Alys

Mai'n argoeli'n dda, 'gia!

Rhwymedd bach yn poeni pawb o hyd

Ocê, dwi’n gwbod dyna o bosibl y teitl gwaetha a roddwyd i flogiad Cymraeg erioed ond triwch chi wneud yn well y ffycars digywilydd. Oedd o rhwng hwnna ac ‘mae rhwym yn y carchar’ a ‘tasa’r tîn ma’n gallu siarad’ ac roedd angen meddwl am rywbeth hwyl er mwyn codi’r colon ... ym, calon.

A ph’un bynnag mai’n ddydd Iau erbyn hyn a dwi ddim am, ar y pwynt hwn o’r wythnos, geisio codi tôn y blog. Os dechreuir wythnos yn rhwym fe’i gorffennir felly hefyd.

Dydw i byth wedi bod yn rhwym o’r blaen. A sylweddolish i fyth cyn lleied o hwyl oedd y peth – nid ei fod o’n ymddangos yn beth ‘hwyl’ fel y cyfryw, yn yr un ystyr â hwylio neu reidio camal, neu hwylio camal os y daw ati. Ar ôl bron wythnos o ddioddef a byw ar lacsatifs a’r pilsenni hyfryd eu henw, stool softeners, mae pethau’n lleddfu tua’r de. A bu’n rhaid hefyd droi at ffrwythau, sef grŵp o fwyd nad wyf yn eu casáu ond ‘sgen i fawr fynadd efo nhw – ‘chydig bach fel fy nheimladau am y Blaid Werdd. Ond pwy ohonynt hwy Wyrddion a wyddant drychineb rhwymedd o fyw ar ddeiet o ddail a rhisgl? Blydi hipis.

Ond mae golau ym mhen y twnnel, i ddefnyddio ymadroddiad anffortunus. A chan yr Hogyn awydd enfawr am basta ar hyn o bryd, fel y bydda ni chwarter Eidalwyr yn ei gael yn achlysurol, mi lwgaf fy hun heddiw ac yfory a gobeithio y daw treial diweddaraf fy mywyd trist i ben yn fuan.

Siomedigaeth

Dwi dal yn rhwym ddiawledig ac mae 'mol i'n gwneud synau rhyfadd.

Roedd gen i lot o bethau gwell i flogio am wsos yma mond cwyno am rwym y gwna i'n i diwedd swni'n feddwl.

Neith fwy o orinj jiws rwan.

Anfadrwydd pur

Geshi lai na thair awr o gwsg neithiwr a dwi'n stiwpid o constipated. Dwi wir yn meddwl fy mod i am farw.

Priodas Wil o Fôn

Cawn yfed yn wirion ar ddiwrnod priodas y Tywysog Wiliam a’r ddynas ‘na pwy bynnag uffar ydi hi ar y 29ain o Ebrill oherwydd caniateir i’r tafarndai agor tan 1am, er mwyn rhoi cyfle i’r bobl ddathlu. Dyna’r lein swyddogol.

Y cwestiwn ydi: pahahaham?

Mae’r peth yn boenus o syml, er mwyn i’r Sefydliad gael dweud bod pawb yn dathlu a bod pawb yn hapus a’i fod yn hwb mawr i’r wlad yn ystod yr adeg anodd hon. Wrth gwrs, dydi hyn ddim yn wir. I feddwi yr aiff pobl i’r dafarn, i ddianc os rhywbeth. Oherwydd, yn bur rhyfedd, er gwaethaf ymdrechion gwlad a’r cyfryngau a phob ryw rym dan haul, does gan neb y tu hwnt i selogion y teulu brenhinol ddiawl o ots am y briodas. Dwi’m yn sôn am yr arian cyhoeddus a ddefnyddir i’r briodas, ei chynnal a’i diogelu, hyd yn oed – dim ond yn gyffredinol nad oes math o gyffro ynghylch pethau.

Dwi’m yn meddwl ei fod o’n don o ymdeimlad gweriniaethol na dim felly – apathi ydi o. Dydi pobl ddim isio ffys, pan mae pethau’n dynn yr oll maen nhw isio ydi trefnu eu byd eu hunain ac edrych ar ôl eu teuluoedd nhw eu hunain.

Ta waeth, apathetig fydda i hefyd. Ond mae ‘na rwbath dwi ddim yn apathetig am, sef y Prins yn dod i fyw yn Sir Fôn. Na. Na. Na!

Dwi’n meddwl ei fod yn warth, yn warth llwyr, bod Sais di-Gymraeg a’i wraig yn cael tŷ am ddim ac yntau swydd dda ar Ynys Môn o feddwl faint o gyplau, a phobl, ifanc lleol, Cymraeg eu hiaith, na allant gael na swydd gall na chartref ar Fôn, dim ond i hwn ddo i mewn a wneud hynny’n ddi-hid? Mae’r peth yn afiach braidd. Roedd ymateb y gynulleidfa ar Pawb a’i Farn ryw ddeufis nôl yn sâl o daeog.

