Y Cwsg Mawr

Pob rhyw ddeufis (sef tua phob dau fis, nid rhyw a geir yn ddeufisol) byddaf yn cael Cwsg Mawr. Y Cwsg Mawr ydi deg awr – fydda i yn fy ngwely am naw yn weddol siarp a ddim yn deffro tan y larwm saith y gloch drannoeth. Does gen i fawr o ddamcaniaeth am y rheswm dros yr ymddygiad rhyfedd hwn. Mi allwn synfyfyrio ei bod yn gysylltiedig â fy mywyd prysur, ond gwyddoch cystal â mi mai celwydd ofer byddai honni rhywbeth o’r fath.

Unigolyn blinedig ydwyf i. Erbyn hyn bydda i’n diolch i Dduw ac Allah a Ghandi mai methiant oedd fy nghyfnod o hyfforddiant athro. Anobeithiol byddai disgwyl i mi, diog fel yr wyf, i ddod adref a gwneud gwaith, neu godi’n fuan, ac wedyn bod efo mynadd i siarad â phlant. Mae Haydn yn ddigon o strach.

Er nad un actif mohonof, a fyddai’n egluro’r ymddygiad o beidio â gallu codi’n fore ac yn ddigon bodlon gwylio teledu drwy’r nos yn bur flinedig, nad yw’n aredig y tir nac yn rhedeg milltiroedd (ar y gallwn yn hawdd pe ceisiwn), dydi pobl ddim yn sylwi mai un o’r swyddi fwyaf blinedig ei chyflawni yw gwaith swyddfa. Gallwch ddadlau’n gryf i’r gwrthwyneb ond does ‘na fawr o ddim sy’n fwy blinedig nag eistedd o flaen cyfrifiadur am oriau maith.

Mae fy meddwl i’n eitha’ pys slwj o ganlyniad i hyn. Daw hynny’n amlwg os ‘runig beth y gallwch ei ysgrifennu ydi blog (weithiau, yn sôn am bethau fel methu cysgu). Yn bersonol fydda i’n licio darllen blogiau personol yn hytrach na rhai eraill (licio rhai gwleidyddol) yn sôn am hanesion a meddyliau pobl. Mae’n siom i mi nad oes llawer ohonynt yn y Gymraeg: dwi’n licio pobl ac yn eu ffendio’n ddiddorol.

Mae gwleidyddion isio stopio fi rhag cael hwyl a gwneud drygoni fel penwsos 'ma. Gawn nhw ddyrnu 'u hunain.

Gan i mi gysgu tair awr nos Sul, a oedd efallai bron yn ddigon i gotsan fel Thatcher ond dydi o ddim i mi, doeddwn i methu ysgrifennu blogiad ddoe. Ond pwy arall allai fod wedi?

Ges i un o’r penwythnosau gorau i mi ei gael ‘stalwm. Fe es gyda Ceren ar ôl gwaith nos Wener, a heb sylwi yn y lleiaf fe feddwodd y ddau ohonom gymaint y bu i’r ddau ohonom gyrraedd ein cartrefi perthnasol am tua 11, cafodd y ddau ohonom chwydfa ac ni fwytodd ‘run ohonom ddim byd i de. Yn bersonol fedra i ddim coginio wedi meddwi, ‘sgen i ddim mynadd, ac i fod yn onest pan fyddaf chwil prin fy mod isio bwyta beth bynnag.

Gan eiddgar ddisgwyl y rygbi roedden ni ein dau yn y Mochyn Du cyn i’r lle agor fore Sadwrn. Doeddwn i ddim efo pen mawr bryd hynny, ond mae’r ffaith y cymerodd bron ddwyawr yn union i ni orffen ein peint cyntaf yn adrodd rhywfaint o’r hanes. O! Bu meddwi! Bu balchder! Cafwyd siom y golled a’r syfrdan o weld bod Dai Sgaffalde yn smygu. Ac yntau’n un o fawrion y genedl ac yn fodel rôl i filoedd digyfrif o ieuenctid Cymru, ma fo jyst yn rong gneud ffasiwn beth de.

Bu iddi fwrw’r nos. Mi wlychais innau, mi wlychodd y rhan fwyaf ohonom. Cawsom gân yn Pica Pica, cefais ffeit go iawn efo Lowri Dwd (a rhoi stid i’r gont) ac mi welais Rhys fy ffrind moel yn rhedeg sef rhywbeth nad ydw i wedi ei weld o’r blaen, neu mae’n bosib erbyn hynny ro’n i’n rhy chwil i ddallt dim.

Ro’n i adref yn weddol fuan cofiwch. Nid ataliodd hynny i mi yfed potel o win ar ôl cyrraedd adref (cachu rhad o Lidl, 14%, £3 - dyma yw byw am un o’r gloch y bore efo DVD Bottom yn gwmni) a chynhyrfu o weld y rhybuddion y byddai corwyntoedd yng Nghaerdydd yn dechrau gwireddu y tu allan.

Ond yn y pen draw, gyfeillion, mi gysgais; cysgu fel nad oedd yfory, fel pe bai’r corwynt yn fy chwythu i wlad breuddwydion ffiaidd, fel pe nas gwelwn drannoeth.

Mi wnes, wrth gwrs, ond i fod yn onest dwi dal ‘di ffwcin blino.

Yr Ail Hoff Gyfnod

Fedra i ddim disgwyl. Ar ôl cyfnod y Chwe Gwlad, nad yw mor bell i ffwrdd â hynny erbyn hyn, cyfnod Gemau’r Hydref yw fy hoff adeg o’r flwyddyn. Does dim yn yr hwn fyd yn fy nghynhyrfu fel rygbi rhyngwladol, dim byd cweit yn rhoi’r un ddogn o nerfau ac eiddgar-ddisgwyl, y cyfnod gwyllt o ddarllen pob darn o wybodaeth am y gêm sydd ar y gweill, y cyfleoedd betio, y wybodaeth y bydda i’n yfed o 11 o’r gloch ymlaen tan oriau mân y bore, yn canu, yn gweiddi, o bosibl bod mewn tymer ffiaidd ryw ben, o bosibl yn fy elfen, a ddim yn gwbl annhebyg o chwydu mewn rhyw gornel yn slei.

Onid wyf y diffiniad o bopeth sy’n iawn a phopeth sy’n ddiffygiol mewn cymdeithas?

Y Nadolig Hwyr a Thân Gwyllt Stalwm

Gwn y cwynais yn gynharach eleni (oedd hi fis yn ôl erbyn hyn, dŵad?) fy mod wedi alaru ar y Nadolig yn dod yn fuan flwyddyn ar ôl blwyddyn. Ond bryd hynny dim ond wedi gweld ambell i beth oeddwn i. I fod yn gwbl onest, dwi’n teimlo bod Dolig eleni wedi dod yn llawer hwyrach na’r arfer. Hynny yw, dwi’n siŵr roedd Cymru’n fwy Nadoligaidd yr adeg hon y llynedd nag ydi hi ar hyn o bryd. Dwi’n iawn?

Hidia befo am hynny, pan ddaw mi ddaw’n llanw (dwi actiwli yn siarad fel hynna ar lafar pan fo’r awydd yn codi, credwch ai peidio).

Ond neithiwr cafwyd noson tân gwyllt. Fel digon o bobl erbyn heddiw, dwi ddim yn meddwl bod methiant i ffrwydro’r senedd a brenin Lloegr yn destun dathlu, ond mi fydda i’n hoffi tân gwyllt. Gan ddweud hynny dwi heb fynd i weld tân gwyllt ar Dachwedd 5ed ers cyn cof, neu gyn coleg yn sicr.

Doedd noson tân gwyllt fawr o hwyl yn Rachub – roedd tua un roced, paced bach o dân gwyllt pitw a’r goelcerth wedi cael ei llosgi gan rywun ymhell cyn y dyddiad dathlu. Arferwn fynd i Fangor fel teulu, ac roedd hynny’n hwyl. Prin yw’r nosweithiau y dônt â’ch plentyndod nôl fel noson tân gwyllt: sŵn y sbarclers, yr olwyn catrin yn mynd yn wallgof, y rocedi mawrion, gwres y goelcerth, arogl bwyd a mwg.

Ychydig fel y Nadolig a phenblwyddi mae’n un o’r pethau hynny nad yw’n ennyn yr un cyffro mwyach, ac eto mor fyw ag erioed.

Y Collwr Gwael

Fel rhywun sy’n colli’n aml ond yn parhau i fod yn gollwr drwg, os nad milain o chwerw ym maes gwleidyddiaeth, waeth i mi gadw hyn yn fyr. Pob hwyl i Obama – dwi wir yn golygu hynny (er ddim yn siŵr y bydd yn darllen fy ngeiriau) – ond mi gaiff bawb sioc ar y diawl pan fyddant yn sylwi nad y Meseia disgwyledig mohono a ffyc ôl yn newid yn y bôn.

Os bydd Man Utd a Chymru’n colli dros y dyddiau nesaf fyddai’n rili mynd dros ben llestri.

Obama, dos o 'ma

Fel pawb yn y byd i gyd dwi wedi bod yn cadw un llygad ar etholiad yr UDA yn ddiweddar. Dwi wedi awgrymu o’r blaen, ond dwi wedi penderfynu erbyn hyn dwi am i John McCain fynd â hi, er cymaint o wirdo ydi Sarah Palin (gair Ceren amdani yw ‘wirdo’ gyda llaw ond dwi’n cyd-fynd), achos dwi ddim yn licio Barack Obama. Dwi ‘di nodi fy rhesymau – er arddull selebriti, ei slicrwydd – peth nad ydw i’n eu hoffi mewn gwleidyddion. Wedi’r cyfan, dyma ddyn sydd wedi dweud y byddai’n parhau ag ymosodiadau Americanaidd ym Mhacistan; asiant newid yn wir.

A dwi ddim yn ei ymddiried yn y lleiaf. Dwi yn ymddiried yn John McCain, hyd yn oed os ydw i’n anghytuno efo fo ar lawer o bethau. Ond dydw i ddim yn selio fy nhuedd o fod isio gweld McCain yn ennill ar bolisiau, i fod yn onest.

Wrth gwrs, dwi ddim yn hoffi’r Democratiaid na’r Gweriniaethwyr ar y cyfan, a dyma fy mhrif broblem gyda’r holl sylw sy’n cael ei roi i’r etholiad. Mae Barack Obama yn cael ei bortreadu fel rhywun sydd am newid y byd, am chwydroi popeth. Ond rydyn ni’n anghofio un peth mawr.

Mae’r gwahaniaethau rhwng y Democratiaid a’r Gweriniaethwyr yn simsan. Mae’r ddwy yn bleidiau asgell dde, y Democratiaid yn gymharol â Thorïaid y wlad hon a’r Gweriniaethwyr ychydig ymhellach i’r dde gyda dylanwad crefyddol arno. Pe bawn yn Americanwr fyddwn i ddim yn pleidleisio i’r un o’r ddwy. Mae’r Unol Daleithiau yn wlad sydd yn ei hanfod o’r dde i’r canol o ran ei gwleidyddiaeth. I rywun ar y chwith dylai hynny fod yn ddigon wrthyrrol ynddo’i hun, ond dydi hi ddim mae’n rhaid. Achos bod y wasg Americanaidd yn cyfeirio fel Obama a’r Democratiaid fel ‘y chwith’ mae digon o bobl fan hyn yn anghofio bod cryn wahaniaeth rhwng Chwith yr UDA a Chwith Ewrop,

Efallai mai rhyw gamddelwedd sydd gan y byd o’r Democratiaid ar ôl wyth mlynedd rhyfelgar o dan Bush. Er mai prin yw’r Democratiaid a fu’n y Tŷ Gwyn ers ddiwedd yr Ail Ryfel Byd, roedden nhw’n fodlon ymladd yn Fietnam, ac roedd hyd yn oed Clinton yn barod gyda’r bomiau, fel ar Bacistan.

Dydi arlywydd newydd o blaid ‘newydd’ ddim am newid degawdau o’r UDA yn ymddwyn fel bwli imperialaidd – y mwyaf a ddaw arlywyddiaeth Obama i’r UDA yw cadarnhad bod ei gorffennol hiliol yn diflannu, sydd yn well o leiaf. Ond dydi o ddim am ddechrau cyfnod newydd o gydweithio rhyngwladol ac America’n pwyllo cyn gweithredu, America sy’n gwrando ar eraill cyn bwrw ‘mlaen. Ac mae arna i ofn y caiff y rhai sy’n gobeithio y daw Barack Obama wawr ar hyn siom enfawr ymhen ychydig fisoedd neu flynyddoedd.

Fe gawn weld, ond dwi’n ddigon bodlon proffwydo dim newid, p’un bynnag o’r ddau sydd wrth y llyw.

Neithiwr roeddwn yn dylluan

Dros y flwyddyn ddiwethaf mae ambell i freuddwyd wedi dyfod ataf am fod nôl yn Ysgol Dyffryn Ogwen. Wn i ddim taw ryw hiraeth isymwybodol ydyw, ac isymwybodol y byddai gan na fu i mi fwynhau fy nghyfnod yn yr ysgol fawr lawer, neu dim ond yn freuddwydion gwirion yn y mowld arferol.

Daliwch efo fi, mae ‘na dro od yn yr hwn o hanes.

