Crynodeb byr iawniawn

Mae hi wedi bod yn wythnos ers i mi flogio, a’r rheswm am hynny ydi’r Eisteddfod, wrth gwrs. Mae arna i ofn na allaf ddweud popeth a wnes yn ei gyflawnder, a p’un bynnag mae’r rhan helaethaf ohono’n dra-gywilyddus. Heb sôn am fod yn berchen ar hici gywilyddus ers nos Fercher yn Maes B (sydd DAL yno), aeth dydd Iau yn wirion wrth siarad â Trebor Edwards gyda Ceren. Daeth rhyw ddyn arall atom a fanno fu am ychydig, ac mi ofynnodd Trebor wrthyf a oeddwn yn hoff o Rhys Meirion. Ew, ydw, medda fi, llais mawr tenor arno. Wel, ebe Treb, dyma fo wrth dy ymyl ers meitin. Ro’n i’n teimlo’n wirion.

Tai’m i ddweud mwy am f’anturiaethau Eisteddfodol. Nid fy mod yn cofio’u hanner. Cywilydd bu i mi feddwi ar faes yr Eisteddfod, ond wir-yr, os am roi bar yno a’m cael innau yno, beth arall fydd y canlyniad?

Ond dyna ni, yr oll sydd gen i bellach ydi poced wag. Fe’ch gwelaf yfory, gyfeillion, normal service a ballu eto bryd hynny.

.cym

Ai fi ydi'r unig un yng Nghymru gyfan sy'n meddwl bod .cym yn swnio'n erchyll ac y byddai rhywbeth fel .cmr yn fwy addas?

I ♥ Daf Iw - a straeon eraill

Mae rhai pethau sydd mor ofnadwy o randym a gwych fel y byddai’n anghywir peidio â’u rhannu. Ddoe oedd, o bosib yn ei gyflawnder, y diwrnod mwyaf randym yn fy mywyd. Dechreuodd wrth i mi a Ceren fynd i Sain Ffagan, gyda’i chwaer sef Glesni yr wyf hefyd yn gweithio gyda hi (helo Glesni!), cael cinio yno, ni ein tri (gallwch chi ddim dallt pa mor randym ydi hwnnw heb fod yno) i yfed alcohol a gwrando ar farddoniaeth yn y man ymladd ceiliogod. Doeddwn i ddim cweit yn dallt sut i hyn ddigwydd ac mi bendronais am ateb na chefais.

Mi fethodd Ceren a fi’r bws yn ôl i ganol y dref, a bu’n rhaid i mi eistedd efo rhaw yng nghar Glesni, wrth i ni bigo i mewn i’r Halfway am beint. Yn y pen draw fi a Ceren oedd yno, wrth i bobl fynd a dod, a chan ganu Cân yr Orsedd mi wnaethom ein ffordd at y Mochyn Du, sydd efallai’n llai randym na gweddill y diwrnod.

Peintiau yn ein dwylo o hyd mi gerddasom i’r Duke of Clarence pell. Wedi dyfeisio gêm ganu ac odli y gwnaethom ei chwarae’r holl ffordd yno, a chael ambell i olwg od wedi’u bwrw atom, cyrhaeddem. Rŵan, oedd yr enwogion out in force yno bryd hynny: Dafydd Iwan, Ffion Dafis, Leanne Wood. Am ryw reswm fe ges i sticer yn dweud “I ♥ Daf Iw” gan Elin Sbrowt (eto, sylwer, mae hyn yn eithaf randym), ac fe’i gwelodd, ac am ryw reswm neu’i gilydd mae bellach llun ohonof ar gamera Dafydd Iwan wrth iddo ofyn i mi fod yn y llun ‘ma.

Fe’i atgoffais, er nad oedd yn cofio, wrth reswm, o’r tro diwethaf i mi ei gyfarfod a’m ffôn lôn yn canu “Yma o Hyd” a fynta’n edrych yn wirion arna i, a dyma fi o’i flaen y tro hwn efo sticer “I ♥ Daf Iw” (ro’n i’n gweld hyn yn ddoniol iawn, ond dwi’n meddwl fy mod wedi rhoi rhywfaint o fraw i’r hen Dafydd – dwi’n siŵr y tynnwyd y llun iddo gofio cadw ffwrdd o’r stalker hwn os fe’i gwelai eto).

