Yr Ornest Farddonol Fawr rhwng yr Hogyn a Lowri Llewelyn

Cyfres o e-byst rhyngof i, yr Hogyn o Rachub, a'r gyfeilles wirion, Lowri Llewelyn, fesul neges.

Lowri Llew mewn coeden,
Beth goblyn wyt ti’n gwneud?
“Honno yw ‘nghyfrinach
Dydw i ddim am ddweud!”
Lowri Llew pam ydwyt
Mewn afon yn y dŵr,
“Ni allaf i ddweud celwydd,
Dydw i ddim yn siŵr,”

Mae Lowri Llew ymhobman,
Mewn llan a llannerch a lli,
Tasa hi ddim yn fanno
Wn i ddim lle fyddai hi.

--

Mae Lowri fatha Duw
Duw Cariad yw.
Dyw Lowri ddim yn Jew,
dyw Jews ddim yn Dduw.
Ond Lowri yw Duw;
Duw gyda Piwbs!
So pwy yw Duw?
Lowri yw y Duw.

--

Dwyt ddim yn Dduw
Wn i ddim a wyt yn Jew
Y ffaith sy'n glir ydyw:
Nid wyt yn Mrs Pugh

--

Os nad fi yw duw,
ydy Duw yn amryliw?
Fatha huw bob lliw?
sy'n byw yn flat huw puw.
ag yn bymio jews,
gan weiddi "jiw jiw"?
nacydyw.
Lowri yw Duw.

--

Er fy mod yn mwynhau ein cystadleuaeth farddoni
Nid oedd rhaid dod â rhyw i mewn i'r un rhan ohoni,
Nid mater doniol yw "rhyw anal" Iddewon
(Ar y llinell honno yr oeddwn anfodlon),
Duw nid wyt, fy nghyfaill bol jeli
Ond fi, Iason Morgan, yw Arglwydd y Cerddi,
Llunio cerddi mi fedraf heb drafod yn fudur,
Dwi'n licio fy sglodion heb halen na phupur....er....

--

Y llinell olaf nid oedd yn wir,
Gwell cadarnhau hynny, i fod yn glir.

--

Ymddiheuriadau am drafod rhyw.
Rhaid dweud, rwyt yn unigryw
syn sensitif i faterion fel yma.
Well gen ti siarad am fwyta.
rwyt yn hoff o dy sglodion -
ond beth am facrell neu salmon?
neu iar neu gig eidion?
neu fresych neu foron?
Dwi'n hoff o bizza
a bara
a llawer o wya'
fatha dada

--

Sglodion sy'n dda, â sos coch yn bennaf,
Macrell o'r môr wedi'u ffrio sydd harddaf,
Salmon sy'n ddrud, ond trît neis rhaid cyfadda,
Cyw iâr nas coginiwyd sy'n llawn salmonella,
Cig eidion sy'n iawn i bobl sy'n gul,
A bresych a moron mewn cinio dydd Sul.
Dy ddewisiadau sy'n dda, dwi'n ffan mawr o bizza,
A bara ac wyau, neu wyau ar fara!
Ond hoffwn ofyn un cwestiwn, yn hyderus i gyd,
O'r holl fwydydd sy'n bod, beth yw'r gorau'n y byd?

--

Wel dyma i ni gwestiwn - cwestiwn y ganrif
beth yw fy hoff fwyd neu hydynoed hylif?
mae prys tseinis wastad yn neis
neud fexican neu indian 'da chydig o sbeis.
Mae cawl yn dda i gadwn gynnes
Neu fajitas (ond maent yn gwnued mess)
ond ateb rwyt arol Jason bach sgwishi
nid rhestr o'r bwydydd dwi yn ei hoffi
Ond bydd rhaid i ti aros am y gerdd nesaf
i weld beth yw'r bwyd sy'n cyrraedd gyntaf...