Roeddwn yn geidwad ar yr ysgol neithiwr, yn gorfod atal pobl rhag ysmygu ac yfed ar y safle – gwnaed y dasg hon yn anoddach o ystyried fy mod yn dylluan. Hynny yw, dw i’n eitha siŵr na thylluan oeddwn i, ond p’un bynnag o’n i’n meddwl y byddai’n ddiddorol gweld sut y gellid dehongli’r fath freuddwyd. Dwi ddim yn credu bod breuddwydion yn golygu fawr o ddim, ond os maent...


"The owl is a symbol of wisdom, seriousness and thoughtfulness. Dreaming of an owl in the dream means that your judgement of a personal situation or a person was correct. It also could mean that some vague matter became much clearer. Seeing an owl in the dream may also mean that you should take good advice from others"

Dwi ddim yn nabod neb ar wahân i mi sy’n rhoi cyngor da. Go iawn rŵan, bydda i bob tro yn ymddiried yn fy nghyngor fy hun cyn eraill, a dwi ddim yn cofio gweld Daniel Ffati yn yfad wrth gwt y chweched i fod yn onest, a hyd yn oed pe bawn ni fyddwn gallach o freuddwydio am y digwyddiad.

"Catching an owl or seeing an owl in the cage means that you should be careful of weird people and bad company"

Wnes i ddim, ond rhaid i mi gyfaddef bod hwn yn ddehongliad hynod ryfedd, er y byddai’n addas i mi freuddwydio am hyn. You know who you are.

"The owl is the archetype of wisdom in many cultures' parables. The owl is often a sign of longevity, as well as knowledge. This knowledge pertains especially to the future and the mysteries of the night. You may be seeking such knowledge or be receiving an oracle hinting that you may be in possession of such knowledge"

Mae’n rhyfedd fod pobl yn ystyried y dylluan yn aderyn doeth. Mae’n ffaith bod y dylluan ymhlith yr adar mwyaf dwl, a p’un bynnag ‘sgen i ddim cyfle byw am hir, ac os gwna i fyddai’n un o’r bobl hynny sy’n byw ymhell ar ôl pawb arall ac yn pissed off am y peth. Dwi ddim yn chwilio am wybodaeth nac am ei rhannu â neb. Mae’r diffiniad hwn, er yn ddiddorol, yn shait.

"May symbolize insights to the dark unconscious aspects of your personality"

Beth, fel yfed a hedfan? Wel, yfed, dwi methu hedfan waeth i mi gadarnhau. Dwi’n licio disgrifiad hwn o’r freuddwyd, ond wedi dod i’r casgliad er nad oedd unrhyw ragrybudd na phroffwydiad, neu amgyffred, i’r freuddwyd, byddwn i’n ffwc o dylluan.

Blogiwr Sâl

Dwi ddim wedi bod yn flogiwr da yr wythnos hon, ond dwi wedi bod yn flogiwr sâl. Fel arfer mae gen i system imiwnedd gref, ond pan mae hi ar chwâl mai ‘di cachu arna i. Yn wir, dwi wedi bod yn tagu gymaint dros y dyddiau diwethaf fel bod fy asennau yn brifo ar y diawl ac yn gyson, a ‘sgen i ddim llais erbyn hyn sy’n gwbl drasig. A dwi bron yn sicr fy mod wedi cael haint gan Lowri Dwd sy jyst yn codi cywilydd arna i.

A dwi ddim yn licio Obama achos mae’n sleimllyd ac mae’r diawl am ennill, mae hynny’n gwneud i mi deimlo’n sâl, y sleimbeth iddo. Gas gen i bobl savvy, yn benodol oherwydd nad ydw i gant y cant ynghylch ystyr y gair, a gwleidyddion selebriti. A choeliwch ai peidio, dwi ddim actiwli yn ymddiried yn Obama.

Dwi’n mynd am McCain achos mae’n hen a methu codi’i freichiau ac mae Sarah Palin yn ddoniol ei diffyg ymennydd (ac ydw dwi’n ei ffansio mymryn). Ia, yn y lleiafrif wyf yn hyn o beth, ond mae Ceren yn cytuno.

Sôn am Ceren fe aeth y ddau ohonom i’r dyfodol echnos. Cawsom sgwrs fideo gyda’n gilydd ar ein ffonau symudol. Pa mor cŵl ydi hynny? Roedden ni’n gallu gweld ein gilydd a phopeth. Chwe blynedd nôl roedd gen i ffôn Nokia efo cês Draig Goch arno oedd yn mynd bîb-bîb pan oedd rhywun yn ffonio. Mae’n eithaf sgeri meddwl beth y bydd ffonau yn gallu gwneud yn y dyfodol. Dwi’n gobeithio panad.

Angenfilod

A, na, nid sôn am boblogaeth Rhuthun ydw i.

Amser maith yn ôl, pan oedd y dail yn wyrddach a’r eira’n disgyn yn y gaeaf a He-Man yn rhan annatod o fywyd, roeddwn fachgen; di-hid a diniwed cyn i mi ddallt y byd a’i bethau (dwi’m yn dallt lot o’r cyfryw bethau o hyd, fel safleoedd rygbi a sut llwyddodd fy ffrind annifyr Ellen gamgymryd drafftiau am wyddbwyll nos Sadwrn).

Creais yn fy meddwl fydoedd a phobloedd ac ieithoedd eraill - ychydig fel Tolkien heb yr athrylith na’r ddawn ysgrifennu, ac roedd angenfilod bob amser yn fy niddori. Roeddwn i’n arfer casglu Monsters in my Pocket, gan feddu ar sawl set ohonynt, ac wrth fy modd yn darllen y frawddeg fechan wrth bob bwystfil, y Minotawr, y Fedwsa, Gwrachod, yr Ellyll, Fampirod, y Griffin, y Dewin, y Blaidd-ddyn, Angharad Mair - enwch unrhyw un a fynnwch ac roeddwn wrth fy modd, a byth ers hynny dwi’n licio straeon am anghenfilod mytholegol.

Mae dau o Gymru sydd wastad wedi fy swyno rhywfaint, sef Gwrach-y-rhibyn (mae ‘na lun o Wrach-y-rhibyn ar y flog hon yn rhywle) a Chŵn Annwn. Mae’r straeon am Gŵn Annwn a myth y ‘cŵn duon’ yn rhemp ar Ynys Prydain ac yn rhai o’r rhai mwyaf arswydus y gellir eu clywed, ac mewn sawl rhan fwy gwledig yn parhau. Mae gen i feddwl agored iawn ar bethau uwchnaturiol, a mynnaf hyd heddiw i mi weld rhywbeth sy’n parhau i wneud i mi deimlo’n ofnadwy o anghyfforddus (yn debyg i Hwylio’r Noson Lawen - dwi o fewn trwch blewyn i ddadymgysylltu’n llwyr â’r iaith Gymraeg ar ôl gweld y shait ‘na).


Ond byddaf yn licio meddwl bod gwraidd i bob stori, a dydw i ddim yn credu am eiliad y gall rhesymeg a gwyddoniaeth egluro popeth, ac i bob pwrpas mae popeth yn para ac yn wir tra bod pobl yn credu ynddynt. Heblaw am dylwyth teg, wrth gwrs.

Angenfilod

A, na, nid sôn am boblogaeth Rhuthun ydw i.

Amser maith yn ôl, pan oedd y dail yr wyrddach a’r eira’n disgyn yn y gaeaf a He-Man yn rhan annatod o fywyd, roeddwn fachgen; di-hid a diniwed cyn i mi ddallt y byd a’i bethau (dwi’m yn dallt lot o’r cyfryw bethau o hyd, fel safleoedd rygbi a sut llwyddodd fy ffrind annifyr Ellen gamgymryd drafftiau am wyddbwyll nos Sadwrn).

Creais yn fy meddwl fydoedd a phobloedd ac ieithoedd eraill - ychydig fel Tolkien heb yr athrylith na’r ddawn ysgrifennu, ac roedd angenfilod bob amser yn fy niddori. Roeddwn i’n arfer casglu Monsters in my Pocket, gan feddu ar sawl set ohonynt, ac wrth fy modd yn darllen y frawddeg fechan wrth bob bwystfil, y Minotawr, y Fedwsa, Gwrachod, yr Ellyll, Fampirod, y Griffin, y Dewin, y Blaidd-ddyn, Angharad Mair - enwch unrhyw un a fynnwch ac roeddwn wrth fy modd, a byth ers hynny dwi’n licio straeon am anghenfilod mytholegol.

Mae dau o Gymru sydd wastad wedi fy swyno rhywfaint, sef Gwrach-y-rhibyn (mae ‘na lun o Wrach-y-rhibyn ar y flog hon yn rhywle) a Chŵn Annwn. Mae’r straeon am Gŵn Annwn a myth y ‘cŵn duon’ yn rhemp ar Ynys Prydain ac yn rhai o’r rhai mwyaf arswydus y gellir eu clywed, ac mewn sawl rhan fwy gwledig yn parhau. Mae gen i feddwl agored iawn ar bethau uwchnaturiol, a mynnaf hyd heddiw i mi weld rhywbeth sy’n parhau i wneud i mi deimlo’n ofnadwy o anghyfforddus (yn debyg i Hwylio’r Noson Lawen - dwi o fewn trwch blewyn i ddadymgysylltu’n llwyr â’r iaith Gymraeg ar ôl gweld y shait ‘na).

Ond byddaf yn licio meddwl bod gwraidd i bob stori, a dydw i ddim yn credu am eiliad y gall rhesymeg a gwyddoniaeth egluro popeth, ac i bob pwrpas mae popeth yn para ac yn wir tra bod pobl yn credu ynddynt. Heblaw am dylwyth teg, wrth gwrs.

Ffŵl ydw i

Ffŵl ydw i. Cefais benwythnos trwm, a hynny ar ôl bod yn tagu fel diawl drwy’r wythnos diwethaf. Er gwnaethaf ail-ymafael ar rywfaint o ffisig dwi ddim gwell heddiw o gwbl. Yn wir, dwi’n teimlo’n waeth ac yn tagu bobmathia i fyny.

Dyma feddylfryd y diwrnod i’ch diddanu (diolch i’r Blewfran am hyn): os ydych chi’n benthyca miliwn o bunnoedd, ydych chi’n filiwnydd?

Fedra i ddim cael fy mhen rownd ffasiwn bethau.

Es i fyth i Barc y Strade a dwi'n gytud

Pan oeddwn fachgen ac yn aros yn nhŷ Nain (a oedd, gyda llaw, yn argyhoeddedig fod y byd ar fin dod i ben wythnos diwethaf achos bod y môr yn Llanfairfechan mor chwareus) byddwn yn aml ar ddydd Sadwrn yn eistedd yn y lownj a gwylio un o gemau Uwchgyngrhair Rygbi Cymru. Tua phryd hynny hefyd fe ges bwl o ddiddordeb mewn caneuon traddodiadol y Cymry, ac yn eu plith caneuon rygbi. Sosban Fach, bob tro, oedd fy ffefryn. Mae’n un o’r caneuon hynny dwi’n parhau’n hoff iawn ohoni.

Ta waeth, gan nad oedd dim byd arall ar y teledu ar bnawn Sadwrn penderfynais y byddai’n rhaid i mi gefnogi tîm. Wn i ddim ai oherwydd naws Cymraeg y clwb, neu Sosban Fach neu oherwydd bod Yma o Hyd weithiau’n bloeddio o’r seinyddion y bu i mi fagu hoffter o glwb rygbi Llanelli, a bu i mi addo i’m hun y byddwn ryw bryd yn mynd draw i Barc y Strade i’w gwylio yn chwarae. Felly gyda chryn siom heddiw dwi’n sylwi na wnes hynny byth, ac na fyddaf byth yn gwneud.

Byddwn i wedi hoffi gweld y Scarlets yn chwarae yn y Strade, hefyd. Fel llawer o gogs, er fy mod i’n frwd iawn ar y lefel ryngwladol, does gen i fawr o deyrngarwch at ‘run o’r rhanbarthau. Y Scarlets, mae’n siŵr, ydi fy ffefryn, oherwydd hoffter fy nglaslencyndod o Lanelli, ond os ydych chi’n byw pedair awr i ffwrdd dydi hynny ddim yn magu cefnogaeth a theyrngarwch, ac er fy mod i’n byw yng Nghaerdydd, fydd Caerdydd byth yn gartref i mi, felly fydda i ddim yn dilyn y Gleision.

P’un bynnag, mae’n drist bod cymaint o hanes rygbi yn dod i ben heddiw wrth i’r Scarlets chwarae’r gêm olaf erioed ar y Strade. Pob lwc i’r clwb yn y stadiwm newydd. Ond ydw, dwi'n drist na fu i mi erioed weld gêm yno - os oes unrhyw faes rygbi y byddai rhywun isio ymweld â hi, 'does 'na fawr o amheuaeth mai Parc y Strade ydi'r lle eiconig hwnnw.

Anifeiliaid yn rhegi

RHYBUDD: IAITH ANWEDDUS
Wel, fel pob blogiad arall rili, de? Ond bydd hwn yn waeth.

Dwi’n gwybod fy mod i’n ddwl ar adegau, ond wrth glywed newyddion y bore a’r bwriad gan Brifysgol Abertawe i wneud i gar fynd 1000mya, rhaid i mi ddweud nad ydw i’n dallt y pwynt i’r holl beth. Os gall rhywun egluro be ddiawl ydi’r pwynt rhowch wybod i mi. Dwi’n fodlon iawn ar fy Fiesta, yn bersonol. Lwcus i hwnnw gyrraedd 70mya yn y bumed gêr.

