Gwgl Translate

Tystiolaeth gadarn bod angen cyfieithwyr dynol arnom o hyd...

Anghywir, Arwel Ellis Owen!

“Mae’r awdurdod wedi rhoi cyfarwyddyd clir i mi eu bod nhw yn rhoi’r flaenoriaeth i safonau yn hytrach na niferoedd”

Dyma eiriau Arwel Ellis Owen, Prif Weithredwr dros dro S4C. Ac mae Arwel Ellis Owen, yn fy marn i, yn anghywir – os nad dim ond am wrando ar John Walter Jones!

Dylai safonau fod yn bwysig i S4C, ond nid safon ydi’r prif broblem. Rhaid bod yn onest fan hyn, y rheswm bod Llywodraeth Lloegr yn gallu pigo ar S4C ydi achos bod nifer y gwylwyr yn rhy isel, nid oherwydd bod y rhaglenni’n crap (a dwi wedi dweud nad ydw i o’r farn eu bod nhw’n ddiweddar gan fwyaf). Beth sydd ei angen ar S4C ydi rhaglenni poblogaidd, dim mwy na llai, ac fel y gwelir o bob sianel arall dydi rhaglen o safon ddim o reidrwydd yn rhaglen boblogaidd ... y gwir plaen ydi mai i’r gwrthwyneb sy’n wir yn aml!

Mae gan y Sianel ei henghraifft ei hun o hyn ar ffurf Pobol y Cwm – opera sebon canol-y-ffordd ydyw, does ‘na ddim byd sbeshal amdani yn y lleiaf, ond hi ydi’r unig raglen (heblaw am chwaraeon) a all ddenu dros 100,000 o wylwyr yn ddigon cyson. Prin fod gweddill rhaglenni S4C yn denu hanner hynny – a phrin fod y gair ‘safon’ yn cael ei gysylltu’n aml â Phobol y Cwm!

Rhaglenni poblogaidd, nid rhaglenni o safon, sydd eu hangen fwyaf ar y Sianel. Bydd rhai yn anghytuno â hynny, ond o ystyried y peth, mae’n bosibl bod S4C wedi bod yn canolbwyntio ar ‘safon’ ar draul ‘poblogrwydd’ ers rhy hir bellach – yn ceisio efelychu sianel megis BBC4 yn ormod yn hytrach na BBC2, ddywedwn ni – ac efallai bod hynny’n arwydd o’r gor-barchusrwydd dosbarth canol sydd wedi dadrithio pobl gyffredin dros y ddegawd ddiwethaf.

Dwi ddim isio bod yn anadeiladol o feirniadol fan hyn, dim ond taflu syniadau – dwi ddim isio ildio i’r garfan o bobl sy’n meddwl ei fod o’n ‘cŵl’ i beidio â gwylio S4C a hynny jyst er mwyn ymddangos yn wrthsefydliadol (tyfwch fyny!) na’r garfan fechan sydd fel petaent yn ymhyfrydu yn nirywiad y Sianel. Ond mae geiriau Arwel Ellis Owen yn fy marn i wrth wraidd yr hyn sydd o’i le efo’r Sianel ac wrth wraidd yr hyn sydd angen ei newid.

Y Teulu Anifeilaidd

Yn gyffredinol, ‘sgen i ddim mynadd â phobl nad ydynt yn hoffi anifeiliaid. Pe bawn yn cyfarfod rhywun am y tro cyntaf ac yn cael gwybod nad ydynt yn licio anifeiliaid byddai’r argraff gyntaf a grëwyd arnaf yn un wael. Gwell hyd yn oed pobl cathod na phobl sy’n casáu’r cyfan ohonynt – yn wir, mi fedraf i, sy ddim yn licio cathod, wneud yn iawn efo nhw, y rhai sy’n dangos parch, de. Er, mi fynnaf hyd f’angau bod y ddynas cath-yn-bin y peth doniolaf i mi ei weld er cyn co’.

Lleiafrif ydi’r bobl hyn, wrth gwrs – dwi’n meddwl o bawb dwi’n eu hadnabod mai dim ond Rhys a Ceren sy’n casáu anifeiliaid, er mi fytant rai. Yn gyffredinol, mae fy nheulu i yn bobl anifeiliaid. Mae gen i a Mam yn benodol hoffter mawr at y rhan fwyaf o greaduriaid Duw, a chŵn yn arbennig. Mae hyd yn oed y chwaer, rhwng ymbincio a sôn am faint mai’n mwynhau bwyta llysiau, yn hoffi anifeiliaid ar y cyfan. Er mi gwynodd pan fu ganddi gwningen ei bod yn caru ei brawd yn fwy na hi.

