Coffi

Coffi. Addewidion cyfrwys a gefais yn blentyn pan y’i blaswyd gennyf; na, nid wyt yn ei hoffi nawr, ond pan wyt ŵr hŷn mi fyddi.

Dw i’n ddau ddeg dau. Gas gennai goffi, a phopeth sy’n ei gwmpasu.

Mae’r blas yn ddigon i wneud i rywun gyfogi fel y mae, ond mae’r holl ddiwylliant sy’n cwmpasu coffi yn troi arnaf. Y Café Culture, ys ddywedant, fel yr un a hyrwyddir yn yr arch-gachu o raglen, Friends. Mynd am goffi am wyth o’r gloch yn nos i gwrdd â chyfeillion: NA. Ewch i dafarn, myn uffern. A ph’un bynnag, pa ddiben yfed coffi gyda’r nos, a chithau am gysgu nes ymlaen?

Ceir gormodedd o goffi, hefyd. Mocha, espresso, cappuchino. Lol.

Panad o de syml – a dim o’ch paned gwyrdd na herbals chwaith (mae hynny ar yr un lefel â choffi). Dyna’r boi. Mae pawb yn cynnig panad o de i chdi pan wyt ti’n mynd draw. Te ydi diod y werin. Ni cheir ymadrodd harddach yn y Gymraeg na “Wyt tisho panad?” (does neb erioed wedi dweud “ti moyn dishgled” i mi); gwyddost yr hyn sydd o dy flaen: paned o de poeth, sgwrs dda a mwytho, yn aml wedi ei ddilyn gan banad arall a sgwrs hirach.

Ia wir, cymerwch eich coffi a’i anharddu a’i dywallt lawr draeniau’r uffern am sydd ots gen i. Gan nad pwy fo’i ŷf, eu lluchio i isaf ddyfnderoedd y môr. Mae te yn torri ffiniau, o’r plasau mawr i’r tai cyngor lleiaf. Panad o de a chywydd a Jeremy Kyle – dyna’r bywyd i mi.

Deffro yn y nos

Dw i ‘di penderfynu mai blog ydi’r peth i mi. Does gen i ddim mo’r stamina i ysgrifennu nofel. Dwisho, ond fedra’ i ddim. A dweud y gwir, mae stori fer yn her, a cherdd hefyd, er fy mod newydd brofi mai odlwr o’r radd flaenaf ydwyf. Serch hyn, mae ‘na ddigon o lol yn mynd drwy fy mhen i’w rhoi mewn manion bach fel hyn. Mae’n rhyddhad. Fyddwn i’n ffrwydro pe na bawn â blog.

Rydwyf yn mynd am y Gogledd eto ddydd Gwener am dridiau. Diolch i Dduw. Ers mynd i Lundain dw i wedi bod yn awchu am fynydd a glyn, tai’m i ddadlau. Mae Llundain yn rhy bell ac yn rhy fawr i mi. Dw i’n blwyfol, mae gen i fy ffiniau a dw i’n fodlon iawn iawn yn trigo rhyngddynt yn gwbl barhaol. Dw i’m angen antur na chyffro na Starbucks, ond awyr las a gwair gwyrdd a defaid yn brefu ganol nos yn cadw chdi’n effro tan dri.

Fedra’ i ddim cweit cael yn iwsd i’r trên sy’n mynd heibio fy nhŷ yn Grangetown draw, fodd bynnag. Mi fydd yn mynd hyd oriau mân y bore (pa ynfytyn sydd isio mynd am drên yn ystod y fath oriau, ni wn. Ond ynfytod ydynt yn sicr) ac yn achosi i’r tŷ crynu ac nid dim ond unwaith yr wyf wedi deffro mewn braw.

Hefyd, cefais freuddwyd bod pobl ddiarth o Mars yn cymryd drosodd y byd neithiwr. Roeddwn i’n ddewin na fedrodd y Saesneg, felly prin oedd fy help yn y pen draw.

Cymry'n debycach i'r Saeson na'r Gwyddelod?

Gan fod fy mywyd yn ddifflach a’r un mor ddoniol â chyfuniad o lewcemia a hangover ar y funud dw i’n mentro nôl i’r sffêr lled-wleidyddol am ennyd. Mae ‘na ddadl ar Faes E (fel arfer) am ddyfodol S4C. Duw ag ŵyr, ni allaf gyfrannu’n fawr at hynny, ond am ddatgan yn groch y byddai S4C ddwyieithog yn syniad ffôl ac yn gyfaddawd yn ormod i’r Cymry Cymraeg. Mae’n fy rhyfeddu yn ddi-ffael sut y mae Chris Bryant a’i fath yn hoffi anwybyddu’r ffaith fod dwyieithrwydd cymaint, os nad yn fwy, o gyfaddawd i ni. Ond ta waeth, nid dyna’r ddadl.