--

Dwi'm yn sgwisgi, dwi yn gadarn,
Fy ffugenw yw Iason Maharen,
Rwyt yn ddirgel dy gerdd, nid oes amheuaeth,
Mae'r gwpled olaf na'n creu eitha penbleth,
Y bwyd gorau a gefais, os yw o ddiddordeb
Yw bwyd cartref yr Eidal, mae'n llwyr ddigyffelyb,
Y gwaethaf oedd rôl o fins, Amsterdam,
Ei fwya a wnes, ond wn i ddim pam.
Dwi'm yn cofio i ni'n dau gael pryd gyda'n gilydd
Jyst ni'n dau, wyt ti? (a phaid â dweud celwydd)
O! Mae heddiw yn ddiwrnod hir,
Dwi 'di diflasu yn llwyr os dywedaf y gwir.

--

Addawais ateb i chwi, mi wn i hyn
felly dyma ni'n mynd: ateb i'r dyn..
Fy mwyd gorau yn yr holl fyd
a hyn ers bod yn y crud,
Yw... CHIPS

---

a dwi'n gwybod nawr
fod hyn yn siom fawr
tin fy ngweld yn ddi-ddychymyg
ac yn anhyblyg.
ac hefo tast bach tlawd
tast fel blawd.
Ond dyna yw hanes Lowri Llew;Byta chips i'w gwneud yn dew.

Tisho bet?

Gawn ni ‘mbach fwy o hwyl heddiw nag y cawsom ddoe, gyfeillion, dwi’n addo. Dydw i ddim yn cytuno efo gamblo mewn casinos, i fod yn onest dwi’n gwbl yn erbyn y peth, ond fe fydd yr Hogyn yn licio betio. Dydi betio ddim yr un fath achos beth bynnag y mae rhai yn ei ddweud mae ‘na wir resymeg y tu ôl i roi bet yn hytrach na gamblo ar blacjac neu roulette.

Fydda i ddim yn ei wneud yn aml. Roedd ‘na gyfnod pan oeddwn yn y Brifysgol lle byddwn i a hogia’r tŷ yn mynd lawr City Road i’r bwcis i roi aciwmiwletyr ar y pêl-droed ar ddydd Sadwrn.

Dim ond rhyw bunt y byddem yn ei fetio’r un, ac nid yn anaml y byddwn i a Kinch yn cael sglods ar y ffordd nôl ac yn ista o flaen y teledu yn gwylio Soccer Saturday efo caniau a’n betiau o’n blaenau, yn gorfoleddu a phwdu bob yn ail. Dydi ennill yr aciwmiwletyr ddim yn beth hawdd a ni lwyddasom fyth, ond roedd ‘na hwyl i’w chael, ‘nenwedig pan fyddai Gareth Jellyman yn sgorio – roedd rhaid i chi fod yno – cyn mynd allan nos Sadwrn.

Felly fe’m cyflwynwyd i fetio bryd hynny, fwy neu lai. Cymysg fu’r lwc yn ddiweddar. Lwyddais i ennill ffwc o’m byd ar Bencampwriaeth Ewrop, ond mi gafodd Ceren a minnau fet ar gêm y Scarlets a’r Dreigiau yn ddiweddar. Pumpunt rhoes y ddau ohonom i lawr, a enillais £1.43, sy ddim yn drawiadol nac yn beint, hyd yn oed, ond pres ‘di pres ‘di pres.

Dim ond ddoe, dachi’n gweld, ddysgais i sut mae betio “ffor’ rong” yn gweithio – dwi ‘di dallt 2/1 a 5/1 erioed ond byth 2/7 a 3/11 ac ati. Dwi’n dallt rŵan felly mi wneith fet slei yn amlach, mi gredaf.

Pwynt y llith gachlyd hon ydi y bu i mi osod bet ddoe i Gymru guro’r Gamp Lawn. Fe ges odds da iawn yn William Hill, sef 11/2, a chan fy mod yn optimist chwaraeon dydw i heb eto ystyried na’i churwn, ond mi wnaiff hanner noson allan os byddaf lwyddiannus.

