Caerdydd a Chwpan yr FA

Ceir ambell i glwb pêl-droed nad ydw i’n eu cefnogi mewn difri rydw i’n hoff ohonynt. Y mwyaf o’r rhain, am ba reswm od bynnag, ydi Southampton. Ar ôl gweld sgoriau Man Utd a Wrecsam, fydda i’n mynd i weld sut wnaeth ‘rhen Southampton. Dydyn nhw ddim yn gwneud yn dda. Y pwynt ydi, fodd bynnag, dw i’n licio Southampton a hynny heb reswm.

Ond hefyd nifer o glybiau pêl-droed nad ydw i’n eu hoffi am ddim rheswm penodol o gwbl: Aston Villa, West Ham, Middlesbrough, ac am ryw reswm rhyfeddach, Sheffield Wednesday. Ymhlith y rhain mae hefyd Caerdydd. Iawn, dw i’n gwybod dw i’n byw yma ers y rhan orau o bum mlynedd, ond dw i’m yn cefnogi Caerdydd mewn unrhyw fodd. A dweud y gwir i chi, dw i’m yn licio Clwb Pêl-droed Caerdydd yn y lleiaf.

Felly mae’n fy ngwylltio a’m gwneud i braidd yn sâl bod cymaint o bobl isio gwneud allan eu bod nhw’n cynrychioli Cymru yn rownd derfynol Cwpan yr FA. Bol-ycs. Clwb ydi Caerdydd: maen nhw’n cefnogi Caerdydd atalnod llawn. Chi’n meddwl y byddai ffan Arsenal yn cefnogi Chelsea yn rownd derfynol Cynghrair y Pencampwyr achos eu bod nhw’n cynrychioli Lloegr? Tybed pwy fydd selogion Abertawe yn eu cefnogi fis nesa? Cynrychioli Cymru myn uffarn i.

Dim y bydda’ i yn cefnogi Portsmouth o gwbl, cofiwch, a minnau efo cymaint o feddwl o Southampton. Ah. Southampton.

Rŵan, mae Rhodri Glyn Thomas yn dweud a gwneud pethau gwirion yn aml yn ddiweddar, a ddim yn hoff berson i lot ohonom. Ei syniad hurt diweddar, mae’n siŵr y byddwch yn gwybod, ydi y dylai Hen Wlad fy Nhadau gael ei chanu ochr yn ochr â God Save the Queen yn y ffeinal. Yn ffeinal Cwpan Lloegr. Sôn am syniad hurt.

Braint Caerdydd ydi chwarae yn y strwythur pêl-droed Seisnig. Fe ddylent gydymffurfio â phob dim sydd ynghlwm iddo. Does ‘na ddim rheswm pam y dylai anthem gwlad arall gael ei chanu ynghyd ag anthem genedlaethol Lloegr, waeth bynnag pa mor ofnadwy ydyw.

Os oes un peth sy’n waeth na gwleidydd yn stwffio’i drwyn i mewn i chwaraeon, yna Rhodri Glyn Thomas yn gwneud hynny ydyw!

Wythnos tan y 23

Wythnos i ‘fory dw i’n dathlu fy mhen-blwydd. Wythnos i ‘fory mae’n rhaid i mi bwyso 11.6 stôn. Wythnos i ‘fory dw i am feddwi a gwneud bob math o bethau drwg a swnllyd nad ydi pobl dosbarth canol a chapelwyr yn hoff ohonynt. Ond mae amodau, ac elfen gref o betruster. Nid yw rhywbeth yn teimlo’n iawn.

Dydw i ddim yn hoff o’r rhif 23. O fod yn 22, gall rhywun smalio ei fod yn 21 o hyd. Nid felly 23. Rŵan, dw i’n raddol gweld llawer o’m ffrindiau yn callio i raddau; licio arbed ychydig o arian, mynd allan am fwyd, sesiwns mawrion, gwyllt, anfoesgar yn diflannu cam wrth gam, a dw i’m yn licio. Ac mae rhyw ddisgwyl cyffredinol i rywun ddechrau callio rhywfaint ar yr oedran hwn. Dwi am wrthod, wrth gwrs, er gan deimlo y dylwn.

Dydi bod yn 23 yn ei hun ddim yn fy mhryderu’n ormodol, callio sy’n fy mhoeni i. ‘Does gen i ddim bwriad gwneud. Dw i eisoes yn chwerw fy mod i’n gweithio a ddim yn cael mynd i’r pyb drwy’r dydd, er yn fodlon iawn ar fy chwerwder parhaus, distaw sy’n bennaf nodwedd i mi. Ond dw i ar ddeiet ar y funud, a ddim isio bol cwrw, ac yn bwyta’n iach a gwneud ambell i weithgaredd!

Mi synfyfyriaf.

Anodd ydi cael cymeriad wedi’i bennu i chi; mae pawb yn ei gael ac yn aml iawn fe fyddwn oll yn actio i’r cymeriad hwnnw, yn raddol ymffurfio i fod yn gymeriadau ohonom ein hunain. Ydi rhywun yn driw i’w hun am fod yn gymeriad/bersonoliaeth y maent eisiau bod, a chwarae i hynny? Neu ai gwell ydi bod beth yr wyt ond ddim mor hoffus ohono? Neu a oes rhyw ganol hapus i’w cyfuno, neu a ellir newid i ba bwy bynnag neu le bynnag rydych? Os rydych chi fel y fi, fyddwch chi’n hoff iawn o ddadansoddi personoliaethau a phobl: dyn ag ŵyr, mae cyfran go dda o’m sgyrsiau yn cylchdroi o amgylch dadansoddi eraill.

Un o’r pethau rhyfeddaf o ddiddorol ydi pethau fel ‘tasa X yn fwyd/anifail, be fyddan nhw?’. Dwi’n cael pethau crap fel cwstard a broga o hyd. Broga’r Cwstard. Taswn i’n anifail, byddwn i am fod yn Froga’r Cwstard, yn ddiamheuaeth.

Y Celfyddydau

Ni fu’r celfyddydau byth at fy nant. Yn wir i chi, pan ddaw at y rhan fwyaf o’m gwaethaf weithgareddau, mae’r celfyddydau yn dod yn agos i frig pob rhestr. Er gweithio yng Nghanolfan y Mileniwm ac ymhyfrydu mewn barddoniaeth Gymraeg , dw i’n un o’r bobl hynny sy’n meddwl bod y celfyddydau, yn gyffredinol, yn ddiflas.

Hyd yn oed o ran barddoniaeth dw i’n eithaf cul fy meddwl: dw i’n gwybod bod dweud bod barddoniaeth Saesneg yn rybish yn orsymleiddio ac yn beth ysgubol i’w ddweud, felly gwell i mi ei ddweud: mae barddoniaeth Saesneg yn rybish. Mae hyd yn oed y farddoniaeth Saesneg orau, fel rhai Dylan Thomas ac R.S. Thomas, yn rhai efo tinc Cymraeg iddi. Dw i’n meddwl y byddwn yn chwydu gwaed petawn yn gorfodi dioddef clywed cachu fel cerddi Shakespeare neu Wordsworth am fwy na phymtheg munud.

Bydd Shakespeare yn f’arwain at beth sydd, i mi, yn noson annelfrydol o’r radd isaf: noson yn y theatr. Mae’r theatr yn gyfrwng dw i’n ei gasáu yn llwyr a byth wedi’i fwynhau, o fynd i bantomeimau crap yn Lerpwl yn ifanc at y tro olaf i mi fynd sef cynhyrchiad lledr o Branwen, a oedd yn ddeniadol oherwydd y lledr a dim byd arall.

A chelf. O mam bach, dw i’n casáu gwaith celf. Roeddwn i’n eithaf gallu llunio cartŵns (mae cartŵns yn wych) yn iau, ond mae gwaith celf yn rhywbeth na fedraf ei werthfawrogi yn y lleiaf, a sefyll o gwmpas a gofyn be ‘di ystyr ychydig o linellau gwirion (yr arlunydd yn arllwys ei enaid myn uffarn i). Mae rhai lluniau’n iawn, wrth reswm, ond byddwn i’n methu â llusgo’n hun o amgylch oriel ag unrhyw frwdfrydedd, yn enwedig y crap celf fodern ‘ma gan dramps fatha’r ddynas Emin ‘na a’r boi sbectols sy’n torri buchod yn ddau. Os oes gwaeth na chelf, rhywbeth sy’n ceisio bod yn gelf ydyw.

Mi anghofiais ‘fyd, canu opera. Mae canu opera (neu ‘canu gwirion’ yn ôl Nain) yn wirion. Mae cerddoriaeth glasurol yn iawn, ond dim opera. Gwell gen i noson yn A&E na noson efo’r ffwcin Proms.

A pheidiwch â’m dechrau ar y ffieiddra mochaidd gwrthyrrol anfoesol putaingarol fersiwn-haint-a-drosglwyddir-drwy-ryw-y-theatr yr ydyw sioeau cerdd.

Nid fy mod yn berson materol, cofiwch. Jyst, ‘sa’n well gin i fynd i’r pyb.

Ffwaff

Dw i’n amgyffred bod Lowri Llewelyn yn feipen.

Fodd bynnag, sut mae maip yn blasu? Dw i’n cael un i de heno allan o chwilfrydedd pur. Tybed?

Penwythnos Cynhyrchiol

Wythnos arall yn dechrau, o fwyta salad diflas a rhedeg a gwneud sboncen a badminton a rhyw lol felly. Fues i’n hogyn drwg wicend. Cefais bizza a chaniau lagyr (a dweud y gwir neithiwr fe ffrwydrodd un yn y lownj ac ar fy soffa a’m carped hyfryd, gan ddrewi’r lle; sawl arogl annifyr sydd i’r byd ac mae lagyr a amddifedir o’i beint neu gan yn un ohonynt). Serch hynny, mi fydda’ i’n meddwl fy mod yn haeddu gwobr fechan weithiau, felly nid ymddiheuraf.

Er gwaethaf y sïon a glywais fod pawb yn f’erbyn yn Shorepebbles nos Sadwrn ac yn annog Lowri Dwd i’m curo, oherwydd bod nhw “ddim isio iddo fo gael y satisffacshyn” (wancars), mi ges benwythnos hapus ar y cyfan. A chynhyrchiol. Dw i’n hoff o’r gair cynhyrchiol – mae productive braidd yn horni o air, ond mae cynhyrchiol yn gaib a rhaw, halen y ddaear, gwreiddiau dwfn ac ati.

I mi, fedr penwythnos neu pa ddydd bynnag ond bod yn gynhyrchiol os gwnaf olchi dillad. ‘Does neb, ond am Mam, yn mwynhau dyletswyddau’r cartref: fy ngwaethaf beth i ydyw golchi dillad, a newid dillad gwely. Ni fyddaf ychwaith yn or-hoff o smwddio, sy’n iawn achos ni fyddaf yn dueddol o smwddio’n aml. Dw i’n ffendio hwfro yn boen hefyd, yn enwedig gan nad ydwyf wedi newid bag yr hwfar am saith mis, a ddim yn rhy siŵr sut i wneud hynny fodd bynnag. Llawn cymhlethdodau ydyw bywyd domestig modern Caerdydd i hogyn bach o Rachub.

Mi ddarllenais bwt newyddion doniol tu hwnt yn y papur newydd heddiw a thu llun ohono. Mi a’i blogiad nes ymlaen fan hyn. Chwerthin, mi fyddwch.

Ew, stwffiai, dyma fo o wefan y BBC:

http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/7334233.stm

Newyddion Diweddaraf y Deiet

Newyddion diweddaraf cyflym sydd gennyf i chi heddiw ar y deiet. Heddiw, mae’n bythefnos ers i mi ddechrau arno, a phryd hynny, yn ôl clorian Boots, roeddwn i’n pwyso 12.6 stôn. Ddoe, mewn rhyw bwl o iachusrwydd, cerddais (ia, cerddais) i Argoes (fel y byddaf yn ei alw) i nôl cloriannau rhad i mi’n hun. Neithiwr, yn wir, sylwais fod y bol yn cilio rhywfaint waeth bynnag.

Y Sadwrn diwethaf, yn ôl clorian Rhys a Sioned yn y Bae draw, gyda naw niwrnod wedi mynd, roeddwn yn 12 stôn ar ei ben.

Ddoe, wedi pwyso’r cloriannau cachlyd personol, deuthum lawr i 11.11 stôn, felly mewn pythefnos dw i wedi colli tua naw phwys. Yn ôl pawb arall, mae hyn yn dda.

Er, dim ond cloriannau Boots sy’n cyfrif yn y Bet Mawr, a hynny bythefnos i ddydd Sadwrn. Mi ga’ i ffwc o bizza pythefnos i ddydd Sadwrn, dw i’n deutha chi.

Y Ddawn Gerddorol

Dwi’n lyfio pobl sy’n dweud “dwi’n gallu chwarae piano!” ac yna’n neud rwbath bach crap, fel Sion Bryn Eithin ‘stalwm yn gwneud y theme-tune i Terminator 2 neu’r gân di-di-dŵ-di-di, di-di-dŵ-di-di, di-di-dŵ-di-dŵ-di-dŵ-di-di (fe'i gwyddoch yn iawn, fy ffrindiau mochaidd, anwadal).

Dros fy oes hir, drist, yn aml aflwyddiannus a llawn dirmyg a her, dwi wedi troi fy llaw at sawl offeryn dros gyfnodau amrywiol o amser: y ffidil (a ‘does gwell gen i na chlywed un ffidil unigol yn canu alaw, ‘sdim swyn yn ennyn fy nghalon cymaint), y delyn (ai, pwff, wn i), y clarinét, y gitâr (roedd rhoi’r gorau iddo’n edifar oes i mi), y trymped, y recorder ac, wrth gwrs, y piano.

