Etholiadau Arlywyddol Ffrainc

Blwyddyn newydd dda!

Nos Iau ddiwethaf mi ges i sgwrs fach yn y dafarn am etholiadau Ffrainc. Mae pawb yn meddwl ei bod yn gwbl anochel y bydd Marine Le Pen yn cyrraedd yr ail rownd yn yr etholiadau arlywyddol a gynhelir ar 23 Ebrill eleni, ac i fod yn deg mae hwnnw’n fet go ddiogel, ynghyd â hithau’n colli yn y rownd derfynol. Mi fu’n fwriad gen i ysgrifennu pwt am etholiad Ffrainc ers rhai wythnosau – wedi’r cyfan, mae’n un o etholiadau pwysicaf y byd ac yn haeddu ymdriniaeth. Mi geisiaf gynnig hynny mewn modd mor gryno ag y gallaf. Ond peidiwch â darllen ymlaen onid oes gennych chi amser i’w sbario.

Rŵan, dydi o ddim y peth hawsaf imi wneud hyn; mae’r ffynonellau gorau, yn anochel, yn Ffrangeg a dwi methu ei siarad. Ond mae ‘na ddigon o gliwiau ar gael sy’n awgrymu y gallai ambell beth go annisgwyl ddigwydd yn yr etholiad hwnnw.

Mae’n annhebyg os ydych chi’n darllen hwn eich bod yn gwbl anymwybodol o’r sefyllfa wleidyddol yn Ffrainc ar hyn o bryd, ond dyma ei chrynhoi’n fras: mae’r polau piniwn yn awgrymu y bydd Marine Le Pen, arweinyddes y Front Nationale, a François Fillon o blaid Les Républicains, yn wynebu ei gilydd yn y rownd derfynol. Mae’r Parti socialiste, sef plaid Hollande (a fydd ddim yn sefyll) yn debygol o gael crasfa, gan o bosibl ddod yn bumed yn y rownd gyntaf y tu ôl i’r Front Gauche (plaid adain chwith eithafol) ac En Marche! sy’n fudiad newydd a sefydlwyd gan Emmanuel Macron, a arferai fod yn weinidog yn llywodraeth Hollande ond a’i gadawodd fis Awst i drïo’i lwc yn yr etholiad hwn. Gambl, yn sicr, ond mae’n debygol bod yr rheiny’n boblogaidd ac yn eithaf llwyddiannus y dyddiau hyn.

Er mwyn rhoi trefn i’r blogiad hwn, dwi am fwrw golwg gryno dros bedair plaid, sef pob un a enwyd uchod eithr y Front Gauche, cyn dod i gasgliad bras ar yr hyn dwi’n credu a allai ddigwydd.

François Fillon – Les Républicains

Roedd dewis Fillon yn sioc i’r system yn y lle cyntaf – Alain Juppé oedd y ffefryn clir i ennill yr enwebiad ond trodd y blaid am yr ymgeisydd sydd bellaf i’r dde wleidyddol. Llenwodd Fillon fwlch yng ngwleidyddiaeth y dde yn Ffrainc sydd wedi bod yn wag am gryn dipyn sef ceidwadaeth Gatholigaidd. Mae pleidleisiau i hynny ar y dde, ond mae ei feddylfryd economaidd yn Thatcheraidd sy’n wrthun mewn gwlad fel Ffrainc, lle mae traddodiad cryf o ymyrraeth lywodraethol yn economi’r wlad. Yn fras, mae ei apêl ym mhleidlais aml-ddewis y rownd gyntaf yn gyfyngedig. Ddiwedd y llynedd, fodd bynnag, fo oedd y ffefryn i gyrraedd yr ail rownd, bob amser yn yr 20au uchaf neu’r 30au isel yn y polau piniwn ac o flaen y lleill. Ond ers hynny, mae ei gefnogaeth wedi dirywio’n sylweddol. Cawsai 30% ar gyfartaledd ym mholau Tachwedd a Rhagfyr, ond fis yma mae o 4-5% yn is ac y tu ôl i Le Pen gan mwyaf.