Ew, tair wythnos nes i fy hoff adeg o’r flwyddyn, Pencampwriaeth y Chwe Gwlad, ddechrau, a’r tro hwn mae arian yn y fantol. Allai fy mywyd fod yn fwy cyffrous?

Y Ddau Benderfyniad

Felly mae, ac felly fydd. Ar ôl rhywfaint o chwilio’r enaid dwi wedi dod i ddau benderfyniad.

Cyn i mi fwrw ymlaen, dylwn egluro ambell beth (wn i fod hyn yn swnio’n seriws ond peidiwch â phoeni, does â wnelo’r peth dim i wneud efo chi mewn gwirionedd). Er fy mod i’n hoffi pwyso a mesur, ac erbyn hyn yn fy henaint yn dda iawn am wneud, a dywedyd pethau doeth yn ôl fy ffansi, yn y pen draw bydda i bob tro yn gwneud penderfyniad o fêr fy esgyrn. Tai’m i licio ffeithiau. Yr ail beth ydi fy mod i’n aml iawn yn blogio o’r galon - wel, ddim o’r galon cymaint â dweud y peth cyntaf dwl sy’n dod i’m mhen, ond rydych chi’n dallt be sy gen i.

Felly nid cyfuniad da mohono o ystyried y ddwy frawddeg gyntaf.

Y cyntaf ydi fy mod i am fwynhau eleni. Wn i’n iawn fod hynny’n swnio’n hurt, ond fe fydda i’n benderfynol o fwynhau oherwydd yr ail reswm, sef dwi wedi dod i’r penderfyniad mai 2009 fydd fy mlwyddyn lawn ddiwethaf yng Nghaerdydd, a dwi’n mynd i’w heglu hi’n ôl am Ddyffryn Ogwen yn 2010 ryw ben. Fydda i wedi bod yma am y rhan orau o saith mlynedd bryd hynny, sy’n amser maith i fab y mynydd fyw yn y ddinas, er ei fod mor hoff ohoni.

Buaswn wedi symud nôl pe na bawn wedi bod yn ddigon ffodus i gael swydd, cofiwch, ac mi wn yn iawn y byddwn wedi edifar yn ofnadwy pe byddwn wedi gwneud. Edifarwn pe symudwn yn ôl eleni hefyd, dwi’n meddwl, neu pe byddwn wedi symud yn ôl y llynedd. Fu’r adeg ddim yn gywir, roedd hi’n rhy gynnar.

Ond, drwy ryw ledrith, mae tua blwyddyn arall yn teimlo’n ‘iawn’ i mi, ac mae ‘teimlo’n iawn’ yn bwysig i Gogs, ac mae ystyr y gair syml a chyffredin hwnnw yn ddyfnach na’r wyneb, ond tai’m ar drywydd ieithyddol rŵan.

Na, mae’r Hogyn wedi penderfynu mynd nôl i Rachub. Flwyddyn nesa, ac efallai bod hynny’n swnio fel gwneud penderfyniad yn rhy fuan neu fwydro ar hap, ond na, dwi wedi dweud ers cryn dipyn fy mod wedi bod yng Nghaerdydd am hirach nag y byddwn yma, ac mae rhywbeth da am gynllunio ‘mlaen am hynny, ac yn rhoi rhywfaint o dawelwch meddwl i mi am yr holl fusnes.

Ew, dwi’n teimlo’n fodlon iawn ar ddweud hynny, hefyd. Da dwi, mewn difri calon.

Yr Hogyn Mawr

Ddywedais i y byddwn yma’r wythnos hon, a chwarae teg i’r hen goes, dyma fi yma. Ta waeth am y lol ‘na, neithiwr welish i raglen ar Sianel 4 am goblyn o hogyn tew. Rŵan, dydw i ddim yn un i chwerthin ar anffawd eraill (sydd o bosibl y celwydd mwyaf i mi ei ddweud eleni), ond nid celwydd mo ‘coblyn o hogyn tew’ fel disgrifiad, roedd hwn yn 60 stôn. Gwn y byddai Nain yn dweud ‘coblyn o hogyn tew’ am rywun o’r fath faint, ac yn cael getawê efo gwneud, felly dwi am fynnu’r fraint honno fy hun.

