Hanes gwrthffeithiol a Chymru

Mae’r hyn a allasai wedi bod yn fy swyno. Hanes gwrthffeithiol ydi’r enw a roddir ar yr astudiaeth, lle bydd rhywun yn damcaniaethu’r hyn a allai fod wedi digwydd pe bai rhai pethau wedi bod yn wahanol.

Prynais ddwy gyfrol ddoe ar y pwnc, sef llyfrau o’r enw What If? Maent yn gyfres o draethodau gan haneswyr academaidd yn synfyfyrio ar hanes gwrthffeithiol. Nid y pethau amlwg a ystyrir o naws Beth fyddai wedi digwydd petai’r Almaen wedi ennill yr Ail Ryfel Byd? ond yn hytrach Beth fyddai wedi digwydd petai’r Almaen wedi ymosod ar y Dwyrain Canol yn hytrach na Rwsia? Yn yr achos hwnnw gallai Hitler fod wedi meddu ar olew gwerthfawr y rhanbarth ar draul Prydain.

Neu beth pe na ddifawyd byddin yr Assyriaid 700 CC o flaen muriau Jerwsalem, sef cadarnle olaf y bobl Iddewig ar yr adeg, gan haint ddisymwth? Roedd Ymerodraeth yr Assyriaid wedi hen ddinistrio dros ddau ddwsin o ddinasoedd caerog terynas Judah bryd hynny, a byddai Jerwsalem wedi syrthio. Y canlyniad? Diwedd Iddewiaeth, fwy na thebyg. Dim Cristnogaeth. Dim Islam. Dim byd a ddeilliodd o’r byd Ambrahamig. Mae’n amhosibl meddwl pa fyd y byddai ohono erbyn hyn pe concwerid Jerwsalem 2700 o flynyddoedd yn ôl.

Beth pe cymhwysid hanes gwrthffeithiol i Gymru? Wn i nad oes gwerth difrifol mewn ystyried y ffasiwn bethau, ond mae’n ddifyr, a dweud y lleiaf! Ystyriwch pa Gymru fyddai ohoni, os byddai Cymru o gwbl, os digwyddodd y canlynol:

• Enillodd Cymry Powys Frwydr Caer yn 616 OC
• Mabwysiadodd Tywysogion Cymru ddull etifeddu’r Saeson (h.y. y mab hynaf i etifeddu’r tir cyfan, nid rhannu’r tir rhwng meibion) – beth pe bai Hywel Dda neu Rhodri Fawr wedi gwneud hynny?
• Cilmeri – er gwaethaf canlyniad y frwydr, ni laddwyd Llywelyn
• Ni fu heddwch rhwng Ffrainc a Lloegr yn ystod gwrthryfel Glyndŵr
• Ni chyfieithwyd y Beibl i’r Gymraeg
• Llwyddodd y Ffrancwyr gipio Abergwaun ym 1797
• Sefydlwyd Plaid Cymru ym 1925 ar egwyddorion cenedlaetholgar a sosialaidd
• Ni foddwyd Tryweryn
• Collwyd refferendwm ‘97

Gêm gachlyd

Distaw fu’r penwythnos. Es i’r stadiwm i weld Cymru a’r Ffindir yn chwarae. Mi ddywedish yn ddigon plaen wrth Rhys mai’r callaf yno oedd y 50,000 a allai wedi bod yn y seddi gwag. Sôn am gêm gachu, dwi heb weld Cymru’n chwarae cynddrwg ers, wel, wn i ddim faint a dweud y gwir, ond flynyddoedd mae’n siŵr. Diffyg ymdrech y chwaraewyr â’m gwylltiodd yn fwy na dim arall; ar wahân i Bellamy does fawr neb ohonynt isio chwarae dros Gymru hyd y gwela i. ‘Sdim rhyfedd mai rygbi ydi’r gêm genedlaethol.

Bron fy mod yn ailystyried mynd i gêm yr Almaen, ond mi af yn y pen draw mi wn.

Ond ta waeth, fel rheol profiad poenus ydi cefnogi chwaraeon yng Nghymru, pa gamp bynnag fo dan sylw. Glywish i ein bod ni’n dda yn ‘sgota, er o’m profiadau diffrwyth i ar greigiau Sir Fôn efo’r blewfran wn i ddim a ydi hynny’n wir chwaith.