Alla i ddim dweud fy mod i’n gwybod llawer amdano, ond ar y cyfan mae’n ymgeisydd digon anysbrydoledig ac yn yr etholiad hwn gallai hynny ei niweidio. Mae’n anodd ei weld yn peidio â chyrraedd yr ail rownd oherwydd ei gefnogaeth graidd, a gwelsom yn yr UDA ac yn y DU bwysigrwydd gefnogaeth galed: mae’n fwy llwyddiannus na chynghreiriau gwleidyddol llac.

Gallai ei geidwadaeth ar faterion fel mewnfudo ennill cefnogaeth oddi wrth Le Pen, ond gall ei safbwyntiau ar yr economi, yn galw am ddadreoleiddio ar raddfa enfawr, atal pobl rhag pleidleisio drosto – yn enwedig wrth droi wrth Le Pen sy’n agosach at y canol Ffrengig yn yr ystyr hwnnw. Ac mae’n annhebygol o hudo’r rhai o’r dosbarth gweithiol – sosialwyr traddodiadol –sy’n troi’n gynyddol at y Front Nationale.

Marine Le Pen – Front Nationale

Mae’n rhagdybiaeth gyffredin ers sbel y bydd Marine Le Pen yn cyrraedd yr ail rownd. Mae hi’n gyson ymhlith y ddau uchaf ac mae’r Front wedi bod yn ennill cefnogaeth dan ei harweinyddiaeth yn gyson, er bod system etholiadol (annheg) Ffrainc yn eu hatal rhag ennill seddi ar y cyfan. Yn wir, â phopeth sydd wedi digwydd y llynedd, mae’n anodd ei diystyru. Ond mi wna i ddarogan yn gwbl hyderus nad Marine Le Pen fydd arlywydd nesaf Ffrainc.

Yr hyn efallai nad ydym ni y tu allan i Ffrainc wedi amgyffred ydi hyn: mae gan y Front broblemau. Gyda’r banciau yn gwrthod benthyca arian i’w hymgyrch, mae Le Pen wedi gorfod troi at gwmni ei thad am fenthyciad o £5.2m; rhywbeth sydd am fwrw amheuaeth dros ei pherthynas â’i thad. Mae wedi ceisio ymddieithrio rhagddo’n fwriadol i ehangu apêl y blaid, ond mae amheuon am ei didwylledd wrth wneud hynny yn sicr am ail-godi. Mi gollodd achos llys y llynedd pan y’i gelwid yn “ast ffasgaidd” gan gomedïwr ac y ceisiodd ei siwio. Fydd ei hymwelid diweddar â Trump Tower fawr o help ychwaith – mae Trump yn amhoblogaidd yn Ffrainc ymhlith bron pawb. A bydd ei hedmygedd cyson o Putin efallai fawr o help.

Y mae craciau yn y Front Nationale, a dwi ddim yn argyhoeddedig y bydd pobl yn eu hanwybyddu. Ni waeth i chi weiddi am Trump na Brexit yn hyn o beth: mae Ffrainc yn wlad wahanol; ac yn draddodiadol dydi’r blaid ddim wedi gwneud yn well mewn etholiadau na mewn polau. Hynny ydi, dydi’r pleidleiswyr distaw lu a drodd allan i bleidleisio yn 2016 mor ddistaw yno. Ni ragwelaf sioc dawel ym mhleidlais Ebrill; mi fyddan ni’n gwybod ymlaen llaw sut eith hi.

Gallai Fillon ddenu rhai o’r bobl ar y dde a fyddai’n pleidleisio drosti (tanciau ar y lawnt ac ati) ond gallai eraill effeithio ar ei phleidlais. A waeth i ni gofio, mae pleidlais Le Pen, fel Fillon, yn y polau piniwn tua 5% i lawr ar yr hyn yr oedd yn ei gael ym mis Tachwedd. Tuedd, a thuedd na ellir ei hanwybyddu.