Nid oedd fy nawn piano byth yn ymwneud â darllen nodau. A dweud y gwir i chi, prin fod fy nawn piano yn eithriadol p’un bynnag - dim ond cordiau y medraf chwarae â’r llaw chwith, tra bod y llaw dde yn eithaf handi ei ddawn gerddorol. Ond araf a hir ydi i mi ddarllen nodau a’u chwarae, a gwaeth byth gan nad oes gen i bellach fynediad at biano yn handi. Dwi’n eithaf trist o hyn, mae gallu chwarae offeryn yn rhywbeth i fod yn falch ohono, yn fy marn i, a phrin ydyw doniau’n byd sy’n uwch na dawn gerddorol. Dawn ysgrifennu ydyw’r mwyaf yn fy marn i, er bod o hyd plancton ar gornel anial o Fawrth sy’n meddu ar fwy ohoni na ni flogwyr, fel rheol.
Ond yn ôl i’r Ddaear a Myfi, da ydwyf am glywed alaw ac, wedi munud neu ddau, mi fedraf roi eithaf cynnig arni ar y piano, ‘rôl chwarae am bach.

Uchafbwynt cerddorol fy mywyd oedd y daith rygbi i Iwerddon yn 2006, pan ro’n i’n mynd o amgylch tafarndai Dulyn yn swyngyfarddu’r pianos ac yn gallu, er fy chwildod chwalfawr trychinebus, chwarae pob cân y gofynnwyd i mi ei chyfeilio. Erbyn hyn mae’n ddawn honno wedi diflannu gennyf rywfaint. Dyna bwynt go iawn y blog hwn, i ddweud y frawddeg honno. Os oes i rywun y ddawn o ymestyn brawddeg yn nofel, myfi a’i hawliaf yn anad neb.

Methu DI yn Shorepebbles damiai

Wedi bod allan nos Wener am y tro olaf am dair wythnos bu bron i mi grio i mi fethu Dafydd Iwan yn Shorepebbles nos Sadwrn, a Sylvia yn rhoi ei CD Dafydd Iwan ar yn ffwl blast. Ffodus ydi na fentrais allan hefyd oherwydd mi wn y byddwn wedi gofyn am gân a dechrau canu efo’r CD ac edrych yn rêl nob. Wrth gwrs, a minnau wedi hen arfer o wneud nob llwyr o’m hun yn fy meddwod mae’r cywilydd bore wedyn yn deimlad sydd wedi’i ddileu’n llwyr o’m system erbyn hyn. Pa diben edifar? Waeth bynnag, er nad ydi DI fy hoff unigolyn yn wleidyddol, ym maes canu ‘does gwell.

Wedi bod yng nghynhadledd y Blaid ydoedd, yn ôl y sôn. Mi gedwais olwg barcud ar hon am ran helaeth o ddydd Sadwrn, rhaid i mi gyfaddef. Rhaid i mi hefyd gyfaddef mai ples, ar y cyfan, roeddwn o’r hyn a glywais. Mentraf ddweud bod yr holl sôn ac ymrwymiad at annibynniaeth wedi codi fy ysbryd gwleidyddol i raddau helaeth. Dydi hynny ddim cweit yn golygu bod Plaid am gael fy mhleidlais yn ystod yr etholiadau lleol (yng Nghaerdydd y byddaf yn pleidleisio’r tro hwn, dw i wedi penderfynu – wedi’r cyfan, er bod fy nghalon yng Ngwynedd, yng Nghaerdydd dwi’n talu fy nhreth gyngor ac yn gosod fy miniau allan ar ddydd Iau), ond mae unrhyw hwb i’r achos annibynniaeth yn anochel codi fy hwyliau. A pham lai?

Un peth diddorol oedd gweld rhyw symudiad pendant tuag at genedlaetholdeb yn seiliedig ar ddinasyddiaeth yn hytrach na chenedlaetholdeb ddiwylliannol. Mae fy nheimladau am hyn yn gymysg. Ar y naill law dw i’n cydnabod yn llwyr bod hwn yn gam hanfodol sy’n rhaid i Blaid Cymru, a chenedlaetholdeb yn gyffredinol, ei gymryd. Ar y llaw arall, er cymaint fy mod yn ceisio cymryd y cam hwnnw fy hun, cenedlaetholwr diwylliannol ydw i yn y bôn: cenedlaetholwr emosiynol sy’n cael ei swyngyfareddu gan yr egwyddor yn hytrach na’r agwedd ymarferol ar annibynniaeth.

Felly cawn weld dros bwy y byddaf yn bwrw pleidlais, oni sbwyliaf fy mhapur pleidleisio. Dal braidd yn gytud na chefais ambell i Cerddwn Ymlaen nos Sadwrn ‘fyd

Torri Gwallt

Do, mi es i dorri fy ngwallt neithiwr. Fel hyn y mae'n edrych:




Ydwyf, dw i'n edrych fel Harri'r VII. A na, dydw i ddim yn licio edrych fel Harri'r VII.

Obsesiynau

Mi aeth y syniad o nofio fy heibio yn handi iawn. Os na wnaf rywbeth ar unwaith, heb oedi nac ystyried, mi a’i cyflawnaf. Os oedaf, meddwl a phwyso a mesur, prin y gwna’ i. Wn i ddim amdanoch chi, ond fel rheol dw i’n rhywun sy’n cael syniad i mewn i’w ben, yn mynd efo fo, ac yn diflasu wythnos yn ddiweddarach. Mae rhai pobl yn para gyda diddordeb neu hobi, neu obsesiwn, hyd eu hoes – dw i’n lwcus i bara mis.

Ymhlith yr obsesiynau dw i wedi eu cael ar draws y blynyddoedd mae sgwids (sef ystifflog, môr lawes, twyllwr du neu bibwr – cymer hynny, Saesneg!), yr Eidal, hud tywyll, Pabyddiaeth, y Teulu Brenhinol, hetiau, Dafydd Wigley, The Sims a dysgu manion mewn ieithoedd Celtaidd, a fedrwch chi ddim dadlau bod hynny’n gymysgedd od (y byddai o bosibl yn bizza diddorol iawn). Erbyn hyn, mae Lord of the Rings wedi bod yn obsesiwn ers tua phedair blynedd, sy’n gyfnod aruthrol o hir i mi. Os gellir ystyried ystadegau’r Gymraeg yn obsesiwn, mi fu ers y cyfrifiad diwethaf, a dw i byth wedi cweit ymwared â’m Heidalrwydd. Bai fy Nain Eidalaidd ydi hynny.

Byddaf yn trafod Nain Sir Fôn yn aml ar y flog hon, ond dydi Nain ‘Reidal ddim yn cael lot o sylw. Er ei bod hi’n byw pum tŷ i ffwrdd yn Rachub, a hynny ers 40au’r ganrif ddiwethaf, mae ganddi acen Eidalaidd gref a dydi hi’m yn gall, yn parhau i feddwl efallai fy mod yn byw yn Llandudno erbyn hyn, ond mae ganddi demensia, sy’n esgus. Wedi’r cyfan, dw i’m yn cofio pen-blwydd Mam na Dad (i fod yn onest yr unig rai dw i’n eu cofio o’r galon ydi rhai Nain, y chwaer, Lowri Dwd a Sion Bryn Eithin - a’m un i, wrth gwrs), a’m hesgus i yw fy mod yn anghofus. Ond dyna ni, dw i’m yn credu i mi gofio rhywbeth a oedd yn werth cofio. Er, pe na bawn wedi, ni fyddwn yn cofio, mae’n siŵr.

Ydi hynny’n gwneud synnwyr, dwad?

Cydio'r Oerwynt Ddietegol

Pwy gythraul fyddai ar ddeiet? Ia, twat fatha fi. O, mi ddioddefais yn y caffi efo Mam a Nain ddydd Sadwrn, yn glafoerio ar y pasta eog a merllys mewn saws hufen oedd ar y fwydlen, cyn cadarnhau’r meddwl a chael brechdan grawn cyflawn ham. Efo salad. Gas gen i ffwcin salad a phawb sy’n dweud eu bod nhw’n hoffi salad.

Lobsgóws a chinio dydd Sul y bwyteais drwy’r penwythnos yn y Gogledd, a physgodyn melyn efo reis a phys melyn. Nid un i gyfrif calorïau mohonof ond er mwyn ennill Y Bet efo Dwd rhaid i mi gadw un llygad bach allan amdanynt, er i fod yn onest efo chdi ‘sgen i’m syniad be uffar ydi calori; bron yn yr un ffordd nad oes gen i syniad be ‘di malaria, ond mae’n ddrwg i chi, ebe hwynt.

Serch hyn, oni lwgaf hyd eithaf fy marw, ni fyddaf yn colli pwysau jyst drwy fwyta pethau efo llai o’r calorïau ‘ma. Felly nofio, o bosib, ydi’r peth gorau i mi. Wedi’r cyfan, mae gen i fol cwrw felly ni foddaf oni fflotiaf bol-i-fyny fatha afanc. Mae loncian yn ymdrech rhy galed. Lonciais i lawr i’r siop welyau nos Iau ddiwethaf ac yn ôl, a drodd allan yn llai na deng munud ond ro’n i bron â marw yn cyrraedd y tŷ.

Llai nag wythnos i mewn a dw i’n methu fy mara a fy nghaws. A fy niodydd swigod. A fy nghwrw, a dywedodd Mam fod corgimwch yn llawn braster, a dw i’n caru corgimwch efo fy nghalon fechan ddu a’i muriau tar. A llai o datws, o! Pa fudd i fyw heb dysan?
A dim cwrw na gwin, fy unig gariadon selog. Wedi’u lluchio megis puteiniaid f’arferion alcoholaidd caeth i ffos fy ngwacter maethlon hwythau ydynt, yn amddifad, yn ddi-wraidd.

Hanner ffordd drwy’r wythnos gyntaf, a dwisho pizza.

Shit.

Yn wir mae gen i ddatganiad parthed y pwysau erbyn hyn. Dw i, yn anffodus, ychydig dros hanner stôn yn fwy na ddylwn fod. Mi es efo’r Dwd i Boots i ffendio allan ar un o’r peiriannau. Dw i’m yn gwybod be ‘di Body Mass Index, neu Fynegai Màs y Corff, ond dw i’n 26.3 sy’n fwy na ddylwn fod.

Mae Dwd hithau efo her haws o lawer, a hithau’n ddau bwys o dan beth y dylai fod yn ôl y peiriant.

Felly mae gen i fis i fynd i lawr i 11.6 stôn. Anogaeth, plîs. Dwi’m isio colli tenar i Lowri Dwd.

Her Fawr Hogyn o Rachub

Yn wir, dyma fo, Her Fawr Hogyn o Rachub, sy'n rhywbeth fel Grand Slam Glyn Wise ond bod gen i Gymraeg well.

Mae’r amser wedi dod i gyhoeddi’r syniad penigamp. Heddiw ydyw 19eg Mawrth. Mewn mis bydd Ebrill 19eg arnom, sef dyddiad fy mhen-blwydd (trefnwch i sicrhau na chewch mwy na hwyl na fi ymlaen llaw, thanciwplis). Gosodwyd yr her: dw i’n gorfod colli stôn neu roi tenar i Lowri Dwd. A chwi a’m hadwaen gwyddoch na fynnwn roi ceiniog i’r wrach y rhibyn honno oni fo erchyll reswm dros wneud.

Wrth gwrs, y peth cyntaf ac angenrheidiol i’w wneud yn ffendio allan faint dw i’n ei bwyso yn barod. Rŵan, y tro diwethaf i mi wneud hyn oedd tua mis Rhagfyr 2006, a phryd hynny roedd i’n tua 12.5. Ers Chwe Gwlad eleni dw i wedi ehangu’n sylweddol fy nghwmpas boliog felly mi fydd hyn yn her.

Y broblem gyntaf i’w gorchfygu ydi nad ydw i’n ffan o fwyd iach h.y. cachu fel salad. Yn ail dw i’n hoffi cwrw, sy’n gorfod mynd o’m deiet (er dw i wedi addo i’m hun 2 sesiwn cyn y dyddiad terfynol). Hefyd, dw i’n un am dêc-awê nos Sul, a does amheuaeth bydd yn rhaid i hwnnw fynd i’r diawl. Dim cwrw, dim têc-awê, dim ffrio bwyd, lot o gachu iach a llwgu.

Dw i, wrth gwrs, yn eithaf gobeithio mai newid deiet yn sylweddol fydd yr allor i lwyddiant yn hyn o beth, ac y gallaf osgoi ymarfer corff yn gyfan gwbl. Fodd bynnag, a minnau’n cerdded i'r gwaith bob dydd am awr i gyd dylai hyn fod yn ddigon.

Felly dyna ni. Pwyso yn gyntaf. Cychwyn arni’n syth bin. O, fydd hyn yn hwyl. I chi. Dw i am gasáu bob munud.

Y Syniad Penigamp

Dwi’m am siarad am y Gamp Lawn: mae gan bawb eu stori a ‘sgen neb arall ddiddordeb yn straeon ei gilydd, ond waeth i mi ddweud bod meddwi a chanu yn rhan hanfodol o’r dathliadau, a dw i’n meddwl y bydd pawb ohonom ar uchel don yr wythnos hon.

