Y Brenin

Roedd Pesda yn gelain neithiwr. Doedd ‘na fawr o neb allan, ac mi ges i syndod yn hyn o beth; er yn ôl y sôn, roedd priodas, felly dyna hanner y pentref allan ohoni, mae’n debyg. Nid ar yr Eisteddfod mo’r bai, ychwaith, canys nad Eisteddfodwyr fel y cyfryw mo pobl Pesda (mae ambell un, ac mae gennym brifeirdd, ond nid yw diwylliant at ein dant).

Serch hynny mi wnes fy nhric arferol o ddyfod adra’n lled-feddw ac yfed potel o win. Byddaf yn gwneud hyn yn aml pan fyddwyf yn Rachub. Mae’n lladd fy mhen diwrnod wedyn, a rhwng Jaws 3 a The Talented Mr Ripley mi feddwais yn dra sydyn a heb ddallt plot yr un o’r ddwy ffilm. Hynny yw, mond mwncwn na fyddai’n dallt plot Jaws, pa un bynnag yn y gyfres ydyw, ond yn fy meddwod distaw ni wnes.

Ac felly bydd Caerdydd a’r gwaith yn galw yfory, dyna gylch bywyd. Namyn un peth, mi gefais flas yr hwn fore ar gaws picl a phenderfynais ag arwyddocâd y byddwyf yn hoff ohono mewn tostwys (sef gair yr ydwyf newydd ei fathu am ‘toastie’), a thostwys gyda chig moch o ran hynny.

Hoffwn fod yn Frenin yn yr hwn ystyr; bloeddiwn bob nos “Deuwch â chig a bara da i ni; deuwch ddawnswyr a chynganeddwyr a chywyddwyr; deuir gwin da i’r hwn lys a llanwch ei muriau â hwyl y wledd. A deuir tostwys im hefyd, gan gig moch a chaws picl”.

Ond ni ddaw’r amser y hynny fyth. Ond yn y nos, a’r gwyll yn cau amdanaf megis Yorkshire Pudding Wrap y Claude, byddaf yn meddwl weithiau am fod yn frenin, a theyrnasu hyd ddiwedd byd.

Ni af

Efallai na fyddech chi’n ei feddwl, ond nid Steddfotwr mohonof ac ni fyddaf yn mynd ond pan fydd yn gyfleus i mi – fel Casnewydd a Bangor. Prin y byddaf yn gallu diddori fy hun am hyd yn oed diwrnod ar y Maes (ddim yn rhywun sy’n hoff iawn o mynd i’r pafiliwn chwaith), a waeth pa mor feddw fyddaf dydw i methu cysgu mewn pabell, felly dydi Maes B ddim i mi (roedd hyn yn hawdd ei oresgyn ym Mangor, wrth gwrs!).

Serch hyn mi fyddaf yn mynd i’r gogledd yfory – dw i newydd sylwi nad yw Dad wedi mynd â rhyw ddillad gwely i fyny efo fo ac wedi gadael rhyw sŵp yn y ffrij y dywedodd ei fod wedi cael gwared ohoni. Ac mae fy nhaid wedi bod yn torri brigau yn y cefn ac wedi gadael diawl o lanast.

Mae pobl eraill yn sdres.

Dirgelwch!

Am gythraul o beth od. Mi ffoniodd Gorsaf Heddlu Caerdydd. Daethpwyd o hyd i’m cardiau i gyd yn bentwr taclus yn Yr Aes. Nid oedd yr waled ei hun i’w weld yn unman, ond roedd pob un cerdyn, o gerdyn aelodaeth Plaid Cymru i fy nhrwydded yrru yno. Dyna beth od. Roedd hyd yn oed fy nghardiau banc yno. I gyd mewn pentwr taclus ar Yr Aes yng nghanol ddinas Caerdydd.

Rwan, roeddwn i wedi meddwi’n ofnadwy. Mi ddywedodd Dad, sy’n aros i lawr efo fy nhaid a’r ddau ohonynt yn pwdu achos does ganddynt ddim i’w wneud yma rhagor, y dois i mewn am bedwar, a’r tro olaf i neb fy ngweld oedd tua hanner awr wedi un. Felly posib fy mod wedi mynd i’r Aes a’i golli, a phosib dim.