A dwi’n cofio dweud wrth Ffion Dafis: “Byddwch ddistaw chi, Ffion Dafis” – nid mewn ffordd gas, cofiwch, dwi’n llawer mwy cas yn fy sobrwydd na’m meddwod.

Nos Sadwrn mi siaradais efo Kelly Pobol y Cwm sy ‘di diflannu o Bobl y Cwm, a synnu bod hogiau wrth ein hymyl yn yfad côc a lagyr. Am ryw reswm roedd Iwcs yno y tu ôl i’r bar yn syrfio ac mi allaf ddweud y prynwyd peint i mi y mae Iwcs wedi’i syrfio. Sy’n ffwc o beth i allu’i ddweud.

Ew, mi fydd ‘rhen Hogyn yn cael hwyl efo’r sêr o bryd i’w gilydd, er, dwi’m yn argyhoeddedig eu bod nhw’n cael cystal hwyl efo fi.

Tapas ac mae Sbaniard a Mecsicas 'run peth

Reit, wn i ddim pam yn union mai dyma fy ffawd ond mae’r trychfilod yn Stryd Machen mewn ffwl swing ar y funud. Heblaw am fosgito yn yr ystafell wely neithiwr, yn mynd biiiiiiiiiiiiiz a finnau’n ei daro ac mae’n o’n smwj ar hyd y wal erbyn hyn, fu’n rhaid ymwared â dau bry cop arall a thair gwlithen neithiwr. Dwi’n siŵr nad oes dim amdanaf sy’n atyniadol i slygs. Yn ddiau, mae tebygolrwyddau, ond fel unigolyn hallt byddech chi’n meddwl y byddant yn cadw draw ohonof.

Ta waeth am hynny, fedra i ddim treulio drwy’r dydd yn cwyno am drychfilod. Dwi’n mynd am tapas heno. Dwi wedi cael tapas unwaith o’r blaen: y tro hwnnw roeddwn yn chwil gach eisoes (wedi deffro am 1 a chael fy mheint cyntaf tua 2, a hithau’n tua 6) a bu i mi ond cael un peth, gan ddatgan yn chwerw bryd hynny “Mae’n fach braidd”. Do, cefais rybudd ynghylch disylwedd-dod tapas ond ni thybiais fyth na fyddai’n llenwi pryf – neu wlithen yn f’achos i. Felly mae’n rhaid i rywun fwyta cryn dipyn ohono.

Yn ogystal â hyn dwi’m yn gwybod os taw peth Sbaenaidd neu Fecsicanaidd ydi tapas; felly mi wneith hi Wikipedia wedyn. Does ‘na fawr o wahaniaeth rhwng Sbaenwyr a Mecsicaniaid, wrth gwrs, hwythau oll yn fwstashios mawr sombreros diog budur, ond mi fydda i yn hoff o baella neu fajita (yr wyf yn mynnu ei ynganu yn anghywir).

Un peth sydd wastad wedi fy rhyfeddu, fodd bynnag, yn enchiladas achos dwi byth wedi cael un, ond wastad wedi ffansi rhoi cynnig arnynt. Felly dyna mi wnaf heno, oni theimlaf yn slimiwr o fri a chael tapas.

Na, dwi’m yn meddwl chwaith.

Afiachrwydd a'r Blewyn Dirgel

Mae haenau o afiach yn yr hwn fyd. Gall rhywun fod yn afiach oherwydd eu bod yn drewi, fel Haydn Blin. Gall rhywun feddu ar bersonoliaeth afiach, fel Dyfed Flewfran. Gall rhywun fod yn gwbl afiach eu naws, fel Lowri Dwd. Gallwch fod yn afiach o hiliol, sydd ryw haen yn uwch o hiliol nag wyf i, neu’n afiach o gas a thywyll eich gwedd. Gallwch fod yn afiach ddigon eich arferion, fel pan gafodd Ceren biso yn bin y golchdy yn Senghennydd. Na, nid wyf wedi anghofio.