Wrth gwrs mae pethau a allai ddigwydd rhwng rŵan a mis Ebrill a allai atgyfnerthu ei chefnogaeth, yn eu plith ymosodiad terfysgol arall. Ond ni all neb ddarogan hynny.

Partie socialiste

Pwt yn unig a roddaf i’r blaid sosialaidd. Maen nhw ar chwâl, a fyddan nhw ddim yn cyrraedd yr ail rownd, ond gallai eu dylanwad ar bwy sy’n cyrraedd fod yn hollbwysig. Yn syml – petai Manuel Valls yn ennill mae’n debyg y bydden nhw’n ennill tua 10% - 15% o’r bleidlais (gyda’r uchaf ar y raddfa honno’n annhebygol). Petai un o’r lleill yn ennill gallai fod yn hanner hynny. Debyg na gŵr o’r enw Arnaud Montebourg ydi’r ffefryn i ennill yr enwebiad.

P’un bynnag, gyda’i gobeithion yn rhacs waeth pwy sy’n ennill un o enwebiadau mwyaf anobeithiol Ewrop ar y funud, mae posibiliad cryf y bydd nifer o’r rhai fyddai’n pleidleisio dros y sosialwyr yn ailystyried eu pleidlais rownd gyntaf. O’u plith nhw, mae pleidleisio dros Le Pen neu Fillon yn y rownd gyntaf fwy na thebyg yn amhosibl. Ond, yn strategol, mae un person y gallent bleidleisio drosto a allai atal y ddau...

Emmanuel Macron - En Marche!

A dyma ni, y ffactor rhyfedd, annisgwyl yn yr etholiadau arlywyddol, Emmanuel Macron. Mae’n ifanc, yn siaradwr da, yn frwdfrydig, ac er ei fod yn rhan o’r llywodraeth flaenorol dydi o heb fwrw cysgod gormodol drosto chwaith. Mewn polau piniwn mae un peth yn bwysicach na chanrannau – sef tueddiadau.

Ac yn wir, mae’r duedd i Macron yn un sy’n llawn haeddu sylw. Yn wahanol i Fillon a Le Pen, cynyddu mae ei bleidlais o’n gyson. Mae Macron o fewn pellter taro i’r ddau. Gwnaeth un arolwg barn a gynhaliwyd fis yma ei roi o flaen Le Pen yn y rownd gyntaf. Yr amod, os liciwch chi, oedd nad oedd y Partie socialiste yn dewis Valls. Ond, fel y dywedais uchod, hyd yn oed os gwnân nhw hynny, dydi o ddim y tu hwnt i bob cred y gallai nifer o bleidleiswyr y blaid honno droi ato er mwyn cael rhywun sydd ddim ar y dde yn yr ail rownd. Mae’n bosib, er yn llai tebygol, y gallai rhai o bleidleiswyr y Front Gauche wneud yr un peth. Byddai o’n wirion i beidio ceisio apelio atynt. A dydi o ddim yn wirion.

Cryfder Macron, yn fy marn i, ydi ei ddiffyg syniadaeth wleidyddol. Dydi o ddim yn ei ddiffinio ei hun yn nhermau hynny; gallai fod yn gryfder eithriadol. Rydyn ni eisoes wedi gweld hyn yn digwydd, o Trump yn UDA i’r M5S yn yr Eidal (heb sôn am bleidiau llwyddiannus fel un Merkel yn yr Almaen sydd wastad wedi ffafrio ymarferoldeb dros syniadaeth). Dwi’n gwbl argyhoeddedig na’r duedd wleidyddol sydd ohoni, ymhlith mudiadau llwyddiannus, ydi symud o ideolegau pendant i sefyllfa fwy hyblyg. Mae o’n boblyddwr (y gair Cymraeg crap am populist) o fath.

