Asbaragws. Merllys. Cymraeg. Swpyrb.

Dw i’n hoffi asbaragws. Mi edrychais yng ngeiriadur Bruce a sylwi bod sawl enw yn bodoli, megis merllys(-ion), gwillon a lludwlys, yn ogystal ag asbaragws. Does dadl na fyddech chi’n dyfalu bod i’r Gymraeg pedwar gair am yr asparagus Saesneg. Ni cheir ond un yn Cysgeir, er nad oes syndod yn hyn o beth. Pan ddaw at y frwydr eiriol, Bruce sy’n curo bob tro.

Typical Cymraeg ‘fyd. Wn i ddim p’un i ddefnyddio rŵan. Mae’n rhaid i mi ddweud bod ‘merllys’ yn apelio ataf yn fawr, gyda gwillon yn swnio’n rhy debyg i ‘gwinllan’ (sydd, o reidrwydd, yn well nac asbaragws, ond dibynnu pa chwaeth sydd arnoch) a wn i ddim am ‘lydwlys’ ond mae’n rhy ‘gwrych ar ben mynydd’ o air i mi ei gysylltu ag asbaragws.

Y pwynt oedd fy mod felly yn hoff o ferllys. Maen nhw’n flasus. Ac yn ystod y pum munud diwethaf dw i ‘di dysgu pedwar gair Cymraeg amdano. Pum munud yn ôl dim ond y gair Saesneg a wyddwn i. Byw a dysgu, de.

Mi fyddaf yn gwneud ymdrech benodol i wella fy Nghymraeg, yn ysgrifenedig ac ar lafar, ond hefyd ceisio cadw fy nhafodiaith. Tafodiaith, wedi’r cwbl, ydi iaith safonol y werin. Yn fy marn i, mae tafodiaith yn bwysicach nac iaith safonol: bratiaith ydi’r peth drwg, er, mi fyddaf yn onest, dw i’m yn nabod lot o bobl sy’n siarad bratiaith uffernol, chwaith.

Ond dyna dw i’n ei garu am y Gymraeg. Petaech chi’n gallu cyfri’r holl eiriau Saesneg a’r holl rai Cymraeg sy’n bodoli dw i’n siŵr y buasai i’r Gymraeg uffar o lot mwy. Mae gan y Sais gate: mae gennym ni giât, gât, clwyd, porth, iet a llidiart (efallai bod mwy, wn i ddim); mi gewch lefrith a llaeth a lleuad a lloer a phaned a disgled a bob math mewn Cymraeg ond un gair y mae’r Saeson yn ei ddefnyddio am y cyfan. Diflas, de?

Ond pedwar gair i asparagus? Da wan!

(O.N. Dw i’n cael merllys i de. Dyna sbardunodd hyn i gyd.)

Y Cig Gorau

Mae gen i stamp ar fy llaw. Wn i ddim o ble y daeth. Ers gweithio drwy’r wythnos fel hwran (h.y. gweithio mor galed â hwran oeddwn i’n ei olygu fanna, nid bod yn hwran felly) dw i’n cael y blacowts gwaethaf o’r penwythnos. Ond iych mae gen i lwmp dŵr ar un o fy mysedd rwan. Mae’n afiach, dw i’n disgwyl iddo ffrwydro unrhyw funud, mwy na thebyg pan fyddaf yn cael cinio ac i mewn i fy mrechdan. Pethau felly sy’n digwydd i mi, cofiwch.

Byddai cael cawod yn syniad penigamp, a dywedyd y gwir. Ymdrech gormodol ydi cawod ar ddydd Sul, felly yn y gwaith ddydd Llun mi fyddaf yn unigolyn eithaf ffiaidd. A hithau’n ddydd Llun ac yn ddiwrnod prysur iawn i mi sut ymdopaf ni wn.

Diwrnod siopa ydi dydd Llun. Heb amheuaeth mi fyddaf yn ffendio rhywbeth i fwyta efo nwdls. Yn ddiweddar dw i’n obsesd efo nwdls. Wn i ddim o le ddaeth yr hwn obsesiwn ond mae’n dechrau rheoli fy mywyd i raddau rhy helaeth.

Mi gaf bysgodyn heddiw hefyd. Dw i heb cael pysgodyn ‘stalwm. A chig da.

Teimlaf restr, y cigoedd gorau:

1. Chwadan
2. Porc
3. Cig Oen
4. Estrys
5. Stêc
6. Gwydd
7. Cyw iâr
8. Cig Eidion
9. Iau ac arennau
10. Twrci

Ni aeth llawer o feddwl i fewn i'r rhestr uchod, rhaid i mi gyfaddef. Ond mae'n gywir.