Ta waeth am hynny rhaid i mi ddychwelyd at lyfr a brynais ddoe. Gyda thri phen-blwydd yn dyfod y penwythnos hwn, roedd y temtasiwn yno i brynu ‘Pets with Tourettes’ fel anrheg i un o’r ddywededig rai: ond dydi Rhys methu darllen, dydi Lowri Llew ddim yn licio pethau fel hyn ac mae Llinos yn Aberystwyth. Pwy tybed a fyddai’n gwerthfawrogi ryw 40 o ddelweddau o anifeiliaid â swigod siarad yn dweud pethau fel “Fuck off”, “Cummy blowjob” a “Felchy bumboys”?

Wrth gwrs, Lowri Dwd!

Tai’m i ddweud celwydd wrthoch chi, ro’n i’n chwerthin nerth fy mhen yn Borders ac yn giglan drwy’r p’nawn wedyn, ond eto fedra i ddim helpu os mae bochdew yn gweiddi “Minge!” yn gwneud i mi chwerthin. Ac am ryw reswm, doeddwn i ddim am gadw’r llyfr, ro’n i eisiau ei roi i rywun. Yn wir, mi chwarddodd y Dwd nerth ei phen, gan dagu yn aml canys bod iddi annwyd ar hyn o bryd, a oedd yn ei gwneud yn llai delfrydol byth.

Gyda’r ail a’r drydedd gyfrol allan yn y siopau, a fydda i’n gallu peidio â gwastraffu chwephunt arall, dim ond er gweld cath arall drachefn yn gweiddi “Winky Wank Wank”??

Llwyglyd Fi

Sut ddiawl gall rhai pobl fyw ar sŵp, ni wn. Dwi wedi rhoi pwysau ar yn ddiweddar, yn dewach nag y bûm ers misoedd, o ganlyniad i ailymafael â’r yfed â brwdgarwch. O ganlyniad i hynny, a’r Cywasgiad Credyd, roedd ‘na gryn dipyn o sŵp yng nghypyrddau Machen Street. Dyna oedd i de ddoe. Sŵp cennin a thatws - cachu tenau Baxters, waeth i chi biso a’i yfed ddim. Nid yw’n cyrraedd uchelfannau Big Soup, sy’n sŵp i ddynion yn anad neb.

Yn fanno yr oeddwn. Y Weakest Link ar y teledu, a minnau’n syllu bur drist i mewn i fowlen o ddŵr blas. Gallwch ddychmygu nad hapusaf o fodau’r ddaear yr oeddwn yr eiliad honno. Fe’i bwytawyd a dyna ddiwedd arni.

Am ryw reswm es ati i wylio gêm United yn nhŷ’r genod efo Ceren. Caiff Ceren ei phen-blwydd ar yr 8fed Hydref, ac yn chwilfrydig gwelsom ei bod yn rhannu ei phen-blwydd gyda Matt Damon, Sigourney Weaver a Brenin Zog Albania. Hefyd, dyma ddiwrnod annibynniaeth Croasia.
Ar y llaw arall, mae fy mhen-blwydd i, 19eg Ebrill, hefyd yn ddiwrnod o ddathlu i Maria Sharapova (rydyn ni’n siwtio i’r dim), Rivaldo a’r Brenin Mswati III o Wlad Swazi. Dyma hefyd Ddiwrnod y Beiciau.

Ta waeth, ar ôl hynny ro’n i’n teimlo’n anhygoel o lwglyd. Yn bur sydyn sylwais y byddai’r ymdrech fach, resynus i golli pwysau dros yr wythnos nesaf yn aflwyddiannus. Adref yr es, a bwyta dau Babybell a thri phaced (hehe) o greision halen a finag am hanner awr wedi deg. O leiaf heno mi fyta i fel mochyn gan ddallt yn iawn fod angen bwyd call ar hogyn fel fi. Geith sŵp fynd i ffwcio’i hun.

Unbennaeth Sion Corn

Dros y penwythnos galwais heibio fy hen Arch Gas-gyfaill Dyfed y Blewfran yng Ngwalchmai draw. Gofynnodd imi, yn y modd aneglur, slyriog arferol a fyddai’n well gennyf fyw mewn gwlad ddemocrataidd neu unbennaeth a reolid gan Sion Corn.

Wrth gwrs, Sion Corn dywedais heb amheuaeth, ond wedi meddwl am y peth dwi ddim isio rhoi anrhegion i bobl na bwyta twrci bob diwrnod, byddai gyfystyr â’r Almaen Natsiaidd (ac eithrio’r twrci a’r anrhegion). Yn wir, byddai Sion Corn Arweinydd yn rêl cont.

Ond mae’n bosibl mai efe sydd wrthi’n ein rheoli eisoes. Cyrhaeddodd y Nadolig i mi bythefnos nôl yn siopa yn Boots ar fusnes o ryw fath, a gweled yr anrhegion yn dechrau pentyrru. Dwi heb weld hysbysebion eto. Mi ddônt yn fuan.

65 sydd tan y Nadolig – sy’n 17.8% o’r flwyddyn o Nadolig i bob pwrpas (i’r rhai ohonoch sydd mor hoff â mi o ganrannau 84% o’r amser). Does dianc. Ac unwaith eto mi fydd yn llusgo’r peth ymlaen am un rhan o bump o’r flwyddyn gan dynnu unrhyw werth oddi wrtho drachefn. Bob blydi blwyddyn. Mae hi fel bod unbennaeth arfaethedig Sion Corn yma eisoes.

Y Ferlen Waedgarol

Mae ‘na ferlod yn cae acw yn Rachub. Merlod gwyllt ydynt, rhai y cânt eu rhyddhau i’r mynyddoedd pan ddaw’r amser, ond eu bod hefyd yn cael eu bridio. Bydda i wrth fy modd ac yn cael fy rhyfeddu gan ferlod a cheffylau gwyllt y Carneddau, ac mae’n rhywbeth bach rhyfedd i ymfalchïo ynddo bod rhai y ffordd hon yn gofalu amdanynt yn ddi-dâl o’u gwirfodd.

Ond hen fasdad ydi Wil y Ferlen. Na, go iawn rŵan, Guto, Wil a Siôn ydi enw tair o’r merlod a Charlie ydi’r llall, hen beth tew sy’n hŷn na’r tair arall. P’un bynnag, mae Mam yn obsesd ac yn ailadrodd hyd syrffed faint y mae’n mwynhau eu cael yn y caeau. Gyda’r wiwer lwyd sy’n dringo to bob hyn a hyn a’r draenog yn y sied mae’n eithaf sŵ ar ymylon Tyddyn Canol ar hyn o bryd.

Mae’r merlod eu hunain yn mwynhau hefyd, mi dybiaf, gan eu bod yn cael digonedd o fara, bananas, afalau, caraintsh a hyd yn oed fajitas, yn bennaf gan Mam ond fel anifail garwr mewn ffordd an-filgydiaeth (nid mor eang fy rhywioldeb â chynnwys creaduriaid Duw mi a’ch sicrhaf) byddaf hefyd yn mynd yno i’w helpu pan fyddaf yn y Gogledd.

Un distaw ydi Wil ar y cyfan. Hen fwli ydi Charlie, bach a gwan ydi Guto a’r un clyfar ydi Sion. Ond yna’r oeddwn â charaintsh yn fy llaw yn bwydo Wil. Ac mi gydiodd ei ddannedd ynof. Wn i ddim p’un a ydych yn gyfarwydd â bwydo merlod ond rhaid dal eich llaw yn gwbl wastad. Ro’n i’n gwneud hyn ond gyda phwl o waedgarwch mi frathodd Wil fy mys. Yn fwy na hynny, mi dynnodd y diawl fi yn ôl bron i’r cae ei hun dwy, dair gwaith, â’m mhen i’n siglo nôl a ‘mlaen fel dol, â’m llaw yng ngheg y bwystfil.

O le’r o’n i’n sefyll roedd yn brofiad iasol. Yr oll a welwn i oedd merlen wyllt o’m mlaen ac yn teimlo dannedd am fy mys, ac ni ymatalaf ddweud, malais lond ei lygaid.

Sgrechiais fel merch drwy’r cyfan. Mi gafodd Wil fraw a gollyngodd, ond drwy ddydd Sul roedd fy mys yn brifo’n ofnadwy. ‘Doedd o ddim yn ddoniol ar y pryd, cofiwch, ond mi fynnodd y Dwd fy ffrind y byddai’n talu £30 i’m gweld yn arswydus ddigon yn cael fy nhraflyncu gan ferlen. Mae ‘ngharwriaeth i o ferlod gwyllt y mynydd, ar y llaw arall, yn sicr wedi dod i ben dros dro.

Arolwg Barn Beaufort Research

Mae un o’r polau piniwn Cymreig cythryblus 'na wedi cael ei gyhoeddi heddiw. Er y’i hymchwiliwyd cyn yr argyfwng ariannol presennol, ac er ei bod yn hysbys iawn nad ydi polau piniwn yn bethau dibynadwy iawn yng Nghymru (mae’r Hen Rech Flin wedi trafod hyn o’r blaen) mae’n fy synnu bod Adam Price, er y wybodaeth honno, yn ceisio elwa ar yr arolwg barn.

Yn ôl yr arolwg, pe bai etholiad y cynulliad yn cael ei gynnal heddiw byddai Llafur ar 35% (sef 3% yn uwch), y Blaid ar 26% (sef 4% yn uwch), y Ceidwadwyr ar 19% (3% yn is) a’r Dems Rhydd ar 12% (3% yn is). Yn seiliedig ar hynny byddai’r Blaid yn ennill Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro ac yn colli sedd ranbarthol, gyda’r Ceidwadwyr rhywsut yn ennill sedd ranbarthol oddi ar y Democratiaid Rhyddfrydol yn rhanbarth y Gogledd.

Y canlyniad tebygol fyddai Llafur a Phlaid ar yr un faint o seddau, y Ceidwadwyr +1 a’r Dems Rhydd un i lawr. Rŵan, dydi Adam Price ddim yn ddwl, yn wir i’r gwrthwyneb, ond sut y gellir datgan bod cadw’r un nifer o seddau’n llwyddiant, wn i ddim. Yn wir, os mae Plaid Cymru i wireddu ei huchelgais o fod yn brif blaid Cymru, ennill seddau ar draul Llafur sy’n rhaid iddi wneud. Er mwyn gwneud hynny rhaid gweld gogwydd sylweddol o Lafur i’r cenedlaetholwyr. Yn ôl yr arolwg barn hwn, nid dyma’r achos o gwbl.

Fel dywed Denis Balsom o’r Wales Yearbook:

“The increase in support shown by Labour and Plaid are within the margin of error, so essentially we are talking about no change since the Assembly election last year”

Nid dadlau gyda’r pôl ei hun ydw i, fel mae’n digwydd. Fedra i ddweud yn ddiduedd y disgwyliwn i Blaid Cymru elwa ar drai Llafur yn yr etholiad nesaf, boed hynny’n un cyffredinol, Ewropeaidd neu’n edrych at 2011. Yr hyn sy’n fy synnu ydi clywed un o fawrion y Blaid yn ceisio rhoi’r argraff fod hwn yn bôl da i Blaid Cymru. Sbin yn wir, ond os taw aros yn yr unfan ydi’r uchelgais, ‘does ‘na fawr o obaith, nac oes?

Y Dröedigaeth Werdd

Mi ddylem, wrth gwrs, achub y blaned ar gyfer ein plant. Dwi, wrth gwrs, heb blant a ddim yn bwriadu eu cael, felly mi allaf osgoi’r ddadl hon yn bur hawdd os y’i cyflwynir i mi ynghylch yr amgylchedd. Yn wir, pe bai gennyf blant, mi fuasent yn debyg yn tynnu ar fy ôl i, neu fy ngwraig. Pe buasent fel eu tad, mi wn na fyddwn yn eu hoffi. Pe buasent fel eu mam, mae’n bur debyg na fyddwn yn eu hoffi chwaith, canys fy ngwraig y byddai. Felly byddwn i ddim isio achub y blaned ar eu cyfer hwy chwaith.

A tai’m i seiclo i neb, mae’n brifo fy mhen-ôl gormod.

Ond gan ddweud hynny mae chwyldro distaw yn mynd rhagddo ym Machen Street. Mae Cyngor Caerdydd, nad ydw i’n ffan ohono ac ni fyddaf fyth (ffycin Cyngor ydi o wedi’r cwbl), wedi darparu biniau bach od lle y gellir gosod gwastraff bwyd. Wedi fy synnu ac yn chwilfrydig gan y datblygiad fe’u defnyddiaf yn gaeth, ac er lleolir f’un i yn y gegin does ‘na ddim drewdod yn dod ohono.

O ganlyniad i hyn, mae’r bag mawr lle rhoddir y bagiau gwastraff bwyd bach yn y bin ei hun. Felly lle rhown fy ngwastraff? Wel, mi osodais fag ailgylchu wrth ymyl y bin bwyd. Ar ôl llai na phythefnos mae’r peth yn llawn dop. Dwi methu credu’r peth, bron â bod. Yn wir, fedra i ddim dod o hyd i wastraff na ellir ei gompostio na’i ailgylchu (er rhaid i mi gyfaddef wn i ddim lle i roi’r tiwb past dannedd gwag sy yn yr ystafell ymolchi).

