Arweinydd nesaf Plaid Cymru - fy marn i

Mae’n drist na fydd Adam Price yn y Cynulliad flwyddyn nesaf. Dwi’m yn meddwl mai fi fyddai’r unig un i ryw amau hynny ers ychydig. Ond mae’n broblem fawr o ran hynny ydi pwy fyddai arweinydd nesaf Plaid Cymru (fel y blogiodd Guto Dafydd amdano’n ddiweddar). Waeth beth ddywediff neb, mae’n annhebygol iawn y bydd Ieuan Wyn Jones dal yn arweinydd erbyn 2015 (neu’r tu hwnt) ac Adam Price oedd yr olynydd naturiol. Er i IWJ greu argraff dda arna i yn ystod ymgyrch 2007, ers hynny mae o wedi mynd nôl i’r mowld ‘cyfreithiwr cefn gwlad da’, chwedl Price, ac er bod i hynny rinweddau, nid un ohonynt yw fel gwladweinydd nac arweinydd plaid.

Nid fy mod innau’n 100% yn siŵr o bleidleisio dros y Blaid yn 2011 fy hun – ymhell ohoni i fod yn onast, os mai diben y bleidlais honno fyddai cadw Llafur mewn grym am bedair mlynedd arall. Ta waeth.

Felly, mae hi’n 2013 arnom ac Ieuan Wyn yn camu i’r ymylon. Yn bersonol wela i mohono’n gwneud ynghynt. Yn wahanol i rai, mae’n anodd gen i weld y Blaid yn colli seddau, er o bosibl dir, yn 2011 – yn wir, mae’r etholaethau, mi gredaf, i gyd yn ddigon ddiogel o ran nad oes pryderon mawr gen i, er bod ambell un yn gwneud i mi deimlo’n bur anesmwyth. Edrychwn ar yr etholaethau am arweinydd nesaf y Blaid – does un ar y rhestrau eto.

Ddaw’r arweinydd nesaf ddim o’r Gogledd. Mae Gareth Jones a, diolch i Dduw ac Allah a phawb arall, Dafydd Êl, yn rhy hen. Gadawa hynny Alun Ffred, gweinidog gweddol ond arweinydd plaid? Na. Os rhywbeth, byddai’n ffitio i’r mowld IWJ o arweinyddiaeth, ac mae’n annhebygol yn fy marn i y byddai am gael go ar y joban.

Rhaid felly mynd i Ddyfed i chwilio am arweinydd, ac efallai hen bryd hefyd. Yn gyntaf, Rhodri Glyn. Er i Guto Dafydd ei grybwyll, rhaid i mi ei ddiystyrru. Dwi’n hoff iawn o Rhodri Glyn ers iddo ymddeol fel gweinidog, ac mae o’n codi pwyntiau dilys a phwysig o hyd (yn sicr yn ddiweddar), ond ac yntau’n fethiant fel gweinidog prin y gallai fod yn arweinydd. Gadawa hynny ddau – neu ddwy: Helen Mary ac Elin Jones.

Arferai Helen Mary greu argraff hynod arna i. Bûm yn aelod o’r Blaid y ddau dro i Ieuan Wyn gael ei ethol, a dwywaith mi bleidleisiais dros Helen Mary Jones yn hytrach nag Ieuan. Erbyn hyn, dwi ddim mor siŵr. Mae HMJ wedi dod i gynrychioli agwedd ar y Blaid na alla i mo’i stumogi, sef ceisio ei chynghreirio o hyd â’r blaid Lafur, fel petai’r ddwy blaid yn gynghreiriaid naturiol; yr elfen honno o’r Blaid sy’n obsesiynu braidd â gwerthoedd sosialaidd a hynny’n aml ar draul cenedlaetholdeb traddodiadol. Dwi dal yn licio Helen Mary, ond allwn i fyth ei chefnogi fel arweinydd mwyach, a dwi’n meddwl y gallai o bosibl fod yn niweidiol ymhlith y bleidlais graidd.