Felly dydw i ddim am gwyno, chwaith, achos dwi’n teimlo mai amhriodol a chas byddai difethaf tymer pawb arall. Ac mi hoffwn roi cymeradwyaeth gynnes i fy ffrind a gelyn Ceren Siân, a lwyddodd i dreulio noson yng nghwmni Elfyn Llwyd (a dangos iddo sut i weithio ei ffôn) nos Wener a chael diodydd efo Dudley nos Sadwrn. Camp Lawn, yn wir.

Mae’r haul yn braf a Chymru’n bencampwyr, ond dw i o leiaf hanner stôn yn drymach na fues i gychwyn y Chwe Gwlad. Mis i ‘fory byddaf yn 23 oed, felly llawn ddisgwyliwch i mi gwyno bryd hynny, ac ar gyfer yr hwn benwythnos hir dw i’n mynd i’r Gogledd. Gyda hynny ar feddwl mi es i siopa neithiwr, ond nid i f’annwyl Morristons ond yn hytrach i Asda i brynu prydau parod. Ia, prydau parod; er bod hynny’n welliant arnaf yn barhaol prynu ugain Chicken McNugget ar y funud nosweithiau Sadwrn (ac ydw, dw i’n gwybod ‘na ieir wedi’u stwnshio ydyn nhw, felly ffyc off).

Mae gen i syniad yn fy mrên. Mi ddywedaf wrthoch ‘fory.

Dwisho byd yng Nghwmderi a churo'r Gamp Lawn

Drwy gydol yr wythnos cyn gêm Lloegr roeddwn i’n aflonydd ac yn methu gweithio a dw i ‘di bod yn eithaf tebyg i hynny'r wythnos hon, er bod yn rhaid i mi gyfaddef dw i’n bryderus pa mor anodd bydd cael peint gyda 250,000 o bobl eraill yn gystadleuaeth i mi.

Dwi ‘di penderfynu nad ydw i’n licio’r celfyddydau. Iawn, dw i’n licio barddoniaeth, os Cymro ydw i felly mae hynny’n anochel. Ond mae orielau yn hen bethau diflas tu hwnt yn fy marn i. Dwi’n cael dim mwynhad o drempio rownd y lle yn edrych ar luniau, a gwaeth fyth eu dadansoddi. A’m noson annelfrydolaf (dyna ‘di gair) ydi treulio noson yn y theatr. Dw i’n un o’r bobl hynny y byddai’n well ganddynt fynd ar Facebook a gwylio Pobol y Cwm.

Ar y funud dw i ‘i mewn i’ Pobol y Cwm. Dwisho credu mai Denzil roddodd y Deri ar dân, ond yn nyfnion fy nghalon gwn nad dyma’r achos. Siomedig.

A lle mae Anti Marion ‘di mynd?

A ydi’r genedl yn unfrydol yn eu casineb o Sara?

Ble dwi’n gwneud cais i gael swydd Gwynfor? (beth bynnag ‘di honno)

Cymaint o drallodion sydd i Gwmderi. Yn bersonol, dw i’n licio’r rhaglenni lle does 'na fawr o ddim yn digwydd, fel yr anfarwol raglen a grybwyllwyd gennyf sawl gwaith yn flaenorol lle y bu Meic Pierce a Denzil yn chwilio am geffyl. Dwisho ‘mywyd i fod fel ‘na.

Cwlio lawr

Dwi wedi dechrau setlo ers dweud fy ffarwél i Blaid Cymru, ac mae’r dicter wedi gostwng rhywfaint. O’m rhan i, mae gan Blaid Cymru o hyd cyfle o ennill fy mhleidlais erbyn 2011; mae popeth rŵan yn dibynnu ar ddeddf iaith gref a’r refferendwm (yn ogystal â gwthio’r agenda addysg Gymraeg ymhellach). Os ceir hynny tebyg y gallaf eto bleidleisio i’r Blaid erbyn 2011: a dwi’n dweud hynny oherwydd fy mod isio gallu gwneud hynny efo’r un ffydd a oedd gennyf gynt.

Dwi wedi hen benderfynu y bydd Hywel Williams yn cael fy mhleidlais, os dim ond am y rheswm bod gen i barch mawr ato, a p’un bynnag mae meddwl am Eaglestone yn cynrychioli Arfon yn ormod o lawer i mi allu stumogi. Os un peth sy’n rhaid ei edmygu am y Blaid Lafur, hynny ydi eu bod nhw’n dragwyddol thick. Pe bai Betty yn sefyll yn Arfon, mi fyddai Arfon yn troi’n goch, dw i’n amau dim, ond eto dw i’m yn amau na chaiff Eaglestone lwyddiant.

Rhwng dau feddwl ydwyf o hyd o ran pleidleisio yn yr etholiadau sirol. Mae etholiadau sirol yn bethau od. Iawn, dydi Plaid ar y cyngor ddim yn grêt, ond mae’n eithaf anodd meddwl am enghreifftiau o gynghorau da, tydi? Mae’r rhai Llafur yn y Cymoedd yn erchyll, a ‘sdim ond angen edrych ar Sir Fôn neu Geredigion i weld yr annibyns ar waith. A, hyd yn oed pe bai’r dewis gennyf, dw i’m digon sad i bleidleisio Lib Dem. Ac yn rhy egwyddorol i roi fôt i’r Toris.

Ah, dirmyg gwleidyddol, ‘sdim gwell.

Bydd yn ddiddorol gweld hanes Llais Gwynedd. Er cymaint ag y mae Plaid wedi fy mhechu, byddwn i ddim yn bwrw pleidlais dros y rhain. Mi fyddant yn ennill seddau yn yr ardaloedd gwledig, ond yn yr ardaloedd hynny lle mae’r ysgolion mwy dw i’n dueddol o feddwl y byddant yn bomio, os yn wir y byddant yn sefyll yno. Mi es innau i ysgol fwy, yn Llanllechid, a dw i’n ei ffendio’n hurt bod adnoddau yn cael eu harallgyfeirio i rai ysgolion efo tua 15 o blant. Iawn, dw i’m yn cytuno’n gyfan gwbl gyda’r Cynllun arfaethedig, a dw i’m isio cau pob ysgol wledig o bell ffordd (yn fy marn i mae nifer yr ysgolion a fyddai’n cau yn rhy uchel o lawer), ond mae’r ffasiwn beth a bod yn annichonadwy, ac mae rhai ysgolion bychain yn hynny.

Does ‘na ddim byd yn bod gydag ysgolion ardal ac ysgolion ffederal; does dim i mi’n awgrymu’n wahanol, a thrist a nawddoglyd ar y diawl ydi clywed rhai o du LlG yn dweud bod pobl sy’n dweud hynny naill ai wedi llyncu propaganda neu jyst ddim yn dallt y mater wrthlaw. Mae’r ddadl o gymunedau’n cael eu chwalu, ond mae digon o gymunedau bywiog ddi-ysgol. Yn wir, os mai ysgol yn unig sy’n cynnal ein cymunedau erbyn hyn, mae hynny’n adlewyrchu’n ddrwg ar y gymuned yn hytrach na dim arall.

Mae’r ddadl genedlaethol yn peri problemau i mi. Doedd yr Alban, sydd â phoblogaeth o dros ddwy filiwn yn fwy na Chymru, methu cynnal dwy blaid genedlaetholgar. Dydi Cymru methu chwaith; dim peryg. Felly mi fyddaf innau erbyn hyn yn aros ar yr ochrau, yn gwylio a dadansoddi i mi’n hun sut y mae’r Blaid yn gwneud, ac yn pleidleisio ar eu perfformiad ac nid yn emosiynol.

Dw i’m meddwl bod hynny’n ddigon teg.

Natur Cymru

Fel y gwyddoch, oni bai eich bod yn newydd yma (yn yr achos hwn dylech ddarllen y pedair blynedd a hanner o gofnodion sydd i’r flog hon i ddal fyny, achos dw i’m am ailadrodd popeth rŵan myn uffarn), dw i’n hoffi bwyd, dw i’n hoffi cwrw a dw i’n hoffi synfyfyrio. O’r rhai, cwrw ydi’r hoffaf, ac yna bwyd, gyda synfyfyrio yn rhywbeth i’w wneud gyda chyfuniad o’r uchod.

Mi wnes, wedi’r cwbl, cael noson arferol neithiwr, yn gwylio rhaglen ddogfen ar fyd natur a chyfnewid sarhadau â Dyfed Flewfran (e.e. TI’N FINC, Chdi di gê y gors, Chdi a Lowri Dwd yn Clwb Ifor a.y.y.b.). Do, fel y dywedais, gwylio Natur Cymru fu fy hanes, a mwynhau. Doeddwn i’m yn gwybod bod y llysywen bendoll yn nofio drwy afonydd Cymru, er na fydd y wybodaeth hon o ddefnydd ymarferol imi yn y dyfodol, oni ffafriaf lysywen bendoll i’m te rhywbryd, neu y caf dröedigaeth rywiol ryfedd (neu ryfeddach na’r un gyfredol, ond nid lle ydyw blog i drafod honno).

Deuthum at sawl casgliad yn ystod y rhaglen. Y cyntaf ydyw bod angen jiráffs ar Gymru. Yn ail, mae gwas y neidr yn cŵl. Yn drydydd mae angen i Iolo Williams newid ei grys yn amlach, neu brynu mwy, achos roedd o ym mhedwar ban Cymru mewn un glas neithiwr. Yn bedwerydd, ni ddylid ceisio atal llyffantod rhag cael rhyw. Yn bumed dw i ‘di cofio bod cri alarch yn gyrru ias lawr fy nghefn.

Roeddwn innau a Dyfed yn arfer, pan gefais yr anfri o fyw gydag o, yn hoff o ddyfeisio anifeiliaid. Cofnodir hwynt yma am byth rŵan: y blewfran, y mochyn cwpan, y chwadan borffor, yr afiachbry, y fuwch bustl, y mwydyn mwstas (un diweddar ond mi a’i hawliaf), y cachgranc.

Dw i’m yn cofio’r lleill. Roedd yn flwyddyn ddiffrwyth, mae’n rhaid.

S4C

Iawn, iawn gêm wych ac ati, ‘sdim pwynt i mi fynd drwy’r mosiwns yn dweud sut wnes i feddwi a pha mor wych ydi Cymru, achos mi fyddwch yn gwybod neu’n dyfalu neu’n amgyffred hyn oll yn barod. Meddwl am S4C o’n i.

Yn tŷ fues i’n gwylio’r gêm efo Sion, a hynny ar S4C, mwy oherwydd fy mod i’n hoffi clywed HLlD yn dweud pethau fel ‘y deunaw stôn o Donga’ a phiso chwerthin ar hynny. Mae ‘na rhywbeth anfarwol o ddoniol am glywed ‘y gwŷr mewn gwyrdd’ a ‘Pharch Crôc’, ond efallai mai fy hiwmor syml i ydi hynny.

Meddwl oeddwn i faint ydw i’n gwylio S4C, ac mi synnais fy mod i’n ei wylio yn eithaf defodol. Mi wnaf ymdrech go iawn i wylio pethau fel Codi Canu a Johnathan, oherwydd dwi’n eu mwynhau, a Phobol y Cwm ydi’r unig opera sebon dw i’n ei wylio’n rheolaidd, ond am Neighbours (wrth gwrs) a Hollyoaks (dw i’m yn gwylio Hollyoaks ond mae o wastad ar ôl y Simpsons a fyddai ar y we ar ôl y Simpsons a ddim yn newid sianel - am 7 fel arfer dw i dal ar-lein ond yn dueddol o droi’r sianel i S4C a chael Wedi 7 arnodd). Ond mae PyC yn cymharu'n ffafriol efo'r sebonau opera Saesneg mawr: maen nhw'n wirioneddol gachlyd.

Am 7.30 fel arfer mi roddaf Newyddion ‘mlaen. Ar ôl tua 9 rhaid i mi ddweud mai troi at y Saesneg y byddaf ond dw i’n wirioneddol edrych ymlaen at Natur Cymru fydd ar am 9 heno (a diolch i Dduw am hynny, rhaid i rywun lenwi bwlch ar ôl Life in Cold Blood, fedrai’m neud heb raglenni natur am hir). A dweud y gwir, ar wahân i ambell i gachloddest fel Mosgito mae S4C yn olreit y dyddiau hyn. Fe aeth drwy gyfnod. Tua phum mlynedd yn ôl yn sicr roedd arlwy S4C yn wael, ond mae’r safon wedi codi erbyn hyn ac mae’n cymharu’n ffafriol â’r sianeli Saesneg analog.

Rhaid i S4C geisio cynnig rhywbeth i bawb: yn aml ceisir plesio pawb gan lwyddo gyda neb, ond bydd rhai pobl wastad yn cwyno amdani. Ond ers rhyw ddwy flynedd, mae S4C wedi gwella, ac yn olreit ar y cyfan.

Y broblem fawr, o ran y ffigurau gwylio, yn fy marn i, ydi y bu i’r sianel golli llawer o wylwyr yn ystod y cyfnod hwnnw pan ddisgynnodd y safon yn isel iawn, a heb eu hennill yn ôl. Ond o roi cyfle iddi, dydi hi ddim yn ddrwg, ac mae’n cael gormod o feirniadaeth a dim digon o glod yn aml iawn. Ond mewn gwlad mor anwadal â hon, beth arall y gellid ei ddisgwyl?

Pêl-droed a Rygbi

Y ddadl dragwyddol: ai pêl-droed neu rygbi ydi gêm genedlaethol y Cymry? Dw i’n siŵr fy mod wedi dweud eisoes a sawl gwaith bod yn well gen i bêl-droed fel gêm, ond yn ystod cyfnod y Chwe Gwlad dim ond rygbi sydd ar fy meddwl (y rhan fwyaf helaeth o’r tymor pêl-droed byddaf yn ymwybodol iawn o’r holl dransffers a phwyntiau a gwahaniaeth goliau, ond o gêm gyntaf y Chwe Gwlad i’r olaf ‘sgen i ddim syniad beth sy’n digwydd be sy’n digwydd).