Rŵan, dydi hynny ddim yn golygu fy mod i gant y cant fy mod yn ailgylchu popeth y gellir ei ailgylchu – mae’n ddigon posibl fod ‘na bethau yn y bag ailgylchu sy ddim i fod yno. Ond Duw, chwarae teg i mi, fel un sy efo ffwc o ots am ffawd y ddynoliaeth ar ôl iddo drengi ei hun, dw ddim yn gwneud yn rhy ddrwg.

Llafur yn ffarwelio â ...

Os oes Gwobr y Tarpan ymhlith pleidiau gwleidyddol Cymru, y Blaid Lafur sy'n ei hawlio yn ddi-amheuaeth yn ddiweddar! Does neb yn medru atal eu hunain rhag dianc, mae'n debyg!

Yn gyntaf, fe aeth Beti – gan wneud i Guto Bebb deimlo’n saffach am ei ddarpar swydd, mi fentraf ddweud...

Yn ddiweddarach aeth Martin, sy’n newyddion da i Arfon gan na fydd bendant yn ei chynrychioli, ond efallai yn llai o newyddion da i Blaid Cymru yn y wybodaeth y bydd unrhyw ymgeisydd arall yn gryfach...

Ond ai fi ydi’r unig un sy’n amau, jyst mymryn, y byddai’n well gan Beti ymladd sedd Arfon nag Aberconwy – wedi’r cyfan, dyma’i thiriogaeth naturiol hi i bob pwrpas.

Wedi’r cyfan, pwy fyddai’n well i ‘gadw’ Arfon i’r Blaid Lafur – yn sicr mewn etholiad y mae’n debyg y bydd angen pob sedd posibl arni?

Wrth gwrs, mae hyd yn oed Jane Davidson wedi penderfynu rhoi’r ffidil yn y to, er rhaid i mi ddweud yn bersonol fedra i ddim meddwl am unrhyw reswm pam y byddai rhywun fel Jane Davidson eisiau gwneud hynny; mae ei sedd yn ddigon ddiogel, a hithau’n weddol uchel ei pharch ymlith gweinidogion y Llywodraeth. Efallai mai wedi cael llond bol y mae hi, wn i ddim.

Ac rŵan sbïwch pwy sy wedi mynd, Eluned Morgan! Mae Vaughan Roderick (a Betsan Powys) wedi dweud ei fod yn ymwneud â rhesymau teuluol ond eto’n awgrymu, yn ddigon cywir a chyfrwys y bydd Pontypridd a Gorllewin Caerdydd yn chwilio am ymgeiswyr mewn tair blynedd.

Neu, efallai bod y pedwar wedi sylwi bod yr hen long Lafur yn prysur suddo? Prin y byddai Betty yn ennill Aberconwy, does gan Martin ddim cyfle yn Arfon. Dwi ddim yn rhagweld y byddai Jane Davidson yn disgwyl colli ym Mhontypridd yn 2011 (ac os byddai o leiaf byddai’n cyhoeddi ei bod yn sefyll lawr yn agosach at yr amser), ond mentrwn ddweud bod rhesymau gwleidyddol, o ryw natur, tu ôl i benderfyniad y ddynes benderfynol hon.

O ran Eluned Morgan, prin y byddai hi’n colli ei sedd fel dewis cyntaf Llafur yn etholiad Ewrop – mi fetia’ i unrhyw beth bod ganddi lygad ar 2011, a rhaid dweud pam lai – ond, tybed, ydi hi’n meddwl bod hynny yn well na fod yr unig ASE Llafur o Gymru yn Ewrop ar ôl flwyddyn nesa’? Ydi hi’n gwbl anghredadwy y gallai Plaid, y Torïaid, neu hyd yn oed y Dems Rhydd ennill sedd oddi ar Lafur?

Ta waeth, mae’n ymddangos bod Llafur Cymru ar ei lawr, a bod rhai aelodau yn sicr yn sylwi hyn. Gan ddweud hynny dio’m yn brain science, nadi?

Y Dagedwriaeth Fawr - Rhan II

Dwi ddim wedi cysgu neithiwr. Na’r noson gynt. Yr un oedd yr hanes; tagu a throi’n gythryblus o boeth hyd orfod agor y ffenestr. Dal i dagu am rywfaint a bod yn iawn. Deffro dwyawr wedyn yn tagu. Nôl i’r gwely, ac ymlaen y mae’r stori’n myned. Sydd o leiaf yn golygu fy mod yn gallu defnyddio fy hoff ddywediad, “Dwi’n teimlo fatha brechdan”, yn bur aml.

Synfyfyrio ddaeth i’m rhan yn y nos paham y mae’r tagu’n manteisio arnaf. Mae’n teimlo yr un fath â phan, tua deufis nôl os cofiwch, y tagais flewyn i fyny ar ôl tair noson o beswch diddiwedd. Mi fyddwn, fel y gellir dallt, yn poenydio’n arw pe byddid hynny’r achos, gan nad ydw i’n bwyta gwallt, llyfu cŵn na gwledda ar gathod.

Ond daeth damcaniaeth arall ataf ym min yr hwyr, a dw i ddim yn golygu hynny mewn ffordd ffyni. Na, wedi eildro o ddeffro neithiwr, a oedd yn dri o’r gloch y bore (do’n i methu cysgu dim) cofiais y ffaith ddifyr honno ein bod yn bwyta ar gyfartaledd wyth pry cop bob blwyddyn. Medrwch ddychmygu y parodd hyn gryn anesmwythder i mi yn fy stâd hanner-freuddwydiol, yn sicr yn y wybodaeth bryd hynny bod un wedi mynd i mewn i’m corn gwddw a chreu gwe yno, felly roedd yn rhaid i mi yfed dŵr.

Y drydedd waith i mi ddeffro, wel, tua chwarter wedi chwech, ro’n i’n eithaf sicr bod un arall wedi dilyn ogof fy ngheg at y llall. Am faint y gallent fod yno? Wrth gwrs, dydi’r ddamcaniaeth hon heb bara, yn hytrach dwi wedi setlo ar y ffaith bod gennyf annwyd neu haint erchyll, neu’n gobeithio, fel y tro diwethaf, heno’r drydedd noson y daw blewyn i’r amlwg ac y caf gysgu unwaith drachefn.

Tîm GB

Gwych ydi gweld ar fyrddau'r BBC yr ymateb sy gan y mwyafrif helaeth i Dîm Pêl-droed Prydain Fawr yn y Gemau Olympaidd.

Da iawn i'r Gymdeithas Bêl-droed am ddal ati i wrthwynebu; mae'n bur amlwg i unrhyw un fod y rhan fwyaf helaeth o'r Cymry yn gwbl wrthwynebus i'r ffasiwn beth a bod yr unig bwysau o'i blaid yn dod o dros y ffin.

Armadilo i Grangetown

Mae’n amser maith ers i mi drafod yr Armadilo, fy hoff anifail. Wel, dydi o ddim yn hoff anifail gen i mewn gwirionedd, ond daw’n drydydd agos iawn ar ôl cŵn a chwïaid.

Ar y funud mi fyddai’n gwylio Amazon efo Bruce Parry, sef y boi ffwr’ o Tribe. Un eiliad, ac un eiliad yn unig y gwelais hogyn bach a dal armadilo fel rhyw anifail anwes. Ar yr olwg gyntaf roedd hyn o galondid mawr i mi - ond eto wn i ddim a fydd armadilo yn anifail anwes da iawn - wedi’r cyfan maen nhw'n claddu a byddai gen i ddiawl o ofn y byddai’r cythraul yn fy mrathu. Maen nhw’n edrych fel rhyw bethau y byddant yn gwneud y fath beth. Bai Robin Llywelyn ydi hyn am ysgrifennu’r stor fer wych Reptiles Welcome, sydd yn ei hanfod yn cynnwys armadilo yn bwyta pidlan. Wn i fy mod yn eangfrydig fy naws ond tai’m i roi fy nghoc mewn ceg armadilo.

Ond pwy arall yn Grangetown y gallent ddweud eu bod yn berchen ar Armadilo?

Dwi ‘di sôn o’r blaen ar y flog hon am anifeiliaid anwes fy ngorffennol, a hyd yn oed y pryf a fu’n anifail anwes i’r trychinebus Lowri Llewelyn am ychydig oriau, ond soniais fyth am y pysgod trofannol.

Ro’n i’n ypset iawn un noson ar ôl prynu rhai newydd i fyw yn y tanc - pethau bach coch a glas llachar oedden nhw, del iawn, a del iawn hefyd i Frederick. Frederick oedd enw’r maelgi (neu angel-fish) mawr du a ffyrnig a oedd yn bwlio pawb arall. R’on i wrth fy modd efo Frederick, ond hen fasdad ydoedd y noson honno wrth iddo, o flaen fy llygaid, ddechrau bwyta’r pysgod bach del. Crio wnes i, ac erbyn y bore doedd ‘run ar ôl, ac o’n i’n casáu Frederick ar ôl hynny.

Dros y blynyddoedd dirywiodd nifer y pysgod. Bu fyw un ohonynt am dros wyth mlynedd, os cofiaf yn iawn, er nad oedd ganddo enw achos doeddwn i ddim yn ffan. Ac roedd y morflaidd bach yn un hyfryd hefyd, yn mynd o amgylch yr ochrau yn sugno’r budredd oddi ar ffenestri’r tanc.

P’un bynnag anaml iawn y gallwn eistedd yno a gwerthfawrogi’r peth achos nid pethau diddorol mo pysgod trofannol mewn tanciau, ac mae rhywbeth anurddasol iawn, hyd yn oed i bysgodyn, derfynu ei oes yn y bin. Mae’n gwneud i rywun yn meddwl be ffwc y byddai’n ei wneud efo armadilo.

Y Tlawd Hwn

Ych, dwi ddim yn licio dydd Mercher. Nid gan fod dydd Mercher ydi hi fel y cyfryw, ond achos does ‘na ddim byd ar y teledu. Dwi’n gwybod, o waelod f’enaid, bod hynny’n uffernol o drist, ond dwi’n fwy na digon bodlon eistedd o flaen y teledu ar ôl mynd adref a gwneud fawr o ddim arall. Mi fedrwn ddarllen ond mae angen mynadd i ddarllen. Mi allwn ysgrifennu ond dw i ddim yn ysgrifennu ers symud i Gaerdydd, ‘sdim byd yma i ysbrydoli rhywun. Mi fedrwn fynd am dro ond mai’n oer. A dwi’n 23 dwi ddim am ffwcin “mynd am dro” nadw?

Gall benderfynu beth i wneud gyda’ch hun fod yn eithaf trafferth. Rhaid i mi gyfaddef mai un am drefn ydw i, er fy mod yn fodlon ar newid y drefn honno pan goda’r angen. P’un bynnag, ar ôl cyrraedd adref dwi’n cael fy nhe, gwneud unrhyw lanhau neu olchi sydd angen ei wneud tra bod te yn coginio, ac ar ôl bwyta gorwedd ar y soffa am oriau o flaen y teledu, gan efallai potsian ar y we ‘run pryd. A bodlon iawn y bydda i felly drwy’r nos – weithiau efo can, weithiau efo panad – gan fod yn ofalus i osgoi ITV.

Dwi ddim am yfed heno, cofiwch. Dwi ‘di yfed alcohol fel camel (gan gymryd bod y cyfryw gamel yn yfed alcohol - sy ddim yn rhy debygol i fod yn onest - felly nid cystal y gymhariaeth honno ar ôl mân-ddadansoddi) neu gardotyn (gwell. Gwell o lawer) ers pythefnos, a rhaid i mi gallio cyn y penwythnos achos mae gen i bopty yn dod i’r tŷ rhwng wyth y bore a phedwar y p’nawn. Faint o oedolyn dw i?

Wrth gwrs rhwng Amsterdam, ffôn newydd, rhewgell newydd, y bildar yn dod rhyw ben, biliau nwy a thrydan yn cynyddu i raddau brawychus, y morgais a’r hwn bopty digon trychinebus yw fy sefyllfa ariannol. Sut ddiawl dwi’n fod i fynd i gêm Cymru a phen-blwydd Ceren ar ben hynny, dyn ag ŵyr.

Yr Ooderstromp Erchyll

Ydw, dwi’n f’ôl. Yn freuddwydiol felly. Mae fy mreuddwydion yn erchyll o wirion yn ddiweddar ond roedd neithiwr yn rhyfedd. Yn wir, fe’m dychrynwyd i’r fath raddau fel y deffrois am hanner awr wedi pump ac es i ddim yn ôl i gysgu.

Ro’n i’n ôl yn Amsterdam, ond gyda’r teulu y tro hwn (sori Ceren). Gwelais yno geffyl gwyn, ac am ryw reswm enw’r ceffyl gwyn oedd yr “Ooderstromp”, a dwi’n cofio hynny achos doeddwn i methu ei ynganu yn y dafarn. Yn ôl y dyn tu ôl i’r bar ysbryd dychrynllyd ydoedd, a dywedodd Dad wrthyf fod gan bobl gormod o ofn i siarad amdano.

Wedyn ro’n i mewn pabell, yn sâl (dwi wastad yn ffwcin sâl mewn breuddwydion ‘di mynd) ac roedd yr Ooderstromp y tu allan. Roedd arna i ofn, ac mi wnes hanner-ddeffro, yn teimlo’n wirion fy mod wedi cael fy sbwcio ddigon gan geffyl dychmygol fel nad es yn ôl i gysgu. Gan ddweud hynny, roedd hi’n hanner awr wedi pump ac fe es i’r gwely’n eithaf buan neithiwr felly doedd ‘na ddim pwynt.

