Ddim y peth gorau i glywed ar ddiwrnod eich priodas

Cinio Sul sydd ar y ffordd felly bu’n rhaid nôl fy nhaid, neu Grandad, o dŷ Nain i ddod i Rachub draw. Soniodd fymryn am Nain, wastad yn un gwyllt. Yn ei ôl o, ar ddiwrnod ei briodas â Nain, mi drodd ei dad yng nghyfraith newydd ato, a dweud heb fymryn o goeg:

“Thank God Ken, that’s the worst of the lot out of the way!”

Barn agored ar S4C

Cynhelir noson gwylwyr gan S4C nos Lun, a ddarlledir yn fyw am 20:25. Buaswn yn awgrymu i bawb â barn ei mynegi, a gallwch wneud hynny yma. Newydd fy nharo y mae'n bersonol y gallwn i bob pwrpas golli'r sianel genedlaethol. Er gwaethaf ei ffaeleddau lu, pe deuai'r awr honno bydd yn ergyd drom ac o bosibl ddinistriol i'r Gymraeg.

Dwi wedi cyflwyno sylwadau, a hoffwn eu rhannu â chwi.

Hoffwn fynegi fy mod o’r farn bod arlwy S4C ar hyn o bryd yn gryf iawn ac fy mod yn ei mwynhau’n arw. Mae rhaglenni fel Pen Talar, Byw yn Ôl y Llyfr, Gwlad Beirdd a ‘Sgota wedi bod yn rhaglenni rwy’n eu gwylio’n rheolaidd yn ddiweddar; rhaglenni da o safon a ddylai fod yn destun balchder i’r sianel.

Ond y tu hwnt i ambell raglen gall arlwy’r sianel fod yn ailadroddus. Deallaf fod hyd yn oed yn awr gyfyngiadau ariannol ond mae cael Pobol y Cwm, er enghraifft, bum gwaith yr wythnos yn ddiflas ac yn gwneud i’r mwyafrif osgoi gwylio, ac mae tueddiad anffodus i ddefnyddio’r un hen wynebau ar gyfer yr un hen math o raglenni. Hefyd, problem ddiweddar yw bod enwau rhaglenni yn anatyniadol iawn, nid yw e.e. ‘Cyngerdd’ neu ‘Sioe’r Tŷ’ wir yn enwau gafaelgar nac ysbrydoledig.

Mae’n destun tristwch bod nifer o bobl heb godi llais dros y Sianel, ond mae rheswm penodol dros hyn. Y canfyddiad cyffredinol yw bod S4C bellach wedi’i rheoli gan glîc Caerdydd-ganolog hunanfodlon a hunanbwysig nad yw byth yn gwrando ar bryderon y gwylwyr cyffredin, ac sy’n diystyru unrhyw feirniadaeth hyd dirmyg. Mae arnaf ofn fy mod yn cytuno â’r farn hon – a phe câi fy marn ei chyfleu i’r bobl hyn mai anghytuno’n ddiystyriol y gwnânt; a pha syndod? Yr un hen stori ers blynyddoedd. Hyn, yn fwy na safon rhaglenni, sydd wedi dadrithio cymaint o’n sianel.

Erfyniaf arnynt i newid hyn, er lles y Gymraeg ac nid eu gyrfaoedd, ac am unwaith wrando ar feirniadaeth.

Newyddion teuluol

Fydd gennych chi fawr ddiddordeb yn hyn ond roedd cyrraedd adra neithiwr a chlywed newyddion y teulu yn torri 'nghalon. Mae nhw'n dwpsod.

Disgynnodd y chwaer dros fwrdd gan anafu ei hun
Disgynnodd Mam dros hwfer a thynnu'i chlun
Roedd Dad yn tocio coedan a chan dorri brigyn mawr tew uwch ei ben disgynnodd arno ac mae ganddo graith ar ei dalcen

Dylwn i 'di aros yn Grangetown.

Hirdaith y Pizza Cwt

Yn y bôn dwi’n unigolyn hynod lwythol; mi godaf fy maner a’i hamddiffyn yn ddi-baid yn wyneb tymestloedd byd. Un ddadl a gafwyd yn ddiweddar oedd Family Guy v. South Park, ac mi lynais wrth South Park yr holl ffordd achos bod South Park yn wych y tu hwnt i bob dim y gall Family Guy ei gynnig, sy ddim lot yn fy marn i. Yn y lleiafrif yr oeddwn bryd hynny, ond y lleiafrif cyfiawn, wrth gwrs. Mae pawb, yn eu hanfod, naill ai’n licio South Park neu Family Guy, heblaw am Rhys sy’n gwylio’r un.