Versatile, slightly bitter, and rather green

Wel fedra’ i ddim dadlau efo’r ffaith fy mod i ‘di cael uffernol o wythnos boring, a dw i’n ymfalchïo yn fy ngallu i ddadlau dros unrhyw beth.

A dweud y gwir, os nad ydw i’n licio rhywun neu fy mod i yn y tymer iawn, mi fyddaf yn ddigon bodlon dadlau dros rywbeth sy’n gwbl wrthyn i mi, jyst er mwyn bod mewn dadl. Mi fyddaf hefyd yn licio bod yn ystyfnig os byddaf yn amgyffred bod ffrae wrth law. Yn wir ni ataliaf fymryn i fod mor eithriadol o atgas â phosib os bydd y tymer iawn yn fy meddu ac yn mynd â fy mryd.

Ond ni allaf ddadlau y bu’n wythnos ddiflas iawn ar y cyfan. Dw i’m wedi gweld neb, er fy mod i weld bod yn gwylio lot o raglenni ar-lein (sy’n drist iawn a minnau’n mor dalentog ac yn gwastraffu fy amser ar y rhithfyd).

Synfyfyrio a fûm am y rhan helaethaf. Beth fyddai wir ganlyniad bwyta’n iach iawn am gyfnod? Sut wyddoch chi fod stêc wedi’i goginio’n berffaith? A oes unrhyw un yn y byd yn gallu gwneud gwell paned i’m dant na mi fy hun? Melys a chryf; sy’n eithaf eironig a minnau’n bitw a chwerw.

Ebe Facebook, pe bawn lysieuyn, byddwn sbigoglys. Dyfynnaf:

Versatile, slightly bitter, and rather green describes you perfectly. Cooked on the site, wilted, or as part of a salad, you can do it all.

Dw i’n sicr yn amlbwrpas ond gwell gen i gadw fy mywyd personol a’m blog ar wahân o ran hynny. Dw i’n sicr yn unigolyn chwerw (wele uchod) ond byth ac ystyried fy hun yn ‘wyrdd’. Be gythraul ydi hynny?

Pa beth a ddaw i’r meddwl gan wyrdd? Cenfigen, salwch, bara wedi llwydo. A damnia, teg ydyw’r honiad ‘fyd.

I can do it all. Licio hwnna. Methu dadlau efo hwnnw chwaith. Fel fydda i’n dweud, ma Jês ar y cês. Swpyrb.

Damnia'r Saeson...!

Dydi’r flog hon ddim yn rhoi llawer o sylw i chwaraeon; mae hynny oherwydd bod yn well gen i ei wylio a’i drafod yn hytrach na ysgrifennu amdano. Beth bynnag, dw i’m yn gwybod be ‘di maswr. Er, o ran y Saesoniaid, roedd ‘na rhywfaint o gymysgedd yn nwfn fy enaid a hwythau ddim yn mynd drwodd i rowndiau terfynol Ewro 2008.

Roeddwn i, fel pob Cymro pur, yn cefnogi Croatia neithiwr (sori dw i’m yn sôn am Gymru, gêm Cymru roeddwn i’n gwylio am y mwyaf ond doeddwn i methu â helpu edrych ar Loegr hefyd). Ond wedyn mi aeth Lloegr allan. Siocd oeddwn i.

Ac mae gan Loegr y tueddiad o beidio â’m mhlesio waeth bynnag beth â wnânt.

Mi roddodd benbleth: pwy ydw i ddim am eu cefnogi yn Ewro 2008? Yr Eidal yw fy nhîm i bob tro i bob cystadleuaeth, oni bai trwy ryfedd wyrth y bydd Cymru’n cymryd rhan rhyw ddydd, a hwythau y byddaf yn eu cefnogi, ond mae ‘na elfen ohonof sydd wrth fy modd yn peidio â chefnogi Lloegr. Mae’n rhan allweddol o’r gystadleuaeth: gweld Lloegr yn mynd allan.

Bellach, bydd y gystadleuaeth ychydig yn wag. A fedraf i ddim ffieiddio a gwylltio a chwyno am y Saeson yn siarad eu hunain i fyny nac ymhyfrydu pan fydd eu disgwyliadau gwirion yn deilchion mân.

Bu stori am ddyn: carodd ei fam a chas perffaith ganddo’i dad. Pan fu farw’r fam, ni wylodd ddeigryn, ond pan fu farw’r tad mi griodd nerth ei lygaid. Rhywbeth felly ydi hyn, mae’n siŵr. Dw i ‘di arfer cael rhywun i’w casáu mewn pêl-droed rhyngwladol: y dewis amlwg ydi Lloegr. Felly fydd rhaid i mi bigo ffeit efo gwlad arall yn ystod y flwyddyn nesaf i sicrhau bod y teimlad hwnnw’n parhau.

Unrhyw awgrymiadau?