Na, o dan y fath amgylchiadau un person yn unig y galla i ei gweld yn sefyll yn y bwlch, sef Elin Jones – yn fy marn i, heb amheuaeth, gwleidydd mwyaf rhagorol Plaid Cymru yn y Cynulliad. Mae hi’n weinidog gwych, yn sefyll ei thir, yn areithiwr da (os nad gwych), yn ymarferol yn hytrach na dogmataidd, yn berfformiwr cyson yn y Cynulliad a hefyd yn genedlaetholwr mawr sydd yn fwy i’r canol na’r chwith. Dwi’n meddwl bod hyn yn bwysig – dieithrio cenedlaetholwyr y dde ydi’r peth mwyaf dwl y gall y Blaid ei wneud, ac mae hi wedi graddol wneud hynny dros y blynyddoedd diwethaf.

Ac mae ‘na rywbeth arall – mae ganddi fwy o ‘deimlad’ gwladweinyddol na’r un arall o aelodau cynulliad cyfredol Plaid Cymru, y cydbwysedd iawn o sylwedd, ymarferoldeb, egwyddorion a charisma.

Y pryder ydi sedd Ceredigion ei hun. Dylai fod yn ddiogel, o ystyried y glymblaid Lundeinig, ei henw da a’i gwaith rhagorol fel gweinidog materion gwledig mewn etholaeth cefn gwlad. Ond roedd maint buddugoliaeth y Rhyddfrydwyr eleni yn gonsyrn – mae’r newidiadau ar droed yno’n rhewi’r gwaed i fod yn onest – a phan soniais yn y proffwydoliaethau am y bleidlais wrth-genedlaetholgar, seddau fel Ceredigion roedd gen i mewn golwg. Os ydych chi’n wrth-genedlaetholwr, mi bleidleisiwch yn dactegol i atal Plaid Cymru.

Gan ddweud hynny byddwn yn disgwyl iddo gael ei dychwelyd yn haeddiannol i Fae Caerdydd.

‘Does gen i ameheuaeth y gwnâi Elin Jones arweinydd penigamp ar Blaid Cymru, yng ngwir draddodiad y Blaid hefyd. Gydag Adam Price yn swnio’n ddigon llugoer am ei uchelgais i fod yn arweinydd (er nid yn rhan o wleidyddiaeth Cymru a’r Blaid, mawr obeithiaf), fedra i’n bersonol ddim gweld neb arall a allai camu i’r adwy lawn cystal ag Elin Jones.

Ond dwi'n crafu pen am un peth - pam bod y ddadl yma wedi dod i'r wyneb? A phan dwi'n dweud 'pam' dwi ddim yn golygu 'pam ddiawl' ond yn hytrach 'tybed'...

Y Shit Ysmwddiwr

Gyda thri golch yn amryw gorneli’r tŷ acw, nid oedd modd rhoi’r stops ar y smwddio mwyach. Pan fydda i’n tyfu i fyny a chael gwraig fach ddel un o’r meini prawf bydd ei gallu i smwddio. Rŵan, peidiwch â’m camddallt gyfeillion, dydw i ddim yn secsist yn y lleiaf – mae merched yn un grŵp prin eithriadol o bobl nad oes gen i ddadl â fo, i’r fath raddau mae’r unig grŵp dwi’n ei hoffi’n fwy ydi Fi. Yn wir, y prif reswm nad Pabydd mohonof ydi’r agwedd y meddir arni gan yr eglwys honno at ordeinio merched. Felly pam bod angen i’r ddarpar wraig annhebyg smwddio?

Wel, nid mater o ddim yn licio smwddio ydi o. Mae meddwl am smwddio yn lot gwaeth na’r weithred ei hun – ychydig fel cael secs efo hangover. O gael i mewn i swing y peth (sef y smwddio, nid secsflog mo hwn) mae rhywun yn ddigon bodlon, gan wylio’r teledu ar yr un pryd, neu wrando ar gryno-ddisg neu’r radio, neu hyd yn oed hel meddyliau. Mae gen i ddigon o’r rheini ond tai’m i’ch dychryn ddechrau’r wythnos.