Gyda llaw, mae gen i hoff siop newydd. Iceland. Da ‘di Iceland. Ar ôl gwario llwyth nos Sadwrn ar f’anturiaethau roedd Iceland yn donig perffaith. Lle arall y gallwch wario cyn lleied a chael gymaint? Tesco, gwn, ond dw i’m mor gomon â chwi.

Iason Cont Diflas

Wn i ddim os sylweddolech, ond bellach mae’r penwythnos arnom. Ro’n i’n meddwl am y penwythnosau diweddar yr wythnos hon, ac mi ges i gythraul o sioc. A dweud y gwir, roedd o’n gymaint o sioc nes y bu i mi deimlo’n hynod ddigalon (am bum munud go dda).

Yr hyn a ddaeth i’m rhan oedd gofyn i mi’n hun pryd fu’r tro diwethaf i mi fod allan yng Nghaerdydd ar nos Sadwrn. Roedd y tro diwethaf pan oedd Shorepebbles (a fu’n gyrchfan i Gymry Cymraeg os nad ydych yn gyfarwydd â’r lle) dal ar agor. Roedd hynny cyn yr Eisteddfod – mi es allan yn ystod y dydd Sadwrn olaf ‘Steddfod ond ddim drwy’r nos achos doeddwn i ddim yn teimlo ar ffôrm.

Bellach mae hynny dros ddeufis nôl. Dwi heb fod allan yng Nghaerdydd ers mis Gorffennaf ar nos Sadwrn.

Y tro diwethaf y bûm allan ar nos Wener oedd tua phythefnos cyn mynd i Amsterdam, sydd yng nghrombil mis Awst erbyn hyn. Felly, er bod cyfrif fy manc wedi cael ergyd ar ôl ergyd yn ddiweddar (i fod yn onest efo chi, rhwng popeth, mae ar ei leiaf ers blwyddyn dda), dydi o ddim o ganlyniad i yfed.

Asu, mae’n rhaid fy mod i ‘di troi’n rêl sod boring yn fy henaint.

Yr Egg Heads

Da ydi’r hen Eggheads. Yna fyddan nhw am 6 yn siarp bob noson o’r wythnos yn dallt popeth, a minnau yna gyda nhw’n aml yn eithriadol o falch, bron yn wenfflam fy ngorfoledd fy mod bron bob tro yn cael y cwestiynau hanes yn gywir, a dwi’n eithaf sicr yn dal i ddisgwyl cael un ar y celfyddydau’n gywir.

Dwi ddim cweit yn siŵr pam fy mod yn hoffi’r rhaglen hon gymaint, nac yn siŵr pam fod cymaint o bobl eraill yn ei hoffi chwaith. Wrth gwrs, dwi’n un o’r bobl hynny sy’n licio dangos ei fod yn glyfar drwy ddweud llwythi o ffeithiau di-bwrpas a bod yn feddylgar a sylwgar, ond ar yr un pryd mae’n gas ganddo bobl ddeallusol, glyfar. Hynny ydi, pobl ddeallusol, glyfar go iawn, nid y math o berson sy’n darllen y Bumper Book of Useless Information cryn dipyn yn fwy nag y dylai.

Dwi wedi hen benderfynu pwy nad ydw i’n licio a phwy dwi wrth fy modd efo. Fel pawb a fydd yn darllen dwi’n meddwl mai CJ ydi’r gwaethaf. Efallai y bydd yn eich synnu o wybod bod y dyn yn gyn-fodel. I ba beth, ni wn. Fydda i’n casáu ei wyneb bach crintachlyd, smyg ar y sioe, ac un o bleserau bywyd yw ei weld yn colli, sy’n digwydd yn ddigon aml diolch byth.

‘Rhen Jiwdiff sy ddim fod yno. ‘Runig beth mae ‘rhen Jiwdiff yn gwybod ydi pethau am Ffrainc ac mae hi mond yno gan iddi ateb 15 cwestiwn yn iawn. Gas gen i’r ffaith bod y gont yn glyfrach na mi o beth ddiawl.

Dwi, yn bersonol, ddim yn ffan o Kevin. Mae ‘na rywbeth anghymdeithasol iawn am Kevin; di-bersonoliaeth ydyw. Does neb isho ateb cwestiynau yn erbyn Kevin achos mae Kevin yn glyfar glyfar, ac ella dyna pam ei fod yn brennaidd. Dwi ddim isio bod yn gas (wel, oes) ond dwi’n meddwl bo Kevin ychydig yn ‘ffyni’.

Rŵan, y wirdo ydi Chris, y boi efo sbecs a dim gwallt, gan iddo’i fwyta ni synnwn, achos mae Chris yn ffat boi. Ta waeth, pe bai’n rhaid i mi fynd am beint efo un o’r Eggheads, Chris a ddewiswn, oherwydd er ei fod o’n wirdo mae 'na haen o normalrwydd yn perthyn iddo. Fedrwch chi ddychmygu y medrai’r boi ‘ma eich diddori efo ffeithiau heb overload. Ond mae o dal yn dew a fydd hynny byth yn beth da.

Ond, o! Daffni annwyl. Pwy na fyddai am i hon fod yn hen fodryb yn drewi o berffiwm a Fishman’s Friends i chi? Fydda i’n licio Daffni, nid jyst achos ei bod hi’n annwyl ac yn amlwg ddim yn licio’r CJ, mae Daffni yn ddiawledig o beniog. Mae Dyfed Blewfran yn beniog ond pen mawr gwag sydd ganddo fo yn hytrach na phen clyfar. Peniog medrus ydi Daffni. Bob tro yn ddi-ffael Daffni neu Kevin fydd yr Egghead nas heriwyd yn y pen-i-bens, heblaw diwrnod o’r blaen ac mi ges ddiawl o syndod mai Jiwdiff nas heriwyd.

Collodd y tîm hwnnw a da ‘fyd. ‘Sneb yn cael meddwl bo Daffni’n fwy thic na Jiwdiff, uda i wrthoch chi rŵan.

Rheswm arall fyth dros gadw'r Gymraeg yn fyw

Saesneg: the Stinkhorn [mushroom]


Cymraeg: y Pidyn Drewllyd


♫ A'n heniaith mwyn ... ♫

Mae Dydd Mawrth yn oren

Bron bob gair a glywaf, ac yng nghwmni rhai pobl mae hynny grynswth yn fwy na hoffwn, gwelaf liw yn fy mhen. Dwi’n darllen llyfr ‘O Ran’ Mererid Hopwood ar y funud, ac er i fod yn onest dwi’n cael eithaf trafferth ei ddarllen mi gyrhaeddais ddarn ddoe a oedd yn sôn am liwiau dyddiau’r wythnos. Mae rhai Mererid Hopwood yn wahanol i mi. Am ryw reswm:

Dydd Llun sy’n wyrdd
Dydd Mawrth sy’n orenfelyn
Dydd Mercher sy’n wyrdd fel pwll
Dydd Iau sy’n aur
Dydd Gwener sy’n ddu
Dydd Sadwrn sy’n goch
Dydd Sul sy’n felyn golau

Hoffwn wybod a oes rhywbeth seicolojical y tu ôl i feddwl y ffasiwn bethau. Rydyn ni gyd, o’r symlaf i’r cymhlethaf, yn hoff iawn, yn anad dim, o ddadansoddi ein hunain. Rŵan, os un o’r symlaf ydych, sef er enghraifft Kinch neu’n gynghorydd Llais Gwynedd, cyflawnid y dasg ar fyr o dro. I’r cymhlethaf gall fod yn ddiderfyn.

Byddaf i â’r Dwd yn aml yn treulio oriau yn dadansoddi eraill, dros banad neu yn y car ar daith faith, ac yn dod i gasgliadau tra dwfn. Yn wir, er yn gyfuniad afiach a phlentynnaidd sy’n destun casineb darlithwyr a phrinder amynedd gan gyfeillion, rydym hefyd yn gyfuniad sy’n amgyffred llawer ac yn dallt gwreiddiau pob anghydfod a theimlad sy’n hofran o’n cwmpas.

Ond beth sydd gan hynny i wneud â’r ffaith bod Mawrth yn orenfelyn yn fy mhen, wn i ddim, a doedd Wikipedia fawr o help, chwaith.

Sbonc y glennydd

Gwyddoch yn iawn mae un o’m dileits ydi enwau anfeiliaid yn Gymraeg, a dyna ydi enw ar anifail: sbonc y glennydd. Wyddoch chi beth ydyw, pan fyddwch yn chwilota drwy wymon (dwi ddim yn ymgymryd â hyn yn aml, gyda llaw) y creaduriaid bach chweinllyd hynny sy’n llechu yno. Wel, sbonc y glennydd ydi honno. Hoffwn fod yn sbonc y glennydd yn anad dim, yn wymonllyd fodlon ar y byd.

Rhyfedd ydi gweld hefyd un neu ddau o amrywiaethau. Fel y gwyddoch morgi ydi siarc, ond catfish ydi morflaidd. A chath fôr ydi ray. Sut ddaru hynny ddigwydd ni wn, ond bydd pethau felly wastad yn fy niddori hyd fy ngwely angau.

Te mefus - siomedigaeth arw

Fel arfer dwi ddim yn cynhyrfu am bethau fel hyn ond un o’m dileits pennaf yn Amsterdam oedd panad o de mefus bob bore. Roedd o’n hyfryd, ac mi ges sioc pa mor hyfryd ydoedd.

Dwi ‘di bod i Sainsburys, Morristons, ASDA a hyd yn oed Tesco i chwilio amdano, ac wedi rhoi cynnig ar ddau math gwahanol oedd yn ffiaidd. Fe ges syndod pa mor wirioneddol, o waelod calon siomedig yr oeddwn wrth i mi ddod o hyd i wefan y cwmni sy’n cynhyrchu’r te (doeddwn i ddim yn cofio’r enw) a gweld nad ydi o’n gwerthu’r cynnyrch ym Mhrydain.

A rŵan mi fyddai’n rili trist am weddil y penwythnos.

Stêc dda

Does fawr o bethau dwi’n eu casáu yn fwy na Llafurwyr (sori Rhys a Gwenan a Dad, ond asu maesho ffycin gras efo chi ... ) ond un peth y bydda i’n ei hoffi’n fawr ydi stêc dda. A hithau’n ben-blwydd ar Mam ddoe, aethom i’r Bae am fwyd, a stêc dda a gefais. Pam lai, meddwn i wrth fy hun, a minnau heb gael un ers hydoedd.

Rŵan, mi fydda i’n hoffi fy stêc yn benodol iawn. Canolig. Ddim wedi’i choginio gymaint fel bod y blas yn diflannu, a tai’m i gael gwaed yn nofio o amgylch y plât achos nid hen beth sâl mohonof.

Ydi wir, mae’r teulu i lawr ar y funud, ac er y diffyg llonydd llwyr y dônt â hwy, mae’n braf cael y teulu lawr, ‘nenwedig rŵan fydd gen i gyfle i brynu stôf a rhewgell newydd. Onid oes yn rhaid i ni gyd fanteisio ar y sefyllfaoedd anoddaf?

Y mis diwethaf mi wariais lawer mwy na’m cyflog, rhwng Amsterdam, lle’r wyf isio mynd yn ôl iddo'r funud hon, bil enfawr y Dreth Gyngor, y morgais, y biliau eraill, er bod fy nhreth wedi mynd i lawr am ryw reswm a’r cwmni benthyciadau myfyrwyr wedi penderfynu peidio â’m conio. Y bastads twyllodrus iddynt.

A pham ffwc dwi wastad isio talu mwy o drethi pan dwi wedi meddwi?

Yr Uffern Daith

Taswn wedi rhedeg y marathon deirgwaith ac wedyn ‘di gorfod cael sgwrs efo Lowri Llewelyn, ni fyddwn fwy blinedig nag wyf ar hyn o bryd. Fy mai ydi’r peth oherwydd fy mod yn ystyfnig. Gair Lowri Llewelyn amdanaf oedd ‘ystyfnig’, gyda llaw, y geiriau a ddefnyddiwyd gennyf i oedd ‘penderfynol’ neu ‘anturus’.

Gwraidd y blinder a’r anghydfod ydi’r daith a wnaed i Aberystwyth ar y penwythnos. Tai’m i mewn i siarad am y meddwi ac ati, ond wedi gweld bod Lord of the Rings ar y teledu yn Y Llew Du a slagio off myfyrwyr a Saeson a digio am fod yr Academi yn hen gapel a drowyd yn dafarn ond eto yn ddigon bodlon cael peint yno, mi drodd pethau’n eithaf llanast. Hidia befo am hynny.

Yn lle mynd i fyny’r A470, sy’n lôn erchyll, ddiflas ar y gorau adegau, penderfynais fel y gyrrwr fynd drwy Gaerfyrddin. Rŵan, mi aeth pethau rhagddynt yn ddigon di-hid a hapus ar y ffordd yno, a minnau’n cael gweld rhywfaint o Sir Gaerfyrddin ac, am y tro cyntaf, y Geredigion arfordirol y tu hwnt i fae Aber. Gwych.