Ond mae’n rhaid i mi ddweud, efo cryn siom, mai rygbi ydi gêm genedlaethol y Cymry. Iawn, mae ‘na fwy o bobl yn chwarae pêl-droed, a hyd yn oed yng Nghaerdydd ‘sdim ond angen cymharu torfeydd y Gleision â’r rhai ym Mharc Ninian i weld bod pêl-droed yn gryfach yn y brifddinas (yn fy marn i) hyd yn oed. Ond dydi’r Gogledd ddim yn bêl-droed i gyd, chwaith. Mae ochrau Rhuthun ffor’ acw i rygbi i gyd – hyd yn oed yn Nyffryn Ogwen hyd Dyffryn Nantlle mae rygbi yn eithriadol boblogaidd (a dweud y gwir, byddwn i’n fodlon dweud mai Pesda ydi cadarnle rygbi mwyaf gogleddol Cymru).

Cymysg ydi’r darlun yn y pen draw, ond pan ddaw hi at angerdd y gêm genedlaethol, yn anffodus dydi pêl-droed methu â chymharu â rygbi. Mae’n drist ond rhaid cyfaddef ei bod yn wir - mae’r holl awyrgylch a’r canu Cymraeg, a’r ‘banter’ rygbi (heblaw yn erbyn y Saeson pan ddaw i lawr at gasineb craidd yn aml) yn atyniadol iawn i mi. Ond dyna ni, fy marn i ydi hyn i gyd.

A chas gen i bobl sy’n dweud “na, dw i’m yn gwylio’r rygbi, ddim diddordeb” neu “mae ffwtbol yn crap”. Ond efallai bod hynny’n dod lawr i’r ffaith bod gen i wir angerdd at y ddwy gamp, a dw i’n licio pobl sy fel fi. A beth bynnag mae rhywbeth yn well na ffwcin criced (pwy FFWC sy’n GALL ac yn mwynhau CRICED?)

Y pwynt dw i’n ceisio’i wneud, yn gwbl, gwbl aflwyddiannus, ydi fy mod yn edrych ymlaen at ddydd Sadwrn yn ofnadwy. Ond pêl-droed neu rygbi, ennill sy’n bwysig, a phan fydd Cymru yn curo bydd yn rhoi gwên ar y wyneb am weddill yr wythnos, sydd bob amser yn neis.

Iesu, nes i ddim cyflwyno'r pwynt bwriadedig o gwbl naddo?

Nodweddion Pennaf y Cymry

Nid yn anaml yr hoffwyf ddweud pethau mawrion, ac nid yn anaml i’r iaith Saesneg y cyfeirir y llid hwnnw ati. Yn wir, mor drahaus ydwyf ar y mater fel y byddaf yn datgan yn groch a phendant mai hen iaith gomon a hyll ydi’r Saesneg: hyll oherwydd ei seiniau di-nod a diflas a chomon oherwydd bod pawb yn ei medru. Does math o goethder na chelf yn perthyn iddi, yn fy marn onest i. Adroddir cyfrolau am y Saesneg y medr bron pob gwlad arall ei siarad yn well na’i wlad a roes enedigaeth iddi.

Ond gwell i mi beidio â dweud mwy, neu bydd rhywun yn sicr am fy ngwaed.

Ar ôl darllen Morfablog a gweld dolen i raglen Rob Brydon’s Identity Crisis fe’m synnwyd sut yr oedd ei ddirnadaeth o’r Cymry yn wahanol i ddirnadaeth y Cymry am eu hunain. Wyddwn i fy hun fyth y cawsom ein hystyried yn bobl brudd a diflas.

Dw i ers erioed wedi meddwl bod y Cymry fel rheol yn gyfeillgar, yn ffraeth ac yn fodlon iawn ar fynd drwy fywyd heb wneud dim o fawredd ond am fodloni’n hapus. Dydi ein cyfraniad i’r byd yn ei fawredd ddim yn llawer, a dw i’n meddwl ei bod ni’n eitha’ bodlon efo hynny. Nid gor-ddweud yw ein bod yn gantorion o fri, naturiol chwaith - mae ‘llais ffantastig’ dros y ffin fel arfer yn cael ei ystyried yn ‘llais da’ fan hyn.

Iawn, oce, dw i’n swnio’n drahaus iawn, ond problem fawr y Cymry ydi nad ydyn nhw’n gwneud digon o sŵn am eu rhinweddau. Oherwydd, fel y gwyddoch, o bosibl, os cymeroch sylw, dw i’n hoffi rhestri, a dyma yn fy marn i Ddeg o Nodweddion Pennaf y Cymry:

1. Bodlonrwydd dwys
2. Ffraethineb
3. Canu yn y gwaed (diolch i’r capeli, rŵan pawb, “diolch, capeli...”)
4. Ymdeimlad cymunedol cryf
5. Rhyw rinwedd ‘oes a fu’ - rydym yn rhan fyw o’r hen fyd nad ydyw mwyach, a byddwn tra byddwn yn parhau
6. Gwerthfawrogiad o'r pethau mân
7. Mwy na’r un genedl arall ni ellir ein gwahanu o’n tir
8. Ysbryd gwrthryfelgar (er ein bod yn gyndyn i weithredu)
9. Smygrwydd. Mae’r Cymry yn ddwys o smyg am y ffaith nad ydynt yn Saeson
10. Edwina Hart

(iawn, oce, dydi Edwina Hart ddim yn un o rinweddau’r Cymry, ond y gwir ydi fedrai’m meddwl cymaint â 10 ... roedd pump yn ffwcin straen...)

Tafarn leol

Wrth i Lowri Dwd ddod am ei gwyliau i Stryd Machen draw mae’n noson cwis dafarn yn y Cornwall. Bydd ambell un ohonoch yn gyfarwydd â thafarn y Cornwall, sef fy nhafarn leol, lle y byddwn yn mynd, ambell i waith, i chwarae’r cwis. A meddwi.

Rŵan, dw i’n berson cwynfanllyd a phenodol pan ddaw at dafarndai. Ers i’r Siôr gael ei chymryd drosodd gan Saeson (a rhai dw i’m yn ffond iawn ohonyn nhw o ran hynny - nid fy mod i’n ffond iawn o Saeson fel arfer, chwaith) mae’r Tavistock yn hawlio’i lle dyledus felly fel fy hoff dafarn. Dw i heb fod yno ers blwyddyn a mwy bellach, ond mae’r ddelwedd berffaith ohoni’n parhau, a dw i’n ddigon bodlon aros â’r ddelwedd o’r lle. Roedd y Tavistock yn dafarn leol heb ei hail, ac yn aml iawn bydd fy nghalon yn canfod ei ffordd yn ôl i’m trydedd flwyddyn yn y brifysgol a’r dyddiau a’r nosweithiau gwych a gafwyd yno: does fawr o amheuaeth gen i ddweud y treuliwyd rhai o ddyddiau gorau fy mywyd yn y dafarn fechan honno’n Y Rhath draw.

Erbyn i ni adael roedd y Tavistock wedi troi yn eithaf cyrchfan i Gymry Cymraeg yr ardal. Nid yn anaml mai’r Gymraeg a deyrnasai yno. Gwir iawn ydi hyn am y Cornwall - dw i’m eto wedi bod yno heb glywed Cymraeg. Ond er gwaethaf y ffaith hyfryd honno, dydi’r Cornwall ddim cymaint i’m hoffter. Gwir, mae’n gyfforddus, ond i mi’n bersonol mae’n ddiffygiol o ran rhywbeth a wn i ddim beth. Nid ydyw wedi llenwi’r blwch a adawodd y Tavistock - bosib oherwydd nad ydw i’n yfed cweit cymaint â phan fues fyfyriwr. O bosib oherwydd bod fy ffrindiau, agosaf a pellach, yn ddaearyddol bellach na fuont.

Dw i’n teimlo’n hen ŵr (ifanc) yn hiraethu am bethau bach felly. Ond ni wnaeth hiraethu ddrwg i neb.

Cyflawnder Amser

Y peth gwaethaf y gall rywun ei ystyried a meddwl amdano yn ei wely yn ceisio cysgu ydyw’r bydysawd. Dw i’n gwybod bod hynny’n swnio braidd yn rhyfedd, ond mi grwydrodd fy meddwl i’r hwnnw gyfeiriad neithiwr. Mae’r peth i gyd mor gymhleth fel ei bod yn amhosib dweud dim amdano, yn dydi? O’r gwyddonydd enwocaf i’r uchaf esgob, mae gan bawb eu damcaniaeth am sut y’i crëwyd, a’r gwir plaen am y mater ydi bod pob eglurhad yr un mor debygol â’i gilydd.

Wrth i hynny fy nharo, penderfynais na fyddwn yn cysgu pe bawn yn meddwl am hynny, felly daeth y meddwl i lawr at y ddaear hon. Amser; y gelyn cyffredin. Anhygoel ydyw meddwl na fydd yr Wyddfa yn bodoli rhyw ddydd. Prin iawn y byddwn ni’r Cymry yno bryd hynny: dyn ag ŵyr pwy fydd.

A minnau wastad yn ddilornus o’r Saeson hynny sy’n symud i Gymru i fod yn agos at dir na fedrant ei ddallt byth, a bod “yn rhan o natur” drwy bethau gwirion fel mediteiddio, pan ein bod ninnau’n rhan annatod o’r tir hwn ers cof: mae’r tir hwn yn fam i ni, mewn gwirionedd, yn perthyn i ni, a fedr neb ddod yn perthyn i ddim drwy geisio. Rydych chi yn, neu dydych chi ddim.

Ond rhyfedd hefyd: rydym ni wastad yn ystyried mai eiddo’r Cymry ydyw Cymru, ac mai Cymru sy’n ein llunio, ond efallai nad ydym ni’n gywir wedi’r cwbl. Bu, mewn oes bell, bobl ar y tir a elwir yn Gymru heddiw nad Cymry’r oeddent – trigai eraill yma cynom ni, a thrig eraill arni ar ein hôl. Efallai mai’r Saeson a’u hiaith nhw fydd y nesaf, mae’n ddigon posibl, ond yn sicr nid y nhw ychwaith fydd yr olaf o gryn ffordd.

Rhyfedd hefyd ydyw meddwl bod Cymru’r genedl ond yn eiliad fechan yn hanes Cymru’r tir. Bu’r Carneddau’n sefyll yn wyliadwrus a’r tonnau’n herio’r clogwyni cyn y clywid cân dyn na chri’r eryrod. Nid oedd y Gymraeg, y’i ffurfiwyd gan y tir ym mhle y trigasai, yno o’r dechrau un, a daw dydd lle y bydd hithau’n angof - ynghyd â Chymru a’r Cymry, ond hefyd ynghyd â’r hen elyn o dros y ffin: ni chofir cerddi heddiw ym mha iaith bynnag y’u hyngenir, yn yfory amser. Tybed faint o wareiddiadau’r bydd sydd eisoes wedi diflannu’n gyfan gwbl, a faint o’r rheini yr oeddent yn credu’n gryf y byddent “yma hyd ddiwedd amser”? Pwy feiddiai dau fileniwm yn ôl ddarogan na fyddai Lladin i’w chlywed; pwy ond pedair ugain o flynyddoedd yn ôl byddai’n darogan fod Ymerodraeth Lloegr yn dod o derfyn?

Rydym ninnau’r Cymry rhywfaint i’r gwrthwyneb, bu gelynion yn proffwydo ein machlud yn ystod ein gwawrddydd, ond megis traeth sy’n gwrthod ildio i’r trai daw ein diwedd ninnau hefyd yn y pen draw. Yng nghyflawnder popeth, dydyn ni, na’r holl bethau rydym ni’n sefyll drostynt yn ddim. Daw’r dydd na fydd neb yn cofio dim ohonom.

Y tric mawr ydi mwynhau popeth tra eu bod yn para, ymhyfrydu ac ymdrybaeddu yn y pethau bychain a’r pethau mawrion, o bob cwrdd â chyfeillion i bob cerdd sy’n llonni; pob cinio Sul gyda’r teulu, a meddu ar bob chwarddiad nad atseinir ‘fory. Os gwnawn ni hynny, prin y byddai’r un ohonom yn edifar rhyw lawer.

Wn i ddim sut i orffen y blogiad hwn – felly mi adawn ni pethau’n fanno!

Mae gan Lowri Dwd gorff fel chicken and mushroom slice

Y tro diwethaf y bu gêm Chwe Gwlad, mi aeth yr Hogyn allan am unarddeg, a bu’n ei wely yn cysgu’n braf cyn chwech, fynta’n cerdded adref yn chwil gaib efo beiro ar ei wyneb a staens seidr blac o amgylch ei geg fel y Joker o Batman, wrth i hanner Caerdydd dechrau am allan. Dydi hyn ddim am ddigwydd yr hwn benwythnos. Mae gen i bwynt i’w brofi. Mi a’i profaf. Neu mi fydd Rhys yn fy lluchio i mewn i Afon Taf, dywed ef.

Un o’r pethau doniolaf a welodd ganolfan chwaraeon Talybont erioed oedd y Fi yn mynd efo Lowri Dwd i chwarae badminton yno’r wythnos hon. Yn ddiau mae gennyf gorff fel cwstard wy efo coesau sosej a Fruit Pastille yn ben iddo (a’r Dwd hithau chicken and mushroom slice tamp o gorffyn cnawdol â thrwyn banana estynedig) ond dw i’n dda ar fadminton ac yn dda ar denis. Ond mae problem. Bu blynyddoedd o gam-drin fy nghorff mewn amryw ffyrdd yn ddigon erbyn hyn i wneud i mi golli fy anadl yn ddifrifol wrth ddringo grisiau, heb sôn am chwarae badminton am awr.

