Priodas Wil o Fôn

Cawn yfed yn wirion ar ddiwrnod priodas y Tywysog Wiliam a’r ddynas ‘na pwy bynnag uffar ydi hi ar y 29ain o Ebrill oherwydd caniateir i’r tafarndai agor tan 1am, er mwyn rhoi cyfle i’r bobl ddathlu. Dyna’r lein swyddogol.

Y cwestiwn ydi: pahahaham?

Mae’r peth yn boenus o syml, er mwyn i’r Sefydliad gael dweud bod pawb yn dathlu a bod pawb yn hapus a’i fod yn hwb mawr i’r wlad yn ystod yr adeg anodd hon. Wrth gwrs, dydi hyn ddim yn wir. I feddwi yr aiff pobl i’r dafarn, i ddianc os rhywbeth. Oherwydd, yn bur rhyfedd, er gwaethaf ymdrechion gwlad a’r cyfryngau a phob ryw rym dan haul, does gan neb y tu hwnt i selogion y teulu brenhinol ddiawl o ots am y briodas. Dwi’m yn sôn am yr arian cyhoeddus a ddefnyddir i’r briodas, ei chynnal a’i diogelu, hyd yn oed – dim ond yn gyffredinol nad oes math o gyffro ynghylch pethau.

Dwi’m yn meddwl ei fod o’n don o ymdeimlad gweriniaethol na dim felly – apathi ydi o. Dydi pobl ddim isio ffys, pan mae pethau’n dynn yr oll maen nhw isio ydi trefnu eu byd eu hunain ac edrych ar ôl eu teuluoedd nhw eu hunain.

Ta waeth, apathetig fydda i hefyd. Ond mae ‘na rwbath dwi ddim yn apathetig am, sef y Prins yn dod i fyw yn Sir Fôn. Na. Na. Na!

Dwi’n meddwl ei fod yn warth, yn warth llwyr, bod Sais di-Gymraeg a’i wraig yn cael tŷ am ddim ac yntau swydd dda ar Ynys Môn o feddwl faint o gyplau, a phobl, ifanc lleol, Cymraeg eu hiaith, na allant gael na swydd gall na chartref ar Fôn, dim ond i hwn ddo i mewn a wneud hynny’n ddi-hid? Mae’r peth yn afiach braidd. Roedd ymateb y gynulleidfa ar Pawb a’i Farn ryw ddeufis nôl yn sâl o daeog.

Achos mae’n werth ymwared ag unrhyw falchder cenedlaethol am ryw dair neu bedair swydd ran amser dros dro a hawlio hynny’n fuddugoliaeth i genedl fach daeog y Cymry. Ma’n ddigon i droi ar rywun.

Tacteg 'ddiddorol' (sinigaidd) True Wales

Y mae’n dweud y cyfan am True Wales mai eu gwrthwynebwyr sydd wedi gorfod bathu’r enw ‘Gwir Gymru’ ar eu cyfer, yn tydi? O ran y blog hwn, os nad ydyn nhw am ddangos dyledus barch i’r Gymraeg drwy fathu eu term eu hunain, dwi ddim am wneud hynny iddyn nhw chwaith. A hwythau heb gynnwys gair o Gymraeg ar y naill wefan neu’r llall, yr hyn sy’n amlwg ydi nid nad oes unrhyw Gymry Cymraeg yn erbyn yr ymgyrch ‘na’, ond eu bod yn grŵp bach mewnsyllol sy’n troi mewn cylchoedd cyfyng iawn.

Dywed yr Hen Rech mai tacteg ‘ddiddorol’ sydd i True Wales drwy beidio â wneud cais i fod yr ymgyrch ‘na’ swyddogol gan felly dawelu’r ddadl ynghylch rhagor o bwerau. Y mae’n dacteg ddiddorol sydd, ar un llaw yn sicr, yn dacteg dda. Sinigaidd, yn sicr, ond da. Fe ŵyr True Wales nad oes ganddyn nhw ddadl a’r ffordd orau o guddio hynny ydi drwy beidio â chynnal un. Os ydych chi wedi cymryd yr amser (ac os nad ydych, peidiwch) i ddarllen eu dadleuon fe wyddoch bod bob un wan jac ohonynt yn gwbl, gwbl amherthnasol i’r refferendwm sydd ar y gweill.