Dirgel beth yn wir.

Sydyn-newyddion

Mae pethau wedi bod yn hollol hectic yn ddiweddar, gyda fy nheulu wastad yn aros i lawr a does gen i mo'r rhyngrwyd eto chwaith, sy'n boenus am geek Bebo fel fi. Rhoddaf grynodeb fer o'm hanes dros y penwythnos - cwrddais a Rhodri Nwdls yn y City Arms am un peth, a chwalu pen yr hogyn druan. Dywedodd ei fod yn hoff o glywed hanesion Lowri Dwd; sy'n rhyfedd achos dydw i ddim.

Dw i hefyd wedi colli fy ffon a'm waled (dyma le da i gyhoeddi hyn actiwli, bydd pawb isio fy rhif ffon rwan, croeso i chi ei gael, ond gaddwch ffonio os gwnewch). Un munud roeddent yn fy mhoced a'r nesaf nid oeddent. Ffoniais y llinell Gymraeg i adrodd hyn, a ddaru'r boi yr ochr arall dechrau biso chwerthin (a minnau hefyd) pan ofynnodd i mi ddisgrifio'r waled, a dyma fi'n hollol onest yn dweud "un gwyrdd S4C efo logo Planed Plant".

Mi dorrodd rhyw ast i mewn i fy nghyfrif Facebook yn ddiweddar hefyd, a rhyfedd iawn oedd gweld Rhestr Ffrindiau chwyddedig sydd bellach yn cynnwys BB Aled a Heledd Cynwal (dw i'n siwr fy mod wedi trafod hyn o'r blaen, ond dw i'm am jecio). Dim ond disgwyl neges gan Tara Betethan dw i rwan, a ddywedodd, yn ol y son "Haia cariad, ddim 'di gweld chdi stalwm". Sy'n wir, o leiaf.

Felly dyna fy hanes yn fyr. Mi fyddaf yn ol ar-lein ymhen dim mi dybiaf, ac yn brolio am fedrau fy ffon swanc newydd.

Na, dw i heb farw, na hyd yn oed anafu fy hun. Problemau technegol (dim rhyngrwyd) sydd wrth wraidd fy nhawelwch.

Cadwch y ffydd!

Ffwcin lol chwil (ma pawb sy'm yn meddwi'n nobs)

Dio’m yn aml fy mod efo ots am be dw i’n ddeud am neb ond wedi ychydig o win a chwrw llai ots gennyf fyth. Braf yw gweld bod o leiaf UN o’r pobl a chwiliasant am fy mlog yn ddiweddar yn chwilio am fy mlog. Wyddwn i ddim pwy ydyw cemist bont. Dwi’n chwil ar y funud felly mi a’i alwaf yr hyn a fynnaf: mewn tafarn rhwng ffrindiau rhywbeth fel pido dyslecsig byddai’r sarhad. Gas gen i pawb sydd wastad yn mwy parchus ar y we na’r byd go iawn. Ffyc off.

Moel Faban. Ffwc o fynydd.

Enwau plant. Os ti ddigon sad i fod isio cael plant yn lle gwario arian ar dy hun; ffyc off. Dwisho tŷ neis a biliau call, ddim Dafydd a Siân.

Lowri a Ceren? Seriws. Os ydych yn eu hadnabod, fe wyddoch mai naill ai Ceren neu Lowri Llew sydd wedi ysgrifennu hyn ar Google yn y lle cyntaf.

Slipper Lobster. Fy ffrind. Pa well na ffrind meddal di-feddwl? Mm. Cacan. Dwi’m yn licio cacan.

Hw cêrs? Dwi’n chwil.

Wedi Symud

Henffych gyfeillion (does gen i ddim cyfeillion)! Dyna ni. Dw i yn Grangetown. Wel, ddim y funud hon; yn Rachub dw i rŵan, sy’n lle eithaf unig achos mae Sion wedi symud i Lanberis efo’i feistres gringoch a dw i’m isio gweld Jarrod, wrth reswm.