Y fam, nid yn seis sero ei hun, a ddywedodd y medrasai fod yn arlywydd America pe hoffai. Chreda i ddim mewn celwydda i blant (roedd hwn yn 19 oed ond roedd hi’n ei drin fatha plentyn) a thasa Mam wedi dweud wrthyf i pan oeddwn fachgen y gallaswn fod yn unrhyw beth yr hoffwn, byddai hi’n celwydda. Ond tai’m i gelwydda, fydd hwn ddim yn arlywydd ar wlad fwyaf pwerus, a thewaf, y byd, a fydda i byth yn lapddawnsiwr (llwyddiannus).

Ond aeth Gwobr y Datganiad Amlwg i’r tad. My son ,ebe’r gŵr a’i drawswch, he sure likes his hamburgers. Fedra i ffwcin weld hynny, me’ fi i’m hun, mae hynny mor amlwg â rhywun yn edrych i’m cwpwrdd dillad a dweud fy mod i’n licio hwdis, ond fydda hwn yn buta’n hwdis pe câi gyfle.

Wn i ddim amdanoch chi, ond alla i ddim wastad teimlo tosturi. ‘Sdim dowt roedd y fam yn ei fwydo fel y bwydir rhai o drigolion Sŵ Gaer, ond os ydych chi’n cyrraedd 60 stôn wn i ddim be sy’n clicio yn yr ymennydd a dweud ‘dwi’n fowr, iown iown’ ar yr union adeg honno. Mi benderfynais innau golli pwysau yn 13.5 stôn - fydda hwn o leiaf wedi gallu meddwl pan fu’n, be, ugain stôn, y byddai deiet a cherad o les?

‘Sneb isio bod yn obîs. Wn i ddim am neb yn yr hwn o fyd sydd ag iddo neu iddi’n ddyhead personol o efelychu Stadiwm y Mileniwm. Wn i hefyd, rhag i mi ymddangos yn rhy ddideimlad (ddim bod gen i ots mawr am hynny’n bersonol, cofiwch), bod genynnau rhai pobl yn rhagddweud y byddant yn fwy nag eraill. Ond ‘does ‘run genyn yn dweud byta nes i ti bron methu â cherdded.

Ond Duw ag ŵyr, dwi’n siŵr ei fod gwerth pump ohonof i. O ran personoliaeth, wrth gwrs...

Talent

Meddyliais i mi’n hun y diwrnod o’r blaen, “Beth ydi dy dalent, ‘rhen chwaer sgip jac fflapjac polo mint pwys o ham swllt y geiniog cadi ffan washi bwoi?” - a methais â chanfod ateb.

Byddwn onest, mae talent yn rhywbeth eitha’ dibwynt ar y cyfan, pethau fel dawnsio, chwarae pêl-droed, chwarae offeryn, barddoni, pethau felly, ond megis trôns mae’n beth handi i’w gael. Well gen i focsars fy hun ond fel y gwyddoch nid lle i drafod materion y trowser mo’r flog hon, y sgidmarc ar y rhithfro ag ydyw.

Ond, ia, talent. Hoffwn innau dalent. Byddai hedfan yn dalent dda i’w chael, ond dydi hynny ddim cymaint o dalent ag ydyw’n superpower (o ran pobl, allwch chi ddim dweud bod gan fulfran werdd superpower achos ei bod hi’n medu hedfan, na fedrwch?). Gall rhywun, ag ymdrech ac ymroddiad, ddysgu sut i chwarae offeryn, a thrwy ymrwymiad ac ymarfer fireinio eu sgiliau chwaraeon (do’n i byth ‘di sylwi bod ‘na gymaint o eiriau ‘y’ sy’n golygu pethau gweddol tebyg i’w gilydd).

