Does dim ond isio ceiniog i fynd i mewn drwy'r drws...

Pan dwi’n cael rhywbeth i mewn i fy mhen mae’n anodd iawn ei ddad-wneud. Mae’n siŵr eich bod chi yr un peth – pan fyddwch yn clywed cân a honno’n cylchdroi yn eich pan rhaid ei chlywed gangwaith i’w hymwaredu. A phan fo chi isio gwneud neu weld rhywbeth, wel, mae’n rhaid i chi wneud neu weld y peth hwnnw pa beth bynnag y bo.

Felly be dwisho ei wneud ers ychydig wythnosau ac y cwynaf amdano onid y’i gwnaf? Ddyweda’ i – mynd i’r sŵ. Rŵan, Sŵ Bryste ydi’r agosaf at Gaerdydd a hyd y gwn i nid oes un yn ne Cymru. Mae gennym o leiaf ddau yn y gogledd, rhwng Sŵ Môr Môn a Sŵ Mynydd Bae Colwyn, ond arwain y blaen wnaeth y Gogs erioed. Does neb wedi dweud amdanaf am unrhyw sŵ yn y De beth bynnag – o bosib achos dydyn nhw’m isio fi yno.

Fyddech chi’n meddwl y buasai dyn yn ei oed a’i amser fel fi, ac mi fyddai’n 26 mewn llai na mis, isio gwneud rhywbeth llai plentynnaidd, ond na, dwisho mynd i’r sŵ. A dwi’n ‘styfnig am y peth. Os na chaf fynd cyn fy mhen-blwydd, mi ymwaredaf â phen-blwydd meddw hwyl am daith i Fryste ... wel, os daw rhywun efo fi. Ond dwi’m yn dallt pwy na fyddai isio mynd i sŵ, maen nhw’n llefydd cŵl. Dwisho mynd i weld yr anifeiliaid.

Dwi heb fod i un ‘stalwm. Gennai deimlad mai Bae Colwyn oedd y tro diwethaf, ond dwi’m yn cofio pryd yn union. Ond dwi’n cofio cael fy rhyfeddu, er fy mod i’n adnabod y Sŵ Mynydd yn o dda. Fedra i ddim helpu â chael fy hudo gan anifeiliaid ar y teli ac mae eu gweld nhw go iawn yn well. Heblaw am y mwncwns achos dwi’m yn licio mwncwns, fwy na thebyg achos bod pawb arall yn licio mwncwns.

Prin y llwydda’ i argyhoeddi neb, dwi’n teimlo. Mynd ben fy hun neu chwilio Gwglimij yn smalio fy mod i yno wna i. Ac, ydach, mi ydach chi’n gwbod p’un o’r rheini dwi fwya tebygol o wneud.

Fydda i byth yn Skeletor

Mae pawb yn dweud heddiw ei bod yn braf yn yr haf heb gofio mai gwanwyn ydi hi go iawn. Dwi wedi dweud droeon dros flynyddoedd cwynfanllyd nad ydw i’n licio’r haul yn ormodol – dwi’n gwisgo sbectol haul i yrru pan fo’i weddol gymylog a dweud y gwir, ac nid er mwyn ymddangos yn cŵl achos mae hyd yn oed yr Hogyn yn gwbod bod gwisgo sbectol haul a hithau’n gymylog yn bell, bell iawn o fod yn cŵl. A dweud y gwir dachi’n edrych fel twat.

I fod yn deg, tywydd poeth yn hytrach na’r haul dwi’m yn licio. Dwi fel Mam, yn welw fel corff celain ac yn plicio am wythnosau ar ôl dal haul. ‘Sdim rhyfedd bod plant ac anifeiliaid yn rhedag mewn braw ohonof.
Ond dydw i ddim yr iachaf beth ers wythnosau. Mae gen i ddolur ar fy ngwefus ers mis sy’n gwrthod symud waeth pa grîm neu falm a ddefnyddiaf i ymosod arno. A dwi hefyd yn llawn snot. Wn i ddim pam wir ond fela mai ers o leiaf fis.