Yn ffodus reit, penderfynodd y Dwd daro’r wennol yn ôl ataf yn syth bron bob tro. Wedyn mi fyddaf yn beryg. Mae gen i shot fel bwled – mi fedraf daro’n galed neu osod yn goeth. Ond mae’r fantais o daro cain yn cael ei gydbwyso gyda’m hanalluogrwydd i redeg, a thalcen caled ydyw: i’m curo i mewn gêm, pa gêm bynnag y bo, y dacteg y dylid ei mabwysiadu yw gwneud i mi redeg (dydi hyn, wrth gwrs, ddim yn cynnwys pŵl).

Felly, dyna’r dystiolaeth nad un iachus mohonof, pe byddid angen y fath dystiolaeth yn y lle cyntaf. Ond daeth ôl-effaith cas yn ei sgil. Stiffdod. Ia wir, ers nos Fercher mae fy mraich dde yn hollol stiff, yn brifo megis cryg cymalau, a chyda minnau’n ei ddal yn glwyfedig reit dw i wedi cael ambell i olwg amheus, ddyweda’ wrthych chi.

Yn ogystal â hyn cefais quiche i de nos Fercher a nos Iau, sy’n ffordd ddigon bodlon o orffen blogio’r wythnos hon.

Nodyn Bodyn y Diwrnod

Hoho! Nid PC yn y lleiaf mo’r nodyn bodyn hwn a dderbyniais gan unigolyn a fydd yn aros yn anhysbys, ond mi wnaeth i mi wenu fel giât…!

"Dwi mewn lle doctor yn Bute town a dwi’n timlo fel dwi’n India dim Cymru! Fi di’r unig berson gwyn yma heblaw am y receptionist!"

Y Tywydd (nas bwriadwyd)

Twyllodrus ydyw’r heulwen. Mi ddaw honno i ddywedyd helo yn llawn addo cynhesrwydd ac mai dal yn ffwcin oer. Serch hyn, dw i ddim am drafod y tywydd efo chi. Petawn gyda chi’n bersonol, mae cyfle sylweddol y byddwn yn gwneud hyn, oherwydd ar lafar mi fyddaf yn trafod y tywydd, gan hoffi dywedyd pethau megis:

“’Rargian mai’n oer”
“Mae’r cythraul gwynt ma’n chwthu, ‘chan”
“Uw, mi o’n glos echoddoe, ‘ndoedd?”

ond, fel y gwelwch, yn ysgrifenedig felly nid yw’r tywydd yr un mor ddiddorol ag ydyw yn y byd go iawn. Ond pa drafodaeth bynnag ynghylch y tywydd sydd, mae’r geiriau “chwythu”, “gafael” a “braf” yn anochel am lithro i mewn i’r sgwrs.

Hynny ydi, mae “chwythu” nid yn cyfeirio at y gwynt ond “Gwynt Mawr”, fel petai. Dyma dywydd dal dy het, atal rhag rhoi dillad ar y lein a.y.y.b.

Mae “gafael” yn echrydus o oer, ond yn aml y gwynt ei hun, ac nid y tywydd o reidrwydd sy’n oer. Felly pan fydd yn chwythu, mai’n gafael.

Yng Nghymru, gall “braf” olygu unrhyw beth nad yw’n “chwythu” neu’n “gafael”. Ymhlith yr enghreifftiau ydyw tywydd clos, eira trwchus a glaw heb wynt yn yr awel. Dyma ydyw ystyr “braf”.

Noder:
Brâf – tywydd heulog
Bràf – ddim cystal; safonau Cymreig yn gymwys
Brêf – haul yn y Canolbarth

Mwydyn Mwstas

Pam lai de?

Rhagor o synfyfyriadau am y Blaid

Mae rhywbeth yn y gwynt yn wir, yn dilyn yr holl ffỳs efo’r Byd. Mae’n rhyfedd pan fydd pobl mor amlwg ag Adam Price yn dilorni’r ymgyrch i sefydlu papur newydd cenedlaethol; onid yw’n rhyfedd pam na ddywedodd rhai o fawrion y Blaid hyn CYN i’r penderfyniad cael ei wneud? Na, ddim rili, mae’n siŵr.

Yn ei flog yntau mae Rhys Llwyd yn gofyn am ddiwedd i’r glymblaid, ac er fy mod yn cytuno ar y cyfan, ni fyddai ymadael â’r glymblaid yn dod â diwedd i’r wir ddicter ymhlith nifer o aelodau a chefnogwyr y Blaid, ac ni fyddai’n newid y ffaith bod y Blaid wedi penderfynu cefnu ar lu addewidion parthed y Gymraeg mewn cyfnod o chwe mis. Nid tynnu allan o’r glymblaid sydd angen i Blaid Cymru ei wneud ond mae angen iddi ailymafael â’i chenedlaetholdeb craidd. Iawn, dim ond drwy glymbleidio â Llafur y gellir, mewn theori, ennill refferendwm (y dywed rhai o amlygion y Blaid nad oes ei angen cyn 2011), ond yn bersonol ni fyddwn yn fodlon ar hynny ar draul y Gymraeg. Saunders oedd yn iawn: mae’r iaith yn bwysicach na hunanlywodraeth. Gwell y galon gaeth na rhyddid dienaid.

Ond dw i’n teimlo’n gynyddol bod dicter tuag at Blaid Cymru yn gyffredinol. Er fy mod yn lled-gefnogol i gynlluniau Cyngor Gwynedd o ran ysgolion, er enghraifft, mae ‘na rhywbeth am yr ymgyrch i achub yr ysgolion bychain sy’n teimlo’n barhaol, sy’n teimlo fel rhwyg rhwng y Blaid Cymru barchus newydd a’r elfen mudiad protest. Mae rhywbeth yn fy mêr yn dweud wrthyf nad lleol mo’r anfodlonrwydd, ac er y taerir yn wahanol, bod elfen gref gwrth-Plaid Cymru yn perthyn i’r mudiad. Ond wn i ddim, teimlad yn unig yw hwnnw.

Mae’n drist nad oes i Blaid Cymru bellach Gwynfor neu Lewis Valentine neu DJ Williams bellach; Hywel Teifi daw agosaf at y rheini, ac mae gen i barch at Hywel Teifi. Mae’n genedlaetholwr go iawn, mae’r Blaid o hyd yn llawn cenedlaetholwyr. Dyna pan fues yn aelod, a dyna pam adawais.

Dim ots. Dw i’m yn credu y gwnaf flogio mwy am y sefyllfa mwy, mae o jyst yn rhy ddigalon. Ac un cenedlaetholwr ydw i, ac nid colled trwm mo fy mhleidlais i'r Blaid. Ond mae rhwyg yn y mudiad cenedlaethol - a phroffwydaf fan hyn y bydd yn un dwfn iawn.

Hogia bach, mai ar ben arnom.

Y Sahara a fi (ddim rili yn deitl addas)

Mae bowlio yn un o’r pethau hynny mewn bywyd lle y byddaf yn cael dechrau da ac mi aiff pethau i’r diawl yn fuan wedi’r pedwerydd bowliad. Felly ydoedd neithiwr, ond mi gurais Lowri Dwd yn y Bae, sef fy unig nod mewn bywyd. Yn anffodus iawn, os mai curo Lowri Dwd ydi eich unig nod mewn bywyd yna waeth i chi saethu eich hun yn gelain ar unwaith. Mae’r diffyg uchelgais yn hynny o beth yn echrydus.

Hen beth sych ‘di ‘nialwch.

Mi ddylwn wybod. Gwn nad Myfi ydi’r person mwyaf uchelgeisiol, anturus na chyffredinol hyddysg yn ffyrdd y byd, ond dw i ‘di reidio camel yn yr anialwch. Doeddech chi’m yn gwybod hynny, nag oeddech? Hah! Hogyn bach syml o Rachub wedi bod ben camal yn y Sahara, coeliwch chi fyth! (A thra fy mod ar y pwnc dw i’n adnabod rhywun o’r enw Meleri sy’n edrych fel camel).

Mae natur yn fy rhyfeddu. Erioed ers y bûm yn chwarae efo pryfaid genwair yng ngardd Nain yn fachgen bach (dw i dal yn fach) a thynnu coesau dadi longlegs (pam MAE plant ifanc i gyd yn gwneud hynny dudwch?) mae ‘na ryw angerdd mawr am fywyd gwyllt gennyf, er mai anifeiliaid fferm ydi’r rhai mwyaf cŵl yn hawdd (O.N. personol: syniad am ffilm fasweddol Gymraeg da - Triawd y Buarth. CWAC CWAC!). Y grwpiau anifeiliaid mwyaf diddorol:

1. Pryfaid (sef insects) a rhyw bethau bach annifyr fel pryfaid cop. Dydi pryfaid cop ddim yn insects, cofiwch, ond maen nhw’n dda.
   
2. Ymlusgiaid (Dyfed a Ceren)
   
3. Cramenogion (sef crustaceans - dachi wir angen gloywi eich Cymraeg, wchi) a Molwsgiaid
   
4. Pysgod
   
5. Amffibiaid, megis y Salamander Sleimllyd, sy’n swnio’n beth da i roi ar dy dalcen mewn tywydd poeth
   
6. Bolgodogs (marsiwpials ... ) – o bosib y grŵp anifeiliaid mwyaf dibwynt
   
7. Mamaliaid (anodd – mwncwns a llewod yn crap, ond da ‘di buwch ‘fyd)
   
8. Adar ('blaw fflamingos). Casáu ffecin adar.
   
9. Coral (waeth i mi roi o’n Susnag neu byddwch chi’m callach). Dw i’m yn cofio os mae’r rhain yn cyfri fel anifeiliaid neu blanhigion. Dydi planhigion DDIM yn ddiddorol (O.N. - paid mynd i’r Ardd Fotaneg, mae’n edrych yn crap, £2m yn well off neu ddim)

Rhestr Fer: Pethau Nad Wyf nac Eisiau Deall

Henffych ffieiddiaid, a diawl rydych chi’n ffiaidd heddiw! Rydw i, ar y llaw arall, yn golofn wen o hylendid a dilygredd.

Serch hyn, dw i’n rybish. Mae’r bwriad gennyf o hyd gorffen y stori fer ‘ma dw i’n ei hysgrifennu, cyn symud ymlaen i’r un nesaf, ac mae gen i ddigonedd o syniadau. Mae rhywbeth arall yn dod i’r fei o hyd, fel gorfod nôl bwyd neu fynd allan neu wylio rhaglen angenrheidiol neu lanhau’r tŷ. Pair hyn i mi feddwl fy mod yn ddiog, ond am y ffaith bod yn rhaid gwneud y pethau uchod cyn gweld os ydw i ‘di cael neges Facebook (sydd fel arfer gan Dyfed neu Lowri Dwd). Angen blaenoriaethu dw i.

Prin fis yn ôl roeddwn yn y Gogledd ac yno y byddwn drachefn yr hwn benwythnos, yng nghanol y mynyddoedd hynafol a’r dyfroedd llithrig, llon. Ac, yn anffodus, bydd yn rhaid i mi biciad draw i Sir Fôn hefyd, ond rhydd i mi fy ewyllys, a minnau’n unigolyn dewr mi groesaf y bont, a dal fy nhrwyn a’m hanadl am hynny o amser y bydded.

#Rhestr Fer: Pethau Nad Wyf nac Eisiau Deall

Y System Imiwnedd
Ffarmwrs Hwntw yn Siarad
Pobl sy’n Meddwl fod Mwncwns yn Glyfar

Life in Cold Blood: meddyliau cyfieithydd ac athro'r Gymraeg

Anwiredd top shelff go iawn byddai dweud fy mod i a’m cyfeillion niferus prin yn bobl aeddfed. Os erioed y bu i chi ystyried beth y mae cyfieithwyr ac athrawon Cymraeg yn anfon nodau bodyn i’w gilydd amdan wrth wylio Life in Cold Blood pump awr i ffwrdd o’u gilydd, nad ystyriwch fwyach. Dyma’r ateb.

Yr Athro Cymraeg: Ti’n lungfish
Y Cyfieithydd: O’n i’n gwbod sa chdi methu atal dy hun rhag cysylltu efo fi yn ystod y rhaglen. Eniwe, ti’n Giant Salamander.
Cyf: Ti’n wafftio fferomons ar Haydn
Ath: Dyna chdi’n dod ar Oral
Ath: Ti fo fishy ancestry
Cyf: Dw o DDIM yn perthyn i dy dylwyth ffiaidd
Cyf: Chdi’n hela!
Ath: Tin slimy salamander
Cyf: Haha! Welish i hwnna’n dod o filltir!
Cyf: Ti efo little blind family!
Ath: Chdi
Ath: Kinch a Llinos
Cyf: Hogan nobl
Cyf: Dyna swni’n neud i chdi
Ath: Dwyn fi. Ti’n gê.
Cyf: Ti’n mynd i bartis fel hynna.

Ysgaru o Blaid Cymru

Tua’r adeg hon o’r flwyddyn fe fydd pobl Plaid Cymru adref yn Pesda yn galw draw ac am nad wyf yno bydd Mam yn talu drosof fel aelod.

Nid eleni. Am y tro cyntaf ers 2000, ni fyddaf yn aelod o Blaid Cymru. Ers hynny dw i wedi dathlu ac anobeithio, wedi tanio a diffodd gyda hwy a throstynt. Nid mwyach.