Mae’r afiach a wyf innau yn wahanol, ond fe’i cyrhaeddais neithiwr. Ers rhyw dridiau dwi wedi bod yn tagu llawer (sef pesychu i rai pobl ond tagu y bydda i’n ddeud, fel rhywun o Rachub a’i dafodiaith gref, gyfoethog) a heb ddeall pam. Mi gefais ryw ffisig ar ei gyfer ond ni wnaeth wahaniaeth, ac ni chysgais yn ddigonol oherwydd y tagu hirfaith tan y bore bach.

Ond wedi bod yn tagu yn y gwely am dros awr, ac yn syrffedu braidd, mi ddyweda i hynny wrthoch, mi deimlais rywbeth yn dyfod o’m gwddw ac i mewn i’m ceg. Wrth estyn i mewn sylwais mai darn o wallt ydoedd, ac mi beidiais â thagu ar f’union (er bod y gwddw dal yn bur boenus). Do, yn wir, bu’r tagu yn deillio o wallt. Wn i ddim gwallt pwy ydoedd, mawr obeithiaf f’un i, ond nid wyf wedi bod yn cnoi fy ngwallt yn ddiweddar, na gwallt neb arall o ran hynny. A, na, ni piwb mohono chwaith (a naddo, dwi heb â gwneud yn ystod y tridiau felly dim sylwadau ‘ffraeth’).

A dyna fy haen o afiachrwydd ar y raddfa, gwalltbesychwr; sy’n eithaf uchel i fyny, mifawrdybiaf.

Dychweliad y Gwlithod

Dwi bron â cholli’n llais. Ers deffro bora ‘ma, drwy ryw fodd ar ôl y drydedd noson yn olynol o gael llai na phump awr o gwsg, mae’r llais yn grimp a’r gwddw’n cosi. Fel un sy’n hoff siarad (ac yn dueddol o beidio gwrando os gallaf), gan amlaf gyda fy hun ond nid yn anaml ag eraill chwaith, mae’n eithaf ergyd.

Mi gollais fy llais o’r blaen, tua dwy flynedd yn ôl erbyn hyn pan drigais yn Russell Street. Roedd hynny’n annifyr achos roedd pawb yn gwneud hwyl ar fy mhen a minnau heb fodd i’w hateb yn ôl.

Mae’r slygs yn ôl ‘fyd. Gyda’r tywydd milain mwll yn parhau, sy’n effeithio’n ddybryd arnaf ar ôl ychydig ddyddiau, maen nhw wrth eu boddau ac yn dechrau mynd i mewn i’r gegin yn Stryd Machen. Roedd un wrth y drws cefn echnos, a neithiwr yn crwydro o amgylch y cypyrddau. A fynta’n edrych fel tyrdun o’r radd eithaf mi deimlais ychydig yn sâl; yn salach fyth o gofio bryd hynny ei bod yn tua dau o’r gloch y bore, a minnau wedi bod yn y gwely am dair awr heb gysgu, a’m bod yno yn y bore bach yn lluchio slyg lawr y toiled.

Nid oedd modd i adael iddo fyw. Boddodd, megis dim llai na thri phry cop neithiwr ym Machen draw. Mae’r tŷ dan warchae gan drychfilod: sy’n golygu ei bod hi’n amser glanhau, sy’n ffwcin annifyr.

Sbectols Haul Newydd

Mae ‘na rywbeth cywilyddus iawn am brynu sbectols haul ben dy hun. Yn Next yr oeddwn, yn mynd drwyddynt a minnau angen pâr newydd (sut ddiawl mae un sbectol haul yn bâr wn i ddim mewn difri), yn rhoi cynnig ar bob un yn y drych yn edrych yn eithriadol o anffasiynol. Mi ges ddau bâr yn y pen draw – roedd yn rhaid defnyddio’r olaf daleb £25.

Y broblem oedd fy mod wedi colli’r rhai gwreiddiol nos Sadwrn. Ydw, gwan dwi. Ddyliwn i ddim yfad oherwydd y ffisig ond doedd hynny ddim am ddigwydd mewn gwirionedd. Mae’n biti a minnau’n mor hoff o’r hen sbectols haul. Fetia’ i rwbath y ffendia i nhw’n tŷ heno ‘ma o dan ryw glustog, ac wedyn bydd i mi bedwar pâr o sbectols haul, sy’n ormodedd i unrhyw un call mewn difri calon.