Rydyn ni’n cyfateb y gair poblyddiaeth i’r adain dde yn aml ond mae hyn yn hollol anghywir; ddadleuwn i mai ystyr poblyddiaeth gyfoes ydi, yn syml, y reddf i ddweud y peth iawn ar yr adeg iawn yn y ffordd iawn er mwyn ennill grym, heb fod yn gaeth i ideoleg. Ac i’r graddau hynny, efallai bod lle i ddadlau bod Le Pen yn fwy o ideolegwr na phoblyddwr. Macron, nid Le Pen, sy’n dilyn ôl-troed pobl a mudiadau diweddar sy’n amrywio o Trump i’r M5S i Syriza i’r SNP.

Ategir hynny efallai gan y ffaith fod Ewrop, yn ôl polau piniwn diweddar, wedi troi’n sylweddol fwy o blaid yr UE, ym mhob gwlad gan gynnwys Ffrainc. Dydi o ddim yn gyd-ddigwyddiad fod Le Pen wedi bod yn llai gelyniaethus at Ewrop yn ddiweddar, na bod Macron yn ffyrnig o’i phlaid.

Gan ddweud hynny, mae ganddo un anfantais a allai fod yn dyngedfennol – does ganddo fo ddim sail gadarn i’w gefnogaeth, yn wahanol i Fillon a Le Pen. Bydd unrhyw darfu ar ei fomentwm o bosib yn lladd ei gyfleoedd.

Casgliad

Mae cynifer o gwestiynau i’w hystyried wrth ddod i unrhyw gasgliad am beth allai ddigwydd yn Ffrainc. Pwy ydi’r ymgeisydd mwyaf poblogaidd fel unigolyn? Faint o bleidleisiau y gall Fillon eu dwyn oddi ar Le Pen, os o gwbl? Pa mor feddal ydi’r gefnogaeth i Macron? Ydi pleidleiswyr ar y chwith am droi ato i atal y ddau arall? Ac un ffactor difyr ydi François Bayrou – rhywun sy’n ei roi ei hun yng nghanol y sbectrwm gwleidyddol, er sy’n Gatholig pybyr, ac sy’n ymgeisydd cyson mewn etholiadau arlywyddol ond sydd heb ddatgan unrhyw fwriad i sefyll. Byddai ei gefnogaeth o i Fillon neu Macron yn gallu bod yn dyngedfennol, os yw’n ei rhoi.

Fy nheimlad i ydi hyn: mae Le Pen (os na ddigwydd ffactorau allanol) wedi colli ei chyfle a’i momentwm. Mae cefnogaeth Fillon yn ddigon cadarn ac yn annhebygol o ostwng mwy. Gall Macron ddenu pleidleisiau o du mwy o ffynonellau na nhw. Dwi’n meddwl y bydd yn llwyddo i wneud hynny, gan wynebu François Fillon yn yr ail rownd, gyda Le Pen yn colli allan ar y cyfle hwnnw o drwch blewyn.

Ond ddyweda i ddim mwy na hynny!

Eryrod Pasteiog VII: Cyfweliad olaf Kate Roberts

Nid yn unig pobl dda a aned ym 1985, ond bu farw ambell gawr hefyd. Ychydig cyn ei marwolaeth, cafodd Kate Roberts, neu Frenhines ein Trên fel y'i gelwir yn aml heddiw, ei chyfweld am y tro olaf erioed yng nghylchgrawn Barddas neu rywbeth ella. Mae'n ysbrydoliaeth lwyr.

*         *         *


CYFWELYDD: Diolch i chi am gytuno i’r cyfweliad hwn, Dr Kate Roberts.

KATE ROBERTS: Dim problam cont.

CYF: Felly, bwriwn ati ar unwaith, pa beth a’ch ysbrydolo wrth i chi greu eich straeon?