Achos mae’n werth ymwared ag unrhyw falchder cenedlaethol am ryw dair neu bedair swydd ran amser dros dro a hawlio hynny’n fuddugoliaeth i genedl fach daeog y Cymry. Ma’n ddigon i droi ar rywun.

Tacteg 'ddiddorol' (sinigaidd) True Wales

Y mae’n dweud y cyfan am True Wales mai eu gwrthwynebwyr sydd wedi gorfod bathu’r enw ‘Gwir Gymru’ ar eu cyfer, yn tydi? O ran y blog hwn, os nad ydyn nhw am ddangos dyledus barch i’r Gymraeg drwy fathu eu term eu hunain, dwi ddim am wneud hynny iddyn nhw chwaith. A hwythau heb gynnwys gair o Gymraeg ar y naill wefan neu’r llall, yr hyn sy’n amlwg ydi nid nad oes unrhyw Gymry Cymraeg yn erbyn yr ymgyrch ‘na’, ond eu bod yn grŵp bach mewnsyllol sy’n troi mewn cylchoedd cyfyng iawn.

Dywed yr Hen Rech mai tacteg ‘ddiddorol’ sydd i True Wales drwy beidio â wneud cais i fod yr ymgyrch ‘na’ swyddogol gan felly dawelu’r ddadl ynghylch rhagor o bwerau. Y mae’n dacteg ddiddorol sydd, ar un llaw yn sicr, yn dacteg dda. Sinigaidd, yn sicr, ond da. Fe ŵyr True Wales nad oes ganddyn nhw ddadl a’r ffordd orau o guddio hynny ydi drwy beidio â chynnal un. Os ydych chi wedi cymryd yr amser (ac os nad ydych, peidiwch) i ddarllen eu dadleuon fe wyddoch bod bob un wan jac ohonynt yn gwbl, gwbl amherthnasol i’r refferendwm sydd ar y gweill.

Dywed yr Hen Rech hefyd y gallant hawlio ar ôl refferendwm, y maen nhw bron yn sicr o’i golli, y llwyddodd yr ymgyrch o blaid gyda nifer isel o bobl yn pleidleisio. Dwi fy hun wedi mynegi fy mhryder ynghylch mandad unrhyw refferendwm – hynny yw, mi allwn ennill os pleidleisia bron neb, a rhydd hynny wrthddadleuon i elynion datganoli, a rhai digon effeithiol hefyd.

Serch hynny, camgymeriad ar ran True Wales byddai peidio â cheisio bod yn ymgyrch swyddogol o ran sicrhau’r canlyniad a ddymunant yn y refferendwm. Y gwir ydi, nid yn unig ydi’r polau yn eu herbyn, maen nhw’n unochrog felly. Hunanfodlonrwydd yw prif elyn unrhyw blaid neu ymgyrch, ond gallwn ddweud â chryn sicrwydd serch hynny pe cynhelid refferendwm heddiw, yr ymgyrch ‘ie’ âi â hi yn weddol hawdd. Os ydyn nhw am sicrhau pleidlais yn erbyn, rhaid i True Wales ymgyrchu’n galed dros hynny yn lle defnyddio tactegau gwter, a does ffordd arall o amgylch y peth.

Hynny nid a wnânt am ddau reswm sy’n amlwg i unrhyw un a fedda ar y craffter gwleidyddol lleiaf. Y cyntaf ydi’r amlycaf – does gan True Wales ddim hyder yn naill ai eu dadleuon nac ychwaith eu gallu i ennill refferendwm. Eu prif obaith yn wir ydi hunanfodlonrwydd ymysg rhengoedd eu gwrthwynebwyr.

Yr ail ydi, fel y crybwyllais uchod, yr hyn y maen nhw mi dybiaf yn canolbwyntio arno rŵan ydi, sef drwy beidio â bod yn ymgyrch swyddogol ac felly gynnal trafodaeth, sicrhau y nifer isaf posibl o bobl yn pleidleisio, gan felly ddefnyddio’r ddadl ‘dim mandad’ a chwyno’n chwerw ymysg eu hunain am y peth fel y mae’r nifer ostyngol o wrth-ddatganolwyr wedi’i wneud ers ’99, gan rywsut dwyllo eu hunain i feddwl mai nhw ydi’r ‘mwyafrif tawel’ ac y gwnânt yn y pen draw chwalu datganoli.

Yr unig ffordd o ddechrau’r broses o chwalu datganoli ydi drwy sicrhau pleidlais ‘na’ ar Fawrth 3ydd – a gallai pleidlais ‘na’ wneud hynny i raddau helaeth iawn – ond dwi’n rhywsut deimlo y byddai’n well gan aelodau True Wales golli ac am ddegawd arall ffugio fictimeiddio a chreu dadleuon dychmygol ymhlith eu hunain.

Trechu Ionawr

O gyfeillion, dyma grombil mis Ionawr ac mae isio gras ar rywun. Ond na, ni chaf i mo ‘nhrechu eleni gan y mis tywyll, yr anfad fis. A dyna ydyw. Yr unig bobl sy’n licio mis Ionawr ac sy’n amddiffynnol ohono ydi pobl sy’n cael eu penblwydd ym mis Ionawr. Prin ydyn nhw achos mae pobl yn rhy brysur yn sbïo ar ŵyn yn prancio, y blodau’n blaguro neu’n dathlu fy mhenblwydd i ym mis Ebrill i gael secs.