Y tebygolrwydd rhwng y Cymry a’r Saeson a’r Albanwyr a’r Gwyddelod sy’n mynd â fy mryd. Fe honnir yn yr edefyn bod y rhan fwyaf o’r Cymry yn debycach i’r Saeson nac ydyn nhw i’r Albanwyr a’r Gwyddelod. Mi ysgrifennais yma ryw ddeufis yn ôl am y gwahaniaethau rhwng y Cymry Cymraeg a’r Cymry di-Gymraeg, a dod i’r casgliad fy mod i, fel Cymro Cymraeg, yn wahanol iawn i’r di-Gymraeg: mae’n rhaid felly fy mod yn wahanol iawn i Sais!

Ond oni bai am y diwylliant yfed sy’n diffinio’r Celtiaid i raddau helaeth (ac i’r mwyafrif o’r Celtiaid nid myth mohono) mae’n anodd dod o hyd i wahaniaeth nid yn unig rhwng y Cymry a’r Saeson, ond rhwng y Saeson a gweddill yr Ynysoedd. Wedi’r cyfan, dydi Albanwyr ddim i gyd yn bwyta hagis ac yn gwisgo ciltiau, na’r Gwyddelod oll yn yfed Guinness ac yn canu Fields of Athenry. Felly, dywedwch wrthyf, pa wahaniaethau gwirioneddol sylfaenol sydd rhwng y Gwyddelod a’r Albanwyr yn erbyn y Saeson?

Mae Cymru gyda gwahaniaethau sylfaenol i Loegr: gellir canu’r diwn gron am ddiwylliant ac iaith, ond er bod hynny’n ddadl sy’n cael ei gorddefnyddio ac nad ydyw’n cymhwyso’r rhan fwyaf o’r Cymry, mae’n ddadl gwbl wir sy’n dal dŵr, ac yn gwahaniaethu cannoedd o filoedd o Gymry o’r Saeson (i raddau llawer mwy na’r Alban ac Iwerddon). Mae tueddiadau gwleidyddol Cymru yn wahanol iawn i rai Lloegr. Mae’r ymdeimlad y gymuned yn parhau yn gryfach yng Nghymru na’r unman arall yn Ynysoedd Prydain; hyd yn oed ar y meysydd chwaraeon y tîm rygbi cenedlaethol, nid y tîm pêl-droed, sy’n ennyn yr angerdd fwyaf yng Nghymru (p’un yw’r fwyaf poblogaidd ar lawr gwlad, cwestiwn arall yw hwnnw). Ac mae’r traddodiadau barddol a chanu, sy’n torri ffiniau ieithyddol yng Nghymru, yn sicr yn debycach i Iwerddon na Lloegr.

Beth dw i’n ceisio’i ddweud ydi hyn: nid syniad ffug mo’r Celtiaid, ond ni ellir chwaith gwahaniaethu’n helaeth rhyngddynt hwy a’r Saeson. Dydi’r Cymry ddim “yn debycach” i’r Saeson na’r Albanwyr. Peidiwn chwaith â meddwl ein bod: un o wendidau tragwyddol y Cymry ydi meddwl hynny. Rydym ni yn Geltiaid, yn yr ysbryd, drwy ddiwylliant, drwy iaith a thrwy waed, hyd yn oed. Derbyniwch hynny – un o wendidau’r Saeson ydi na allant! (Er, os mai un o wendidau’r Cymry ydi na allant chwaith, efallai ein bod yn debyg iawn wedi’r cyfan!)

Uh oh...

Nid pob dydd y cewch wystrys wrth ymyl Rhodri Morgan ym marchad Glanyrafon. Onid yw hynny’n wir?

Does gen i ddim byd i’w gwyno am yn ddiweddar a dw i’n rhy ddiog i’w wneud. Dw i’m yn licio dweud hyn ond dw i’n amau mai nad peth dros dro yw’r diffyg gweithgarwch ar y flog hon…

Pethau mae pobl gomon yn neud #1

Cael brecwast ym Macdonalds: mae hyn yn ffiaidd ac maen nhw wastad yn gwneud ar Heol y Santes Fair a Heol y Frenhines yng Nghaerdydd. Ni fyddwn yn ei gwneud petawn llwglyd i'r radd eithaf. Hoffaf eu McNuggets, a hoffaf dweud 'MacDonald' yn hytrach na 'MacDonalds', ond nid i frecwast, waeth pa mor brecwastaidd eu 'breakfast baps' dim ond yr isaf a'u prynant ar unrhyw achlysur.

Llundain yn fras

Dw i byth wedi bod yn ffan o Lundain a dydw i dal ddim. Ar ôl gwylltio fod pawb isio mynd i’r gwely nos Sadwrn am un o’r gloch a siopa'r diwrnod wedyn, ni feddalodd fy nghasineb o’r ddinas. Er hyn, o’r hyn o amser a ges yno, mi wnes fwynhau ar y cyfan.