Wn i ddim pam, ond alla’ i ddim ymaelodi. Mae fy ffydd ym Mhlaid Cymru wedi cymryd ambell i gnoc yn ddiweddar, ond roedd digwyddiadau’r wythnos hon yn ormod. Fedraf i ddim gweld fy hun fel aelod o’r blaid hon.

Ac mae’n torri fy nghalon, ond mewn sawl ffordd. Dw i’n gweld y rhai sy’n fy nghynrychioli yn y Cynulliad, fel aelodau’r Mudiad Cenedlaethol, yn trin cenedlaetholdeb â’i hegwyddorion â dirmyg llwyr. Faint o wir genedlaetholwyr sy’n cynrychioli’r Blaid yn y Cynulliad? Os caf fod mor onest, Alun Ffred, Gareth Jones ac Elin Jones ydi’r unig rai sy’n wir dod i’r meddwl, a dw i’m yn hollol siŵr pa mor ddwfn yw cenedlaetholdeb dau ohonynt. Mae’r lleill yn poeni’n ormodol am sosialaeth a’r lleill yn ‘bragmataidd’, sy’n ffordd arall o ddweud eu bod nhw’n fodlon ar gefnu ar eu hegwyddorion i gael blas ar rym.

O leiaf y cymrodd y Blaid Lafur ddegawd i aberthu eu hegwyddorion ac anwybyddu eu cefnogwyr traddodiadol. Cymrodd chwe mis i Blaid Cymru.

Gyda Mudiad Cenedlaethol mor wan eu cefnogaeth i’r Gymraeg a rhagor o rym does neb arall i gymryd eu lle. Lle y mae hynny’n gadael cenedlaetholdeb yng Nghymru? Mewn man ddu iawn.

Ac i bwy y dylwn bleidleisio? Dw i’n casáu pobl sy’n gwastraffu eu pleidlais, ond erbyn hyn yn dallt pam, o leiaf. Dirmyg llwyr a chwyrn sydd gennyf i’r pleidiau Prydeinig, ond mae’r siom tuag at Blaid Cymru yn ddyfnach o lawer na’r dirmyg hwnnw. Honno oedd y gobaith i mi; cludydd fflam ddi-lwgr, gyfiawn.

Dw i’n teimlo fy mod wedi cael fy mradychu, a hynny gan rywbeth sy’n wirioneddol bwysig i mi. Dwi’n amau dim y byddai hyd yn oed cymeriad mor fwyn â Gwynfor yn poeri gwaed o weld ei Blaid anwylaf yn ymdrybaeddu yn y llanast hwn.

Nid gwaeth y byddai’r hon o Gymru sydd pe na bai’r Blaid, ar ei gwedd bresennol, â sedd i’w henw ar unrhyw haen o lywodraeth. Peryg y caiff Hywel Williams blediais bost yn 2009. Dw i’n hoff o Hywel Williams, a gwell Arfon dan ei oruchwyliaeth o na Martin...

Ond oni fo newid mawr, oni ail-losgir y tân hwnnw fu unwaith ym mol y Blaid, ni chant fy nghefnogaeth i byth eto. Ac mi gânt sioc erchyll o ganfod yn yr etholiadau nesaf nad unigryw mohonof yn hyn o beth.

Plaid a'r Addewid

Prin iawn y byddaf yn prynu papurau newydd, felly prin y byddwn yn prynu Y Byd ond mae’n amlwg erbyn hyn na ddaw i weld golau dydd. Yn fy marn i dydi papur newydd cenedlaethol Cymraeg ddim yn ddatblygiad pwysig yn y lleiaf mewn oes lle mae’r papur newydd yn dirywio’n gyflym.

Ond fe addawodd Plaid Cymru y byddai’r cyllid ar gael. Roedd yr addewid hwnnw’n glir. Ydw, dw i o’r farn bod yr arian y gofynnwyd amdano gan Y Byd, sef rhwng £600,000 a £1 miliwn, yn erchyll uchel, ond anodd iawn ydyw felly cyfiawnhau rhoi £1.9 miliwn i ardd eithaf dibwynt yn Sir Gaerfyrddin, heb sôn am y miliynau a roddwyd i’r Ganolfan a’r cyllid ychwanegu a gaiff.

Mae’r Blaid eisoes wedi, i bob diben, torri ei haddewid parthed Coleg Ffederal, ac mae synau cynyddol yn dweud nad oes ‘angen’ refferendwm cyn 2011 ac na fydd deddf iaith yn gosod unrhyw orfodaeth ar y sector preifat.

Beth ydi barn yr aelodau llawr gwlad am hyn? Ai dyma a gefnogwyd? Na. Wrth gwrs, mae pethau da yn dod o’r glymblaid yn barod, ond o du Rhodri Glyn Thomas mae pethau’n edrych yn wael. Mae’n rhaid i’r aelodau cyffredin fynegi hyn yn glir ac yn groch.

Ac os na cheir refferendwm na deddf iaith gynhwysfawr mae’n torri fy nghalon i ddweud nid yn unig na fyddwn yn parhau fel aelod ond prin iawn y byddwn yn bwrw croes wrth enw Plaid Cymru byth eto.

Mae’n peri i mi feddwl bod y Blaid cyn waethed â’r lleill. Os maent, colli pleidleisiau cenedlaetholwyr a wnânt. Dim cenedlaetholwyr = dim Plaid Cymru.

Peidiwn â gadael iddi ddod at hynny. Erfyniaf ar yr aelodau llawr gwlad i finiogi eu harfau a chodi llais, oherwydd Plaid Cymru er gwaethaf ei diffygion, yw’r unig obaith sydd gan Gymru o fod yn genedl rydd. Os, o fewn 6 mis iddi ddod yn rhan o’r llywodraeth, bod rhywun mor gryf ei genedlaetholdeb â mi yn dadrithio â hi, ac eisoes yn ystyried a fyddwn yn pleidleisio drosti yn yr etholiad nesaf, mae hi wir wedi canu ar Gymru.

Mae’n bryd i’r aelodau cyffredin wneud safiad.

Canol wsos ydi hi...

Fydda’ i’n dilyn y ras arlywyddol yn yr UDA draw yn eithaf agos. Rŵan, yn gyffredinol, dw i’m yn licio gwleidyddiaeth America, ac mae hyd yn oed y Blaid Ddemocrataidd yno’n rhy asgell dde i’m dant i, a dant nifer o bobl yr ochr hwn i’r Iwerydd. Ond fydda’ i’n licio Hillary. Mae hi’n eithaf chwith ei naws (o ran gwleidyddiaeth America, hynny yw), a dydi’r Obama ‘na yn neud dim ond sŵn mawr a dw i’m yn ymddiried yno. Ond nid y fi sy’n pleidleisio. Dw i’m yn gwybod pam dw i’n dangos diddordeb a dweud y gwir.

Rhy bell ydyw America a rhy fawr i mi. Coeliwch ai peidio ond dim ond tua rŵan dw i’n dechrau atgyfodi o’r penwythnos gwirion a gafwyd. Chysgais i ddim ar y Sul na’r Llun, a ddim llawer neithiwr chwaith i fod yn onest efo chi ond mae’n ddechrau. Mae’n RHAID i mi adfywio’n gyflawn erbyn y penwythnos neu bydd hi ‘di cachu arna’ i. ‘Does ‘na ddim llawer gwaeth na chael dechrau araf i’r wythnos a bod hynny’n parhau drwyddi.

Ond waaaaaaaaaanwl mai’n ddydd Mercher yn barod! Tri diwrnod i fynd tan i mi gael codi canu drachefn. Tri diwrnod i eiddgar ddisgwyl y cais nesaf a phrofi i Hwntws bod Gogs yn dallt rygbi, er os dw i’n dweud y gwir dw i ddim yn hollol hollol.

Well gen i bêl-droed fel gêm, wrth gwrs, ond pencampwriaeth y Chwe Gwlad ydi yn hawdd, hawdd iawn y bencampwriaeth orau ar y blaned (gan gynnwys Cynghrair Dartiau Pesda). ‘Does y fath angerdd a gobaith yn bodoli yn yr un gystadleuaeth arall, ac os mae ‘na dwisho darn ohoni rŵan.

Ac unwaith eto mae’n ganol wythnos a dw i’n piso fy hun yn cyffroi am ddydd Sadwrn.

(A dw i'm yn credu dw i 'di actiwli gosod labeli 'chwaraeon' a 'gwleidyddiaeth' am y blogiad hwn!)

Dathlu a diodda

Bobl bach. Ni theimlais, ar fy myw, y ffasiwn orfoledd â theimlais am tua 6 nos Sadwrn. Roedd o’n warthus o fuan ac roeddwn i’n neidio o amgylch seddau’r Mochyn Du yn swsio pawb am hanner awr dda yn jibidêrs. Roeddwn i, efo Ceren a Haydn a’r Rhys, wedi bod allan ers deuddeg, ar ôl cyrraedd y Mochyn Du yn fuan a chael ein gwahodd i mewn achos ein bod ni’n edrych yn oer tu allan.

Yn ôl Ceren bu inni yfed o leiaf wyth peint cyn y gêm, sy’n gwneud i rywun feddwl eu bod nhw’n fwy o ran o broblem cymdeithas yn hytrach na’r ffisig i’w gwella. Ond does ots. Hanner amser, roedd y Mochyn yn ddistaw. Deugain munud wedyn mi aeth yn wyllt. Wn i ddim beth ddigwyddodd bron. Ond roedd y gorfoledd a’r dathlu mor amlwg. Ro’n i mor hapus. Roeddem ni wedi curo’r Saeson.

Ac fel y Cymro cyffredin yr wyf dw i’n fwy na fodlon cael fy ysgubo i ffwrdd mewn ton o frwdfrydedd a gweiddi’n groch bod y Grand Slam yn dod i Gymru drachefn. Pam lai, yn de?

Llwyddon ni ddim aros allan drwy’r nos o gwbl. Roedd yr ymdrech hwnnw’n gam yn rhy bell a dw i’n siŵr fy mod i adref erbyn 12 yn hawdd.

A dw i’n blydi diodda’ am y peth ‘fyd.

Cyffrous

Dw i yn llawer, llawer rhy gyffrous am yfory. Dw i wedi bod fel hogyn bach sy’n disgwyl am y Nadolig, ond yn ofni na chaf i ddim.

Mae hyn yn anhygoel. Gêm ddiwethaf Cymru oedd yn erbyn De Affrica. Dyna’r tro cyntaf erioed, erioed i mi wylio gêm Cymru a chyn iddi ddechrau meddu ar ddim gobaith o gwbl. Bob tro yn ddi-ffael cyn hynny roedd ffydd ddall yn dod o rywle cyn gêm, ond nid y tro hwnnw. Ni ddaeth.

Ond mae pethau wedi newid a dw i’n ôl i’m harfer o gredu dall optimistaidd, a mwy. Dw i’m yn cofio bod mor gyffrous ers talwm. Siom ga’ i, fe gewch chi weld, ond peidiwch â cheisio dweud hynny i mi heddiw na bora ‘fory.

Dw i’n arogli gwaed Sais.

Tafarn, Cwmni Da a Phengwins

Yng Nghaerdydd mae’r haul yn codi ac mae hynny yn ei hun yn gwneud i mi wenu’n wirion. Na, hoffwn i mo’r tywydd poeth, ond mae’r tywydd braf yn mynd i ddyfnion noethaf y galon. Dw i’n gwybod mai mis Ionawr ydyw, ond yn fwy na fûm o’r blaen erioed dwi’n erfyn i’r tywydd hafaidd ddyfod.

Dyna’r broblem efo Cymru. Mae’r tywydd yn gyffredinol, wel, cachlyd. Cael gwyliau i fynd dramor yr adeg hon o’r flwyddyn y dylem; mae’n od bod pobl yn mynd yn yr haf pan mae’r haul yn penderfynu dod allan.

Soniem yn ddiweddar am fynd i Fflorida am wyliau yn yr haf. Ar ôl fy mrwdfrydedd cychwynnol dw i ‘di penderfynu nad ydw isio. Un rheswm ydi nad oes ‘na ddim yn Fflorida i mi. Mae’n boeth, dw i’n casáu torheulo, a dw i’n casáu nofio, sy’n rhywbeth y mae pawb yn ei wneud.

Y gwyliau yr hoffwn fwyaf byddai amsugno rhywfaint o’r hanes lleol, mynd i gastell neu edrych lawr ar gwm egsotig newydd ffres; bwyta bwyd newydd cyffrous ac yfed yn wirion bost yn y nos. Bob nos. Yn ddieithriad. Dydi partïon wrth y pwll ddim at fy nant, ac mae’n gas gen i draethau. Dw i byth wedi dallt pam ddiawl y byddai rhywun isio mynd i’r traeth am dro a chael tywod yn eu sgidiau. Gwell angau na hynny (celwydd).

Ond penderfynol ydwyf i fynd ar wyliau eleni, a chymryd wythnos gyfan i ffwrdd o’r gwaith. Ond i le a chyda phwy ni wn. Y broblem efo pawb ohonom ni ydi ein bod ni’n iawn i fynd ar sesh, neu sesiwn dramor deirnos, gyda’n gilydd, ond pe deuai at wyliau llawn y gwir ydi y byddai pawb isio gwneud pethau gwahanol a mynd i lefydd gwahanol.

Bodlon y byddwn ar Ynys Enlli am wythnos pe bai yno dafarn, cwmni da a phengwins.

Yr Artaith Flynyddol

Mae’r diwrnod yn dyfod. Dw i’n cyffroi yn araf bach ond yn sicr iawn. Mae pob gronyn o amheuaeth a thywyllwch yn troi’n gobaith llachar a ffydd gadarn.