Dylia nhw fod eniwe, y basdads budur.

Ond na, eleni dwi’n gyfrwysach nag Ionawr. Mae pob penwythnos wedi’i lenwi gan weithgareddau. Iawn, dwi ‘di mynd i gwely cyn 10 ddwy noson yn olynol ond mae angen cwsg ar rywun weithiau. Tua naw awr y noson yn fy achos i.

Hen ddyn ydw i rili. Prin y bydda i’n aros i fyny yn hwyr iawn yn ystod yr wythnos – fyddai’n cysgu erbyn 10.30 dri chwarter yr amser. Ond beth arall a wnaiff rhywun? Mae’r teledu’n shit ac isio cysgu mae rhywun wrth ddarllen eniwe.

Na, y ffordd orau o oroesi’r cachfis ydi cysgu drwyddo draw.

Hiwmor y Cymro a hiwmor y Sais

Y mae hi’r adeg o’r flwyddyn i orgyffredinoli yn y ffordd fwyaf erchyll posibl. Na, dwi’m am sôn am y Sipswn, achos dwi’n sobor, ond yn hytrach y Cymry (gwrol, dewr, halen y ddaear) a’r Saeson (anfadrwydd pur).

Ryw synfyfyrio wnes am hyn, a dwn i ddim a ydw i’n iawn mewn gwirionedd ond dwi’n meddwl bod elfen o wirionedd i’r peth. A na, heblaw am Mam a’m Taid, dwi ddim yn nabod Sais mewn difrif. Yn wir, o bob un o’m ffrindiau Facebook prin, nad ydw i’n licio’u hanner nhw beth bynnag, un yn unig na fedr y Gymraeg – sef Sais sydd, am ryw reswm, o dan yr argraff mai Almaenwr ydyw. Rhaid i mi ddweud petawn Sais ac fy mod am ddewis cenedligrwydd arall (a phetawn Sais mi a wnawn), nid bod yn Almaenwr fyddai ar frig y rhestr.

Na, rhywbeth am hiwmor y Cymry a’r Saeson sydd i raddau helaeth yn wrthgyferbyniad llwyr rhyngom. Derbynnir yn helaeth, ac mae elfen o wirionedd iddi, fod y Cymry’n cael eithaf trafferth gwneud hwyl am ben eu gwlad a’u hiaith. Does fawr o wadu’r peth mewn difrif, cenedl bach touchy iawn ydan ni, sydd i raddau helaeth yn deillio o’n gwladgarwch brau a’n hansicrwydd cenedlaethol. Gwrthgyferbynnir hyn yn llwyr gan y Saeson – y mae’r Sais yn ddigon parod i wneud hwyl am bob agwedd ar Loegr, a dydyn nhw ddim yn meindio gormod pobl eraill yn ei wneud o ychwaith.

Yn gryno, ar lefel genedlaethol, gall y Sais chwerthin ar ei hun ond prin y gall y Cymro. Y gwahaniaeth ydym ni fel unigolion.

Heb amheuaeth, mae bod yn sarhaus chwaraeus, neu ‘cymryd y piss’ fel y d’wedwn yn Gymraeg, yn elfen bwysig o hiwmor Cymreig – ond nid dim ond ar bobl eraill, ond arnom ni’n hunain. Heb fod yn sentimenalaidd ond mae’n rhywbeth eithaf annwyl amdanom; ac mi wnaiff y Cymry gael y math hwn o hwyl gydag, ac ar, ei gilydd gyda phobl sy’n newydd iddynt.

Dwi ddim o’r farn bod hyn yr un mor wir am Saeson yn gyffredinol – ddim o gwbl a dweud y gwir, ac yn sicr nid i’r un graddau. Y mae’r Saeson yn fwy amddiffynnol o’r hunan a ddim yn licio beirniadaeth, boed honno’n ysgafn a chwaraeus ai peidio, ohonynt eu hunain. Gorgyffredinoli, efallai, ond mae gwirionedd i nodweddion cenedlaethol.

Dyna fy marn a’m hargraffiadau i, beth bynnag. Ond efallai ein bod yn eithaf tebyg wedi’r cwbl. I nifer o Gymry, mae ymosodiad ar Gymru a’i phethau yn ymosodiad personol, a ninnau yn wahanol i’m cymdogion wedi’n diffinio cymaint gan ein gwlad, mewn ffordd fwy cynhenid. Serch hynny, mae ein hanallu cyffredinol i chwerthin arnom ein hunain yn deillio o’n diffyg hyder ynom ni’n hunain. Ond rydym yn araf fagu hyder, ac mae ‘na newid ar droed dwi’n credu.

Os bydd Cymru yma mewn can mlynedd (a rhyngo chi a fi, dwi ddim yn hyderus am hynny – blogiad arall!), gobeithio y gall chwerthin ar ei hun – mae’n un wers werthfawr y gallwn ei dysgu gan y Saeson yn sicr.