Ond gobeithio y bydd y tywydd braf sy’n taro Caerdydd yn para rŵan, achos maen nhw’n dweud bod y tywydd braf yn dda i salwch. Dydi hyn ddim yn wir. Dim ond ers byw hafau yng Nghaerdydd mae gen i ryw lun o glefyd gwair, ro’n i’n iawn yng nghefn gwlad. Awyr iach y wlad yn wir.

Ond mae’r pwynt amdanaf ddim yn licio’r haf gormod yn sefyll. Mae hyn yn deillio o’m styfnigrwydd pan yn blentyn a’r ffaith nad o’n i’n licio licio petha oedd pobl eraill yn eu licio. Do’n i’m yn uffernol o styfnig ond roedd gen i fy syniadau a dyna oedd yn ddiwedd arni. Do’n i’m isho mynd i Gyprus pan o’n i’n ddeuddeg achos “dwi’m isho mynd i ffwrdd byth ac mae’n rhy braf a dwi’m yn licio tywydd poeth”. A do’n i bron byth, fel rhywun call, isio i’r arwyr ennill ar y cartŵns ‘stalwm, ro’n i wastad yn cefnogi y boi drwg. Yr unig arwr ro’n i’n ei hoffi go iawn oedd He-Man a hyd yn oed bryd hynny ro’n i’n meddwl bod Skeletor yn wych. Ro’n i wastad isho bod yn Skeletor a dweud y gwir - ro'n i'n meddwl bod y ffaith ei fod yn benglog yn amêsing.

Ond braf ydi hi ar y funud a fydda i byth yn Skeletor. Mae’r rhain, gyfeillion, yn ffeithiau.

Lwsar

Nesi lawrlwytho Wil Coes Bren o Amazon neithiwr a gwrando arni tua ugain gwaith.

Gaddafi a'r cyfeillion

Ro’n i’n ffrindiau mawr efo’r Cyrnol Gaddafi yn yr ysgol. Oce, mae hynny’n gorddeud braidd, ond roedd gen i ac ambell un o’m ffrindiau eithaf obsesiwn gyda rhai o unbeniaid, neu ‘ddictetyrs’ ys ddwedant yn Nyffryn Ogwan, y byd ar y pryd. Fi oedd gyda’r obsesiwn mwyaf, nes peri i Jarrod ddweud wrthyf yn ddiweddar “mae dy ffrind di mewn trwbwl ar y funud” am yr hen Gaddafi.

Un o sawl un o’r ffrindiau yr oedd Cyrnol Gaddafi. Yr eu plith roedd yr hen Pinochet, Slobodon Milosevic a neb mwy na’n cyfaill anwylaf, yr hen Saddam a oedd yn destun hwyl ac yntau a’i dylwyth yn gymeriadau poblogaidd mewn tŷ crand yn The Sims. Nid y teulu go iawn wrth gwrs, os dwi’n cofio’n iawn Gaynor oedd y wraig a Shadrach oedd y mab.

Ta waeth mae pawb wedi marw rwan heblaw am Fidel (pwy dwi actiwli yn ei licio) a’r hen Gyrnol Gaddafi. Ew, mae’r byd ‘di newid ers fy mod i’n fach.

Un peth ...

Un peth a anghofiais am Glwb Ifor, a minnau yno’n gwylio Bryn Fôn nos Sadwrn, oedd pa mor amhosibl ydyw cael gwared ar y stamp. Mae o dal yno. Synnwn i ddim o edrych nôl i mi gael un tragwyddol gydol fy nhair blynedd yn y brifysgol.

Un peth nad oeddwn yn ei gael oedd black eye. Mae gen i un ar y funud, â’m talcen yn brifo, ar ôl brwydr ag anhysbys wrthrych. Neu ddwrn. Flynyddoedd nôl dywedodd Danny Karate yn ysgol i mi fod imi wyneb na allai neb ei daro, felly dwi’n dewis credu’r cyntaf o’r damcaniaethau. Er, mi oedd hynny ddegawd yn ôl a dwi ddim ymhleth y pethau deliaf ar y ddaear mwyach. A dweud y gwir dwi’n eithaf llanast.