‘Swn i’n hoffi bod yn areithiwr penigamp, ond dwi’m yn meddwl y byddai neb yn gwrando arna i, a p’un bynnag ‘sgen i ddim byd i siarad amdano ac eithr fy niffyg talent.

Ond dydw i ddim yn credu bod gan bawb dalent beth bynnag. Mae erwau ac erwau o bobl sy’n gwbl ddidalent, fel fy nheulu, neu actorion Pobol y Cwm, a Lowri Dwd, a rhai athrawon Cymraeg na chânt y fraint o’u henwi yma, ond ‘sdim angen talent i lwyddo. ‘Sgiliau’ ydi’r gair aur y dyddiau hyn. ‘Sgiliau cyfathrebu’ fydda i’n licio rhoi ar fy CV. Medr unrhyw un siarad, ‘blaw am bobl fud, neu bobl ddiog sy’n smalio bod yn fud. Mae ‘na rai yn rhywle, uda i wrtho chi.

Reit, dwi’n mynd rŵan. Welai chi wsos nesa'.

Y Cwricwlwm Cenedlaethol yn Daleithiau

Rŵan, mae ‘na ddigon o enghreifftiau o Gymraeg gwael ar hyd y we, a thra bo cyfieithwyr gwael daw Cymraeg gwael i’r amlwg (nid fy mod i’n hawlio bod yn gyfieithydd penigamp yn y lleiaf, cofiwch, ond diawl mae’n rhaid bod ‘na ambell un uffernol allan yna’n rhywle). Yn bersonol fydda i’n licio’r cyfieithiadau sy’n absẃrd, o’r un ‘Nid wyf yn y swyddfa...’ a welwyd yn Abertawe yn ddiweddar i un y des ar ei draws wrth Chwarel y Penrhyn a nododdd “Blasting in Progress - Gweithwyr yn Ffrwydro”. Dydi hynny ddim yn ‘anghywir’, wrth gwrs, ond roedd rhywbeth doniol iawn amdano, yn sicr i mi.

Mi ddes ar draws un fy hun wrth gyfieithu tua blwyddyn a hanner yn ôl erbyn hyn. Rhown i mo manylion, wrth gwrs, ond traethawd ydoedd yn Gymraeg ac roedd angen ei gyfieithu i’r Saesneg. Ddyweda i fwy wrthoch am ddileits cyfieithu traethodau pan fe’ch gwelaf yn hytrach na thraethu am hyn ar-lein, amhriodol fyddai hynny, ond y frawddeg yn Gymraeg a ddarllenodd megis:

“...ac mae’r Cwricwlwm Cenedlaethol yn daleithiau ...” cyn mynd ati i ddyfynnu ryw baragraff o’r Cwricwlwm.

Mi bendronais am hyn fymryn, achos byddwch yn sylwi nad ydi’r frawddeg yn gwneud synnwyr, a do’n i methu â chael fy mhen o’i chwmpas. Tan i mi ei chyfieithu...

...and the National Curriculum states ...

Roedd hynny’n gwneud synnwyr perffaith, ond dwi dal i wenu wrth feddwl am rywun yn ysgrifennu traethawd yn Gymraeg yn rhywle, rywbryd, ac estyn am y geiriadur i weld beth ydi ‘states’ yn Gymraeg, ac yn llwyddo bachu gair cwbl anghywir. Ew, mae’n braf pan mae’n braf.

Yr Iachuso

Neno’r tad dydi’r fath oer yn dda i ddim i neb, yn enwedig i’m biliau nwy. Rhaid i hyd yn oed llanc ifanc, hardd fel y fi gadw’n gynnes yn y tywydd hwn, cofiwch, yn enwedig o ystyried mai unigolyn sâl ydw i ar y cyfan.

Fydda i ddim yn rhy sâl yn hirach os parha ymgyrch flynyddol mis Ionawr. Ydw, dwi yn un o’r bobl hynny sy’n gwneud hanner ymdrech i deneuo a cholli pwysau ar ôl gormodeddau’r Nadolig. Nid anodd yw i mi golli na rhoi pwysau ymlaen os bwytaf yn iach, ac mae gen i awch am fetys yn ddiweddar, felly dylwn fanteisio arno a throi’n saladwr dros dro.