Y prif rwystr i ni gael anifeiliaid oedd Dad. Gwrthwynebai Betty a Blodwen (ac yn ddiweddarach Sioned) y chwïaid, a fawr hoffter ganddo at y gwningen ychwaith, ac er y cwyno gan bawb, Mam grochaf, i gael ci, gwrthwynebiad Dad rwystrodd aelod newydd rhag dyfod i’r cartref. I’r fath raddau y bu iddo ddatgan ‘fi neu gi’ untro – gwn pa un fyddai’n well gan Mam rŵan.

Ond, fel gyda phawb nad ydynt yn licio creaduriaid, dydi anifeiliaid ddim yn rhyw gymryd at Dad chwaith. Mae ‘na reddf ryfedd gan anifeiliaid efo’r fath bethau. Dwi’n meddwl eu bod nhw’n meddwl bod Dad ‘mbach o wancar. Dechreuodd y cyfan mi dybiaf pan ganlynasai Mam a Dad gyntaf a Mam yn berchen ar gi Alsatian mawr o’r enw Amber a chwyrnai ar Dad bob tro y ceisiai ddod yn agos at Mam.

Ond sioc ddisgwyliodd yr Hogyn ar ei ymweliad diweddaraf adref. Ffrind ar ffurf cath fechan sydd gan Dad. Mi ddaw o rywle yn Nhyddyn Canol a welsoch chi rioed ffasiwn beth. Nid yn unig y bydd Dad, gan grwmach a llusgo’i draed fel yr hen ŵr nad ydyw eto, yn rhoi sylw mawr i’r gath (a’i galw yn ‘kitty’ ... kitty myn uffarn!), mae’r gath hithau wedi cymryd at Dad. Big time. Pan fydd nyni garwyr anifeiliaid i gyd yn yr ardd, gan amlaf yn bwydo Guto a Wil y merlod gwyllt, Dad aiff â sylw’r gath, a’r gath sylw Dad. I rywun a fagwyd yng nghwmni’r dyn, mae’r peth yn rhyfeddod.

A chan hynny mae’n dal i rwgnach wrth Mam, “you’re not getting a dog yeah”.

Ddim y peth gorau i glywed ar ddiwrnod eich priodas

Cinio Sul sydd ar y ffordd felly bu’n rhaid nôl fy nhaid, neu Grandad, o dŷ Nain i ddod i Rachub draw. Soniodd fymryn am Nain, wastad yn un gwyllt. Yn ei ôl o, ar ddiwrnod ei briodas â Nain, mi drodd ei dad yng nghyfraith newydd ato, a dweud heb fymryn o goeg:

“Thank God Ken, that’s the worst of the lot out of the way!”

Barn agored ar S4C

Cynhelir noson gwylwyr gan S4C nos Lun, a ddarlledir yn fyw am 20:25. Buaswn yn awgrymu i bawb â barn ei mynegi, a gallwch wneud hynny yma. Newydd fy nharo y mae'n bersonol y gallwn i bob pwrpas golli'r sianel genedlaethol. Er gwaethaf ei ffaeleddau lu, pe deuai'r awr honno bydd yn ergyd drom ac o bosibl ddinistriol i'r Gymraeg.

Dwi wedi cyflwyno sylwadau, a hoffwn eu rhannu â chwi.

Hoffwn fynegi fy mod o’r farn bod arlwy S4C ar hyn o bryd yn gryf iawn ac fy mod yn ei mwynhau’n arw. Mae rhaglenni fel Pen Talar, Byw yn Ôl y Llyfr, Gwlad Beirdd a ‘Sgota wedi bod yn rhaglenni rwy’n eu gwylio’n rheolaidd yn ddiweddar; rhaglenni da o safon a ddylai fod yn destun balchder i’r sianel.

Ond y tu hwnt i ambell raglen gall arlwy’r sianel fod yn ailadroddus. Deallaf fod hyd yn oed yn awr gyfyngiadau ariannol ond mae cael Pobol y Cwm, er enghraifft, bum gwaith yr wythnos yn ddiflas ac yn gwneud i’r mwyafrif osgoi gwylio, ac mae tueddiad anffodus i ddefnyddio’r un hen wynebau ar gyfer yr un hen math o raglenni. Hefyd, problem ddiweddar yw bod enwau rhaglenni yn anatyniadol iawn, nid yw e.e. ‘Cyngerdd’ neu ‘Sioe’r Tŷ’ wir yn enwau gafaelgar nac ysbrydoledig.