Pum Casineb Ddechrau’r Wythnos

1. Yr arfer o ysgrifennu ydi fel ‘ydy’
2. Y blondan tew ar Come Dine With Me neithiwr
3. Y ffaith bod têc-awê Pizza Hut cymaint yn waeth na’r bwyd ista mewn
4. Fy obsesiwn efo dillad rhad, chavaidd
5. Y ffaith nad yw ‘Lloegr’ yn ymddangos yng Ngeiriadur Prifysgol Cymru

Doniol ydi'r Blaid Lafur II

DIWEDDARDIAD: Dwi'n cael diwrnod grêt. Edrychwch UNRHYW LE ar y we Gymreig heddiw, ac erbyn hyn y we Brydeinig wleidyddol, ac fe welir faint o smonach mae Llafur wedi gwneud efo'r wefan Aneurin Glyndwr. Wn i ddim a fu erioed yn hanes gwleidyddiaeth Cymru fach gam gwacach na hwn, mae'r blaid yn cael ei lladd arni ymhob man.

Wn i ddim chwaith a fu'r fath gamddehongliad o hiwmor. Gan ddweud hynny dwi'n gwenu fel giât.

Gobeithio yn wir y bydd hyn yn cyrraedd sylw ar lefel genedlaethol, neu hyd yn oed Brydeinig. O, mi chwarddwn pe bai!

Awgrymaf yn gryf i holl elynion y Blaid Lafur ledaenu'r wefan hon at bedwar ban! Mor brydferth plaid wleidyddol ar ei thrai.

Doniol ydi'r Blaid Lafur

Os mae un peth y gellir ei ddweud am Blaid Cymru, mae hi’n slic. Y mae’r Ceidwadwyr, rhaid dweud, yn broffesiynol, a’r Democratiaid Rhyddfrydol yn effeithiol eu targedu. A Llafur?

Wel sbïwch, mewn difri calon.

Mae gan Lafur hanes diweddar o greu gwefannau cachlyd, ond rhaid i mi ddweud mi chwarddais wrth weld yr ymdrech ddiweddaraf. Mae Eluned Morgan yn ymwneud lot â’r peth, ac mae’n rhaid gofyn ar ôl yr adroddiad ar ennill pleidleisiau’r Cymry Cymraeg a oes dechrau i’w thalentau? Dwi ddim yn gwybod pam ar wyneb y ddaear na’r alaeth y mae rhai aelodau amlwg o’r blaid Lafur wedi rhoi eu sêl bendith i hwn, mae’n rhyw fath o fersiwn gwael o’r blog hwn – sy’n dweud y cyfan.

Fyddai dim ots i Lafurwyr, wrth gwrs, petae Glyndŵr yn troi yn ei fedd o weld ei enw yn cael ei ddefnyddio i’r achos (os taw dyna’r gair cywir), ond dwi ddim yn meddwl y bydd Aneurin Bevan wrth ei fodd chwaith.

Ond ta waeth. Rhaid i mi ddweud doeddwn i ddim yn arfer ffendio clowns yn ddoniol, ond mae llond plaid ohonynt yn eithaf hwyl! Sôn am hunanladdiad gwleidyddol. Gan ddweud hynny mae’n drist meddwl mai dyma’r bobl sy’n arweinwyr i ni, er, bodloni ar gyffredinedd a diffyg talent fu prif nodwedd Llafur Cymru erioed.

Ond dyna ni, os ydi Eluned ac Alun yn fodlon ar ei gwaith, dwinnau hefyd!

Wn i ddim be arall i’w ddweud. Y mwy dwi’n edrych ar y wefan y mwy ‘stunned’ ydw i bod y ffasiwn beth wedi cyrraedd y rhyngrwyd yn y lle cyntaf! Ydy rhywun yn chwarae jôc arna i??

Dau beth i'w casáu

Ddylwn i ddim datgelu gormod ond fydda i ar Byw yn yr Ardd mewn ychydig wythnosau. Mae bellach teim, mintys a thatws yn tyfu yn yr ardd gefn, sy’n iawn i mi sy’n licio meddwl ei fod yn byw ar datws drwy crwyn, heblaw nad wyf. Wn i ddim sut beth ydw i o flaen camera, dim hanner mor ddel ag wyf yn y cnawd, ni synnwn. Argyhoedda i fy hyn o hynny, p’un bynnag.