Y broblem fawr ydi fy mod i’n, sut y galla i ddweud yn gelfyddyd ... smwddiwr shit. Fi ydi Arch-smwddiwr Shit y cread crwn â’m prif ddiben yn ôl cynllun yr Arglwydd ydi anharddu dillad gan blygiadau annaturiol. Yn gyntaf mae’r smwddiwr yn ddieithriad yn gorlifo â dŵr neu nad oes digon o ddŵr yn y ffwc beth. Mae mwy o rychau i’m trowsus a’m dillad gwely na gwynab Saunders Lewis - yn wir, tasech chi’n edrych ar rai o’m crysau fe daerech fy mod i’n actiwli gwisgo Saunders Lewis.

‘Sgen i’m clem ar ddull smwddio hosan, rhaid cyfaddef. Yr unig beth alla’ i smwddio a hawlio buddugoliaeth smwddfaol ohono ydi crysau-t - ac ambell grys i fod yn onast. A dydi jîns fawr o drafferth chwaith. Mae’r jîns fflêr, sydd fel y gwyddoch yn ffetîsh llwyr gen i, yn fwy o her. Ond wedi i mi smwddio crys-t a’i blygu’n ddel ar fyr o dro ailgrychai’n llwyr.

A minnau’n 25 oed waeth i mi gyfaddef bod smwddio yn rhywbeth na feistrolaf fyth, er o ran doniau nid y mwyaf gwerthfawr ohonynt ydyw beth bynnag. Gan ddweud hynny ‘sgen i ddim dawn sy’n cymharu â smwddio. O, aflwyddiannus, sarrug fywyd ydyw.

Hudoliaeth Bruce

stool-pigeon m. pric pwdin

Spartacus - bydda i'n licio nos Fawrth wchi

Mae gen i deimlad y bydda i’n siarad lot am deledu am ychydig, ond dwi am ymatal rhag dweud dim byd am S4C fel pawb arall. Yr oll alla’ i ddweud am yr holl lol ydi ‘sgen i ddim ffwc o ots bod Iona wedi mynd – roedd ei chyfnod hi’n fethiant ar y cyfan ac mae’r ffigurau gwylio’n profi hynny – a dwi’n gobeithio neith John Walter ei dilyn hi, ond neith o ddim. A ga’i ddweud hefyd wrth bawb ohonyn nhw stopio dweud wrth bawb rhoi cefnogaeth i’r sianel. Y ffordd o adennill cefnogaeth ydi rhoi rhaglenni da ymlaen. Go on, dyna her i chi, y ffycars hunanbwysig trahaus.

Ond erbyn hyn, a minnau’n chwarter canrif ac yn rhywun sydd angen ei gwsg, rhaid i mi gyfaddef pan fydd rhaglen arnodd sy’n peri i mi aros i fyny tan wedi unarddeg (deg munud wedi!) fydd yn rhaid iddi fod yn un dwisho ei gwylio o ddifrif. Wele Spartacus: Blood and Sand ar Bravo yn dod i’m hachub o wely cynnar felly. Mae’r rhaglen hon yn ffantastig: gwaed, secs, cwffio, twyll, cyffro, brâd, noethlymundod, cleddyfau (iawn dwi ‘di gorfod meddwl am lot o eiriau tebyg neu gysylltiedig achos roedd y ddau gynta ddim yn swnio’n ddigon i gyfleu pam dwi’n ei gwylio hi ond hidia befo). Os dachi’n licio gwaed, a dwi’n gwbod dwi’n deud dwi ddim ond dyna ni, fysa chi’n licio’r rhaglen hon. G’wan, Sky+ amdani. Gewch chi ei wylio fo yn lle Wedi 7.

Efo Shooting Stars ymlaen am 9.30 dwi’n fwy neu lai sorted am nos Fawrth ar y telibocs. Ond fydda i ddim yn licio Mitchell and Webb am naw o’r gloch. Nid sioe ddoniol mo honno.

Ond ta waeth, y broblem am nos Fawrth felly ydi nad ydw i’n cael noson iawn o gwsg. Wyddoch, dwi’n cael trafferth aros i fyny’n rhy hwyr yn ystod yr wythnos. Mae angen wyth awr o gwsg arna i, fwy na thebyg achos dwi’n dewach na dwi fod ac yn gyffredinol afiachus – dylia chi di ‘ngweld i ddoe ro’n i’n edrych yn echrydus er fy mod i ‘di golchi ‘ngwallt nos Lun, a fedra i ddim gwneud hyd yn oed 10 press up. Sit up i fi ydi ista fyny’n sdrêt yn y gadair wrth wylio Pobol y Cwm.