(Diffyg) Goblygiadau Glasgow

Bore da yn wir. Roeddwn i’n disgwyl i’r canlyniad yn Nwyrain Glasgow fod yn agos, ond mae’n rhaid i mi ddweud prin y disgwyliais i’r SNP guro, a sioc ar y diawl ges i o ddarllen Ceefax (neu Teletext, os dachi’n gomon) bore ‘ma a gweld. Mae’n gwneud i rywun feddwl pa mor ddiddorol y byddai isetholiad mewn rhywle fel Llanelli neu Gastell-nedd ar y funud, dydi?

Ond yn anffodus dydi hi ddim yn ddiwedd ar Gordon Brown, ac mi egluraf pam. Y gwir amdani ydi os aiff Gordon Brown, drwy orfodaeth (y sefyllfa fwyaf tebyg) neu’n wirfoddol (annhebygol iawn), bydd yn rhaid i Lafur ddewis arweinydd, a thrwy hynny, Prif Weinidog newydd.

Roedd hi’n ddadleuol i Brown gymryd yr awenau heb alw etholiad. Ond byddai cael trydydd arweinydd ar y wlad, a hynny eto heb etholiad, yn peri dicter mawr i lawer iawn o bobl. I bob pwrpas, byddai’n rhaid galw etholiad; etholiad y byddai Llafur yn ei golli yn aruthrol. Pwy o fewn y blaid Lafur sydd eisiau hynny?

Ydyn nhw am gadw Brown, neu golli etholiad?

Ond yn fwy diddorol ydi beth y mae’r Ceidwadwyr eisiau mewn difri. Gyda’r sefyllfa economaidd yn wan a yw’r Ceidwadwyr wir eisiau etholiad lle y byddant yn sicr o’u hennill gan etifeddu sefyllfa gynddrwg? Wedi’r cwbl, y realiti o hynny ydi y gallant ennill yr etholiad, wynebu’r un problemau â Brown a’r Blaid Lafur, gallai eu poblogrwydd ddisgyn (ac rydym ni wedi gweld yn ystod y flwyddyn ddiwethaf pa mor gyflym y mae’r polau’n newid) a bydd Cameron allan ar ei din ymhen 4-5 mlynedd.

Yn ychwanegol at hynny, diddorol yw gweld nad yw’r Democratiaid Rhyddfrydol yn galw am etholiad – ond wedi’r cyfan maen nhw’n gwneud yn wael yn y polau piniwn ar y funud.

Felly, yn gryno, ni fydd Brown yn mynd, ac ni fydd etholiad, a hynny oherwydd nad oes neb wirioneddol am gael un.

'Steddfod yn nesáu

Smai? Ydw, iawn diolch yn fawr, ‘rhen fol yn chwarae fyny ond dyna ni. Chithau? Wela i. Ffyc off, felly.

Ta waeth. Mae’r ‘Steddfod, wyddoch chi, yma ymhen tuag wythnos. Rŵan, fel y dywedais y llynedd, nid steddfodwr mawr mohonof, ond pan fydd y ‘Steddfod yn agos, fel y bu i mi yng Nghasnewydd, Bangor ac eleni yng Nghaerdydd, mi fydda i’n galw heibio i ddweud helo a chwilio am ffrîbis yn stondin Cymdeithas yr Iaith a gwneud pethau felly. I fod yn onest efo chi, fedra i ddim disgwyl eleni, achos dwi’n benderfynol o weld y cadeirio, sydd yn rhywbeth dwi byth wedi’i weld o’r blaen, ac eistedd ar y maes efo peint a byrger. Na phoener, ‘rhen Selwyn, feddwa i ddim ar y maes. Nid bardd mohonof.

Pobl ryfedd ydi beirdd. Dydyn nhw ddim mor clîci â phobl y sîn roc Gymraeg (yr amgens yn benodol) nac yn meddwl eu bod nhw’n well na neb (yr amgens eto - sori, ond mae’n wir - fe ddylen nhw ‘di dallt bod cerddoriaeth amgen yn amgen am reswm...), ond maen nhw’n cael eu dal mewn dyledus barch. Ac mi ddylent hefyd. Hoffwn i wybod yn union beth sy’n mynd drwy feddwl bardd - dwi’n dychmygu lliwiau a siapiau amhenodol. Wn i ddim beth sy’n mynd drwy feddwl blogwyr - dychmygaf fyd unig di-liw, ond dwi’n gwyro oddi ar y pwynt honedig.

