Y wên

Y mae’r wên yn un o’r pethau rhyfeddaf. Nid oes gennym ni ystum fwy amrywiol na hi; gall gwên gelu mil o eiriau, a dofi mil o bryderon. Ac er gwaethaf pob trybini, rywsut, mae anrheg fechan y wên waeth gan bwy yn gallu torri drwy gymylau a tharo’r galon gan chwipiad o lonni pur – ein harf yw yn erbyn y byd.

Rhyfeddaf wên, gwên drist; gwên colled, gwên cynhebrwng, gwên wedi ffrae. Yr adegau hynny pan fo dŵr yn bygwth dy lygaid a’r enaid yn drom gan faw byw – y mae’r wên honno’r odidocaf ohonynt, yn gwahodd cysur ac ennyn perthyn. Er gwaethaf popeth, wyf i a thi a ninnau yma; nid yw’r ddolen hon eto’n golledig yng nghyflawnder popeth.

Ond fy hoff wên i ydi gwên y galon drwy lygaid llawen; y wên sy’n datgelu popeth ac yn chwythu ymaith yr ing gan gorwynt disglair. Honno yw gwên dy fam a’th dad. Honno yw gwên ddidwyll dy ffrindiau. Y wên a roddi i’r rhai sy’n tanio ynot obaith ac yn gwneuthur i garnau creigiog cas y dyfodol droi’n llwybr deiliog am ennyd. Y wên sydd heb angen arni geg. Y wên sy’n gynhesach na choflaid.

Gwên, yn fwy na phopeth, ydi’r hyn sy’n ein gwneud yn fodau dynol. Gall gelu mil o eiriau, a dofi mil o bryderon, ond ni fu’r un wên a darwyd erioed yn wastraff.