dolig. Sôn am strach am ddim byd. Byddwn i’n ddigon bodlon cael ddim byd i Dolig, ond yn anffodus bydd pawb arall yn disgwyl cael rhywbeth felly mae’n rhaid i mi wneud ryw fath o ymdrech lipa.

Fe ŵyr genod fod hogia’n warthus am brynu anrhegion, a rhwng rŵan a’r diwrnod cyn y Nadolig bydda i’n petruso. Dydi o ddim fel bod gen i fawr i’w brynu yn y lle cyntaf.

Dwi wedi sortio Nain allan bron. Fydda i’n prynu hunangofiant Trebor Edwards iddi ar ôl iddi awgrymu’n gryf y byddai’n ei ddarllen. Gwnaiff mo’r ffasiwn beth, ond hi ddywedodd, felly hi a gaiff.

Dwi dan gyfarwyddiadau gan Mam i brynu sbicars iPod pinc i’m chwaer. Doedd Woolworths ddim yn eu gwerthu, na Comet. Yn ôl y sôn mae gwahanol fathau o bethau iPod y gallwch eu prynu. Fel un a anwyd hanner can mlynedd yn rhy hwyr, ac sydd ‘ddim yn gweld pwynt iPods’ (hunan-ddyfyniad), nac yn dallt y gwahaniaethau sydd rhwng pethau o’r fath, fydda i’n strachu ar yr anrheg hon.

Dydi ‘Nhad ddim yn cael dim byd eleni. Cafodd CD Queen y llynedd. Mi gwynodd fy mod wedi prynu anrheg iddo’n y lle cyntaf, peidio â gwrando arno (er iddo honni iddo wneud) a bellach mae o yng nghefn fy nghar i, yn wrthodedig a phrudd ac mae’r cês wedi disgyn i ffwrdd.

Mam ydi’r broblem. Wel, mae Mam yn eithaf problem beth bynnag, ond wn i ddim beth ar wyneb y ddaear beth i’w gael iddi i’r Dolig. Dwi ddim yn cofio be brynais y llynedd ond cofiaf iddi chwerthin arna i. Ryw siocledi drud a wnaiff y tro. Wedi’r cyfan, mae mamau’n hoffi siocled, ac mae Mam yn byw oddi ar siocled, bisgedi a chaws.

A dweud y gwir dwi’n meddwl mai siocledi y bu i mi brynu iddi y llynedd. Ond wedi arfer â chwerthin dirmygus Mam am y pethau a wnaf (‘oh that boy’) caiff hynny eto wrth i mi stwffio’n hun efo sosijys wedi’u lapio mewn bacwn.*

Ni phrynaf i neb arall. Gawn nhw fynd i ffwcio.

* Pam ar wyneb y ddaear bod y rhain mor flasus? A pham ar wyneb y ddaear nad ydyn ni’n eu cael ond am y Nadolig? Sôn am folycs.