Codi Chanu

Henffych bechaduriaid. Yn rhyfedd ddigon, dwi’n mwynhau arlwy S4C ar y funud. Ar y cyfan dwi’n mwynhau Pen Talar, ddaru mi fwynhau ‘Sgota (er ei fod yn eitha doniol nad oedd yr ‘ychydig dipiau ar goginio’ a addawyd ar y trelars fyth fwy na’u rhoi mewn padall ffrio), mae Gwlad Beirdd yn dda a dwi wedi gwirioni’n lân ar Byw yn Ôl y Llyfr, sydd o bosibl y rhaglen orau i S4C ei chomisiynu eleni, er mai ei recordio sy’n rhaid yn hytrach na’i gwylio’n ‘fyw’.

Ond fe gafwyd blast from the past yr wythnos hon wrth i Codi Canu ddychwelyd. Ro’n i’n ffan enfawr o’r gyfres gyntaf a’r ail, a dwi’n cofio ei bod yn un o’r rhaglenni yr eisteddem gyda’n gilydd yn nhŷ bythol hapus Newport Road i’w gwylio nos Sul. Canu corawl, chewch chi ddim gwell. Dwi wrth fy modd â chôr da. Dydi o ddim wrth fy modd bod y corau modern yn arbennig yn canu bob mathia o bethau; caneuon mewn ieithoedd pell a’r lol dawnsio a symud – ‘sdim angen hynny pan fo i’r Gymraeg gyfoeth di-ben-draw o ganeuon sy’n sgrechian haeddiant eu canu. Mae ‘na flogiad hir a chwerw ar y pwnc hwnnw ym mêr f’esgyrn, dwi’n siŵr.

Yn gryno, ro’n i felly yn falch gweld Codi Canu yn ei ôl, ac mae o ddiddordeb penodol i mi â chôr arbennig Ogwen a’r Cylch yn un o’r rhai sy’n cystadlu. Ew, dim ond ryw ugain oedd ‘di dod i’r ymarfer neithiwr, ac mi o’n i’n siomedig tu hwnt. ‘Swn innau wedi mynd. Mae dal mewn cof y dyddiau da pan myfi a godai canu’r Mochyn Du adeg gemau rygbi. Mae rhan ohonof a hoffai ymuno â chôr ond dwi’n licio canu be dwi’n licio canu, dim beth ddyweda neb arall i mi ei ganu, a dyna ddiwadd y gân. Hah, doniolwch.

Wn i ddim ai’r cyfieithydd yn fy nghalon oedd hyn, ond mi wnaeth un peth drwy’r rhaglen fy ngwylltio, sef yr adroddwr. Wn i ddim faint o weithiau glywish i genedl enwau gwallus ac mi sylwish bob tro – yr gwaethaf am wn i ‘arbenigwraig llwyddiannus’ (dwi’n meddwl mai ‘llwyddiannus’ oedd y gair a ddilynodd ond ta waeth mi dreiglodd yn anghywir), a gwnaed rhywbeth tebyg i ‘wythnos’; y ddau air yn rhai y byddai rhywun yn naturiol wybod mai ‘hon’ ydyn nhw, ac felly bod angen treiglad ar eu hôl.

Ddigwyddodd hyn ambell waith, a phob tro mi es ychydig yn fwy blinedig ar y peth. Ond fel gofynnodd Siân ychydig wythnosau’n ôl am rywbeth tebyg, do’n i ddim yn gwybod ai fi oedd yn bod yn, wel, dan din, ynteu fy mod i’n iawn i feddwl y dylia nhw wedi jyst gwneud yr ymdrech i gael y pethau ‘ma yn iawn. Achos, fel dwi’n dweud, dwi’n licio Codi Canu yn fawr – ond drwy bob hyn a hyn feddwl ‘ffycin gair benywaidd di hwnnw!’ ddaru mi ddim fwynhau cymaint ag y gallwn.

Digon posib mai chill pill sydd ei angen arna i ‘fyd!

Oi, Cysill, naaah!

Y Gwanwyn

Deg o gathod drewllyd

Megis melin wynt,

Naw o gathod sgleiniog

Fel malwen ar ei hynt,

Wyth o gathod cachlyd

Yn pydru ar y maes,

Saith o gathod sarrug

Yn gwnïo dillad llaes,

Chwech o gathod hyfryd

Llyfant hwy ben-glin,

Pump o gathod boliog,

Yn meddwi gyda gwin,

Pedair cath ddireidus,
Selotêp ar drên,
Piso rownd yr ysgol
Fatha dynas hen,
Tair o gathod Waldo
A dwy o’r rheini’n gi,
Sglodion efo halen,
Dyma’r peth i mi.
Dwy gath ddwl yn dawnsio
Megis carreg grych,
Darnau mân ymhobman,
Mwnci, Dafad, Drych.
Un gath fach,
Isho stid,
Yn ddi-waith
A smygu wîd.