Un peth dwi’n ei gasáu ydi bod efo pobol sydd yn llanast. Cafodd Haydn Blin, mwyaf dig y ffermwyr, docynnau am ddim i’r gêm yn erbyn y Gwyddelod ac mi gynigiodd y tocyn i mi. Mi dderbyniais – roedden nhw werth £70 wedi’r cwbl, a byddai curo’r Gwyddelod, pe hynny ddigwyddid, yn gwneud i mi deimlo’n gynnes braf.

Mi fyddai wedi ond nid aeth pethau rhagddynt yn wych. Dechreuodd y gêm a minnau dal adra. Do’n i heb glywed smic gan Haydn, er gwaethaf ceisio cysylltu, ac yn meddwl ei fod wedi gwerthu’r tocynnau neu wedi cael rhywun arall i fynd efo fo, felly mi agorais Fudweiser adra a sibrwd ‘cont’ dan fy ngwynt sawl gwaith. Ta waeth, ar ôl yr anthemau, mi ffoniodd.

Roedd hi’n ras wyllt i’r stadiwm, ond rhwng cael tacsi mi lwyddasom gyrraedd y seddi erbyn tua 13 munud i mewn i’r gêm. Ond, fel pe na bai’n amlwg o’r dechrau, daeth yn gynyddol amlwg bod Haydn wedi meddwi. Yn uffernol. Erbyn ugain munud i mewn i’r gêm, roedd yn cysgu.

Ond pwy gafodd y piss wedi’i gymryd allan ohono am awr olaf y gêm? Fi. Gan bobl o resi a seddau maith i ffwrdd. Pwy a oedd yn gorfod ymddiheuro i bawb na allai basio i fynd am bisiad neu i’r bar ac a oedd yn gorfod dringo drosto? Fi. Pwy a geisiodd ei anwybyddu pan chwarddai iddo’i hun yn ei drwmgwsg? Fi.

Dwi byth yn mynd i’r stadiwm efo blydi Haydn eto.

Y Llwyth

Efallai nad ydw i’n barchus fel yr hoffai Mam i mi fod, ond o ystyried llinach deuluol ar ochr fy Nhad ‘does fawr syndod yn hyn o beth. Nid teulu sy gen i yn Rachub – clan ydyn nhw, ac i rywun o’r tu allan clan digon rhyfedd a digon brawychus o ran hynny. Os clywch weiddi a rhegi’n atsain hyd y nefoedd yn Nhyddyn Canol ryw bryd, yn ddiau fy nheulu i ydyw.

Y Nain Eidalaidd ydi gwraidd hyn. Mae Dad a’i ddwy chwaer fwy neu lai yn edrych ar ei hôl efo’r demensia sy ganddi. Mae’n rhaid iddyn nhw; mae hi wedi cael ei gwahardd o ddau gartref gofal yn barod am fod yn ‘disruptive influence’ a hynny o fewn ychydig fisoedd i’w gilydd! Yn ôl Rita mae hi’n “ddynas wyllt” a chywir ydi hynny. A dio’m fel bod neb ohonyn nhw’n bobl amyneddgar; a dweud y gwir mae’r chwiorydd yn cymryd ar ei hôl a dyma pam eu bod nhw’n gweiddi arni hi wrth i hi ddweud wrthyn nhw fangula you two bitches!

A dweud y gwir mae’r holl beth fel rhyw fersiwn Gymraeg-Eidalaidd o Shameless ond hyd yn oed yn fwy doniol, er y byddai’n rhoi braw a hanner i’r rhan fwyaf o bobl.

Ond peth cas ydi demensia ‘fyd, er os ydach chi yn byw efo rhywun sydd â’r salwch rhaid i chi geisio chwerthin weithiau. Doedd yr hen Nanna ddim yn gwybod pwy oedd ei hannwyl ŵyr tro diwthaf iddi ei weld, ond mae’n ddoniol ei gweld hi’n smalio gwneud.

“Do you know who that is Mam?”
“Yes”
“Well who?”
“Leila’s husband”
“Iesu Grist don’t be stupid ... Leila’s blydi 90!”

Dwi wedi cael rhywun yn dweud fy mod i’n edrych yn dri deg chwech o’r blaen, ond nainti ... ?!