Mae’n destun tristwch bod nifer o bobl heb godi llais dros y Sianel, ond mae rheswm penodol dros hyn. Y canfyddiad cyffredinol yw bod S4C bellach wedi’i rheoli gan glîc Caerdydd-ganolog hunanfodlon a hunanbwysig nad yw byth yn gwrando ar bryderon y gwylwyr cyffredin, ac sy’n diystyru unrhyw feirniadaeth hyd dirmyg. Mae arnaf ofn fy mod yn cytuno â’r farn hon – a phe câi fy marn ei chyfleu i’r bobl hyn mai anghytuno’n ddiystyriol y gwnânt; a pha syndod? Yr un hen stori ers blynyddoedd. Hyn, yn fwy na safon rhaglenni, sydd wedi dadrithio cymaint o’n sianel.

Erfyniaf arnynt i newid hyn, er lles y Gymraeg ac nid eu gyrfaoedd, ac am unwaith wrando ar feirniadaeth.

Newyddion teuluol

Fydd gennych chi fawr ddiddordeb yn hyn ond roedd cyrraedd adra neithiwr a chlywed newyddion y teulu yn torri 'nghalon. Mae nhw'n dwpsod.

Disgynnodd y chwaer dros fwrdd gan anafu ei hun
Disgynnodd Mam dros hwfer a thynnu'i chlun
Roedd Dad yn tocio coedan a chan dorri brigyn mawr tew uwch ei ben disgynnodd arno ac mae ganddo graith ar ei dalcen

Dylwn i 'di aros yn Grangetown.

Hirdaith y Pizza Cwt

Yn y bôn dwi’n unigolyn hynod lwythol; mi godaf fy maner a’i hamddiffyn yn ddi-baid yn wyneb tymestloedd byd. Un ddadl a gafwyd yn ddiweddar oedd Family Guy v. South Park, ac mi lynais wrth South Park yr holl ffordd achos bod South Park yn wych y tu hwnt i bob dim y gall Family Guy ei gynnig, sy ddim lot yn fy marn i. Yn y lleiafrif yr oeddwn bryd hynny, ond y lleiafrif cyfiawn, wrth gwrs. Mae pawb, yn eu hanfod, naill ai’n licio South Park neu Family Guy, heblaw am Rhys sy’n gwylio’r un.

Ceir dwy ysgol o feddwl hefyd ar bizzas. Mae gennych garfan y Dominos a’r garfan Pizza Hut fel rheol, hynny o dynnu siops pizzas lleol o’r ddadl. Rhaid i mi fan hyn fynegi fy nghasineb o Dominos. Hen bethau tila ydyn nhw. O’u tynnu o’r bocs mi foesymgrymant resynus a’r topin ddisgynna lawr. Oerant yn gyflym canys bod iddynt ddiffyg sylwedd, a nid da mo arlwy’r cynhwysion a gynigir. Cadarn yw pizza’r cwt, saif yn falch sylweddus gan ddod â dŵr i’r dannedd yn fôr o gaws a mynydd o fara. Byddaf, mi fyddaf yn hoffi Pizza Hut.

Ond mae Pizza Hut yn ddrud, felly roedd llawenydd mawr yn Stryd Machen o weld cwponau yn dod drwy’r blwch llythyrau. Unrhyw bizza am £8.99! Wel, punt ychwanegol am y dîp pan ond pa beth bunt am hoff drît y gŵr sengl? Ro’n i ‘di bwyta’n iach weddill yr wythnos, a ddim mwynhau achos dwi ddim yn licio bwyd iach a dwi’m yn edrych na theimlo gwell o’i gael beth bynnag, a meddaf i’n hun fy mod yn haeddu pizza pe hwfrid y tŷ. Camarweiniol oedd hyn, a minnau wedi gwario’r nesaf beth i ddau gan punt y penwythnos diwethaf, gan dorri’r record flaenorol yn deilchion mân. Haeddiant nid a oedd yn hawl.

Ffoniais, glafoeriais, gyrrais. W, am anrheg fach lawen a oedd o’m blaen! Wrth gwrs, mi gymrais yn ganiataol mai’r Pizza Hut agosaf anfonodd y daleb, felly mi es i nôl petrol yn hamddenol drahaus cyn cyrraedd. Yr un anghywir ydoedd. e’m cyfeiriwyd i’r llall yn y Bae. Siŵr mai’r un yma gynigiodd y daleb. Naci. Felly ar ôl sgwrs, hynod anghyfforddus, mi ddadansoddwyd mai Pizza Hut Treganna oedd yr un cywir.