Bastad Geirw Dychmygol

Yr wythnos hon dwi wedi cael llu o freuddwydion rhyfedd ond nid oedd â wnelo Nigel Owens dim â breuddwyd ryfedd neithiwr. Dwi’n dweud rhyfedd, ond roedd o’n eithaf arswydus mewn ffordd.

Ro’n i’n gyrru yn fy nghar hen ffasiwn drwy Lanllechid. I’r rhai ohonoch na wyddoch Llanllechid lle anwar, barbaraidd ydyw i’r gogledd o’r Rachub fetropolitaidd, gyfoes sydd ohoni heddiw. Yn sydyn reit mi welais rywbeth o’r car, ar yr ochr chwith, yn y cae, a beth oedd yno ond carw!

Dwi byth wedi gweld carw gwyllt o’r blaen dwi ddim yn meddwl, felly dyna pam stopiais ac edrych arno, efo’i gyrn balch. Ac yntau ddechreuodd edrych arna’ i. Ar fyr o dro daeth ei gyfeillion yno hefyd, ac wrth i mi adael y car, am ba reswm bynnag, ymosodasant arnaf.

Wel, fel y gallwch ddychmygu, ro’n i’n rhedeg o gwmpas y lle yn trio dianc. Mi lwyddais fynd nôl i’r car (ar ôl i un fy hyrddio yn ei erbyn) cyn i’r bwystfilod rheibus droi’r car ar ei ben. Yn y diwadd mi es i mewn i dŷ pobl ddi-hid na phoenasant am fy nghyflwr petrus na’r ffaith bod haid o geirw’n dinistrio Llanllechid.

A oeddwn yn iawn ddechrau’r wythnos i ddiystyru negeseuon isymwybodol breuddwydion? Wel, dyma ddadansoddiad y wefan hon o freuddwyd am geirw:

To see a deer in your dream, symbolizes grace, compassion, gentleness, meekness and natural beauty.

Ateb: oeddwn!

Y Seicig

Cafwyd breuddwyd ryfedd echnos. Euthum i gapal anhysbys, gyda Nain a Mam a’r chwaer, a’r dyfarnwr rygbi, Nigel Owens, oedd y gweinidog gwadd. Roedd ‘na gryn dorf yn y capal ac mi ddechreuodd Nigel ei hannerch, gan fynd ymlaen i bwyntio allan pawb a oedd yn hoyw yn y capal. Nid mewn ffordd gas, ond i ddweud bod Duw yn caru pawb waeth pwy oeddent.

Am ryw reswm mi adewais y capal ac mi es i’r Gadeirlan Babyddol lawr y lôn wrth ymyl Waterstones os dwi’n cofio’n iawn, ac mi oedd gen i lot o ofn ond roeddwn i’n iawn ar ôl setlo a ffendio fy ffordd allan o rywbeth a ymdebygai i grypt o dan y gadeirlan ei hun a mynd i’r addolfan.

Wn i ddim ai rhywbeth sy’n y dŵr ar hyn o bryd ond dwi’n cael lot o freuddwydion am grefydd yn ddiweddar. Rhaid bod rhywbeth yn chwarae ar fy meddwl.

Serch hynny, dydw i ddim yn rhywun sy’n credu bod negeseuon cudd neu isymwybodol neu hyd yn oed oruchnaturiol i freuddwydion. Ond flynyddoedd nôl a minnau dal yn ‘rysgol mi ges freuddwyd fy mod yn darllen y Star ac mewn blwch bach fe’i nodwyd bod Paragwai wedi curo Brasil o ddwy gôl i un, a hynny am y tro cyntaf ers rhywbeth gwirion fel chwarter canrif. A’r wythnos nesa fe ddigwyddodd hynny, ac mi a’i darllennais mewn blwch bach yng nghefn y Daily Star. Anodd gen i ddiystyru hynny fel cyd-ddigwyddiad, pa beth bynnag arall ydoedd. Ro’n i’n siŵr fy mod i’n seicig am ‘chydig.

A dweud y gwir, dwi’n hoff o feddwl bod gen i agwedd ddigon iach at y pethau seicig ‘ma, fel popeth arall, sef meddwl agored ond amheugar, sef i bob pwrpas credu nad ydi rhywbeth yn wir ond yn fodlon iawn newid fy meddwl am y peth – dyna ddaru ddigwydd i mi efo crefydd, wedi’r cwbl. Yn bersonol, dwi ddim wirioneddol yn credu bod gan bobl ddawn seicig, nac y gallant weld i’r dyfodol neu i fêr yr esgyrn – nid fel yr honna’r sipsiwn efo’i peli crisial a’u dail te. W, na, tai’m i’w trysio y nhw yn de.