Ond dydi gwneud bron unrhyw beth ddwywaith mewn cyfnod mor fyr ddim yn hawdd. Ar y ffordd nôl cymerwyd troad anghywir, yn rhyw le, rhyw bryd, ac mi ddechreuais betruso fymryn wrth ddod i mewn i Lanymddyfri, gan wybod yr iawn nad y ffordd honno ddeuthum. Ar ôl cyrraedd Pontsenni, lle bynnag uffern mae Pontsenni, daethpwyd o’r diwedd at Aberhonddu a llwyddwyd dilyn y A470 nôl i Gaerdydd. Ni welwyd mo Chaerfyrddin na’r M4, felly o leiaf yn y canol rhywle pan ofynnwyd a oeddem wedi ei heibio, gallwn ddweud yn onest ein bod.

Dwi byth yn mynd nôl o Aberystwyth “drwy Gaerfyrddin” eto.

Dirywiad safon yr iaith

Efallai fy mod i’n swnio’n rêl cyfieithydd bach trist, ond mae safon iaith yn bwysig i mi, ac mae bratiaith yn troi fy stumog. Wn i ddim p’un a wnaethoch wylio Taro 9 neithiwr, a drafododd ddirywiad y Gymraeg ymhlith plant ysgol, ond dydi hi fawr o syndod, er ei fod yn benbleth ac yn gwneud fawr o synnwyr.

Fy “nghenhedlaeth” i (nid dyma’r gair cywir ac mi egluraf pam nes ymlaen) ydi un o’r rhai olaf, mi gredaf, fydd â Chymraeg cref, naturiol. Yn 23 oed, mae gen i a llawer iawn o’m cyfeillion, yng Nghaerdydd o bob rhan o’r wlad neu’r rhai yn Nyffryn Ogwen, grap ar ymadroddion ac idiomau, ac rydym yn siarad Cymraeg gyda’n gilydd.

Dwi ddim yn honni o gwbl fod i ni Gymraeg perffaith di-wall, mae hynny’n gwbl anghywir. Ond eto mae hynny’n rhywbeth sy’n gyffredinol gan y cenedlaethau. Os ystyrir cenhedlaeth fy Nain (70+), maen nhw’n defnyddio llawer mwy o eiriau Saesneg unigol na ni, ‘eroplên’, ‘compiwtar’, ‘e-mail’ ac ati. Yn wir, bu i fy modryb sydd newydd gyrraedd ei 60, dwi’n credu, ddweud wrthyf fod gan fy nghenhedlaeth ‘Cymraeg posh’. Clod yn wir.

Ia wir, Cymraeg gwerinol sydd gennym ni. Mae gen i brofiad prin o’r Gymraeg yn ysgolion y cymoedd, ac er mor braf yw gweld twf yn nifer siaradwyr Cymraeg (h.y. y nifer sy’n medru Cymraeg - gwyddom oll yn iawn fod nifer y bobl sy’n defnyddio Cymraeg fel eu prif iaith ar drai ers cyn cof) de Cymru ni ellir disgwyl i blant ysgol yn y fan honno ddysgu Cymraeg naturiol - daw Cymraeg naturiol o siarad Cymraeg gyda’r teulu, gyda ffrindiau ac i raddau helaeth drwy fyw mewn cymdeithas Gymraeg. Gyda dirywiad enbyd y pethau hynny, dirywiad a welir yn y Gymraeg ei hun, hefyd.

Ond yn yr ardaloedd Cymraeg ac ymhlith teuluoedd Cymraeg digwyddodd rhywbeth i’r ‘genhedlaeth’ nesaf. Sôn wyf i am genhedlaeth fy chwaer. Dydyn nhw ddim yn genhedlaeth wahanol i ni - tair blynedd yn iau, ond o siarad â ffrindiau sydd â brodyr a chwiorydd o’r oedran hwnnw daw un peth yn drist o amlwg - mae safon eu Cymraeg yn is na ni, ac maent hefyd yn siarad llai o Gymraeg na ni.

Mi dorrodd rhywbeth yn rhywle, rhywsut. A hynny’n ddiweddar. Nid ydynt mor hoff o gerddoriaeth Gymraeg - galla i ddim dychmygu fy chwaer yn defnyddio Facebook Cymraeg neu’n ymuno â Maes E (yn wir, pan sefydlwyd Maes E roedd rhai o’r aelodau amlycaf yn ifanc - tua 16-17 oed - faint o bobl mor ifanc â hynny sydd bellach ar Faes E? Ddim cymaint). Dydi’r un cariad at iaith ddim yn amlwg yn eu plith.

Y peth trist ydi, dw i ddim yn meddwl fy mod yn gor-gyffredinoli.

Efallai bod y cymunedau Cymraeg wedi dirywio ychydig yn ormod, wn i ddim. Efallai bod oes datganoli wedi gwneud pobl yn rhy gyfforddus parthed yr iaith. Ond mae un ffaith yn sicr. Mae’r Gymraeg yn wannach ymhlith yr ifanc (sef i’r perwyl hwn pobl sy’n 20 oed ac yn iau) nag y bu erioed, ac yn deillio o hynny mae safon y Gymraeg yn dirywio. I nifer, dydi hi jyst ddim digon pwysig i boeni amdani. Geiriau yw iaith – dyna’r cyfan.

Wn i ddim, efallai bod rhywbeth felly’n dod ag aeddfedrwydd. Efallai mai’r lleiafrif a gynhaliodd safon erioed. Ond os yw iaith yn datgymalu, mae hi’n marw. Os mae hi’n colli ei chystrawen, yn cyfieithu yn slafaidd ac yn ymwared â’i hymadroddion, nid iaith mohoni mwyach.

Wn i ddim, ychwaith, ddyfodol y Gymraeg, neu p’un a oes dyfodol iddi mewn gwirionedd. Ond mi wn os bydd y duedd sydd ohoni’n parhau, bydd y dyfodol hwnnw ychydig yn llai goleuach nag y bu.

Yr Angau

Fedra i ddim dweud ag unrhyw hyder bod fawr o bwynt i mi ddeffro’r dyddiau hyn. Na, nid digalon mohnof, siriolach wyf na holl wenoliaid haf (neu wanwyn, wn i ddim pryd y daw’r gwenoliaid i Gymru fach i fod yn onest – ffycars bach swnllyd ydyn nhw), ond neithiwr oedd yr ail noson yn olynol y bu i mi freuddwydio fy mod wedi marw. Unwaith oedd mewn damwain car, lle gwrthododd fy nheulu fy ngweled a minnau’n ysbryd, a’r ail oedd neithiwr. Cofiaf farw, ac es i’r nefoedd a chael paned i’m hymlacio mewn Tesco llawn angylion ac un T-Rex, ac roedd Anti Blodwen (heddwch i’w llwch) yno, ond ddim yn rhy falch o’m gweld.

Rŵan, rhowch ddiffiniad i mi o hynny ac mi gewch wobr, ond mae’n debyg nad ydi fy nheulu yn hoff iawn ohonof p’un bynnag y diffiniad a roddir.

Gwn i ddim pa beth ydi’r Nefoedd, ond mi fetia i fy urddas (sydd, wrth gwrs, yn barhaol glwyfus ei ôl-feddwod ond yn parhau’n ffug uchel er gwaethaf pawb a phopeth) nad Tesco efo T-Rex mohono. Ond dydi’r thema o angau, gwrthod a bwyd rhad o ansawdd isel ddim yn un addawol, a dweud y lleiaf.

Technoleg Fodern

Fyddech chi’n meddwl, a minnau’n ŵr ifanc, gwancus tair blynedd ar hugain oed, y byddwn yn cofleidio’r byd modern hwn, ond dydw i ddim. Ddim fy mod i’n tecnoffôb, ond dwi’m ffan fwyaf technoleg. Rŵan, mi fyddai’n hoffi’r hen feicrodon ac yn licio cyfrifiaduron ond mae ‘na ambell beth nad ydw i’n eu hoffi o gwbl.

Y SatNav ydi un o’r pethau hyn. I mi, mae’r SatNav yn un o’r dyfeisiadau dibwrpas hynny y mae pobl yn licio’u cael jyst er mwyn dangos eu bod nhw’n fodern. Wn i ddim amdanoch chi, ond mi fedra i ddarllen (mae’n siŵr os ydych chi’n darllen hwn y gallech ddarllen). Be sy’n bod efo cynllunio lle ti’n mynd yn y lle cyntaf, o fap neu drwy ddarllen arwyddion? Dwi ddim yn dallt, de. Ac oes gwaeth na rhywun yn dweud wrthot ti le i fynd beth bynnag?

Peth arall dwi’n cadw draw ohono ydi’r pethau iPhones ‘ma. Rhyngoch chi a fi, dw i ddim wirioneddol yn dallt beth ydi iPhone ond am y ffaith eich bod chi’n cyffwrdd y sgrîn. I BE? Peidiwch â’m camddeall, mae ffonau symudol yn declynnau uffernol o handi, ond be sy mor sbesial am un sy’n edrych fel bricsan, yn ddrud a’ch bod chi’n CYFFWRDD Y SGRÎN? Pam ffwc y byddwn i am wneud ffasiwn beth? Be, yn enw’r uffern ei hun, ydi’r atyniad? Goleuwch fi, wir Dduw.

Amsterdam

Disgynnais mewn cariad ag Amsterdam dros yr wythnos ddiwethaf, ond yn bur rhyfedd ni fu i mi hyd yn oed gweld llysieuyn yno drwy’r pum noson felly mi wnes ymdrech benodol i’w bwyta ddoe. P’un bynnag, wedi cyrraedd y gwesty a chwrdd â’r perchennog y bore wedyn, sef Saad Sleim, sy’n enw rhagorol mewn unrhyw iaith.

Rŵan, alla i ddim manylu popeth a wnaed mewn un blogiad. Roedd taith myfi a Ceren i Amsterdam yn un amrywiol tu hwnt, a oedd yn cynnwys meddwi yn slei, sbotio Cymry eraill o bell, mynd i’r wlad am ddiwrnod, gwylio gêm Cymru mewn tafarn Wyddelig, mynd i Amgueddfa Van Gough, mynd ar deithiau ar y camlesi ac o amgylch ardal y golau coch, a mân bethau eraill a wnaeth fy argyhoeddi fy mod i’n edrych fel Skeletor efo dannedd gwyrddion, ond gofynnwch i mi am hynny pan fe’ch gwelaf yn y croen.

Ac mi gawsom ffrae gan yr heddlu am ganu’r Brawd Houdini yn uchel tu hwnt.

Dinas fechan ydi Amsterdam, sy’n eithriadol o wahanol i Gymru fach. Un peth trist iawn am y lle ydi hynny o Saesneg glywch chi yno - dywedaf â llawn hyder y clywch lai o Saesneg ym Methesda nag Amsterdam, ond dyna ni, dyna’r byd sydd ohono. Ac nid aethom o amgylch yr ardaloedd twristaidd gormod, chwaith, ond o amgylch yr ardaloedd lleol, gan lwyddo i beidio â thalu mewn un lle (ro’n i hollol allan o arian erbyn y diwrnod olaf) a chanfod cwrw gwirioneddol wych o’r enw Juliper. Miam miam ydoedd.

Mae rhai o’r ystrydebau a glywch am Amsterdam yn gwbl gywir - mae’r lle yn llawn porn, pot a beiciau, ynghyd â llawer o Americanwyr am ryw reswm. P’un bynnag, dwi am fynd nôl i Amsterdam eto - y tro nesaf efo mwy o arian - ond ddim i fwyta pysgod, oherwydd mae pysgod Amsterdam yn ddrud.

Dechrau'r Frwydr dros Ddatganoli Pellach

Wel, mae David Davies wedi gwirioneddol dechrau’r rhyfel dros fwy o ddatganoli i Gymru drwy ddweud y bydd yn ymgyrchu’n frwd yn erbyn rhagor o rym i’r Cynulliad Cenedlaethol. Byddai’n ffôl, dwi’n meddwl, i ddiystyru hyn. Dwi’n dueddol o deimlo bod gan Davies eithaf dylanwad ymhlith aelodau llawr gwlad y Torïaid yng Nghymru a’i fod yn cynrychioli eu barn yn llawer mwy na’u haelodau cynulliad, ac er gwaetha’r ffaith mai Tori ydi o, dydi’r dyn ddim yn dwp. Bydd bellach ar grwsâd i sicrhau pleidlais ‘Na’, ac mae pobl mor amlwg ar grwsâd o’r fath yn beryg bywyd, yn enwedig rhai â chryn ddylanwad. Dyma Dori amlycaf Cymru, wedi’r cwbl - mae ei ddiystyru yn beth gwirion, a thrahaus, i’w wneud.

Wn i ddim a fydd Llafurwyr amlwg a brwd yn fodlon ar ymuno gydag ef yn y fenter hon, fel y mae’n gobeithio, ond os maen nhw, sy’n gwbl bosibl, gall pethau fynd yn draed moch yn fuan iawn. Yn wir, o ystyried gwendidau lu’r Blaid Lafur ar hyn o bryd (nid dyma’r grym a dawelodd Kinnock ac a roddodd ei gefnogaeth i’r ymgyrch ‘Ie’ ddegawd yn ôl bellach) pwy sydd i ddweud na welwn glymblaid wrth-ddatganoli yn codi o’r lludw?