Dywed yr Hen Rech hefyd y gallant hawlio ar ôl refferendwm, y maen nhw bron yn sicr o’i golli, y llwyddodd yr ymgyrch o blaid gyda nifer isel o bobl yn pleidleisio. Dwi fy hun wedi mynegi fy mhryder ynghylch mandad unrhyw refferendwm – hynny yw, mi allwn ennill os pleidleisia bron neb, a rhydd hynny wrthddadleuon i elynion datganoli, a rhai digon effeithiol hefyd.

Serch hynny, camgymeriad ar ran True Wales byddai peidio â cheisio bod yn ymgyrch swyddogol o ran sicrhau’r canlyniad a ddymunant yn y refferendwm. Y gwir ydi, nid yn unig ydi’r polau yn eu herbyn, maen nhw’n unochrog felly. Hunanfodlonrwydd yw prif elyn unrhyw blaid neu ymgyrch, ond gallwn ddweud â chryn sicrwydd serch hynny pe cynhelid refferendwm heddiw, yr ymgyrch ‘ie’ âi â hi yn weddol hawdd. Os ydyn nhw am sicrhau pleidlais yn erbyn, rhaid i True Wales ymgyrchu’n galed dros hynny yn lle defnyddio tactegau gwter, a does ffordd arall o amgylch y peth.

Hynny nid a wnânt am ddau reswm sy’n amlwg i unrhyw un a fedda ar y craffter gwleidyddol lleiaf. Y cyntaf ydi’r amlycaf – does gan True Wales ddim hyder yn naill ai eu dadleuon nac ychwaith eu gallu i ennill refferendwm. Eu prif obaith yn wir ydi hunanfodlonrwydd ymysg rhengoedd eu gwrthwynebwyr.

Yr ail ydi, fel y crybwyllais uchod, yr hyn y maen nhw mi dybiaf yn canolbwyntio arno rŵan ydi, sef drwy beidio â bod yn ymgyrch swyddogol ac felly gynnal trafodaeth, sicrhau y nifer isaf posibl o bobl yn pleidleisio, gan felly ddefnyddio’r ddadl ‘dim mandad’ a chwyno’n chwerw ymysg eu hunain am y peth fel y mae’r nifer ostyngol o wrth-ddatganolwyr wedi’i wneud ers ’99, gan rywsut dwyllo eu hunain i feddwl mai nhw ydi’r ‘mwyafrif tawel’ ac y gwnânt yn y pen draw chwalu datganoli.

Yr unig ffordd o ddechrau’r broses o chwalu datganoli ydi drwy sicrhau pleidlais ‘na’ ar Fawrth 3ydd – a gallai pleidlais ‘na’ wneud hynny i raddau helaeth iawn – ond dwi’n rhywsut deimlo y byddai’n well gan aelodau True Wales golli ac am ddegawd arall ffugio fictimeiddio a chreu dadleuon dychmygol ymhlith eu hunain.

Trechu Ionawr

O gyfeillion, dyma grombil mis Ionawr ac mae isio gras ar rywun. Ond na, ni chaf i mo ‘nhrechu eleni gan y mis tywyll, yr anfad fis. A dyna ydyw. Yr unig bobl sy’n licio mis Ionawr ac sy’n amddiffynnol ohono ydi pobl sy’n cael eu penblwydd ym mis Ionawr. Prin ydyn nhw achos mae pobl yn rhy brysur yn sbïo ar ŵyn yn prancio, y blodau’n blaguro neu’n dathlu fy mhenblwydd i ym mis Ebrill i gael secs.

Dylia nhw fod eniwe, y basdads budur.

Ond na, eleni dwi’n gyfrwysach nag Ionawr. Mae pob penwythnos wedi’i lenwi gan weithgareddau. Iawn, dwi ‘di mynd i gwely cyn 10 ddwy noson yn olynol ond mae angen cwsg ar rywun weithiau. Tua naw awr y noson yn fy achos i.

Hen ddyn ydw i rili. Prin y bydda i’n aros i fyny yn hwyr iawn yn ystod yr wythnos – fyddai’n cysgu erbyn 10.30 dri chwarter yr amser. Ond beth arall a wnaiff rhywun? Mae’r teledu’n shit ac isio cysgu mae rhywun wrth ddarllen eniwe.

Na, y ffordd orau o oroesi’r cachfis ydi cysgu drwyddo draw.