Mi bwdais gan feddwl “dwi heb dalu so dwi’m am fynd” ond wrth Tesco bach Grangetown mi ddywedish i mi fy hun “mae hyn wedi cymryd mwy na’r amser dynodedig, a dwi’n benderfynol o gwblhau’r genhadaeth bitsarïol”. Felly mi yrrais yn sarrug ddigon i Dreganna i nôl fy mhizza oer, fy mhen yn dynn iawn yn fy mhlu.

Erbyn i mi grraedd adra roedd ‘na hanner can munud wedi heibio ers yr alwad gychwynnol. Felly mi eisteddais fel brechdan o flaen y teledu yn bwyta fy mhizza lledboeth. Ta waeth, meddwn i, mae o dal yn well na ffwcin Dominos.

Codi Chanu

Henffych bechaduriaid. Yn rhyfedd ddigon, dwi’n mwynhau arlwy S4C ar y funud. Ar y cyfan dwi’n mwynhau Pen Talar, ddaru mi fwynhau ‘Sgota (er ei fod yn eitha doniol nad oedd yr ‘ychydig dipiau ar goginio’ a addawyd ar y trelars fyth fwy na’u rhoi mewn padall ffrio), mae Gwlad Beirdd yn dda a dwi wedi gwirioni’n lân ar Byw yn Ôl y Llyfr, sydd o bosibl y rhaglen orau i S4C ei chomisiynu eleni, er mai ei recordio sy’n rhaid yn hytrach na’i gwylio’n ‘fyw’.

Ond fe gafwyd blast from the past yr wythnos hon wrth i Codi Canu ddychwelyd. Ro’n i’n ffan enfawr o’r gyfres gyntaf a’r ail, a dwi’n cofio ei bod yn un o’r rhaglenni yr eisteddem gyda’n gilydd yn nhŷ bythol hapus Newport Road i’w gwylio nos Sul. Canu corawl, chewch chi ddim gwell. Dwi wrth fy modd â chôr da. Dydi o ddim wrth fy modd bod y corau modern yn arbennig yn canu bob mathia o bethau; caneuon mewn ieithoedd pell a’r lol dawnsio a symud – ‘sdim angen hynny pan fo i’r Gymraeg gyfoeth di-ben-draw o ganeuon sy’n sgrechian haeddiant eu canu. Mae ‘na flogiad hir a chwerw ar y pwnc hwnnw ym mêr f’esgyrn, dwi’n siŵr.

Yn gryno, ro’n i felly yn falch gweld Codi Canu yn ei ôl, ac mae o ddiddordeb penodol i mi â chôr arbennig Ogwen a’r Cylch yn un o’r rhai sy’n cystadlu. Ew, dim ond ryw ugain oedd ‘di dod i’r ymarfer neithiwr, ac mi o’n i’n siomedig tu hwnt. ‘Swn innau wedi mynd. Mae dal mewn cof y dyddiau da pan myfi a godai canu’r Mochyn Du adeg gemau rygbi. Mae rhan ohonof a hoffai ymuno â chôr ond dwi’n licio canu be dwi’n licio canu, dim beth ddyweda neb arall i mi ei ganu, a dyna ddiwadd y gân. Hah, doniolwch.

Wn i ddim ai’r cyfieithydd yn fy nghalon oedd hyn, ond mi wnaeth un peth drwy’r rhaglen fy ngwylltio, sef yr adroddwr. Wn i ddim faint o weithiau glywish i genedl enwau gwallus ac mi sylwish bob tro – yr gwaethaf am wn i ‘arbenigwraig llwyddiannus’ (dwi’n meddwl mai ‘llwyddiannus’ oedd y gair a ddilynodd ond ta waeth mi dreiglodd yn anghywir), a gwnaed rhywbeth tebyg i ‘wythnos’; y ddau air yn rhai y byddai rhywun yn naturiol wybod mai ‘hon’ ydyn nhw, ac felly bod angen treiglad ar eu hôl.

Ddigwyddodd hyn ambell waith, a phob tro mi es ychydig yn fwy blinedig ar y peth. Ond fel gofynnodd Siân ychydig wythnosau’n ôl am rywbeth tebyg, do’n i ddim yn gwybod ai fi oedd yn bod yn, wel, dan din, ynteu fy mod i’n iawn i feddwl y dylia nhw wedi jyst gwneud yr ymdrech i gael y pethau ‘ma yn iawn. Achos, fel dwi’n dweud, dwi’n licio Codi Canu yn fawr – ond drwy bob hyn a hyn feddwl ‘ffycin gair benywaidd di hwnnw!’ ddaru mi ddim fwynhau cymaint ag y gallwn.

Digon posib mai chill pill sydd ei angen arna i ‘fyd!