KR: Wel, mae hynny’n syml. Ces i fy magu ar adeg pan oedd pethau’n galed yn yr hen fro. Roeddem mor dlawd y bu ‘mrawd yn gweithio’n chwarel yn ddeufis oed, a’r cartref nid mwy na’r hyn a alwyd bryd hynny’n dŷ torth.

CYF: A pha beth oedd hynny?

KR: Tŷ wedi’i wneuthur o fara caled. Toedd yna ddim cerrig bryd hynny yn Rhosgadfan, dim ond llechi wrth gwrs, a becws shit. Ond allwch chi ddim tŷ o lechi, dim ond to, a pha beth y to os cyll y tŷ? Dyddiau anodd i’r teulu cyfan, a’r gymuned yn de. Felly treiddiodd y caledi hwnnw i’m gwaith dilynol, fel surop.


Dr Kate Roberts, 1978, ar ôl ennill Cadair Eisteddfod Ikea



CYF: Rydych chi’n hoff o surop?

KR: Ew ydw. Dyna’r unig beth a gerais erioed.

CYF:  Mor ddifyr. Ond wrth gwrs eich gwaith mawr oedd Traed Mewn Cyffion.

KR: Peidiwch â siarad am hwnnw, wir.

CYF: Paham felly?

KR: Y golygwyr. Newidion nhw bopeth. Popeth! Traed mewn Sglodion oedd y teitl gwreiddiol, yn seiliedig ar yr arfer ym Mhen Llŷn o wisgo esgidiau tatws fel y mae rhai’n dal i wneud, yn enwedig ymhlith y ffarmwrs a’r cyfieithwyr, hyd heddiw. Ddywedodd y golygwyr ei fod o’n syniad gwael iawn am nofel. Faddeuaf i fyth iddynt. Ro’n i’n gwybod bod rhywbeth unigryw gen i’n fanno, ond droeson nhw’r cyfan yn stori lwyd arall am galedi’r chwareli. Gwnaethon nhw hyd yn oed dorri’r darn allan am streic fawr y tatws yn llwyr; dydi’r plot ddim yn gwneud synnwyr heb hwnnw.

CYF: Ydych chi’n siŵr?

KR: Ydw. Bob dim a ysgrifennais i erioed newidion nhw bopeth.

CYF: Te yn y Grug?

KR: ‘Te yn y Gwrych’ oedd o. Yn yr hen Sir Gaernarfon byddai pobl yn aml yn cael te p’nawn yn y gwrych, i osgoi llosg haul. Pwy gafodd de yn y grug erioed wir? Twpdra anneallus.

CYF:  Tywyll Heno?

KR: Bydd tad.

CYF: Prynu Dol?

KR: Ddim diolch.

CYF: Haul a Drycin?

KR: Be?

CYF: Ond mae’ch straeon yn amrywiol iawn, yn tydyn, ac yn aml swreal? Roedd Teulu Mari am ddynes yn siarad â’i hanifeiliaid a mynd ar antur â nhw, Gobaith am ragrith a pherthynas cyfeillion, Yr Wylan am wylan, mae’n siŵr, dwi heb ddarllen honno.

KR: Ydyn, dwi wastad wedi ymfalchïo yn fy ngallu i ysgrifennu pethau mewn unrhyw arddull. Efallai rhyw ddydd y bydd rhywun yn gallu ei wneud cystal â mi â Chymraeg celfydd a dychymyg o’r tu hwnt i’r sêr. Ond ‘sgen i’m blog.

CYF: Ie. Wrth gwrs, mae’ch perthynas agos â Saunders Lewis yn un nodedig yng Nghymru Gymraeg. Rydych chi’n gyfeillion garw.

KR: O diar mi, nac ydyn wir. Mae’r sbych yna’n ysgrifennu ata i ers oes pys, ond dwi erioed wedi ysgrifennu’n ôl. Unwaith fues i’n ei drem ac mi fu’n gwichian ata i’n ofnadwy fel chwannen frith y llan, sef oen yn nhafodiaith gogledd Llŷn. Mae nhw’n dweud ei fod o’n gwisgo fel merch ac yn ymateb i’w hun, ond dwi ddim isio meddwl am y peth a dweud y gwir.