Ia wir, y Steddfod. Ro’n i’n edrych ar y gigiau i feddwl beth sy’n dwyn fy ffansi, a’r gwir ydi does ‘na ddim byd sy’n gwneud i mi wlychu’n hun. Beryg fydd yn rhaid i mi ddewis rhywbeth, fodd bynnag - Meic Stevens nos Sadwrn Clwb Ifor sy’n apelio fwyaf, ond mae’n siŵr na chai docyn a p’un bynnag mae ‘na rhywbeth od iawn efo fo’n chwarae gyda Lleuwen Steffan a hwythau’n gwpwl (sydd yn mynd ag ias lawr y cefn).

Dyna ni, ddigon o sarhau am heddiw, mi gredaf. Ddim isio ypsetio’r pwysigion gormod.

Grippy, fu farw

Mae hon yn stori, os nad ystyrir y ffordd y’i dywedir ac os na’i hystyrir yn ddigon ddwys, na fyddwch yn ei hoffi, ond parodd i mi chwerthin fel jî binc pan y’i clywais.

Byddwch o bosib wedi clywed cyfeiriadau at Lowri Llewelyn o’r blaen; dynes ryfedd ac anghyfarwydd ydyw sy’n gallu bwyta sleisen dew o gacen mewn llai na dwy funud ac efo hiwmor na fyddai camel sâl yn eiddigus ohono. Cymeriad trist, er hoffus, ydyw, sy’n treulio’i hamser yn gwneud mân bethau fel pigo llwch o soffas MFI a chwarae gemau syllu gydag afalau. Ond, rwy’n crwydro.

Neithiwr, dychwelais i Gaerdydd ar ôl penwythnos sobor yn y Gogledd, yn bwydo melon ddŵr i dair merlen ymhlith pethau eraill, ac fe drafodwyd gennym anifeiliaid anwes. Pysgod a chwïaid ydi’r unig rai a gefais erioed, a dwisho ci achos mae cŵn yn cŵl. Ond, rwy’n crwydro.

Dywedodd hithau na chafodd anifail anwes, â phrudd-der llond ei llygaid dyfrllyd. Heblaw am un. Gwrandawais yn astud, yn disgwyl clywed am yr eithriad hwn. Grippy fu ei enw. Ar drip i Ffrainc y bu’r Llewelyns ac yn y car canfuwyd gan Lowri bryfyn ar ddarn o hanes bapur. Ceisiwyd ei wthio, ond daliodd ymlaen megis y fi at fy wythfed beint, a gwrthod symud.

Yn llon a llawn difyrrwch gofynnwyd i’w gadw, a rhoddwyd yr enw Grippy arno, sy’n enw addas a bachog, ‘sdim dadl. Gan nad oedd yn chwarae’r gêm ac yn parhau i afael nerth ei beglau ar yr hances bapur fe’i lapiwyd i fyny ynddo tan y diwrnod wedyn.

Ond siom a gafwyd. Y bore wedyn, bu farw Grippy. Wn i ddim p’un ai drwy fygu, neu ddiffyg bwyd, neu ei sgwashio – y wybodaeth hon ni feddais arni gan Lowri – ond bu farw. Y teulu a aeth yn ôl i Gymru. Aeth bywyd yn ei flaen. Ond wrth i’r gaeafau heibio fe’i cofiwyd, nes un noson o haf yng Nghaerdydd adroddwyd y stori i’r Hogyn.

A dyna hanes anifeiliaid anwes Lowri Llewelyn.

Diwedd y Byd

Mam bach dydw i ddim yn unigolyn iach. Wel. Dydi hynny ddim yn wir; yn gorfforol felly mae ‘nghorff i’n iwsles a phob math o bethau’n troi ac yn dadleoli, ond pan ddaw at heintiau a chlefydau a phethau felly dwi’n wydn iawn yn gyffredinol. Felly pan fydda i’n sâl go iawn mae’r byd ar ben.