Hiwmor y Cymro a hiwmor y Sais

Y mae hi’r adeg o’r flwyddyn i orgyffredinoli yn y ffordd fwyaf erchyll posibl. Na, dwi’m am sôn am y Sipswn, achos dwi’n sobor, ond yn hytrach y Cymry (gwrol, dewr, halen y ddaear) a’r Saeson (anfadrwydd pur).

Ryw synfyfyrio wnes am hyn, a dwn i ddim a ydw i’n iawn mewn gwirionedd ond dwi’n meddwl bod elfen o wirionedd i’r peth. A na, heblaw am Mam a’m Taid, dwi ddim yn nabod Sais mewn difrif. Yn wir, o bob un o’m ffrindiau Facebook prin, nad ydw i’n licio’u hanner nhw beth bynnag, un yn unig na fedr y Gymraeg – sef Sais sydd, am ryw reswm, o dan yr argraff mai Almaenwr ydyw. Rhaid i mi ddweud petawn Sais ac fy mod am ddewis cenedligrwydd arall (a phetawn Sais mi a wnawn), nid bod yn Almaenwr fyddai ar frig y rhestr.

Na, rhywbeth am hiwmor y Cymry a’r Saeson sydd i raddau helaeth yn wrthgyferbyniad llwyr rhyngom. Derbynnir yn helaeth, ac mae elfen o wirionedd iddi, fod y Cymry’n cael eithaf trafferth gwneud hwyl am ben eu gwlad a’u hiaith. Does fawr o wadu’r peth mewn difrif, cenedl bach touchy iawn ydan ni, sydd i raddau helaeth yn deillio o’n gwladgarwch brau a’n hansicrwydd cenedlaethol. Gwrthgyferbynnir hyn yn llwyr gan y Saeson – y mae’r Sais yn ddigon parod i wneud hwyl am bob agwedd ar Loegr, a dydyn nhw ddim yn meindio gormod pobl eraill yn ei wneud o ychwaith.

Yn gryno, ar lefel genedlaethol, gall y Sais chwerthin ar ei hun ond prin y gall y Cymro. Y gwahaniaeth ydym ni fel unigolion.

Heb amheuaeth, mae bod yn sarhaus chwaraeus, neu ‘cymryd y piss’ fel y d’wedwn yn Gymraeg, yn elfen bwysig o hiwmor Cymreig – ond nid dim ond ar bobl eraill, ond arnom ni’n hunain. Heb fod yn sentimenalaidd ond mae’n rhywbeth eithaf annwyl amdanom; ac mi wnaiff y Cymry gael y math hwn o hwyl gydag, ac ar, ei gilydd gyda phobl sy’n newydd iddynt.

Dwi ddim o’r farn bod hyn yr un mor wir am Saeson yn gyffredinol – ddim o gwbl a dweud y gwir, ac yn sicr nid i’r un graddau. Y mae’r Saeson yn fwy amddiffynnol o’r hunan a ddim yn licio beirniadaeth, boed honno’n ysgafn a chwaraeus ai peidio, ohonynt eu hunain. Gorgyffredinoli, efallai, ond mae gwirionedd i nodweddion cenedlaethol.

Dyna fy marn a’m hargraffiadau i, beth bynnag. Ond efallai ein bod yn eithaf tebyg wedi’r cwbl. I nifer o Gymry, mae ymosodiad ar Gymru a’i phethau yn ymosodiad personol, a ninnau yn wahanol i’m cymdogion wedi’n diffinio cymaint gan ein gwlad, mewn ffordd fwy cynhenid. Serch hynny, mae ein hanallu cyffredinol i chwerthin arnom ein hunain yn deillio o’n diffyg hyder ynom ni’n hunain. Ond rydym yn araf fagu hyder, ac mae ‘na newid ar droed dwi’n credu.

Os bydd Cymru yma mewn can mlynedd (a rhyngo chi a fi, dwi ddim yn hyderus am hynny – blogiad arall!), gobeithio y gall chwerthin ar ei hun – mae’n un wers werthfawr y gallwn ei dysgu gan y Saeson yn sicr.

Blwyddyn Wleidyddol 2011 - yn fras iown

Dwi eisoes wedi rhoi fy marn ar y refferendwm sydd bellach lai na deufis lawr y lôn. Fwy neu lai gytuno â’r farn gyffredin ydw i i bob pwrpas – buddugoliaeth dda i’r ymgyrch o blaid, ond nifer isel yn pleidleisio. Mae hynny’n fy mhoeni rywfaint, oherwydd byddai mandad yn dda, ond eto allwch chi ddim ysbrydoli pobl i bleidleisio am newid sydd yn welliant i’r system yn hytrach na’n, wel, newid.