Mi ddefnyddiant bob tric a thwyll ag y gallant, cofiwch. Mae’n hysbys i bawb bod cefnogaeth i ddatganoli, yr egwyddor o leiaf, yn gyffredin erbyn hyn; ac mi fentraf ddweud bod hynny’n amlycach i wrthwynebwyr datganoli na neb arall. Mae cefnogwyr datganoli eisoes yn llusgo eu traed. Wele’r gwastraff amser ac arian a elwir yn Confensiwn Cymru Gyfan. Rŵan, wn i ddim amdanoch chi, ond dwi ddim yn gweld pwynt y Confensiwn yn y lleiaf, a thra ei fod yn llusgo’i draed yn canfod ateb hysbys (h.y. bod y gefnogaeth i ragor o ddatganoli yn eang) bydd yr ymgyrch ‘Na’ sydd yn yr arfaeth yn miniogi ei harfau ac yn paratoi.

Yr oll oedd angen oedd comisiynu cyfres o bolau piniwn i fonitro’r gefnogaeth i ddatganoli pellach dros gyfnod a ffurfio Ymgyrch Ie swyddogol ar y cyd â hynny. Erbyn hyn, dydyn ni ddim yn gwybod a fydd refferendwm cyn 2011, hyd yn oed, a’m mhryder i, ar wahân i’r ffaith honno, yw y bydd yr Ymgyrch Na yn cael uffar o head-start ar yr Ymgyrch Ie.

Wedi’r cyfan, fydd yr Ymgyrch Ie yn bolisi gan lywodraeth gynyddol ac eithriadol amhoblogaidd, i bob pwrpas - dydi pobl dal ddim cweit yn gwahaniaethu rhwng Llafur Llundain a Llafur Cymru, a hynny o bosibl oherwydd diffygion deddfwriaethol y Cynulliad - ac mae hynny’n arf beryglus tu hwnt. Ac, er gwaethaf rhaniadau Llafur a’r Torïaid, nid Plaid Cymru na’r Democratiaid Rhyddfrydol sydd am argyhoeddi’r cyhoedd o’r angen am refferendwm.

Gwyddom yn iawn y gall Kinnock a’i fath droi yn erbyn eu plaid eu hunain. Gwyddom hefyd nad yw’r Ceidwadwyr yn ganolog yn eithriadol frwd dros senedd i Gymru, a bod y gwrthwynebiad iddi yn gryf yn eu rhengoedd, sy’n golygu nad oes ganddynt hwy rym i dawelu Davies. Gwyddom fod Plaid Cymru’n rhan o glymblaid â phlaid amhoblogaidd tu hwnt. Gwyddom hefyd mai prin yw dylanwad y Dems Rhydd yng Nghymru.

Ac eisoes mae’r Ymgyrch Na wedi cychwyn. Mae’n rhanedig ar y funud, ond ni ddaw refferendwm mae o law, mae dwy flynedd dda tan hynny. Bydd yn cynllunio ac yn paratoi, a darn wrth ddarn bydd yn ymosod ar ddatganoli ymhob ffordd y gall wneud hynny, ac yn raddol bydd yn chwalu ei hygrededd. Cewch weld.

Yn hyn sy’n angenrheidiol yw wir fynd ati i gyflwyno’r achos dros rymoedd deddfwriaethol i bobl Cymru p’un a yw gwaith y Confensiwn newydd ddechrau ai peidio. Yn fwy na hynny, cefnogwyr datganoli yn rhengoedd Llafur a’r Ceidwadwyr sydd angen gwneud hyn yn fwy na neb.

Dwi’n credu y gall fod yn frwydr hir a blinedig iawn, a chynyddol anodd hefyd – ond fu i neb ennill brwydr drwy ddechrau ymladd hanner ffordd drwyddi. Os nad eir ati yn fuan, gall senedd ddeddfwriaethol fod eto genhedlaeth i ffwrdd.

Y gwahaniaeth mwyaf rhwng y Cymry a'r Saeson

Un o enghreifftiau Geiriadur Prifysgol Cymru o’r defnydd o’r gair Sais:

Sais, Sais y gâch ei bais,
Y Cymro glân y gâch allan. (1660)

Wn i ddim amdanoch chi, ond credaf y ceir gwirionedd ym mhopeth.

Y Daith Bysgota Fwyaf Aflwyddiannus Fu

Nid blogiwr y Sadwrn mohonof fel rheol ond heddiw fe wnaf eithriad. Dwi newydd fod yn pysgota gyda fy arch-elyn y mae’n fy ngharu’n ddarnau sef Dyfed Flewfran.

Gwn eich meddwl. Wedi’r aflwyddiannau lu y’u cofnodwyd ar y flog hon: paham? Erbyn hyn, dydyn ni ein dau ddim yn siŵr chwaith.

Prynwyd yr abwyd ac ambell i declyn ac aethpwyd i Benmon, lle, yn ôl dyn y siop ym Miwmares, y mae mecryll. Y ffycar celwyddgar.

Taflem ein bachau i’r môr ar ôl dod o hyd i fan fach ddelfrydol. Ni ddaeth y bachau’n ôl. Y môr a’u hawliasant, a ninnau symudasem.

Rŵan, yn y fan newydd fe aeth pethau o ddrwg i waeth i mi. Fe lwyddodd Dyfed ei hun gael ambell i gynnig arni. Y tro cyntaf yno, mi aeth fy rîl i bobman a sbwyliwyd y tafliad hwnnw. Digwyddodd yr un peth yr eildro wrth i’r cont snagio.

Rhoddais drefn ar y rîl a’r wialen, yn gwbl hyderus o’u gallu i ddal fy nhe. Ffŵl ydw i. Erbyn hynny roedd dim digon o linyn ar ôl ar y rîl ac ychydig fetrau a lwyddais ei luchio. A dyna ddiwedd ar fy niwrnod i.

Ar ôl ambell snagiad arall dyna hanes Dyfed wrth iddo anfwriadol (gobeithiaf) fy socian gan Lucozade.

Dw i byth isio mynd i ‘sgota eto.

Byw yn yr Ardd, er nad wyf

Am y tro cyntaf erioed neithiwr mi wyliais Byw yn yr Ardd ar S4C. Wn i ddim pam y gwnes wneud hyn. Credaf i Keeping Up Appearences ddod i ben ar UKTV Gold, sydd y math o raglen y bydd rhywun yn ei gwylio o bryd i’w gilydd, yn benodol ar b’nawn Sul efo pen mawr.

Dydw i ddim yn gwybod beth a wnaeth i mi ddechrau gwylio. Nid garddwr mohonof, ac yn wahanol i un cyfaill penodol nid wyf yn honni’r ffasiwn beth. Yn wir, mae cefn gardd Stryd Machen yn frith o chwyn a gwlithod a phryfaid, a phrin iawn y bydda i’n treulio amser yno yn y tywydd hwn. Pan oeddwn fachgen, roedd pethau’n wahanol ac roeddwn yn hoff o dyfu pethau yng ngardd Nain, ond diflannodd yr awydd wrth i mi dreulio’r penwythnosau yn crwydro stryd Pesda yn gwneud ffyc ôl.

Wn i ddim beth a ddisgwyliais – ro’n i’n disgwyl rhywbeth tebyg i ‘Gardener’s World’, y byddaf yn ei osgoi yn yr un modd â bydd Brandon Monk yn osgoi actio, ond ni chefais fy siomi.

Wn i ddim os mai Bethan Gwanas ydoedd, neu’r ffaith bod ‘na bethau wirioneddol diddorol ar y rhaglen, fel cadw gwenyn, tyfu llysiau rhyfedd fel blodfresych porffor, a hyd yn oed gwrach, ond fe’m tynnwyd i mewn yn llwyr a mwynhau’r rhaglen o ddifrif. Mae’n swnio’n wirion ond roedd ‘na rhywbeth gwirioneddol Cymreigaidd amdani a wnaeth i mi deimlo’n gynnes braf. Go on, rhowch gynnig arni wythnos nesa’.

Nid yn aml y bydda i’n dweud “Da iawn S4C”, ond, da iawn S4C. Os dachi’n gallu cael rhywun fel Y Fi i fwynhau rhaglen arddio, mae hynny’n rhywbeth eitha’ da.

Y Freuddwyd Wleidyddol Rwsiaidd Fawr

Prin yw pobl y byd, hyd y gwn i, sy’n breuddwydio’n wleidyddol. Dwi, ar y llaw arall, yn unigolyn prin (dim ond un ohonof sydd, wedi’r cwbl). Neithiwr mi gefais freuddwyd i raddau gwleidyddol tu hwnt.

Wel, ddim ‘tu hwnt’. Roeddwn allan am sesiwn gyda Dmitry Medvedev a Vladimir Putin. Rŵan, roedd yr Arlywydd Medvedev isio dewis Prif Weinidog, sef naill ai fi fy hun neu Vladimir Putin. Yn anobeithiol roeddwn wedi hen benderfynu na fyddwn yn cael y swydd, felly mi feddwais yn wirion, a doedd yr Arlywydd ddim yn hapus iawn a dweud y lleiaf.

Daeth un o’m ffrindiau ataf i ymuno â’r hwyl, o bosibl Ellen er na allaf gadarnhau hyn, a ddywedodd wrthyf nad oedd yr Arlywydd yn hoffi Vladimir yn fawr iawn a fi oedd y ffefryn o bell ffordd i gael y swydd, ond yn dilyn fy ymddygiad nid oedd gobaith i mi ei chael. Eisteddais y tu allan i’r dafarn yn y glaw yn ysmygu ac yn droednoeth. Nid y fi fyddai Prif Weinidog Rwsia, wedi’r cwbl.

Sy’n profi fy mod yn seicig, achos fydda i byth yn Brif Weinidog ar Rwsia, pa beth arall y byddaf yn y bywyd hwn.

England's athletes...

Glywais hyn ar hap tua hanner awr wedi deg neithiwr ar BBC News 24, dweud y cyfan rili ...


"England's ... er .... Britain's atheletes have returned home to a hero's welcome..."

Pe bai'r cofnod yn llên feicro, llên feicro aflwyddiannus byddai

Mawr ddyfalaf na chaf fawr uniaethu gan ddweud hyn ond dwi wrth fy modd efo blas Ibruprofen. Mae hyn hefyd yn wir am Calpol biws, y bydd nifer ohonoch yn cytuno â mi, sydd gangwaith gwell na’r oren. Os mae o’n ddigon da i blant mi ddylai fod yn ddigon da i oedolion, dyna’r oll uda i.

Hefyd, ar drywydd cwbl wahanol, oes ‘na rhywun arall yn meddwl nad ydi “yn rhad ac am ddim” yn gwneud synnwyr? Nid ffasgydd ieithyddol ym mowld Ellen Angharad neu Ffrainc mohonof, ond mae ‘na rhywbeth anghywir iawn am yr ymadrodd hwn. Ni all rhywbeth fod yn rhad ac am ddim. Yr un neu’r llall ydi o. Dyna ddiwadd arni.


Gorffennaf ar nodyn trist. Cefais freuddwyd dros y penwythnos, mi gredaf, fod gennyf wallt hir unwaith eto drachefn, a’i fod eto’n tyfu’n drwchus fel y buodd cyn y ddamwain berocseid ar ddechrau 2005. Diwrnod trist i ni gyd ydoedd, yn wir.

Y Daith Newydd

Wrth i’r cyfog gwag o orfod gweld Prydain yn gwneud yn dda yn y Gemau Olympaidd ddechrau’n araf bach dod i derfyn, â’r gobaith o weld Llundain yn gwneud uffar o smonach ohoni yn 2012 ddechrau cynnau, mae gen i reswm go iawn i ddathlu achos dwi’n mynd ar wyliau.

Profodd trefnu gwyliau i Lydaw yn ormod o drafferth yn y diwadd, a p’un bynnag roedd y fferi yn uffernol o ddrud. Felly dwi, â’r Ceren, ar ôl cael pwl o anobaith a meddwl na fydden ni’n mynd i’r unman wedi’r cyfan, yn mynd i gamfihafio yn Amsterdam.

Rŵan, wn i ddim llawer am Amsterdam o ddifrif, er y gwn yn iawn sut i gamfihafio. Mi wn bod yno hen buteniaid budur yno, a waci baci (hwrê!), a chamlesi a beiciau (ddim o’r diddordeb mwyaf i mi’n bersonol), ond dyna ni. A chaws, diolch byth, achos dwi’n hoffi caws. A dwi’n gobeithio ar y diawl bod y cwrw yn weddol rhad yno.

Ond cyn hynny, arbed arian y gwnaf, a mynd i’r Gogledd (sy’n gwastraffu arian petrol, ond dal os arhosaf yng Nghaerdydd ‘runig beth wna i ‘di ffycin meddwi a gwario £70 y nos).

Unrhyw dips ar Amsterdam, dywedwch gyfeillion. Ond peidiwch â bod yn rhy fudur.

Llydaw

Mae Llydaw yn rhywle dwi bob amser wedi bod isio mynd iddo. Wn i ddim pam, ond mae ardaloedd y Celtiaid, y Fro Gymraeg, y Gaeltacht, Ynysoedd y Gorllewin a Llydaw Lydewig, wastad wedi fy atynnu. Mae rhywbeth dwfn yn fy swyno am glywed iaith Geltaidd arall yn cael ei siarad yn naturiol mewn ardal arall. Yn wir, dwi’n cael fy swyno yn clywed cymunedau Cymraeg de Cymru, hyd yn oed, ar daith anaml i’r gorllewin.