CYF: Beth ydy’ch hoff fuwch?

KR: Welsh Black.

CYF: Mor ddifyr. I gloi, sut hoffech chi gael eich cofio gan y genedl?

KR: Byddaf yn fodlon ar unrhyw atgof ohonof gan y genedl, am fy llenyddiaeth neu fy ngwaith adeiladu trawiadol, oni sernir yr atgof hwnnw ymhen rhyw, dwnim, rhyw ddeg mlynedd ar hugain gan rywun yn mynd drwy ‘mhethau i ac yn gwneud honiadau enllibus di-sail amdanaf mewn llyfr neu rywbeth achos rhyw ensyniadau uffernol o wan. Dwi ôl ffôr bach o enllib yn de, ond enllib yn erbyn y meirw? Sgersli bilîf.

CYF: Diolch yn fawr i chi, Dr Kate Roberts.

KR: Wotevs.

Un baned

Aeth i mewn i’r siop goffi. Doedd y lle ei hun ddim at ei ddant ond roedd o wedi cael paned yno sawl gwaith, bron pob tro yr âi i’r dre a dweud y gwir, ac wedi penderfynu ei fod yn licio’r coffi o leiaf. Cadw at ei drefn arferol. Yr un archeb bob tro.

            ‘Cappuchino,’ cyfarthai at y weinyddes. Roedd hi’n oer tu allan a doedd o’n teimlo fawr gynhesach ei hun heddiw. Arhosai’n ddiamynedd wrth iddi ffwndro’r archeb yn y til yn ddwl.

            ‘Did you say latte babes?’ meddai hi’n ôl ar ôl amser a deimlai fel awr. “Babes”. Dwi ddeg mlynedd yn hŷn na chdi, feddyliodd. Ac os wyt ti methu cofio un archeb funud ar ôl i mi ei gwneud mewn siop goffi fyddi di am byth, cariad.

            ‘No. Cappuchino,’ meddai’n fwriadol nawddoglyd wrthi. Cafodd hi’r neges, doedd ‘na ddim awydd cwrteisi diangen ar hwn – roedd o jyst isio panad. ‘I’ll sit outside,’ meddai cyn lluchio arian ati a’i heglu am y drws fel petai am adael y lle.

            Cafodd le tu allan ar fwrdd unig. Roedd y dre’n brysur heddiw. Miloedd o bobl ddibwrpas yn dechrau ar eu siopa ‘Dolig. Rhoes ei sbectol haul amdano a’u gwylio’n ddirmygus; rhai’n llusgo traed ac yn gwylltio’r bobl gyflym. Neb ohonynt yn cerdded yn gall fel y gwnâi o, naill ai’n ei malwennu hi’n drwsgl neu’n llamu fel merlod. Twpsod. Pam fod pawb yn gorfod cerdded mor wahanol iddo fo? A ble oedd y blydi panad ‘na?

            Cyrhaeddodd y gweinydd. ‘Cappuchino?’ gofynnodd.

            ‘Yes,’ cyfarthai eto, ond edifar braidd y tro hwn. Gwyddai nad oedd angen bod felly wrth ryw dipyn o weinydd ifanc druan, yn gweithio ar ddydd Sul yn lle gorwedd yn ei wely’n drewi o gwrw’r noson gynt. A dweud y gwir, dyna fyddai’n well ganddo fo wneud, ond ddigwyddodd hynny ddim. Eto. Gorfododd ei hun i ychwanegu, ‘That’s great, thank you very much’ gan daro gwên fawr ddanheddog tuag ato. Gwnaeth hynny’r tric, gwenodd y gweinydd yn ei ôl cyn mynd i glirio bwrdd arall.