Ac wedyn mi fydd Lloegr yn ein curo ni ac mi fydda i’n cael noson flin.

Ond wir-yr, cyn i Gymru chwarae gêm o rygbi mae ‘na don o obaith anesboniadwy o gamarweiniol yn dyfod drosof, a’r rhan fwyaf o’r genedl. Ond serch hyn, mae gêm rygbi Cymru v Lloegr, ym mha le bynnag y bo, yn cymharu gyda’r Nadolig, dy ben-blwydd a pha ddigwyddiad bynnag arall sy’n mynd â dy fryd personol, fel un o’r diwrnodau hynny yn y flwyddyn rwyt ti’n ei ofni gan serchu amdano.

Dw i’n gwybod y drefn. Mi fyddaf fel cnonyn am weddill yr wythnos. Nos Wener a bore Sadwrn byddant maith. Bydd y nerfau yn effeithio ar y cyhyrau a’r meddwl ac mi ddaw unrhyw obaith i ben mor gyflym ac y daeth. Bydd y gêm ei hun yn artaith felys nas cilir nes y chwiban olaf. A dyn ag ŵyr beth fydd wedi digwydd erbyn hynny, ond gan ein bod ni’n mynd i Twickenham y tebygolrwydd ydi, waeth bynnag yr hyn y mae’r Western Mule yn ei adrodd, y byddaf yn cael fy siomi.

Ond fel y mae, dw i’n frwd, dw i’n barod, dw i’n serchog ddisgwyl, a dw i methu disgwyl!

Hiraethu am y Wlad Drachefn

Diwedd yr wythnos. A ninnau’n dyheu amdano onid agosáu at ein tranc ydym?

Ffwcia hynny. Ond mae gwaith yn crap fel rheol. Ni fedraf ond teimlo yr hoffwn yn fy ngwaith weithio ar gae yn yr elfennau, gyda gwynt a môr a gwyrdd o’m cwmpas. Mae ‘na elfen yn nwfn fy enaid (ac oes, mae gen i un, er pan y’i pigwyd ar fy nghyfer roedd o’n fwy o Aldis job na Marks a Sparks) sy’n credu’n gryf nad o fewn muriau y dylai dyn fod, ond yn yr awyr agored.

Methu’r wlad ydw i ar y funud mae’n siŵr. Y broblem ydi, mae rhywle fel Pesda yn ofnadwy o hyll a digalon yn y glaw, ond phan ddaw’r haul a’r tes i’r amlwg ni cheir gwell o gwbl. Does yr unlle sy’n denu fy nghalon mwy na Dyffryn Ogwen yn yr haul. Ond wedi mynd mae’r dyddiau lle y cafwyd wythnosau i ffwrdd yn yr haf, i grwydro ac i yfed peint slei yn Ogwen Bank. Dw i’n hiraethu am y wlad yn yr haul.

Mae’r haul yn gwneud i mi gofio adref. Ac ar y funud mai’n heulog yng Nghaerdydd.

Y ddinas, ylwch chi, ydi’r ddinas. Mae’n grêt, fedra’ i ddim am eiliad guddio’r ffaith fy mod yn caru Caerdydd, ond i mi does fawr o wahaniaeth rhwng y ddinas haf a’r ddinas aeafol, er mae’n rhaid i mi gyfaddef yn bonslyd reit bod peint ym Mae Caerdydd yn yr haul yn ofnadwy o braf.

Ond dyna ni. Am rŵan, hiraeth fydd rhaid.

Y Dyn sy'n Bwyta Moch Daear

Prin iawn iawn dw i’n blogio am raglenni teledu ond fedra’ i ddim helpu fy hun y tro hwn. Gyda Torchwood wedi dod i ben roeddwn i’n hanner-ystyried mai gwely fyddai’r lle gorau i mi, a minnau wedi bod yn effro yn fuan. Ond wrth i mi ddechrau styrio o’r soffa dyma’r rhaglen nesaf yn dechrau, o’r enw The Man Who Eats Badgers. Ac na, nid cwmpasu arferion rhywiol Haydn Blin ydoedd.

Dilyn ambell i unigolyn o amgylch Gwaun Bodmin yng Nghernyw draw oedd y rhaglen ddogfen hon, a’u bywydau, wel, od. Roedd Clifford yn hoffi crwydro’r gweunydd yn chwilio am banther a oedd yn bwyta da byw ffermwyr yr ardal, ac wedi dewis ar fyw ar ei ben ei hun. Sydd ychydig fel y fi ond dw i’n ormod o gachwr i grwydro gweunydd min nos.

Ac yna’r ficer a oedd yn canu ‘Oh Happy Days’ ar ei feic cwad o amgylch y lonydd gefn efo llais erchyll. O, mi chwarddais ar y darn hwn, wrth i Dyfed fy ffonio a’r ddau ohonom yn wir pistyllu chwerthin am funud dda cyn gallu ynganu gair i’n gilydd.

Ond seren y sioe oedd y dyn ei hun a oedd yn bwyta moch daear; Arthur, dw i’n credu oded ei enw. A chwningod. A gwylanod - a dweud y gwir unrhyw beth a laddwyd ar y ffyrdd. Mi yrrodd o amgylch yn chwilio amdanynt, yn mynd â hwy adref a’u torri a’u coginio a’u bwyta. Dw i’n fentrus iawn fy mwyta ac yn rhoi cynnig ar bopeth, ond rhywsut roedd gweld yr hen wallgofddyn yn cnoi ar asgwrn a chymalau mochyn daear a ganfuwyd ar y ffordd yn wir wneud i mi deimlo’n ofnadwy o sâl.

Ni’m hargyhoeddwyd wrth iddo ddatgan fod y mochyn daear yn well na “chig mewn archfarchnadoedd nad ydych chi’n gwybod beth sydd ynddyn nhw mewn difri”. Er fe ddywedodd â balchder nad oedd wedi bwyta cath deircoes gelain ei wraig. Â phob parch, Arthur bach, nid rheswm dros ymfalchïo mo hyn.

Ffrwythau, Castro, Toris a.y.y.b.

Ia wir, fi sydd yma - yr arwr fry o Rachub draw; y cyfieithydd caib a rhaw. Felly'r y’m hadwaenir, nad anghofiwch er eich budd eich hun.

Wn i ddim amdanoch chi, ond nid ffrwythau mo fy hoff bethau. Hynny yw, o ran fy hirfaith restr o hoff a chas bethau, maen nhw ar tua’r un lefel â chadeiriau plastig a’r Blaid Werdd. Ond mi brynais gryn dipyn neithiwr. Anghofiais fy mod yn hoffi eirin tan neithiwr, felly mi brynais rhai a dw i wedi penderfynu mi a’u bwytaent yn amlach.

Diflas ydyw afal neu fanana, ac mae oren yn strach stici, felly eirin a gellyg bydd y peth i mi ar yr ymgais barhaol i wella fy neiet a gwneud dim ymarfer corff. Sydd ond yn deg, does disgwyl i mi fwyta’n iach ac ymarfer corff, wedi’r cwbl.

Dw i’n meddwl bod y byd yn lle diflas iawn ar hyn o bryd. Does gen i ddim BBC3 felly fedra’ i ddim gwylio Cwpan Cenhedloedd Affrica, er fy mod i isio gwneud a ffendio ryw dîm i’w gefnogi (am ryw reswm yr Aifft sy’n mynd â fy mryd, mwy na thebyg oherwydd fy mod i’n licio galw plant drwg yn ‘Arabs’ ac roeddwn i wastad yn licio ffilm The Mummy). A does gen i ddim diddordeb yn Northern Rock, sef y stori diflasaf a amlygodd ei hun eleni.

Mae ‘na etholiadau yng Nghiwba yn dod i fyny ond rhaid i mi ddweud dw i’m yn gweld pwynt dyfalu pwy wnaiff ennill. Er, dw i’m yn meindio. Dw i’n caru Ciwba a dw i’n caru Castro, a phryd drengiff y dyn mi fyddaf y cyntaf i godi peint iddo. A pha beth bynnag, byddai’n well gen i fyw o dan Castro na David Cameron unrhyw bryd...

Dw i’n hoff o ailadrodd bod Toris yn troi arna’ i.

Y Werin Ddiwylliedig

Mae chwerthin yn groch a dweud “be uffar mae hwn yn ei wneud dudwch” yn uchel am bobl sy’n ffwndro o’m mlaen yn y ciw ym Morristons yn fy ngwaed. O Nain, gallwch efallai ddychmygu, y daw’r elfen hon ohonof. Mae Mam yn fwy parchus, yn hoff o’r dosbarth canol a henoed. Mae Dad yn ddosbarth gweithiol amlwg sy ddim yn licio pobl dosbarth canol ond sy’n eu goddef er mwyn Mam.

Er gwaethaf bod yn gyfieithydd o Gymro Cymraeg yng Nghaerdydd dw i unlle’n agos i fod yn ddosbarth canol. Mae’n fy ngwylltio hyd eithaf fy enaid bod Cymry Cymraeg Caerdydd i gyd yn cael eu portreadu felly, gan bawb o bob cwr.

Er, does dadl bod y Cymry Cymraeg hyd heddiw yn werin ddiwylliedig. Pa Sais dinesig gweithiol all dyfynnu Wordsworth neu Shakespeare â sicrwydd? Gŵyr y rhan fwyaf o Gymry Cymraeg eu hemynau a’u cerddi a’u caneuon gwerin. Nid ydym fel y bûm, ond o holl werinoedd y byd dangoswch i mi un sydd mor hanfodol ddiwylliannol â’r Cymry Cymraeg.

Dw i’n mynd i Aberystwyth yr hwn benwythnos. Dw i heb fod am sesiwn i Aber ‘stalwm. Chwydodd rhywun dros fy nghrys Gym Gym Hobbit Bisexual tro diwethaf. Ac ni fydd pethau’n well y tro hwn.

Mae gen i got fach swanc del a gefais ychydig fisoedd yn ôl. Un smart ydyw i fynd allan ynddo, a does gen i ddim byd smart arall, ond bob tro y bydda’ i’n ei gwisgo i fynd allan dw i’n cael anlwc ofnadwy, o grwydro Treganna yn y glaw am bump o’r gloch yn y bore i chwydu mewn parti gwaith i fachiadau erchyll.

Ella af â chot arall ac edrych yn gomon fyddai orau; fel un o’r werin ddiwylliedig.

Mae Nain yn dweud...

[plys Anti Blod] Ar lesbians:
“Roeddan ni’n clywed am wrywgydiwrs, ond ddim y lesbians ‘ma. Maen nhw’n bob man rŵan.”

Ar y tywydd yn Sir Fôn:
“Os mai’n ddrwg yn Llangefni, mai’n ddrwg ym mhob man”

Ar dorri pysgod:
“Ti angen cyllall dda i dorri ffish, ‘motsh pwy wyt ti.”

Ar Gaerdydd:
“Maen siŵr bod ‘na lot o darcis yn byw ffor’ma does?”
“Pryd ti’n dod nôl i Gymru o Gaer acw?”

Ar Dad:
“Dydi dy dad da i ddim”

Arallgyfeirio

Mae ‘arallgyfeirio’ yn air y mae ffermwrs yn ei ddefnyddio pan maen nhw’n smalio ehangu eu busnes. Dw i hefyd am arallgyfeirio fy mlog. Dw i ‘di penderfynu mai peth da byddai bod rhywfaint yn fwy eang fy mwydro ac i ddweud mwy am y pethau dw i yn eu mwynhau, fel gwleidyddiaeth, a chwaraeon, yn ogystal â synfyfyrio am eiriau Cymraeg am fwyd a rantiau diderfyn. A straeon anniddorol am fy mywyd fel cael nôl petrol i’r car a mynd i Morristons.

A rhegi mwy. Does ‘na ddim digon o regi mewn blogiau Cymraeg a chynlluniaf lenwi’r bwlch.

Wrth gwrs, ffordd gyfrwys yw hon i orfodi fy hun i flogio heibio’r marc 5 mlynedd - buan iawn y gwnes sylwi heb flog byddai’n rhaid i mi ddod o hyd i le arall i fynegi fy hun, a mwy na thebyg fe fyddwn i’n gwneud rhywbeth fel ysgrifennu llyfr a mwy na thebyg byddai’r Lolfa neu rywun yn ei wrthod. Ac ni fyddai hynny o fudd i neb (ond am flogio Cymraeg ar-lein a llenyddiaeth Gymraeg gyffredinol).

Reit, cawod amdani a gwneud fy ngwallt yn fflwffi neis i’m gwneud yn weledol dderbyniol ar gyfer garej Ford Llangefni.

Y Tymer Da

Hwrê! Dw i’n mynd i drigfan angylion y byd gwaraidd, Gogledd Cymru. Wel, yn diystyru Clwyd oll, gan ei bod yn rhy agos i Loegr. A Dwyfor a Meirionnydd achos dydyn nhw’m o unrhyw arwyddocâd i mi, ac ychydig yn ddiflas. A Sir Fôn i’r gogledd o Langefni, neu ‘yr Anialdir Diwylliannol’ ys gwetws. A Bangor, sydd jyst yn sgyman o le. Pe trechid y byd gan luoedd y Diafol, Bangor nas newidir. Ddim yn siŵr os ydi hynny’n ramadegol gywir, ond bydda’ i byth yn gwybod os na fentraf.

Ho ho jocian dw i, cofiwch chwi o Ddyfrdwy i Aberdaron. Ond am Fangor. Seriws am hynny.

Hwrê! Fel y bydd Nain yn ei ganu: Show me the way to go home, Sir Gaernarfon neu Shir Fôn...