Wps, anghofiais, dwi’m yn gwylio Pobol y Cwm. Achos mae o’n shit.

Nid fel y bu y bu

Flwyddyn ar ôl blwyddyn mi fydda i’n dweud “dwi’m yn mynd i’r Steddfod ‘leni achos dwi fawr o Steddfotwr” a dyna dwi am ddweud eto ‘leni. Dwi byth yn mynd i Steddfod a dweud y gwir, a phrin fy mod i’n teimlo colled o wneud hynny. Hidia befo, dai’m i fwydro am y ffasiwn beth. ‘Sneb yn darllen achos maen nhw’n y Steddfod.

Mae’n torri calon rhywun bron â bod sylwi bod rhywbeth roeddech chi’n meddwl ei fod yn uffarn o beth da yn, wel, crap. Fe deimlais y profiad siomedig hwn ychydig nôl – nos Sul, dwi’n credu. Ydw, dwi’n dal i wylio fy rhaglenni ysbrydions a dirgelwch yng nghanol y paranoias ôl-alcohol ac felly y bu eto, ond mae gwylio comedi ar ôl y fath raglenni yn lleddfu eu heffaith. Yn rhannol a thros dro, os dwi dal yn effro tua thri yn bora dyna ddiwedd ar obeithio am ddydd Llun llawn llawenydd. Unig gyflawniad ddoe oedd llwyddo aros yn effro tan Dragon’s Den.

Pa raglen aeth â’m bryd felly? Red Dwarf, fel mae’n digwydd. Do’n i heb wirioneddol â gweld Red Dwarf ers blynyddoedd, felly dyma fi’n hapus braf yn ista i lawr o flaen y teli, heb hidio’r un cythraul na drychiolaeth, â’i wylio. Wel, dyna siom.

Pan o’n i’n ifancach, tenau fy ngên a gwiw fy nhraed, arferwn wylio Red Dwarf o hyd a meddwl bod o’n ffantastig. Ond hyd yn oed ar ôl ceisio fedrwn i fawr godi gwên heb sôn am chwarddiad o’i wylio. A dyma fi’n dod i’r casgliad ei fod o jyst ddim gystal ag o’n i’n ei gofio. Siom. Siom arw.

Ar nodyn hollol wahanol dani’n (wel, fi ac Aaron cariad y Dwd – a pha bwy bynnag arall amwni, dewch chwithau os hoffech) mynd ghost hunting yn fuan gobeithio. Os dwi gormod o bwff i wylio’r fath raglenni ar Sky Anytime yn ganol dydd mae rhywun yn meddwl mai’r prif offer fydd ei angen arnaf pan ddaw’r digwyddiad fydd o leiaf dri phâr o drôns. Argoel, mae ofn ysbrydions arna’ i.

Crynodeb byr o'r hyn a fu

Felly, a hithau’n ddechreuad newydd, efo gwedd newydd ac nid eithriadol ddeniadol i’r blog, fe fyddech yn disgwyl newid yn y cynnwys bid siŵr? Haha, na, rydych chi’n f’adnabod yn rhy dda erbyn hyn. Sut fues i’n diddori fy hun dros anialaf ddeufis y blogsffêr Cymraeg?

Cwpan y Byd oedd y prif beth, fel y gallwch ddisgwyl. Roedd cael Ffrainc a Pharagwai yn swîp y gwaith yn ddigon poenus ond beth oedd waeth oedd perfformiad yr Eidal. Hen bencampwriaeth ddigon ddiflas fuodd hi yn y diwadd dwi’n meddwl, wnes i ddim mwynhau’r pêl-droed fawr ddim – ond roedd gweld y boen ar wyneb ambell Sais yn yr Old Orleans yng Nghaerdydd, a ninnau’r Cymry ar ben ein digon, ar ôl gem yr Almaen yn lafoerus lawen.