Mynd i'r gym ... eh?

Os credodd yr Iddewon eu bod nhw’n flinedig ar ôl mynd ar goll yn yr anialwch am faint bynnag y gwnaethant yn ôl y Beibl (sydd, rhaid dweud, yn llyfr diddorol), ni welsant mohonof fi yr wythnos hon. Dw i’n hollol flinedig, yn dylyfu gên a llusgo fy hun o amgylch y lle fel rhaw.

Dw i’n gwybod pam fy mod i wedi blino hefyd, cofiwch. Ddim yn ffit dw i. Mae fy mol wedi ail-ddyfod efo dialedd. Wn i ddim pam. Dw i’n cerdded 40 munud i’r gwaith ac oddi yno bob diwrnod. Dw i’m yn bwyta sothach, er fy mod i’n bwyta lot o greision, a phan fyddaf yn bwyta creision hawdd iawn ydi bwyta pum ne chwe phaced ar y tro. Dw i’m yn jocian. Dw i’n anghenfil creisionllyd (pan ddaw at greision).

Felly, gyfeillion; doeddwn i byth wedi meddwl y byddwn i’n dweud hyn. Doeddwn i byth yn meddwl y byddwn yn ystyried y peth: ond efallai yr ymunwn â gym. Efallai. Mae’n mynd yn erbyn pob ryw egwyddor sy’n perthyn i mi. Ac mae’n fy nychryn achos dw i’m isio mynd yno’n fol i gyd efo llwyth o bobl gyhyrog yn fy amgylchynu. Ac mae’n costio a dw i’m yr unigolyn cyfoethocaf. A beth bynnag, dw i’m yn siwtio mynd i gym. A beth bynnag eto mond neud am fis wna’ i cyn blino, dw i’n synnu dim.

Asu, dwn i’m chi.

Penwythnos Stiwpid.

Dw i ‘di cael penwythnos stiwpid. Does dim ffordd arall o’i ddisgrifio, gwaetha’r modd. Chwalwyd fy mwriadau lu ar nos Wener.

Mi es allan efo Ceren. I ni ein dau, yr unig rai. Wrth i ni ddechrau yn y Westgate (a Gwenan efo ni ar y pryd) fe ddaeth ddynes echrydus i mewn a dechrau canu ceisiadau i bawb, ac roedd yn rhaid i ni ddianc yn eithaf handi. Erbyn y Model Inn dim ond fi a Ceren oedd ar ôl ac fe’m perswadiwyd i ganu ‘Don’t Let the Sun Go Down on Me’ gyda hi ar y carioci. Roedden ni’n ofnadwy. A dweud y gwir, roedden ni mor ddrwg fel y geiriau cyntaf a glywsom ar ôl y gân oedd ‘you were shit’.

Mi chwydish i mewn dau le arall a daeth y noson i ben gyda fi’n cael tacsi adref heb Ceren a hithau’n crio'r holl ffordd i’w thŷ hi a chanu All By Myself.

Ond dyma le aeth pethau’n rong.

Mi ddeffrois yn y cyfnos ar y Sadwrn, yn flin iawn fy mod wedi deffro mor fuan, ond yn edrych ymlaen at wylio gêm Cymru ac Iwerddon. Roeddwn i’n lloerig wrth i mi edrych ar y ffôn a sylwi mai cyfnod 4.30pm ydoedd ac nid y bore. Be ddigwyddodd? Nis gwn. Roedd staen gwin coch ar y carped, cymhwysedd Bluetooth mewn gwydraid gwin; dw i wedi malu un o’m cadeiriau, ac yn gwbl randym mae ‘na fat drws ar garreg y drws ffrynt nad ydw i wedi ei weld erioed o’r blaen yn fy mywyd.

Blacowt. Fedra’ i ddim cofio dim. Mat, gwin, cadair: ni ddaw hynny’n ôl. Gas gen i beidio â chofio dim.

Felly yn hytrach na “gwisgo’n ddel” nos Sadwrn es i ddim allan tan 9 ac unwaith eto mewn hwdi a thracwisg yr oeddwn. Mi feddwais rywfaint, ac mi gefais hwyl ofnadwy o dda (yn enwedig o weled coron Owain Ne yn llithro wrth iddo lwyddo hedbytio gwydraid o win coch dros fwrdd yn lle o’r enw ‘Sandpebbles’. Y lle ydyw gyferbyn â Chlwb Ifor - neu “Lle Sylvia” fel y byddwn yn ei galw. Ewch yno - mae’n well na Chlwb Ifor).

Ond ni chwarddais fyth cymaint â’r daith i Rawden Place lle gysgais am y noson. Roeddwn i wedi bod efo Ceren a Lowri Dwd (wastad yn dychmygu boi Jazz Club o Fast Show yn troi rownd a mynd ‘Nice!’ rôl clywed yr enw) i MacDonalds a Ceren wedi llwyddo meddu ar ymbarél yno.