Mae’r capsiwlau sy’n rhaid i mi eu cymryd i reoli fy stumog yn rhoi cythraul o gur pen i mi ar y funud. Dim ond y trydydd diwrnod ydyw ers y feddygfa (ofnadwy o braf yn Penham Green, os ca’i ddweud) ac mae gen i gur pen parhaol. Ar ôl mân ymchwil mae 7% o bobl sy’n cymryd y feddyginiaeth dwi arni yn dioddef o gur pen, felly dwi wedi penderfynu fy mod i yn y 7% hwnnw, yn ogystal â bod ymhlith y chwarter o bobl sy’n golchi o’u fyny i lawr yn y gawod.

Beth bynnag, dwi bellach yn cymryd Ibruprofen neu Barasetamol neu unrhyw beth sy’n digwydd bod yn agos i reoli’r cur pen, sydd yn ei dro yn dueddol o droi fy mol. O! Cylch cas ydyw bywyd!

Gallwch ddychmygu felly nad ydi gyrru i fyny i’r gogledd heno yn wirioneddol apelio, hyd yn oed â phres petrol Lowri Dwd (yn drwyn i gyd ar hyd y car) a Gwenan (“daniynaetodanidynaetolleydannilleydanni”). Fydda i’n teimlo’n well, fodd bynnag dwi’n siŵr, yn cael mwythau adref. Waeth bynnag lle’r ydym, ac er ei bod yn swnio’n ystrydebol, mae’n wir nad oes gwelliant gwell nag adref.

Salwch Enwog Wyf

Ro’n i’n teimlo’n enwog iawn heddiw. Ro’n i’n siarad ar raglen Siân Thomas ar Radio Cymru heddiw ‘ma am yr hwn gampwaith a elwir yn Blog yr Hogyn o Rachub, a hefyd dyddiaduron. Wyddoch chi fy mod yn cadw dyddiadur hefyd? Rhaid bod gen i obsesiwn â chofnodi fy mywyd, sy’n rhyfedd o ystyried cyn lleied sy’n digwydd. P’un bynnag, mi fetia i unrhyw beth y bydda i’n sôn am hyn am fisoedd. Y rhan fwyaf o’r amser dwi’n eithriadol o nerfus am wneud pethau felly, ond heddiw ro’n i’n teimlo’n eithaf hyderus, a minnau efo syniad da o be o’n i’n ei ddweud.

Ond ta waeth, rhwng gwneud hynny â bod yn gyffredinol dan bwysau roedd yn rhaid i mi fynd i weld y meddyg heddiw. Am dridiau dwi wedi bod yn sâl efo poenau yn fy mron a’m mol, felly bu’n rhaid cymryd rhywfaint o amser i ffwrdd heddiw.

Dwi ddim yn or-hoff o feddygfeydd, yn benodol oherwydd bod wastad babanod yno’n sgrechian. Ar ôl i’m tro ddod, mi ddywedodd Dr Smith wrthyf bod asid fy stumog yn chwarae hafoc (nid ei union eiriau o gwbl, cofiwch, ond ymdrech gan awdur y blog i orliwio) felly dwi ar dabledi am bythefnos.

Sy’n golygu dim yfed. Dim alcohol am 14 noson. Ac os dwi’m yn teimlo’n well, dim ‘Steddfod chwaith. Mae rhywbeth drwg BOB TRO yn digwydd yr adeg hon o’r flwyddyn. Ond dyna ni, dwi’n siŵr y goroesaf. Wedi’r cyfan, mae angen i rywun lenwi eich oriau swyddfa diflas.

Fy nghas gân

O bosibl, fy nghas gân i ydi ‘Imagine’ gan John Lennon. Heblaw am fod yn diwn ddiflas a hyll, dwi ddim isio byw yn y byd crap mae o’n fwydro amdano, a bob tro dwi’n glywed y gân dwi’n mynd yn flin.

Un o’r pethau mwyaf digalon posibl ydi dychmygu nad oes math o nefoedd. Neu uffern. Dwi’n meddwl pe baem ni gyd yn 100% siŵr nad oedd y ffasiwn bethau byddai’r hen fyd ma’n troi’n llanast llwyr. Prin fod cwymp crefydd a materoldeb pathetig y Gorllwein a’r symud tuag at adfail o gymdeithas yn gyd-ddigwyddiad. ‘Sdim rhaid i rywun fod yn grefyddol i allu gweld hynny.