            Ymfalchïai yn ei wên yn fawr. Cofiai flynyddoedd yn ôl i ferch brydferth iawn ddweud wrtho fod ganddo wên neis, a daliai at yr un ganmoliaeth fechan honno byth ers hynny. Gwyddai fod hynny’n bitw, ond mor brin y canmoliaethau a dderbyniai'n ddiffuant cadwodd honno yn ei gof. Roedd o’n coelio ei fod wedi perffeithio’i wên i guddio popeth. Ddefnyddiai o mohoni i ddal sylw merched del, budron tafarndai tywyll y ddinas, mor anaml y gweithiai y rhoes y gorau i hynny. Ond fel giât castell ei ben roedd hi’n berffaith am gadw’r cwestiynau draw.

            Trodd at y baned, a chydio ynddi, a chymryd y llymaid cyntaf. Doedd y gwpan gynnes fawr o gysur iddo. Ei glustiau fo oedd yn rhynnu wedi'r cwbl, nid ei ddwylo. 

             Roedd hi’n chwerw. Doedd ganddo fawr o amser i goffi chwerw, ond ddaeth ‘na ddim siwgr efo’r baned diolch i’r gweinydd ifanc gwirion. Trodd y wên yn wg wrth iddo droi’n ôl at syllu ar yr haid o siopwyr. Ymfalchïai yn ei wg hefyd. Dywedai wrth ei hun ei fod yn gwneud iddo edrych yn feddylgar; yn ddoeth hyd yn oed, fel petai’n ystyried dirgelon mawr ac yn eu deall yn iawn. Twyll arall wrth gwrs. Ond dydi hunan-dwyll ddim bob amser y peth gwaethaf, cyn belled â bod rhywun yn gwybod mai dyna ydi o, ac ei fod yn twyllo pawb arall hefyd.

            Cymrodd swigiad arall. Cynnes oedd y baned, yn union fel yr hoffai, a leddfodd rywfaint ar ei chwerwder, a throdd yntau ei sylw’n ôl at y stryd. Wyddai o’m unrhyw un yno. Rholiodd ei lygaid wrth weld un dyn boliog hŷn yn gwisgo hwdi porffor, yr union un yr oedd ganddo fo, a barodd iddo fwmian rhegfeydd dan ei wynt. Roedd yn gas ganddo bobl yn gwisgo’r un dillad, yn enwedig hen ddynion, fynta’n ddim tebyg iddyn nhw yn ei ben. Ddim eto o leiaf. Ac yna cwpwl tew fel dau fynydd yn sglaffio’n farus ar grempogau poeth y cabanau ‘Dolig. Roedden nhw’n edrych yn hapus, ond faliai o ddim am hynny. Mynnodd ei argyhoeddi ei hun taw’r crempogau yn hytrach na’i gilydd oedd pam yr oedden nhw’n gwenu. Wrth gwrs y gwyddai fel arall. Ond pa ots? Jyst dau fasdad tew oedden nhw. Pa hawl oedd ganddyn nhw i fod mor hapus yn edrych fel’na, tra bod o’n rhannu bwrdd â neb ond yr oerfel?

            Syrffedodd braidd ar wylio pobl a phaneidio – gwnâi fawr o les i’w dymer heddiw - a llyncodd weddill y coffi heb roi cyfle i’w hun ei fwynhau. Roedd o wedi gwastraffu deg munud ac roedd hynny’n ddigon. Roedd yn amser rhoi’r cynllun ar waith; crwydro’r dref a’r siopau ei hun, efallai trïo ambell ddilledyn cyn digalonni eu bod ddim yn ei siwtio. Efallai prynu ffilm i wastraffu awr neu ddwy’n nes ‘mlaen am na wyddai beth arall i’w wneud ag amser eithr ei wastraffu. Coffi arall beryg. Unrhyw beth i fyrhau’r munudau maith.

           

A chododd o’i sedd ac ymgorffori’n ddibwrpas i’r bobl ddibwrpas ddiddiwedd, yn un ohonyn nhw.