Arolwg barn diweddaraf Yougov/ITV

Etholaethau
Llafur 48% (+3%)
Ceidwadwyr 20% (d/n)
Plaid Cymru 19% (-2%)
Dems Rhydd 7% (d/n)

Rhanbarthau
Llafur 45% (+4%)
Ceidwadwyr 20% (d/n)
Plaid Cymru 18% (-3%)
Dems Rhydd 5% (-3%)

Heb ddadansoddi'n fanwl, os mae'r pôl diweddaraf hwn yn agos at y gwir, dylai'r Blaid, y Ceidwadwyr a'r Dems Rhydd boeni'n arw iawn am rai o'u seddau - hyd yn oed rhai cymharol ddiogel fel Llanelli. Y peth mwyaf siomedig o safbwynt y Blaid ydi i'r arolwg gael ei gynnal ar ôl i ganlyniad y refferendwm gael ei gyhoeddi.

Bod yn glyfar: strategaeth Plaid Cymru dros y ddeufis nesa'

Pwt bach am y refferendwm a enillwydd ddydd Gwener. Champion aye! Gafodd neb sioc o ennill ond roedd y canlyniadau o’r gogledd-ddwyrain, a Sir y Fflint yn arbennig, yn gwbl, gwbl annisgwyl. Do’n i ddim cweit yn credu’r canlyniad o’r fan honno. Braf iawn oedd bod yn gwbl anghywir, neu’n or-bryderus i fod yn onast, am yr hyn a allai ddigwydd yn y Gogledd. Ac fel Gwyneddigyn roedd gweld Gwynedd yn cipio’r goron am y bleidlais gryfaf o blaid yn destun balchder enfawr. Yn amlwg mae cadernid Gwynedd yn parhau!

Mi wyliais lawer o raglen refferendwm S4C fore Sadwrn yn fy ngwely yn dal llawn annwyd, a rhwng nôl dŵr, mynd i’r toiled a phesychu digon i godi cyfog ar rywun iach, dechreuodd Vaughan Roderick a Dicw siarad am y goblygiadau i etholiad y cynulliad, sydd bellach lai na deufis i ffwrdd.

Roedd un peth a ddywedodd Vaughan yn ddiddorol am ragolygon y Blaid. Yn ei ôl ef, dywedodd un o hen bennau’r Blaid wrtho bod y Blaid yn cael ei chysylltu â newid cyfansoddiadol. Nis cafwyd yn ’79, ac er mai bai Llafur oedd hynny, Plaid Cymru ddioddefodd (er i Lafur wneud yn ddrwg yn nechrau 80au hyd yn oed yng Nghymru sydd efallai’n tanseilio’r ddamcaniaeth). Ond wele 1999 – sefydlwyd y Cynulliad a Phlaid Cymru gafodd fudd etholiadol o hynny yn ’99 ac i raddau llawer llai yn ’01 – cyn i bethau fynd yn draed moch yn 2003.

Felly ai dyma fydd yr achos eleni? Bydd Llafur a Phlaid Cymru (a hefyd y Ceidwadwyr a’r Dems Rhydd cofiwch) yn brwydro dros bleidleisiau’n rheini a ddywedodd Ie ddydd Iau, sy’n dacteg anochel a hanfodol, ac mae i’r Blaid fantais fawr oherwydd gall ddweud wrth yr etholwyr yn ddi-flewyn ar dafod “Ni sicrhaodd y refferendwm a hebom ni yn y glymblaid ni fyddai refferendwm wedi cael ei gynnal, ac yn fwy na hynny roedd y canlyniad yn dyst i’r ffaith ein bod yn iawn i fynnu arno pryd y gwaethom”. Mae iddi hunan-gyfiawnhad ar ei hochr yn hyn o beth ac mi all ddweud mai hi oedd yn iawn, ac yn fwy na hynny fod rhai o amlygion y blaid Lafur yn anghywir.

Y cwestiwn ydi faint o’r hanner miliwn a ddywedodd ‘ie’ y gall ddenu? A all gael mwy na’r 220,000 o bleidleisiau a gafodd yn 2007? A all nid yn unig ddal ei thir, ond atgyfnerthu yn y Senedd?