Ond nid dweud ydw i mai twyllo maen nhw chwaith (pobl seicig yn gyffredinol de). Dwi’n meddwl bod lot o bobl seicig yn bobl â greddf hynod ond eu bod yn dehongli’r reddf honno fel pŵer seicig. Dyna fy marn bwysig, ddi-sigl i ar y mater, oni fy mhrofir fel arall. A sut bynnag, dwi wedi cael digon o freuddwydion am y dyfodol nas gwireddwyd. Ro’n i’n fod i farw pan o’n i’n 23 oed, er enghraifft.

Dwi ddim, gyda llaw, sy’n profi nad seicig mohonof ... diolch byth.

Jagerbombs

Fi ydi’r math o berson y mae’r gwleidyddion yn troi yn eu herbyn pan ddaw at alcohol. Dwi’n yfed nes fy mod nid chwarter call gan chwydu a phiso yng Nghaerdydd benbaladr ac fel arfer yn llwyddo anafu fy hun yn y broses. A dim uffar ots gen i be mae neb yn ei feddwl o hynny, heblaw Mam. Roedd y teulu draw yr wythnos gynt. Mae gen i y nesaf peth i ddeuddeg pâr o jîns gyda’r rhan fwyaf helaeth ohonynt â thyllau lle mae’r penna gliniau.

“You’ve been drunk and falling around haven’t you?” gofynnodd Mam. Mae Mam yn gwybod bod ei mab annwyl yn hoffi yfed ac yn yfed mwy na’i siâr ond mi fyddai’n cael eithaf hartan o wybod union ofnadwyedd ei fisdimanyrs. Fedra i ddim yfed digon i lorio eliffant ond mi fedra i’n sicr yfed digon i lorio fy hun, megis y tyllau.

“No I haven’t,” medda fi’n fy ôl.

“Well what else have you been doing on your knees?” gofynnodd hithau eto. Roedd fy niffyg ateb yn awgrymu gwaeth na meddwi, ond â minnau mewn twll gaeais fy ngheg bryd hynny. Gwell iddi feddwl pa beth y mynn na gwybod mai hanner lladd ei hun bob penwythnos a wna.

Y Jagerbombs sy’n mynd â’m bryd ar hyn o bryd. Mi ddywedish hynny ambell fis yn ôl wrthoch chi. Roedd hynny’n cyfeirio’n ôl at y noson gollodd Caerdydd y gêm ail-gyfle i fynd i’r Uwchgynghrair. A ninnau’n flinedig mi ges i, Haydn, Rhys a Ceren dair rownd yr un ohonynt, sy’n gyfanswm o ddeuddeg yr un, y noson honno, ac roeddem o hyd yn rhyfeddol sobor o ystyried. Er, ‘does fawr gwaeth deimlad na bod yn eich gwely am dri y bore, yn flinedig uffernol, â’ch llygaid yn rowlio o gwmpas yr ystafell yn llwyr agored gan weddïo am gwsg ar ôl cymaint o Red Bull.

Erbyn hyn, mae Jagerbombs wedi dod yn rhan ddefodol o noson allan. ‘Sdim angen i mi ddweud mai meddwi rhywun mwy ydi’r prif nod o’u prynu ond gan ddweud hynny maen nhw’n rhoi eithaf cic yn din i rywun os dachi’n fflagio. Y broblem fwya’ ydi’r blas a gaiff rhywun yn ei geg drannoeth, ma’n afiach.

Bydd Mam yn meddu ar yr agwedd nad ydi gwario ar alcohol a sgîl-effeithiau hynny, o wneud twat o dy hun yn y Model Inn i ddisgyn dros y lle a cholli hanner dy ên i’r pen mawr erchyll anorfod, yn werth y drafferth. Dwi’n anghytuno. Mae o. Bob blydi tro.

Newyddion da o Wynedd

Ro'n i mewn tymer digon drwg bora 'ma rhwng y gwynt a'r glaw, ond mi gododd yr ysbryd yn o handi o weld bod Plaid Cymru wedi trechu Llais Gwynedd yn ward Bowydd a Rhiw ym Meirionnydd draw.

Llongyfarchiadau mawr i Paul Thomas, a gobeithio bod terfyn ffycin Llais Gwynedd gam yn nes!

Arolwg barn

Ddim yn newyddion da i Blaid Cymru, yn ôl arolwg diweddaraf YouGov. Siomedig iawn am wn i, ond fydd yn ddiddorol gweld cefnogwyr y Blaid yn ceisio ei sbinio ... neu ei anwybyddu!

(Ro'n i am 'sgwennu mwy na jyst hynny ond i fod yn onast efo chi dwi mewn hen dymer blin heddiw)