Ceir dwy ysgol o feddwl hefyd ar bizzas. Mae gennych garfan y Dominos a’r garfan Pizza Hut fel rheol, hynny o dynnu siops pizzas lleol o’r ddadl. Rhaid i mi fan hyn fynegi fy nghasineb o Dominos. Hen bethau tila ydyn nhw. O’u tynnu o’r bocs mi foesymgrymant resynus a’r topin ddisgynna lawr. Oerant yn gyflym canys bod iddynt ddiffyg sylwedd, a nid da mo arlwy’r cynhwysion a gynigir. Cadarn yw pizza’r cwt, saif yn falch sylweddus gan ddod â dŵr i’r dannedd yn fôr o gaws a mynydd o fara. Byddaf, mi fyddaf yn hoffi Pizza Hut.

Ond mae Pizza Hut yn ddrud, felly roedd llawenydd mawr yn Stryd Machen o weld cwponau yn dod drwy’r blwch llythyrau. Unrhyw bizza am £8.99! Wel, punt ychwanegol am y dîp pan ond pa beth bunt am hoff drît y gŵr sengl? Ro’n i ‘di bwyta’n iach weddill yr wythnos, a ddim mwynhau achos dwi ddim yn licio bwyd iach a dwi’m yn edrych na theimlo gwell o’i gael beth bynnag, a meddaf i’n hun fy mod yn haeddu pizza pe hwfrid y tŷ. Camarweiniol oedd hyn, a minnau wedi gwario’r nesaf beth i ddau gan punt y penwythnos diwethaf, gan dorri’r record flaenorol yn deilchion mân. Haeddiant nid a oedd yn hawl.

Ffoniais, glafoeriais, gyrrais. W, am anrheg fach lawen a oedd o’m blaen! Wrth gwrs, mi gymrais yn ganiataol mai’r Pizza Hut agosaf anfonodd y daleb, felly mi es i nôl petrol yn hamddenol drahaus cyn cyrraedd. Yr un anghywir ydoedd. e’m cyfeiriwyd i’r llall yn y Bae. Siŵr mai’r un yma gynigiodd y daleb. Naci. Felly ar ôl sgwrs, hynod anghyfforddus, mi ddadansoddwyd mai Pizza Hut Treganna oedd yr un cywir.

Mi bwdais gan feddwl “dwi heb dalu so dwi’m am fynd” ond wrth Tesco bach Grangetown mi ddywedish i mi fy hun “mae hyn wedi cymryd mwy na’r amser dynodedig, a dwi’n benderfynol o gwblhau’r genhadaeth bitsarïol”. Felly mi yrrais yn sarrug ddigon i Dreganna i nôl fy mhizza oer, fy mhen yn dynn iawn yn fy mhlu.

Erbyn i mi grraedd adra roedd ‘na hanner can munud wedi heibio ers yr alwad gychwynnol. Felly mi eisteddais fel brechdan o flaen y teledu yn bwyta fy mhizza lledboeth. Ta waeth, meddwn i, mae o dal yn well na ffwcin Dominos.

Codi Chanu

Henffych bechaduriaid. Yn rhyfedd ddigon, dwi’n mwynhau arlwy S4C ar y funud. Ar y cyfan dwi’n mwynhau Pen Talar, ddaru mi fwynhau ‘Sgota (er ei fod yn eitha doniol nad oedd yr ‘ychydig dipiau ar goginio’ a addawyd ar y trelars fyth fwy na’u rhoi mewn padall ffrio), mae Gwlad Beirdd yn dda a dwi wedi gwirioni’n lân ar Byw yn Ôl y Llyfr, sydd o bosibl y rhaglen orau i S4C ei chomisiynu eleni, er mai ei recordio sy’n rhaid yn hytrach na’i gwylio’n ‘fyw’.

Ond fe gafwyd blast from the past yr wythnos hon wrth i Codi Canu ddychwelyd. Ro’n i’n ffan enfawr o’r gyfres gyntaf a’r ail, a dwi’n cofio ei bod yn un o’r rhaglenni yr eisteddem gyda’n gilydd yn nhŷ bythol hapus Newport Road i’w gwylio nos Sul. Canu corawl, chewch chi ddim gwell. Dwi wrth fy modd â chôr da. Dydi o ddim wrth fy modd bod y corau modern yn arbennig yn canu bob mathia o bethau; caneuon mewn ieithoedd pell a’r lol dawnsio a symud – ‘sdim angen hynny pan fo i’r Gymraeg gyfoeth di-ben-draw o ganeuon sy’n sgrechian haeddiant eu canu. Mae ‘na flogiad hir a chwerw ar y pwnc hwnnw ym mêr f’esgyrn, dwi’n siŵr.