Ni wnes fwynhau'r Sul a’r siopa, ond mi ges i a Lowri Llewelyn ddiwrnod erchyll a hwyl. Ar ôl ymadael â phawb arall, a mynd ar y ffordd anghywir ar y tiwb, llwyddwyd i fynd i’r London Dungeon, mi arhosem yn y ciw am tua 50 munud cyn penderfynu nad oedd gwerth aros yno am awr a hanner arall. A hithau’n nos Sul, rhywsut ymlwybrem i gadeirlan St Paul, yn gobeithio cael arweiniad ar ôl cael cic owt o Starbucks. Nid yw Dur yn or-hoff ohonof fi fel y mae, ac fe aethon ni’r ffordd anghywir i chwilio am diwb, cyn cyrraedd gorsaf diwb a chanfod ei fod ar gau ar gyfer atgyweiriadau.

Nid af ymlaen. Y pwynt ydi dw i dal ddim yn licio Llundain a phrin iawn, iawn yr af yn ôl yno fyth.

Serch hyn cefais ddiwrnod o hwyl ddoe, gan guro Ceren ar gêm hir a hwyl o Monopoly.

Seimllyd

Doeddwn i methu neud o. Ni fedraf fynd i siop trin gwallt ar fy mhen fy hun. Fanno oeddwn i, o’i blaen, ond bu’n rhaid i mi droi’r ffordd arall. A minnau newydd brynu pâr o jîns fflêrs sylwais yn syth nad allwn eu gwisgo pe bai gwallt byr arnaf. Dw i’n licio edrych fel hipi ac ymddwyn fel josgin. Gadewch i mi fod.

Ond mae’n ddyfnach na hynny. Gwell deintydd na doctor (a dw i ‘di cael profiadau erchyll gyda’r ddau, coeliwch chi fi) na thorrwr gwallt. A beth bynnag, roedd fy ngwallt yn saim i gyd ac roedd cywilydd gennyf, ac nid oedd yr amynedd gennyf i gael cawod ddoe felly parhaf yn saim i gyd nes y caf heno.

Eillio, dyna beth arall nad ydw i’n hoff o wneud, er na hoffwn locsyn yn y lleiaf (locsyn yn air llawer gwell na barf, cofiwch). Ond mae eillio yn cymryd amynedd, hefyd, a dw i bob amser yn blorod ar ôl eillio (nid fy mod yn un sbotllyd fy naws, ni ches y rheini fyth, o bosib oherwydd fy mod yn seimllyd, wn i ddim, ond ar ôl eillio (dw i’n ailadrodd eillio’n ormodol) mi gaf ryw un neu ddau o gwmpas yr ên).

Dw i’n credu y byddaf yn fudur heddiw a chael pastai i ginio. Os seimllyd wyf, seimllyd bydd f’ymddygiad. Gweddaf fy hun gan fy ngwallt yr hwn heddiw, ac ni all na Duw na dyn fy atal.

Ratatouille

Nid cyfrinach ydyw fy mod yn hoff o gartŵns. Yn y lleiaf. Pan oeddwn fachgen eisteddais am oriau yn ymhyfrydu yn He-Man a Daffy Duck a Thundercats a Postman Pat a phopeth oedd ar y teledu. Ond, i fod yn onest efo chi, ddaru’r arfer byth farw allan – byddwn i dal yn eithaf bodlon yn gwylio cartŵns fy mhlentyndod drwy’r dydd.

Mae’n loes calon i mi nad ydyn nhw neud cartŵns go iawn bellach. Rhyw lol graffeg ydi popeth. Rŵan alla’ i ddim dadlau nad ydi graffeg yn wych ac yn anhygoel, ond beth oedd yn bod efo cartŵns go iawn? Roeddwn i wrth fy modd yn y sinema yn ifanc ifanc yn eu gwylio ac roedden nhw’n dwyn fy nychymyg.

Be’ dw i’n drio’i ddweud ydi mi es i weld Ratatouille neithiwr (ac na, dydw i ddim yn siŵr os mai felly ei sillafu), oedd yn wych ond am y teimlad anghyfforddus bod Lowri Llew hithau yn hiraethu am y dyddiau y bu hithau ar y strydoedd yn dwyn sbwriel gyda’i chyd-cnofilod. Dw i’m yn gwybod ond dw i wastad yn cael y teimlad nad ydi graffeg dim ond i blant felly does gen i fawr o gywilydd mynd i’w gweld.

Eniwe, mi wnes i fwynhau, ac roedd gweld Haydn yn gwenu drwy’r ffilm yn od, bron yn annwyl, ond braidd yn crîpi.