Beth arall? Wel, mi ges ddyrchafiad, credwch ai peidio, ac wedi magu blas am Jagerbombs, yr wyf yn mynnu eu hynganu yn gwbl angywir (fel ‘jalapenos’ a ‘ffajitas’ – dwi’n mynd i ddweud y pethau ‘ma fel y mynnaf a’r un ffordd arall). Mi wnes ganu carioci am y trydedd gwaith yn fy mywyd, ac ro’n i’n dda. Mi fedra’ i ganu wyddoch. Ystod leisiol wael sydd gen i, ysywaeth, a chanwr enwog ni fyddaf fyth.

Dwi hefyd yn meddwl fy mod ychydig yn dalach, gwefr os bu un erioed.

Yn wir, ymwelais â Lloegr, gelyn wlad y Cymry lle mae popeth yn ddi-eithriad yn waeth, ddwywaith o fewn wythnos. Unwaith i Fryste, pan gymerwyd awr i’w chyrraedd o Gaerdydd ac awr a hanner i ddod o hyd i’r gwesty (dinas ddryslyd os bu un erioed), ac unwaith eto wedyn i fynd i Gaerdydd o’r Gogs i osgoi’r ŵyl llosgach a wancars genedlaethol yn Llanfair-ym-Muallt. Afraid dweud, dwi dal ddim yn licio Lloegr. Roedd yr ymweliadau y cyntaf i’r wlad ers tua dwy flynedd, ac ni âf yn ôl eto ar frys. Mae unrhyw wlad sydd â phentrefi Ham a Cheddar o fewn chwinciad chwannen i’w gilydd i’w hosgoi.

Dyna grynodeb byr o’r hyn a fu, a dyma fi felly’n ailddechrau go iawn ar y blogio wythnos cyn y Steddfod. Fel un sy’n brofiadol parthed yr hyn bethau, gallwn i ddim fod wedi ailddechrau ar adeg waeth oherwydd bod y nifoeredd sy’n darllen y blog wastad ar ei isaf wythnos y Nadolig ac wythnos y Steddfod Genedlaethol. Wn i ddim a ydw i’n mentro i Flaenau Gwent ai peidio, ond, os bydda i, mi fedrwch chi fetio y bydda i’n blogio amdano!

Aha!

Ddeufis nôl, y tu allan i O’Neills bach yng Nghaerdydd oedd hi, diwrnod gêm Caerdydd a Blackpool. Ro’n i wedi dal lliw haul ofnadwy ac mewn parti rhywun nad oeddwn yn ei nabod, a gwelais Hedd Gwynfor. Beth ddywedais, meddech chwi? Wel, brêc oedd ei angen arnaf o flogio, nid peth parhaol mo’r ymadawiad fyth.

Hah, doeddech chi ddim wirioneddol na fyddwn byth nôl, yr hen bethau bach diniwed? Dwi wedi cael y saib yr oedd ei hangen arnaf, a dwi’n nôl i sefyll yn y bwlch drachefn!

Hwyl fawr bawb!

Dyma ni felly. Roedd hi saith mlynedd yn ôl namyn pythefnos ers i mi ddechrau blogio. Mae’n rhyfedd i mi gofio mai prif bwynt y blogiad hwnnw ar blogcity oedd dweud fy mod wedi llwyddo rhoi fy nhrowsus arnodd y ffordd anghywir. Dwi’m yn meddwl fy mod wedi gwneud hynny ers gwers y diwrnod hwnnw. Dysgish rywbeth, mae’n rhaid!

Ta waeth, yn ddiweddar mae’r awydd i flogio wedi dirwyn i ben. Felly, dyma ni’n sywddogol (er mwyn gwneud iddo swnio’n bwysig) flogiad olaf Blog yr Hogyn o Rachub; mae saith mlynedd yn hen ddigon, ac mae’n amser rhoi Wil i’w wely. Fydda i ddim yn ei ddileu achos mae’n gofnod personol o’m mywyd i dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, a gwaetha’r modd alla i ddim gaddo na fyddaf yn fy ôl ryw bryd os cwyd yr awydd!

Diolch am ddarllen dros y blynyddoedd, ond am y tro o leiaf, hwyl a fflag!