Mae wrth gwrs ddwy bleidlais arall eleni – un ohonynt yn gyffrous a’r llall, yn fy marn i, yn ddibwys. Y cyntaf yw etholiadau’r Cynulliad – a all yn wir fod yn gynulliad mwy pwerus o dipyn erbyn yr etholiad. Mi fydd digon am hynny yn y man, gen i a gweddill y blogsffer Cymraeg mi dybiaf, felly af i ddim i fanylder. Fodd bynnag ar hyn o bryd, ac o reddf yn hytrach nag edrych ar unrhyw ystadegau, dwi’n meddwl y bydd hi’n etholiad da i Lafur, yn un gweddol i’r Ceidwadwyr, yn siom i Blaid Cymru ac efallai’n wir yn drychineb i’r Democratiaid Rhyddfrydol. Fedra i’n hawdd weld y Ceidwadwyr yn ennill mwy o bleidleisiau na Phlaid Cymru y tro hwn, os nad seddau.

Ta waeth, mi edrychaf ar y pum rhanbarth maes o law, er nid yn yr un manylder â chyfres Proffwydo 2010 – byth eto y gwna i hynny!

Ac wedi hynny, ac y mae’n farn ddigon cyffredin erbyn hyn, Cymru’n Un Rhif 2 fydd hi. Yn bersonol, dwi’m yn frwd dros hynny o gwbl. Cawn weld.

Ar yr un diwrnod mae ‘na refferendwm arall, sef un DU gyfan am y Bleidlais Amgen. Yr unig reswm y bydda i’n pleidleisio yn y refferendwm ydi y bydda i yn yr orsaf bleidleisio ar y pryd. Dwi eisoes yn rhagweld pleidlais ‘Na’ yn y refferendwm hwnnw – a ‘na’ y bydda i’n pleidleisio – heb fawr frwdfrydedd – hefyd. Mae hi’n system flêr, gymhleth a drud i’w gweinyddu heb sôn am fod yn llai cyfrannol na’r system bresennol hyd yn oed. Ac fel ambell un ohonoch dwi’n siŵr, er fy mod i’n licio fy ngwleidyddiaeth, ac yn sicr ystadegau a ffigurau, fedra i ddim cweit cael fy mhen rownd y system ei hun, ac nid er ceisio. Hefyd dwi’n rhyw deimlo y gallai fod yn system a fydd yn cyfrif yn erbyn y Blaid – os nad o ran ‘pleidleisiau’, o ran seddau.

Mi fydd yn flwyddyn wleidyddol ddiddorol eleni. Wel, y pum mis cynta de, fydd hi’n eitha boring ar ôl hynny – dyna un broffwydoliaeth dwi’n eithaf hyderus amdani!

Pethau amhriodol sy'n gwneud i rywun chwerthin

Dwi heb gael y dechrau gorau posibl i 2011, rhaid dweud, ond well na hon ...

Degawd newydd da

Ro'n i am ddymuno degawd newydd hapus i chi ond dim ond rwan dwi'n sylweddoli mai llynedd ddylwn i wedi wneud hynny.

Ffyc.

Sut bynnag, gyda nifer y darllenwyr eleni 50% yn uwch na llynedd o leiaf mi fydda i'n smyg iawn dros y flwyddyn newydd. Go on, ffeindiwch rywbeth i fod yn smyg amdano eich hun, mae'n werth chweil, yn enwedig i darfu ar wyll y mis gwaethaf sydd ar y gweill. Ionawr. Casáu Ionawr.

Blwyddyn newydd dda i chi gyd!

gol. ac ydw, dwi yn gwbod na'r 30ain, nid y 31ain ydi o, ond dwi ddim am flogio fory so ddêr

Goleuadau'r Nadolig

Sut Nadolig wnaeth hi felly? Iawn? Cymedrol? Gwych? Dydyn nhw byth yn wych yn y pen draw nac ydyn. Ac nid y gwychaf na’r gwaethaf a gafwyd unwaith eto eleni. Ond mi wnes fwynhau yn fy ffordd fach fy hun.