Gan ddweud hynny, ‘sneb isio salad yn y gaeaf, nac oes?

Yr ail gyfnod o iachuso ydi’r cyfnod o tua mis rhwng diwedd y Chwe Gwlad a’m pen-blwydd. Os cofiwch, collais stôn bryd hynny y llynedd, ond tai’m i golli stôn y mis hwn neu mi fyddai’n denau ofnadwy, a p’un bynnag dydi dyn ddim i fod yn denau. Cyhyrog, bosib, ond byddai cyflawni’r ffasiwn gamp yn wrthyn i mi, minnau’n hapus gan ‘mbach o fol a breichiau gwan.

Ond nid llwgu y byddaf i golli pwysau. Dalltwn i mo bobl sy’n gwneud ffasiwn beth, peth gwirion i’w wneud os bu, ond bydda i’n cwrdd â’m Diafol personol head on ac yn ymarfer corff. Yr wythnos hon yn unig dwi wedi chwarae sboncen a badminton, ac am chwarae sboncen eto heno. Mae’r corff yn gweigan gan stiffrwydd a dydw i heb â chael shêf ers oes pys achos mae’n rhy oer yn bathrwm ar ôl cyrraedd adref i aros yno ac eillio.

Wn i ddim ag yw blewog a ffit yn gyfuniad perffaith, chwaith.

Dechreuad y Flwyddyn Newydd

Iachawdwriaeth mai’n flwyddyn ryfedd hyd yn hyn. Heddiw fydd y diwrnod cyntaf o 2009 i mi fynd heb alcohol. Heblaw os cyfrwch chi ddoe, ond dwi ddim am wneud hynny oherwydd dydd Sul oedd ddoe ac mi fydda i’n swnio’n llai hardcôr os dyweda i hynny.

Mae’r goryfed dwys, hyfryd hwn wedi magu ambell ganlyniad, a gall dydd Sul yn aml fod yn ddiwrnod peryglus. Y cyntaf ydi’r paranoias ôl-yfed y bydda i’n eu cael; maen nhw’n ofnadwy – fydda i yn fy ngwely nos Sul yn clywed popeth a’m meddwl yn rasio, sy’n golygu er nad ydw i’n yfed ar ddydd Sul fel rheol, fydda i’n aml iawn yn y gwaith ddydd Llun heb gysgu fawr ddim, wedi treulio noson yn meddwl am ysbrydion a llofruddwyr a phethau felly.

Yr ail berygl ydi’r gwaethaf. Anaml gwyd ei ben ond bydd siopa bwyd a chwithau’n chwil o’r noson gynt yn ddiddorol. Ddoe ro’n i’n chwil ers nos Galan i bob pwrpas, a dreuliais yn y Bae yng nghwmni Rhys, Ceren, Sioned a Caryl Parry-Jones, sydd wedi meddiannu S4C dros y dyddiau diwethaf. Pwy arall ifanc greaduriaid a dreuliant y flwyddyn newydd yn ceisio dyfalu digwyddiadau'r flwyddyn a fu yn ôl Wedi 7 - Wedi 2008?

Ond dwi’n mwydro rŵan a tha waeth am hynny sut bynnag. Llwyddais wario ugain punt yn Morristons, gyda chynhwysion yn amrywio o dwb mawr o hufen iâ cyfoethfawr ei flas, cacennau afalau Mr Kipling, sy’n gwneud cacennau da medda nhw ond dydi hynny ddim yn cyfiawnhau rhywun sy’n byw ben ei hun yn prynu bocs gan fod 8 am bris 6; a chynhwysion i wneud cyri. Unwaith ffycin eto.

Felly fydd gen i ddim dewis rŵan ond cael cyri arall, ar y rêt yma fyddai’n Indian cyn diwedd Ionawr.