Cafodd hithau’r anffawd gorau erioed. Cododd y gwynt a throdd yr ymbarél i mewn allan, gyda Ceren yn ystryffaglu o gwmpas fel rhywun efo pibell dŵr cryf iawn. Wedyn, mi ollyngodd ei MacDonalds, oedd yn y llaw arall, a chan geisio rheoli’r ymbarél a phigo mân Chicken McNuggets mi ddisgynnodd ei throwsus i lawr. Reit i lawr, pasio’i phennau gliniau, ar y bont rhwng Stadiwm y Mileniwm a’r Westgate, efo ceir yn mynd ar ei hyd yn gyson.

Hwn, heb os, yw un o uchafbwyntiau’r bumed flwyddyn yng Nghaerdydd hyd yn hyn.

Rhestr o bethau nad ydw i'n eu deall

Mae sawl pheth yn yr hwn fyd na fyddaf yn eu dallt byth. Crybwyllais fisoedd nôl nad ydw i’n dallt yn y lleiaf sut y caiff adar ryw. Ond beth am:

• Pam fod pobl yn cael eu hatynnu gan sitcoms Americanaidd, pam maen nhw mor shit?
• Pam fod pwdins Sir Efrog mor ddiawledig o flasus er mai dim ond llefrith ac wyau a blawd ydyn nhw?
• Pam na ddylid treiglo ‘byth’?
• Pam ydw i mor wael am goginio omlets a’u cadw’n un lwmp?
• Beth ydi ystyr ‘ansbarddigaethus’?
  Sut y mae sillafu ‘ansbarddigaethus’?
• Pam fod Goths yn meddwl eu bod nhw mor wahanol i bawb pan fod miliynau ohonynt?
• Pam fod contiaid y môr yn cael eu galw’n gontiaid y môr?
• Pwy welodd mulfran werdd a phenderfynu y byddai’n enw addas ar ei chyfer?
• A gymerwyd y piss wrth sefydlu gwlad o’r enw ‘Twrci’?
• Os deilliodd y gair ‘penguin’ o ‘pen gwyn’ pam fod ganddyn nhw bennau duon?
• Pam dw i mor fyr a minnau’n bwyta digon o lysiau?
• Beth ydi trydan?
• Sut mae awyren yn hedfan?
• Pwy sy’n gwario 40c y funud ar alwad ffôn i fynegi nad oes ganddynt farn ar bwnc penodol?
  

Mae’r rhain ymhlith y miliynau o bethau nad ydw i’n eu dallt. Allwch chi fy helpu a lleddfu fy nryswch, neu a oes pethau gennych chi i’w hychwanegu?

Gwerinwr Ddinesig

Iawn chief? Dw i heb ddweud ‘Iawn chief’ ers blynyddoedd! Mae pethau’n dod yn ôl ataf yn araf bach yn ddiweddar. Geiriau fel ‘cythraul’ a ‘homar’ a ‘jibidêrs’. Geiriau’n werin, yn de, a finnau mor werinol fy naws a’m ffordd. Dw i wrth fy modd yn rhoi fy modiau yn nolenni fy jîns, a cherdded fel petawn yn mynd i odro buwch, gan chwibanu ‘Un Funud Fach’ neu alaw wledig.

Cyfarfûm ag Elis Gomer ddoe am y tro cyntaf ers hydoedd. Dywedodd ef ei fod yn darllen fy mlog a’i bod yn bur amlwg nad ydw i’n hapusach o unigolyn na fûm erioed. Rhyfedd, dywedais innau, wrth geisio mynd i’r gwaith ac osgoi boi Indian Metro wrth Pizza Hut, roeddwn i’n meddwl fy mod i’n unigolyn eithaf hapus yn ddiweddar.

Ond gan ddatgan hynny dw i’m ‘di setlo ers mynd i Lundain, lle mae’r bobl ddrwg a’r hwrod yn trigo. Mae hyn oherwydd nad wyf wedi gweithio wythnos gyfan ‘stalwm ac oherwydd y trip angenrheidiol i’r gogledd, ac oherwydd nad ydw i wedi bod allan efo pawb, a gwisgo’n ddel i wneud hynny, ers cyhyd. Y tro diwethaf y bûm allan yng Nghaerdydd roeddwn yn gwisgo hwdi a thracsiwt - dw i’m yn cofio y tro diwethaf i mi fynd allan a gwneud ymdrech i edrych yn ddel. A dyna ydi ffwcin ymdrech.

Ymddeolaf rŵan. Mae gen i gythraul o ddolur gwddw. Wn i ddim pam. Dw i’m yn dallt ryw salwch a ballu.