Fe’m codwyd tua 8.30 y bora gan y chwaer a Mam mewn het Siôn Corn, sy’n ddigon i ddychryn y dewraf a dweud y lleiaf. Er i mi yfad mwy na’r arfer yn Stryd Pesda ar Noswyl y Nadolig (traddodiad pwysig) ni’m trechwyd gan ben mawr drwy gydol y dydd. Buddugoliaeth ynddi’i hun ydoedd, oherwydd fel arfer mi fydda i’n teimlo’n sâl dros ginio ac yn mynd i’r gwely am y rhan fwyaf o’r pnawn gan fwy neu lai sbwylio Dolig pawb arall.

Mi es lawr grisha felly i weld pa erchyllterau a adawsai Siôn Corn i mi. Er gwaethaf ei bwriadau, mae gan Mam duedd i brynu anrhegion nad oes mo’u heisiau na’u hangen arnaf. Wn i fod hynny’n swnio’n anniolchgar ond dydi o ddim, ac mae’r hen dîar yn cadw’r derbynebion i gyd chwara teg. A hithau’n draddodiad teuluol agor un anrheg ar y Noswyl, nid oedd pethau’n argoeli’n dda pan ddatgelwyd bryd hynny fag plastig i ddal dillad i’w golchi.

Ar y cyfan, cyfuniad o bethau a ddychwelir i’r siop neu na welir mohonynt eto a gafwyd. Hunangofiannau Ned Thomas a Roger Roberts (mae gas gen i hunangofiannau, a nid dyma’r ddau i’m hargyhoeddi – ‘nenwedig Roger blydi Roberts), padell ffrio ar gyfer un wy, pâr hyll o jîns (a chanddo tua 12 pâr eisoes nid oes angen jîns ar yr Hogyn) a’r hwdi hyllaf ar y Cread crwn.

Am unwaith fe werthfawrogodd Dad ei bresant, sef the Pocket Book of Manchester United. Fe’i darlleno, a fydd ryfeddod achos dydi o byth wedi darllen llyfr yn ei fywyd – yn ei feddwl o mae darllen y Daily Star bob dydd yn gwneud iawn am hyn – ac arferol ddiolchgar oedd y Mam a’r chwaer.

Cafodd Nain ei gwahardd gan Mam rhag plygu’r papur lapio yn ddel “er mwyn ei ddefnyddio eto” achos bod digonedd ohono acw’n Sir Fôn ac yn ddigonedd nas defnyddir fyth. Lapith honno mo bresant i neb fyth, heb sôn am brynu un.

Dwi’n mynd i fwydro rŵan, felly cadwn ail hanner y dydd yn fyr. Roedd y cinio’n hyfryd, a’r twrci nid sych ond bwytadwy iawn, y’i bwytasid wrth glywed straeon doniol Nain am ‘stalwm ac Anti Blodwen yn rhoi cweir i ryw ferch arall am galw hen Nain yn ‘dew’. “Wel ‘rargian fawr, mi wyt ti’n dew,” oedd ymateb hen Daid meddai hi.

Ta waeth cafwyd pnawn diog ond mi welwyd y peth rhyfeddaf tua deg munud wedi pump. Yn digwydd bod, ro’n i’n ista ar y sedd yn wynebu tua Moel Faban, ac yn sydyn reit dyma ‘na olau oren yn dod o Gwm Llafar, y tu ôl i Foel Faban, er y taeraswn iddo ddechrau ar ochr orllewinol Foel ei hun, achos ro’n i’n meddwl mai tân ydoedd i ddechrau.

Ymhen dim, a’r golau cyntaf yn esgyn uwch Foel a ninnau wedi hen ddeall nad hofrennydd mohono (sef yr ail olau) esgynnodd un arall i’r awyr, y tro hwn yn bendant iawn o Gwm Llafar. Mi ddiflannodd yr ail yn syth bin – un funud roedd yn olau a’r eiliad nesa’ nid oedd, wrth i’r llall raddol ddiffodd megis fflam ddiwedd cannwyll. Roedd y ddwy funud hynny yn rhai rhyfedd ar y diawl.

A minnau ddim yn credu mewn UFOs a pobol fach o blanedau eraill, nid am unrhyw reswm ond am f’ystyfnigrwydd fy hun, fedra’ i ddim meddwl am eglurhad. Ond fela mai a fela fydd, Dolig arall a oroeswyd!