Yn gryno, ro’n i felly yn falch gweld Codi Canu yn ei ôl, ac mae o ddiddordeb penodol i mi â chôr arbennig Ogwen a’r Cylch yn un o’r rhai sy’n cystadlu. Ew, dim ond ryw ugain oedd ‘di dod i’r ymarfer neithiwr, ac mi o’n i’n siomedig tu hwnt. ‘Swn innau wedi mynd. Mae dal mewn cof y dyddiau da pan myfi a godai canu’r Mochyn Du adeg gemau rygbi. Mae rhan ohonof a hoffai ymuno â chôr ond dwi’n licio canu be dwi’n licio canu, dim beth ddyweda neb arall i mi ei ganu, a dyna ddiwadd y gân. Hah, doniolwch.

Wn i ddim ai’r cyfieithydd yn fy nghalon oedd hyn, ond mi wnaeth un peth drwy’r rhaglen fy ngwylltio, sef yr adroddwr. Wn i ddim faint o weithiau glywish i genedl enwau gwallus ac mi sylwish bob tro – yr gwaethaf am wn i ‘arbenigwraig llwyddiannus’ (dwi’n meddwl mai ‘llwyddiannus’ oedd y gair a ddilynodd ond ta waeth mi dreiglodd yn anghywir), a gwnaed rhywbeth tebyg i ‘wythnos’; y ddau air yn rhai y byddai rhywun yn naturiol wybod mai ‘hon’ ydyn nhw, ac felly bod angen treiglad ar eu hôl.

Ddigwyddodd hyn ambell waith, a phob tro mi es ychydig yn fwy blinedig ar y peth. Ond fel gofynnodd Siân ychydig wythnosau’n ôl am rywbeth tebyg, do’n i ddim yn gwybod ai fi oedd yn bod yn, wel, dan din, ynteu fy mod i’n iawn i feddwl y dylia nhw wedi jyst gwneud yr ymdrech i gael y pethau ‘ma yn iawn. Achos, fel dwi’n dweud, dwi’n licio Codi Canu yn fawr – ond drwy bob hyn a hyn feddwl ‘ffycin gair benywaidd di hwnnw!’ ddaru mi ddim fwynhau cymaint ag y gallwn.

Digon posib mai chill pill sydd ei angen arna i ‘fyd!

Oi, Cysill, naaah!

Y Gwanwyn

Deg o gathod drewllyd

Megis melin wynt,

Naw o gathod sgleiniog

Fel malwen ar ei hynt,

Wyth o gathod cachlyd

Yn pydru ar y maes,

Saith o gathod sarrug

Yn gwnïo dillad llaes,

Chwech o gathod hyfryd

Llyfant hwy ben-glin,

Pump o gathod boliog,

Yn meddwi gyda gwin,

Pedair cath ddireidus,
Selotêp ar drên,
Piso rownd yr ysgol
Fatha dynas hen,
Tair o gathod Waldo
A dwy o’r rheini’n gi,
Sglodion efo halen,
Dyma’r peth i mi.
Dwy gath ddwl yn dawnsio
Megis carreg grych,
Darnau mân ymhobman,
Mwnci, Dafad, Drych.
Un gath fach,
Isho stid,
Yn ddi-waith
A smygu wîd.

Bastad Geirw Dychmygol

Yr wythnos hon dwi wedi cael llu o freuddwydion rhyfedd ond nid oedd â wnelo Nigel Owens dim â breuddwyd ryfedd neithiwr. Dwi’n dweud rhyfedd, ond roedd o’n eithaf arswydus mewn ffordd.

Ro’n i’n gyrru yn fy nghar hen ffasiwn drwy Lanllechid. I’r rhai ohonoch na wyddoch Llanllechid lle anwar, barbaraidd ydyw i’r gogledd o’r Rachub fetropolitaidd, gyfoes sydd ohoni heddiw. Yn sydyn reit mi welais rywbeth o’r car, ar yr ochr chwith, yn y cae, a beth oedd yno ond carw!

Dwi byth wedi gweld carw gwyllt o’r blaen dwi ddim yn meddwl, felly dyna pam stopiais ac edrych arno, efo’i gyrn balch. Ac yntau ddechreuodd edrych arna’ i. Ar fyr o dro daeth ei gyfeillion yno hefyd, ac wrth i mi adael y car, am ba reswm bynnag, ymosodasant arnaf.

Wel, fel y gallwch ddychmygu, ro’n i’n rhedeg o gwmpas y lle yn trio dianc. Mi lwyddais fynd nôl i’r car (ar ôl i un fy hyrddio yn ei erbyn) cyn i’r bwystfilod rheibus droi’r car ar ei ben. Yn y diwadd mi es i mewn i dŷ pobl ddi-hid na phoenasant am fy nghyflwr petrus na’r ffaith bod haid o geirw’n dinistrio Llanllechid.

A oeddwn yn iawn ddechrau’r wythnos i ddiystyru negeseuon isymwybodol breuddwydion? Wel, dyma ddadansoddiad y wefan hon o freuddwyd am geirw:

To see a deer in your dream, symbolizes grace, compassion, gentleness, meekness and natural beauty.

Ateb: oeddwn!