Mae gan bawb yn y byd ddau beth y maen nhw’n eu casáu cofiwch – dwi yn union yr un peth. Y cyntaf ydi gweld eich wyneb o’r ochr. Mae o gymaint hirach nag y mae rhywun yn ei ddisgwyl ac yn gwneud i rywun deimlo’n hyll iawn. Fydda i bob amser yn meddwl fy mod yn edrych fel possum o weld fy wyneb o’r ochr, a dydi hynny ddim yn beth da. Maen nhw’n dweud mai mwncwns ydi un o’r unig anifeiliaid sy’n gallu gweithio allan beth ydi drych, ond dydyn nhw ddim yn glyfar achos maen nhw’n byta’u cachu eu hunain, ddim ots gen i be udith neb.

Yr ail beth na fydd rhywun yn hoff ohono ydi clywed ei lais ei hun. ‘Sdim ots faint y byddwch yn clywed eich llais mae’n rhaid dweud yn uchel NO WÊ BO FI’N SIARAD FEL’NA! Bryd hynny fydda i’n meddwl fy mod yn swnio’n rili gê, sy’n shait. Un peth nad ydw i byth wedi dallt ydi pam fod rhai pobl hoyw yn ffansïo ei gilydd a hwythau’n rili merchetaidd – onid ydi hynny’n wrthgyferbyniad?

Be fyddai’n digwydd petaet yn mynd at Sais ag yn dweud, “how it’s going, the old leg”?

Pam nad ydw i byth yn cofio ar ba ochr dwi’n deffro?

Pam nad ydw i’n prynu’r Daily Star yn rheolaidd ac yntau’n 20c a minnau’n hoffi’r tudalennau problemau cymaint?

Pwdlyd

Fedra i ddim dweud celwydd wrthoch chi, ni theimlais y fath iselder am hanner wedi saith bnawn Sadwrn na wnes ers y golled i Fiji ddwy flynedd nôl. ‘Doedd ‘na ddim hwyl arna i, a chyda dre’n llawn ‘doeddwn i ddim am aros allan i ddathlu camp lawn gwlad arall, Iwerddon ai peidio. Yr ochr pêl-droed i mi ydi honno, nid collwr graslon mohonof, a fydda i ddim yn licio llongyfarch neb ar ei lwyddiant os ydi hynny ar fy nhraul i.

Ond ta waeth, yn ôl y sôn mae pwysicach bethau i’r byd na’r Chwe Gwlad. Fydd rhai yn troi eu sylw at y Llewod rŵan, ond ffyc otsh gen i am y Llewod, i’r fath raddau y bydda i’n ddigon fodlon eu gweld yn colli.

Hoffwn droi fy sylw at y pêl-droed rŵan ond fel cefnogwr Man Utd pybyr dwi’n dechrau pryderu am hynny eisoes. Mae tîm pêl-droed Lerpwl ymhlith uchaf gasinebau fy mywyd i – yn wir, yn uffern f’enaid wrth ochr y blaid Lafur a Magi a Phrydeindod a phethau felly o wir bwys, mae wastad lle i Lerpwl. Byddai eu gweld hwythau’n cipio’r bencampwriaeth neu Gynghrair y Pencampwyr hyd yn oed yn difethaf fy mlwyddyn.

Ond i’r ochr â hynny, dwi’n dal i deimlo’n eitha fflat ers y penwythnos, a phwdu mi wnaf am fis go dda waeth beth arall a ddigwyddiff yn y byd hwn.

Pobl Od Wetherspoons

Pan fyddo’r nos yn hir, a phell y wawr, mae ‘na siaws go dda y bydda i’n chwil. Dwi’n un o’r bobl hynny sy’n gwerthfawrogi Wetherspoons. Iawn, maen nhw’n llefydd hollol ddi-gymeriad a’r mae’r peintiau’n crap, ond mae’r peintiau’n rhad a dyna’r peth pwysig. Ac maen nhw’n gwneud cyri bendigedig.