Wrth reswm dw i’n eithaf cyffrous, er mai fy neges yno fydd trip i’r deintydd a threfnu MOT i’r car. Penwythnos o yfed gwin goch a bwyta Doritos. Dwi’n class act fi. Math o gameleon cymdeithasol sy’n iawn mewn tŷ cyngor a phlasau brenhinoedd.

Fel y gallwch amgyffred mae ‘na dymer da arnaf. Pan dw i mewn tymer da dw i’n un o’r bobl orau i fod yn eu cwmni, heb os nac oni bai, a phan dw i mewn tymer felly dw i’n ffraeth a doniol a llon a llawen fy nghywair. Ar y llaw arall, pan na fyddaf mewn cystal tymer dw i’n sbeitllyd, oriog a chyffredinol annifyr. Ond yn y tymer hwn ni all neb wrthsefyll fy swyn, ac mae pawb f’eisiau.

Gogledd Cymru, dyma fi’n dod!

(dim fel ‘na)

Bwyd Organig a Ieir Buarth. Ac ati.

Mi gliriais fy mhen neithiwr a phrynu 24 can o Fosters am ddegpunt o Morristons. Byddai dilyn y trywydd o droi’n alcoholic yn beth hawdd iawn i mi ei wneud pe nad gwyliwn fy hun yn ofalus. Yn fy mlwyddyn gyntaf yn y Brifysgol, sydd yn echrydus o amser maith yn ôl erbyn hyn, nid yn anaml y cawn rywfaint o fodca amser cinio neu gan o seidr ar y ffordd i ddarlithoedd.

Serch hyn, ieir sy’n mynd â fy mryd heddiw, ar ôl gorffen gwylio’r gyfres efo’r boi posh ‘na yn gwneud ryw ymgyrch yn erbyn ieir yn cael eu cadw mewn amodau ofnadwy. Roedden nhw’n ofnadwy, cofiwch, mae hawl gan y bobl cynhyrchu ‘ma i gadw 17 iâr i bob metr sgwâr, felly amlygwyd cymaint yn fwy egwyddorol, os mai dyna’r gair cywir, ydyw ieir buarth.

Ond dydw i ddim am wario mwy ar iâr buarth a dyna ddiwedd arni. Waeth ots gen i am egwyddorion, fedraf i ddim fforddio cynnyrch buarth. Petawn yn gallu, mi fyddwn, ar sail egwyddor hefyd, ddim fel y ffrîcs dosbarth canol ffug-barchus ‘ma sy’n eu prynu er mwyn ymddangos yn egwyddorol ac yn mynnu dweud This is Free Range Chicken pan ei di am fwyd i’w lle nhw. Nid fy mod i’n cael cynnig o’r fath.

Ond twyll mwyaf ein hoes (iawn, gor-ddweud yw hyn, ond meeeh) yw bwyd Organig (y brand yn hytrach na’r cysyniad, hynny yw). Mae’n ddrud. Mae’n blasu’r un peth. Yr oll ydyw ydi ffordd i bobl “ddangos” eu bod nhw’n “wyrdd”, ac mae’r ffaith ei fod mor ddrud yn ei wneud yn beth rhwng dosbarthiadau. Os wyt ti isio blasu gwir wahaniaeth mewn bwyd pryna o siop fferm neu farchnad. Dyna ydi ffres a dyna sy’n neud gwahaniaeth, a tai’m i wrando ar ryw ffecin hipis sy’n mynnu’n wahanol.

Waeth bynnag, y broblem ydi bod bwyd buarth yn ddrud, ac mae’n fy nghorddi i glywed pobl dosbarth canol hunangyfiawn yn mynnu y dylai pawb ei brynu heb ystyried sefyllfa ariannol pobl eraill nad ydynt yr un mor ffodus â hwy. Petai cynnyrch buarth yr un pris, mi fyddwn i’n ei brynu. Byddai pawb yn gwneud. Ond fedraf i ddim mo’i fforddio, a chan fod gen i, fel llawer iawn, iawn o bobl, gyllideb gyfyngedig, mae’n rhaid i fy lles ariannol i ddod cyn lles iâr.

Ond caiff Organig dal fynd i ffwcio’i hun.

Ionawr. Casáu Ionawr.

Eisiau yw gwraidd dioddefaint: un o hanfodion Bwdhaeth. Coeliwch ai peidio (a mwy na thebyg na wnewch), dw i’n eithaf cryf fy ffydd a’m Cristionogaeth, i’r fath raddau na fyddaf yn cytuno â chrefyddau eraill, a wastad efo rhyw deimlad ym mêr fy esgyrn y dylwn fod yn Babydd (wn i ddim pam hynny). Fodd bynnag, mae’r Bwdhyddion wedi taro’r llygad ar ei phen ac yn hoelen eu lle gyda’r dywediad uchod. A dydi’r flog hon ddim yn trafod chwaraeon a chrefydd, maen nhw’n llawer rhy beryg.

Ers gwneud yr adduned na fyddaf yn mynd allan i feddwi ym mis Ionawr dw i wedi syrthio i mewn i dwll o ddigalondid, ac o ystyried nad yw traean y mis wedi mynd rhagddo, nid peth da mo hyn. I raddau helaeth iawn mae fy mywyd yn cylchdroi o amgylch cymdeithasu, a’r llai y byddaf yn cymdeithasu, yr is y byddaf yn ei deimlo. Rŵan, hawdd byddai mynd allan a pheidio â meddwi, ond fel y rhan fwyaf o bobl dw i ddim yn or-hoff o gwmni meddwons ac yn meddu ar yr ymagwedd ‘if you can’t beat them, join them’ yn hyn o beth. Ac i fod yn onest os ydi rhywun am gael noson sobor does lle gwaeth i fod na thafarn.

A p’un bynnag, ymddengys fod pawb arall yn arbed arian ar ôl y Nadolig, a gwn yn iawn nad Myfi yw’r unig un yn y byd sy’n dioddef o’r blŵs blwyddyn newydd. Mae rhywbeth argoelus ac anghysurus am fis Ionawr. Mae’n oer ond heb y cynhesrwydd Nadoligaidd mewnol y caiff rhywun ym mis Rhagfyr, tân gwyllt Tachwedd na Chwe Gwlad Chwefror. Yn wahanol i gyfnod y Flwyddyn Newydd ei hun, bydd rhywun wirioneddol yn sylwi mai ‘blwyddyn nesaf’ yw eleni, ac y byddant hwy a phawb o’u cwmpas flwyddyn yn hŷn.

Yn gyffredinol dw i’n unigolyn optimistaidd o ran sawl peth, ond pan ddaw at faterion personol dw i’n ystyfnig besimistaidd, a hynny o gyfuniad o fod yn realistig a chynnal delwedd, wrth gwrs. Gyda diffyg gweithgareddau Ionawr mae’n anodd peidio â throi at feddwl yn ddu a bod yn gyffredinol hunandosturiol a phrudd.

O wel. Dim ond dau ddiwrnod ar hugain o Ionawr i fynd. Fyddai’n fy nagrau ymhen dim, fe gewch chi weld.

Spring Onion

Be ffwc ‘di ffradach? Oes y ffasiwn air yn bodoli, neu ai rhywbeth a fathais yn fy meddwod Nadoligaidd ydoedd? Wn i ddim, ond mae o wedi bod yng nghefn fy meddwl ers talwm, a ‘sgen i ddim mynadd chwilio geiriadur Bruce, a dydi Cysill da i ddim i neb mewn difri calon.

Wedi cam-glywed oeddwn i, gan gredu bod rhywun yn galw ‘spring onion’ yn ffradach. Y gair y byddaf yn ei ddefnyddio yw sloj; wn i ddim amdanoch chi. Fodd bynnag, fel y merllys a drafodwyd gynt, mae sawl gair Cymraeg am y ‘spring onion’ hefyd. Dywed Bruce mai sibolsyn, siolen, sgaliwn a shibwnsyn ydyw’r geiriau ar ei chyfer, sydd eto yn fwy na sydd i’r Saesneg (er yn ddibwynt felly).

Yn wir, cymaint o hoff yr ydwyf o’r gair sloj fel y byddaf yn prynu’r llysieuyn ei hun yn ddyfal, dim ond er mwyn cael dweud wrth bobl fy mod wedi cael ‘sloj i de’ neithiwr. Nid celwydd mo hyn: o ran eu blas ni welaf fawr o rinwedd iddynt, ond o ran y gair sloj mi fwytwn un y diwrnod pe cawn y cyfle.

Reit, dyna bum gair Cymraeg am y ‘spring onion’. Tybed a oes mwy?

Ffycin analog

Fedrai'm cael bywyd normal na fedraf? Dw i'n ffecin flin. Dw i yma yn fy nghartref clud a mae'r teledu wedi penderfynu nad yw BBC2 Cymru yn bodoli bellach, ond am ryw rheswm hollol, hollol od mi fedraf bigo fyny BBC News 24 ac Animal Planet.

Mond ffecin analog sy gen i!

Penwythnos Dialcohol Perffaith

Helo. Dim meddwi’r penwythnos hwn. Fe fydd yn benwythnos rhyfedd iawn. Dw i’n dechrau cynllunio o’i gwmpas yn barod. Y peth cyntaf hanfodol ar gyfer penwythnos sobor ydi Doritos a dip Nionyn a Garlleg. Maent yn gwneud dip Nionyn a Garlleg yn Morristons ond efo ‘herbau’, ac ond am basil ac oregano does ymddiriedaeth gennyf mewn herbau. Felly i ASDA bydd yn rhaid mynd. Dw i’n meddwl yr af am dro i Lidl heno, hefyd, i gael bargen, a minnau heb fod ers oes pys, yn de.

Yr ail beth ydi rhywbeth da ar y teledu. Yn bur ffodus, yr hwn benwythnos mae Cwpan yr FA ar y teledu, a Man Utd yn chwarae, mi fyddaf felly yn gwbl fodlon â hynny, yn Ddoritos i gyd.

Y trydydd peth ydi o bosibl ffilm dda, yn enwedig os ydych chi, megis Y Fi, yn casáu crap fel rhaglenni dawnsio ac Ant a ffwcin Dec. Rŵan, dydw i ddim yn un i fynd i nôl DVD o siop i’w wylio ben fy hun, ond mae cael ffilm dda ar y teledu yn gwbl hanfodol. Mae hyn yn rhywbeth nad ydw i wedi ymchwilio iddo eto. Os ddim, bydd rhaid i mi ddiddori fy hun gyda Facebook am y rhan helaethaf o’r dydd, cyn i Match of the Day gychwyn. Ar ôl hwnnw bydd ‘na ryw ffilm gynhyrfus o’r 80au ar, ni synnwn.

Yn bedwerydd; cwrw. Iawn, penwythnos sobor, ond pwy ddywedodd peidio ag yfed? Mi neith gan slei o Fosters y tro i mi. Ac mi fydd yn gymorth i mi gysgu, sef rhywbeth nad ydw i wedi arfer ei wneud ar nos Sadwrn.

A dyna ni, dau bys i’m hiechyd corfforol a bawd i fyny i’m hiechyd meddyliol. Os aiff pethau rhagddynt yn iawn, ni wisgaf o gwbl, a mynd o amgylch y tŷ yn fy mhyjamas yn gwenu’n slei a meddwl fy mod yn ciwt. Sy’n ddigon teg.

Y Rhagolygon

Blwyddyn Newydd Dda! Mi ddechreuais y flwyddyn wrth chwydu a ffendio darn o genhinen yn fy nhrwyn. Os mai dyna fydd tôn y flwyddyn yna waeth i mi neidio i mewn i’r Afon Taf yn eithaf handi.

Rhyngoch chi a mi, dw i’n edrych ymlaen at 2008 erbyn hyn (a hithau’n 2008 eisoes oni sylweddolech gynt). Ewro 2008, y Chwe Gwlad yn dechrau fis i heddiw, etholiadau cyngor i’m diddori. Fel rheol mae fy mlwyddyn yn cylchdroi o amgylch chwaraeon a gwleidyddiaeth, a’r peth gwaethaf, mwy na thebyg, fydd disgwyl i 2009 godi’i phen.

Ar wahân am un penwythnos yn Aberystwyth yr addewais ei fynychu er budd Llinos, ni fyddaf yn mynd allan ym mis Ionawr, oherwydd dw i’n benderfynol o arbed arian ar gyfer y Chwe Gwlad ac o bosibl gliniadur swanc (yn hytrach na’r gliniadur wanc sydd yn fy meddiant). Dw i ddim am wneud nad yfaf canys celwydd byddai hynny. Mae ‘na win a chwrw acw, ac fe yfir hwynt ar fyr o dro.

A pha beth bynnag, gan nad yw’r Hogyn a’i iechyd yn ffrindiau gorau (yn wir, maent wedi ffraeo sawl gwaith - yr Hogyn sy’n ennill bob tro, y rhan fwyaf o’r amser ar ôl poen mawr), ni fydd ‘iechyd’ yn dod o dan y rhestr o flaenoriaethau am eleni. Fe fyddaf yn onest, dw i’n bwriadu mynd allan mwy nac erioed eleni a gwrthod heneiddio. A dw i am feddwi’n waeth nac erioed, dim ond er mwyn codi dau fys personol ar bobl sy’n mynnu bod gormod o bobl yn meddwi'r dwthwn hwn.

A phob hwyl i bawb eleni, pa beth bynnag y gwnewch. Cofiwch hyn o eiriau: yr ail o Ionawr ydyw a dw i ‘di ymwared â’m stôr ewyllys da am 2008 yn barod drwy adrodd hynny.