Er gwaetha geiriau ffynhonnell Vaughan mae’n anodd gweld cynnydd mawr i Blaid Cymru ymhen deufis. Llwyddodd Llafur mewn nifer o ardaloedd droi’r refferendwm yn bleidlais yn erbyn y glymblaid Lundeinig, a dyma pam gwelwyd canlyniadau hynod yn rhai o’r Cymoedd mi dybiaf, p’un a wnaeth Plaid Cymru’r gwaith caib a rhaw i gyd fel y mae’n ei honni. Wn i ddim sut y gall y Blaid oresgyn hynny, ond dwi’n ffyddiog bod gan ei strategwyr syniad o leiaf.

Ac wrth gwrs mae’r ffaith bod y Ceidwadwyr mewn grym yn San Steffan o fudd i Lafur heb amheuaeth, drwy dystiolaeth polau neu fel arall. Mae gan Blaid Cymru hanes o wneud yn llai cystal pan fo’r Ceidwadwyr mewn grym. Mi dybiaf y bydd etholiadau’r Cynulliad yn cynnwys elfen gref o bleidlais brotest yn erbyn llywodraeth Llundain, sy’n drueni mawr, achos barn y bobl ar lywodraeth Caerdydd y dylai fod.

Serch hynny, mae’n amlwg iawn bod trefnidiaeth Plaid Cymru bellach yn drawiadol, ac efallai’r gorau o’r pleidiau yng Nghymru. ‘Does angen fawr o waith ymchwil i brofi hyn – wele ganlyniadau’r pedair sir Gymraeg, sef cadarnleoedd Plaid Cymru i bob pwrpas, yn y refferendwm. Gyda’i gilydd, pleidleisiodd dros 70% yn y siroedd Cymraeg o blaid, ond yn fwy na hynny yn y pedair sir hynny y cafwyd y niferoedd uchaf yn pleidleisio. Dylai fod yn hyderus o gadw y seddau sydd ganddi, er bod Aberconwy’n destun pryder dwi’n siŵr.

Os gall y Blaid hawlio perchnogaeth ar lwyddiant y refferendwm, ac mae iddi seiliau cadarn i honni hynny, a defnyddio i’r eithaf ei threfniadaeth rymus nid yn gyffredinol ond wedi’i thargedu, mi allwn weld ambell ganlyniad mawr. Etholiad Llafur fydd 2011, heb amheuaeth, ond er gwaethaf y polau mae Llafur Cymru o hyd yn ymdebygu’n fwyfwy i gragen etholiadol.

Dwi’n meddwl mai’r ffordd orau o ragweld beth fydd hanes y Blaid yn 2011 fydd y pôl nesaf a gawn. Iawn, mi wn fod polau Cymreig o hyd yn datblygu a bod efallai wendidau sylfaenol ynddynt, ond dydyn nhw heb fod yn uffernol o anghywir ers amser, ac roedd rhai’r refferendwm yn gyffredinol agos i’r canlyniad. Mae’r amser pan y’u diystyrwyd yn haeddiannol wedi mynd.

Un ar hugain y cant gafodd Plaid Cymru yn yr etholaethau yn yr un diwethaf a gynhaliwyd. Os gwelwn newid o 3% yn ei darpar bleidlais yn y nesaf, mi dybiaf y bydd yn arwydd o fomentwm a newid tebyg i hyn a welwyd ym 1999, er i raddau llawer llai. Y broblem i’r Blaid o ran hynny ydi nad ymdeimlad hawdd ei greu mohono – fel yn ’99 roedd yn rhywbeth sylfaenol a deimlai pobl ar lawr gwlad, ymchwydd cenedlaetholgar (er dros dro) cyfan gwbl amhleidiol, ond na all fod o fudd i neb ond am Blaid Cymru.

Gan hynny, dydi hi ddim yn amhosibl na chaiff buddugoliaeth y refferendwm, boed o ran maint neu’n ddaearyddol, fawr effaith ar etholiadau’r Cynulliad. Ond drwy fod yn glyfar, mi all; ac os ydi Plaid Cymru isio cael etholiad llwyddiannus, rhaid i hithau hefyd fod yn glyfar iawn dros y ddeufis nesa’.