Yn ôl fy nealltwriaeth i, fodd bynnag, mae’r cymunedau Llydaweg eu hiaith, i bob pwrpas, wedi diflannu erbyn heddiw. Fe’i ceir yng ngorllewin a de’r wlad, ond prin y’i clywir. Wn i ddim a fydd tafarn yno y gallwn fynd iddi a’i chlywed o’m cwmpas - os gallwn gerdded i lawr y stryd a’i chlywed ymhlith yr henoed a phlant (annhebyg iawn gyda phlant - tua 2% o siaradwyr Llydaweg sy’n iau na deunaw) - wn i ddim a oes iddi gadarnleoedd bellach. Os dyna ganfyddaf, mi fydda i’n drist, oblegid bod y ffawd honno’n un sy’n parhau’n gwmwl dros ddyfodol y Gymraeg, a phrin fod hwnnw’n gwmwl y’i trechir byth.

Ond i’r diawl â meddyliau felly, y pwynt ydi dwi a’m cyfaill selog, sy’n hoff o bizza ac yr arferai yfed chwerw, Ceren, yn mynd i Lydaw i wersylla rhywbryd fis nesaf ac am geisio rhoi trefn ar y daith honno heno. A dwi’n edrych ymlaen yn arw.

Dwi heb adael Cymru ers mis Hydref 2007, a hynny i’r lle sy’n codi’r casineb erchyllaf ynof, sef Llundain. Yn wir, dwi heb adael Ynysoedd Prydain ers dwy flynedd a hanner - a hynny i Brâg i yfed. Dwi’n gwybod fy mod yn ailadrodd nad oes ots gen i am hyn, ond byddai newid sîn wir yn ddelfrydol iawn. Mae’n iawn mynd adref i’r Gogledd nawr ac yn y man, dwi’n mynd mewn pythefnos am wythnos, ond dydi hi ddim yn frêc sy’n gwneud i rywun deimlo’n egnïol a bywiog, oherwydd mynd o gartref i gartref y mae rhywun, nid dychwelyd adref ar ôl absenoldeb.

P’un bynnag, os oes gan rywun unrhyw syniadau am Lydaw, am leoedd gwersylla gweddol rhad, am lefydd i fynd ac ati, bwriwch sarhad isod a chewch fy niolch tragwyddol (h.y. pythefnosol).

Cachu Deryn

Mwy na digon trahaus ydwyf i allu dweud y galla i wisgo fel y mynnaf ac edrych yn weddol gall. Iawn, mi gyfaddefaf, nid goth o’r radd flaenaf y byddwn, ond dwi’n iawn efo popeth arall, fwy neu lai. Yr un olwg na fedrai er fy myw edrych yn hanner call ynddo ydi’n ffurfio, crys a thei ac ati. Rŵan, nid y peth deliaf mohonof p’un bynnag ond efo crys a thei dwi ar fy ngwaethaf - sydd, gadewch i mi eich sicrhau, yn bur ffycin ofnadwy.

Ond ow, ond ow, ond ow, mi gachodd dderyn ar fy mhen ddoe. Yn bur ffodus, yn fy ymdrech parhaus, ond nad digalon o aflwyddiannus, i fod yn cŵl, roeddwn yn gwisgo sbectols haul, neu shêds fel y bydd pobl sy’n ymdrechu i fod yn cŵl yn ei ddweud, ar fy mhen. Yn bur ffodus tarodd y cachu hwnnw ac arbedwyd fy ngwallt yn gyffredinol. R’on i’n meddwl mai diferyn mawr o ddŵr o’r coed ydoedd, tan i mi sylwi nad brown a gafaeladwy mo dŵr. Cywir oedd fy namcaniaeth a bu’n rhaid i mi olchi fy ngwallt yn y gweithle.

Meddwi'n Babyddol a Dragon's Den

Daeth sawl cyfnod ac eiliad i’m rhan pan ddywedais na fedrwn i droi yn unigolyn rhyfeddach, ond yn ddiweddar mae fy nhuedd i olrhain alcohol gydag obsesiwn mewn bod yn Babydd yn dro od, a dweud y lleiaf. Maent yn bethau rhyfedd i'w cyfuno, ond dwi'n llwyddo gwneud, rhywsut. Bob tro y byddaf yn feddw, dwisho bod yn Gatholig. Ydi hynny'n naturiol?

Dwi wedi hen gyrraedd y cam yn fy mywyd lle nad ydw i’n adnabod fy hun yn chwil. Y peth gwaethaf ydi’r ffaith nad ydi fy ffôn lôn yn cadw nodau bodyn a anfonwyd yn ei gof, felly nid yn anaml y bydda i’n cael negeseuon yn dweud “ffyc off” neu “hahaha” y bore wedyn, a heb fath o syniad pam.

Prin iawn y proffwydais y byddwn byth yn dweud hyn, ond mae’r tueddiad tuag at yr absẃrd ac od hyn yn fy chwildod yn peri i mi feddwl y dylwn yfed yn llawer callach. Gwn yn iawn, cystal â chwithau, nad ydi hyn am ddigwydd, ond byddaf yn dal i’w ystyried waeth bynnag.

Mae dydd Llun yn iawn ar y funud oherwydd bod Dragon’s Den ymlaen. Dwi ddim ‘wrth fy modd’ efo Dragon’s Den ond mi fydda i’n hoffi gweld pobl yn methu cymaint â neb arall. Mae’n gwneud i mi feddwl yn aml pe bawn yn cael syniad gwerth chweil y byddwn yn mynd â gofyn am eu pres (ond ddim i Deborah Meadon achos hen gotsan fu honno erioed).

Do, dw i wedi ystyried y peth yn fanwl. Mi allwn i weithio yn dda gyda James Khan a Duncan Bannatyne (yr oeddwn i’n meddwl am flynyddoedd, tan yn lled-ddiweddar, mai Duncan Valentine oedd ei enw). Mae Peter Jones yn ormod o isio bod yn enwog ac ymrwbio yn y mawrion (dwi’n casáu’r dywediad hwnnw ond yn mynnu ei ddefnyddio nawr ac yn y man), ac mae’r boi sbectol Paphitis yn troi arna i achos mae’n hefru ymlaen am ei blant. Fetia i rywbeth ‘u bod nhw’n fastads bach.

Wrth gwrs, ‘sgen i ddim craffter busnes - yn wir, y mae pysgod tun ar silffoedd Morristons sydd â gwell sgil na minnau o ran hynny, sy’n golygu na fyddai’n ŵr busnes byth. Ai cyfieithu yw fy ffawd dragwyddol?

Siŵr o fod.

Cymry'r Gemau Olympaidd

Does gen i ddim math o ddiddordeb yn y Gemau Olympaidd. Am ryw reswm fydda i’n hoffi javelin ac mi fedraf wylio’r deifio (dwi mond yn dweud hynny oherwydd y bu i mi ei weld yn chwilio am newyddion a phenderfynu gwylio’r gweddill ohono), ond ar wahân i hynny dyma’r tro dwi’n teimlo sympathi dros y bobl hynny sy’n casáu pêl-droed ond sy’n cael cachlwyth ohono bob yn ail flwyddyn yn ystod yr haf.

Ond mae ‘na ddimensiwn gwbl wahanol i’r Gemau Olympaidd. Y peth ydi, dwi’n teimlo wedi fy eithrio yn gyfan gwbl, oherwydd ‘does 'na’r un tîm sy’n fy nghynrychioli i, na’r un tîm felly nid o reidrwydd i mi ei gefnogi, ond y gallaf ei gefnogi.

Ga’i roi enghraifft. Y ddynes beicio, Nicole Cook. Iawn, da iawn hi ac ati ond wyddoch chi, uffern o ots gen i os Cymraeg ydi hi neu ddim. O ran y Gemau Olympaidd, Prydeines ydi Nicole Cook. Prydain bia’r llwyddiant. Nid Cymru. Mae hi’n cynrychioli baner Prydain – baner nad yw’n ei chynrychioli, hyd yn oed.

Buddugoliaeth Brydeinig ydyw. Dyna ddiwedd arni. Pam fod cymaint o Gymry, hyd yn oed y rhai cenedlaetholgar, yn mynnu cefnogi hynny? Dwi jyst ddim yn dallt.

Cymraes ai peidio, sut ydw i, fel un sydd ddim hyd yn oed yn credu ym modolaeth Prydain y wladwriaeth, yn fod i hyd yn oed godi gwên? O waelod perfeddion fy myw, alla i ddim, oherwydd cynrychioli gwlad arall, sy’n amherthnasol i mi, y mae hi. Cynrychioli baner estron, yr wyf yn casáu’r hyn y mae hi’n sefyll drosto, y mae hi.

Dyna y mae hi, a phob ryw athletwr arall sy’n hanu o Gymru, yn ei gynrychioli ar hyn o bryd. Iawn, i’r rhai ohonoch sydd yn Brydeiniwr, digon i’r. I’r “cenedlaetholwyr” sy’n mynnu eu cefnogi, dydyn nhw ddim yn eich cynrychioli – felly pam eu cefnogi? Ffycin ddeffrowch, myn uffern i.

Cyfuniadau

Ceir cyfuniadau sydd at fy nant, a rhaid nad ŷnt. Dwi’n cofio, a minnau’n llai (neu’n ifancach p’un bynnag) fe’m gwrthyrrwyd gan y ffaith bod fy ffrind, Rhys BH, yn hoffi brechdanau cig oen a sbred siocled. Hyd fy myw i’r funud hon ei hun ni allaf ddychmygu'r ffasiwn gyfuniad afiach a fwytäed, yn llawen heb orfodaeth, gan un o’r ddynol ryw.

Un arall sy’n troi arnaf ond sy’n boblogaeth ymhlith y boblogaeth gyffredinol ydi siocled a chreision. Mae’n gwneud i mi deimlo’n sâl. Bydd rhai yn hoffi panad a ffag, a rhai yn hoffi ryvita efo menyn, ond un o’r cyfuniadau od dwi’n hoffi ohonynt ydi brechdan pasta, yn fenyn difeiriog i gyd gyda brith saws tomato. A chyfuniad arall hyfryd, wrth gwrs, brechdan lobsgóws, er mai brechdan anodd ei pherffeithio ydyw.

Ac, heb ymhelaethu gormod, dydi naill ai bwyd môr neu nionod ar bizza ddim yn iawn. Yn foesol, grefyddol ac yn rhesymegol felly.

A beth am nytars sy’n mynnu rhoi caws mewn brechdan ffishffingars, neu ofnadwyon lu’r byd a fynnant gymysgu sôs coch a grefi ar blât – yn enwedig cinio Sul? Ewch ymaith, fudryddion!

Un cyfuniad ddi-frechdan sy’n afiach ydi Snakebite, wrth gwrs. Ac ydych chi erioed wedi clywed am Chinese? Hanner chwerw, hanner lagyr, yn ôl y sôn. Ac un cyfuniad sy’n gwneud i mi isio chwydu hyd eithaf gallu fy stumog ydi fodca a chôc – mae o wastad wedi troi arnaf – yr oglau yn fwy na dim, am ryw reswm.

A phan fyddaf yn cerdded i’r gwaith dwi’n mynd heibio bar coffi Harleys sy’n gwerthu pei twrci a ham, sy jyst ddim yn swnio’n iawn imi.

Ond wrff cwrs, fel y mae nobs yn ei ddweud (PAM ffwc y mae rhai pobl yn ddweud 'wrff cwrs'?), fy marn i ydi hyn oll. Siŵr Dduw bod rhai ohonoch, bobl sâl, allan yno’n hoff o nionyn ar eich pizza neu gôc yn eich fodca, wn i ddim.

Ond, ew, mae ‘na bobl afiach allan yno. Wyddoch chi pwy ydych chi. A dachi’n troi arna’ i.

Llawysgrifen

Dydw i ddim yn rhywun mor ddiflas â fy mod yn trafod hyn yn aml â neb ond un o’r pethau sydd gennyf i a’m ffrind dwyfol a rhyfedd Lowri Llewelyn yn gyffredin ydyw’r ffaith nad ydym yn hoff o Comic Sans. Dyma’r ffont i bobl drist sy’n meddwl eu bod yn crazy wrth ysgrifennu adroddiadau a thraethodau. Windings. Dyna ‘di ffwcin crazy; ceisiwch chi feiddio cyfieithu gan ei ddefnyddio, ond Comics Sans? Tai’m i glywed y lol ‘ma fwyach.

Microsoft Sans Serif ydi fy hoff ffont i, wedi’i ddilyn gan Arial, er wrth ysgrifennu â’m llaw mae fy g a’m a yn union ‘run fath â Times New Roman.

Sôn am ysgrifennu â llaw, ydach chi’n cofio yn ‘rysgol fach mai peth pwysicaf, yn ôl yr athrawon, y câi ei ddysgu i chi oedd sut i wneud llawysgrifen gysylltiedig? Fi ydi’r unig un dwi’n ei nabod, yn fater o ffaith, sy’n dal i ysgrifennu llythrennau cyswllt - mae pawb arall yn eu gwneud ar wahân erbyn hyn. Ond hen lawysgrifen flêr ferchetaidd sydd gennyf erbyn hyn sy’n edrych fel trywydd malwen feddw ar ei ffordd adref o’r dafarn. Fedra i ddim helpu gwneud y ffasiwn beth, wrth gwrs; felly ŷm addysgwyd, a dwi’m yn un am newid.

P’un bynnag, llai o’r malu cachu ‘ma, gen i bethau gwaeth i’w gwneud.