Dydi cael hanner y teulu i lawr i wneud tŷ i fyny’n neis i gyd ddim yn beth da. Mae’n chwarae diawl efo’r nerfau, ac wrth reswm yr oll sydd wedi cael ei wneud ydi ffraeo a chreu drwgdeimlad cyffredinol. Mae’r wythnos i ffwrdd o'r gwaith wedi profi ei hun i fod yn wyliau cachlyd iawn.

Roeddwn i am fynd i Gaernarfon heddiw am dro cyn sylwi does gan Gaernarfon ddim i’w gynnig i mi na alla’ i gael ym Mangor, a beth bynnag dw i’m isio mynd i Gaernarfon. Mae Cofis yn edrych ar bawb sy’n dod ymhellach na Bethel fel estroniaid.

Ond dw i’n gyfarwydd iawn â phlwyfoldeb. Hyd yn oed yng Nghaerdydd allwn i ddim helpu fy hun ond am ffinio fy mharth o dir fy hun. Bydd siop jîps, Tsieinîs a thafarn a siop gorau’r ddinas o fewn ffiniau eithaf pendant i’m cartref. Dw i ddim yn gwybod am weddill Cymru, ond mae’r casineb rhyng-bentrefol sy’n bodoli yng ngogledd-orllewin Cymru yn beth eithaf unigryw am wn i, a wastad wedi bod yn destun o ddiddordeb i mi.

Ond dw i uwchben hynny i gyd. Pur amlwg ydyw mai Rachub ydi pentref gorau Cymru i unrhyw un â gronyn o synnwyr cyffredin.

Y Galon Gymraeg

Dw i yn Rachub ar y funud, ond nid fy Rachub i mohoni. Mae’r plant i gyd yn siarad Saesneg, a’r dyfodol sydd eiddynt hwy. Mae ‘na fwy o Saeson yma. Saesneg a glywaf gan amlaf wrth clywed pobl yn cerdded yn ôl ar nos Sadwrn. Yn wir, dw i’m yn meddwl fod y Rachub a garaf bellach yn bodoli. Mae’r galon Gymraeg wedi cael ei rhwygo allan, dydi’r hen anian ddim yno. Hwyrach na fy mai i ydyw - yng Nghaerdydd ydw i bellach, dydw i ddim yn cyfrannu dim. Gwnaf, mi ddof yn ôl, ond dylai bodolaeth y Gymraeg yma ddim dibynnu arnaf i a fy nhebyg ddod yn ôl. Dyma’i haelwyd, ei chynefin. Dyma eiddo Cymru.

Mae holl helynt y Cymry yn fy atgoffa o fy hoff lyfr, The Lord of the Rings; efallai dyma pam fy mod yn ei hoffi cymaint. Rydym ni fel yr Elfiaid, i fras-ddyfynnu: “fighting the long defeat ... seeing many defeats and many fruitless victories”. Efallai mai trechiad hirhoedlog yw ffawd y Cymry, wn i ddim. Mae’n teimlo felly weithiau. Cilio yw sail ein holl hanes, a bellach rym ni wedi ei hymwasgu rhwng y llif Eingl-Americanaidd a’r Môr. Mae’r buddugoliaethau i gyd wedi bod yn ddiffrwyth. Addysg Gymraeg? Ni chreodd yr un gymuned Gymraeg ei hiaith. Deddf Iaith? Ni achubodd yr un.

Mi fyddaf yn aml yn poeni’n arw am y Gymraeg: mae’n rhaid mor annatod ohonof fel na fedrwn beidio. Mi fyddaf yn teimlo yn ar wahân weithiau yn hyn o beth, hyd yn oed ymysg fy hil fy hun. Mae llai na hanner y Cymry Cymraeg sy’n bodoli yn poeni am yr iaith o ddifri. Mae llai na hanner y rheini yn codi llais. Mae llai na hanner y rheini yn gweithredu.

Ydw, dw i’n anobeithiol weithiau. Ond dim ond y rheini sy’n anobeithio a all weld gwir obaith, debyg.