Fel rheol tai’m i dwtshad chwerw, ond mi yfais dri pheint ohono neithiwr oherwydd ei fod yn 99c yn y Gatekeeper. Yfa i ddŵr sinc am 99c, felly mi wnaeth yn iawn am ambell i gwrw.

Ond ‘rargian mae ‘na bobl od yn Wetherspoonsys. Y cwpl tlawd sy’n meddwl eu bod nhw’n posh yn mynd allan i Wetherspoons am fwyd, y merched canol oed yn cael stêc a photel o win, y teithiwr gyda’i nodiadau, yr hen ddyn sy ddim efo tafarn leol mwyach, ac mae pawb bron yn ddi-ffael yn ddyn a dyn neu’n ferch a merch. O, mi chwarddasom yn newid yr enw i’r Gaykeeper – doniol ydoedd ar y pryd. A pham hefyd bob tro mewn Wetherspoons mae ‘na foi yn gwisgo het cowboi?

Pam fod pobl yn gwisgo hetiau cowboi yn y lle cyntaf? Dwi wastad wedi cysylltu hetiau cowboi efo pobl wiyrd sy’n meddwl eu bod nhw’n cŵl, neu’n gwneud ymgais i fod yn cŵl, ond fel arfer yn methu’n ddigon ofnadwy. Wyddoch chi pwy ydach chi.

Du a Gwyn

Rhoddodd Vaughan Roderick yn ddiweddar sylw i’r Black & White Cafe ar Heol Penarth yng Nghaerdydd. Yn y stryd nesaf dwi’n byw. Roedd yn fisoedd ar ôl i mi symud i Grangetown cyn i mi fentro i mewn. Nid am unrhyw reswm penodol mewn difri, ‘doeddwn i heb â chael yr amser a ‘doedd neb yn dod i’m gweld i. Dwi’n hoff o gaffis bach fel hwn – gwyddoch y math, y rhai sy’n agor tua 7, yn cau am 2 ac yn arbenigo mewn brecwastau.

Tan yn ddiweddar doeddwn i heb fod yno heblaw cyn gemau rygbi ar ddydd Sadwrn. Rhaid i rywun bob amser cael llond stumog o saim cyn dechrau yfed yn gynnar mi gredaf. Onid yw’n dweud felly yn y Deg Gorchymyn? Ella fy mod wedi’u darllen yn anghywir, wn i ddim, ond y pwynt ydi euthum yno â chyfeillion ar y cyfryw ddiwrnodau, a’r un peth a wnaf yr hwn Sadwrn.

Y bore ‘ma mi es ben fy hun. Ar y cyfan dwi ddim yn rhywun sy’n union hoffi mynd i lefydd ben ei hun, ond ar y llaw arall tai’m i encilio rhag y peth. Fydda i’n ddigon cyfforddus ben fy hun mewn rhyw dafarn yn cael peint ar ôl gwaith neu rywbeth cyffelyb, ond ai’m i’r dafarn leol ben fy hun am beint yn y nos, mae o braidd yn rhyfedd.

Roeddwn wedi bod ddwywaith mewn pythefnos i gael bwyd cyn gwaith. Y tro cyntaf diog oeddwn i, ond yr eildro a heddiw doedd ‘na ddim bwyd yn y tŷ i wneud brecwast. Byddwn wedi gallu gwneud rhywbeth ond roedd yr amser yn brin felly mi es i’r Blac a Weit.

Ar ôl dau ymweliad y peth cyntaf a gefais wrth fynd drwy’r drws oedd “You ‘avin egg and sausage roll yeah?”. Dyna beth a gefais y ddau dro blaenorol. Wn i ddim p’un ag wyf yn ddyn amlwg fy ngwedd neu ychydig yn od fy ngwedd ond dwi ddim yn licio cael f’adnabod cweit fel’na, the Egg and Sausage Roll Bloke. Yn fy Saesneg, a all fod yn ddarniog ar y gorau ben bora, iawn ddywedais i, er mai rôl beicyn oedd yn dwyn fy ffansi.

Ta waeth gwell i mi gael brêc o’r lle. Iawn ydi cael dy adnabod mewn ambell le, ond pan fo pobl caffi saim yn gwybod be ti’n ei gael, ti’n mynd yno gormod! Ddim yn dda i’r galon, ebe hwy.