Wedyn mae’r llipryn sbectols yn sôn am fyd heb wledydd. Rŵan, tra nad ellir dadlau na fyddai neb yn colli Liechtenstein yn ormodol, fedra’ i ddim meddwl am fyd heb wledydd. Prin ydi’r bobl nad ydynt yn ymfalchïo yn eu gwlad a phrin hefyd y rhai sy’n ymfalchio mewn rhywbeth yn fwy na’u gwlad. Wn i ddim sut beth yw hunaniaeth anghenedlaethol, ond yn bersonol fydda fo’n rybish.

Dwi’n genedlaetholwr ac hefyd yn grefyddol i raddau helaeth, felly yn amlwg mae byd John Lennon yn swnio’n uffernol i mi.

Ond byddai hynny’n iawn pe baem ni gyd heb math o eiddo. Dwi’m yn credu y dylai popeth fod yn eiddo, ond DIM BYD? Rhyfedd clywed hynny’n dod gan filiwnydd, hefyd.

Prin iawn fod caneuon yn ennyn fy llid, ond caiff y gân hon losgi. Asu, dydw i jyst ddim yn licio hipi-dwdl-aiês, de.

Pynciau'r Ysgol

Tua’r adeg hon ddeng mlynedd yn ôl roeddwn yn gorffen fy ail flwyddyn yn Ysgol Dyffryn Ogwen. Roedd yn weddol amlwg i mi hyd yn oed bryd hynny nad oedd dawn gen i, ond am ysgrifennu, a’r ddawn honno nid mawreddog ydyw. Ta waeth, roedd hefyd yn amlwg erbyn hynny pa bynciau yr oeddwn yn dda arnynt a’r rhaid nad oeddwn cystal.

Mae’n mynd heb ddweud mai fy nghas bwnc oedd chwaraeon. Dydi bod yn hogyn a chasáu gwneud chwaraeon yn yr ysgol achos eich bod chi mor ddiawledig o wael ar bob camp a chwaraeir ddim yn gyfuniad delfrydol a dweud y lleiaf. Pob gwers mi deimlais yn ofnadwy a gwneud unrhyw beth y gallwn i gael allan ohoni, ond yn amlach na pheidio gwneud cywilydd o’m hun efo pêl-droed neu griced fu’r hanes. Yn pwyso llai na naw stôn bryd hynny, gallwn ddychmygu nad oedd rygbi, ychwaith, yn rhinwedd.

Un peth na fues yn dda ynddo chwaith oedd Technoleg. Y cyrhaeddiad mwyaf i’m rhan fu gwneud peg cotiau allan o acrylic y bu iddo dorri ar ôl rhoi côt arno. Wn i ddim amdanoch chi, ond yn bersonol ni ystyriais hyn yn llwyddiant o faint sylweddol iawn, ac mi barodd fy anallu i dorri darn o bren yn syth i mi ddiystyru gyrfa ym maes saernïaeth.

Ar y cyfan roeddwn i’n weddol ofnadwy mewn mathemateg a gwyddoniaeth – dwi byth wedi dallt cemeg na ffiseg, er y bu i mi fwynhau’r gwersi oherwydd na wnes i ddim byd ynddynt. Un o wyrthiau bach y byd yw’r ffaith i mi barhau’n Set 1 drwy fy nghyfnod o’u hastudio.

Hanes a daearyddiaeth mi hoffais, a byddwn i wedi mwynhau celf heblaw i’r athrawes fy nghasáu yn llwyr, a’m symud i ochr arall y dosbarth ben fy hun am siarad gormod.

Iaith, wastad, oedd yn ennyn fy niddordeb. Yn ddiweddar dwi wedi cael cyfres ryfedd o freuddwydion ynghylch cael gwersi Ffrangeg yn yr ysgol drachefn, ond roeddwn i wrth fy modd yn siarad Ffrangeg ac mae’n gywilydd gen i na ddaliais i’w siarad, ond yn hytrach mae’n adfeilio’n araf bach gen i. Yn yr ysgol uwchradd y bu i mi fagu fy nghariad at y Gymraeg a phopeth yn ei chylch, a choeliwch ai peidio, er y bu imi roi’r gorau iddi bythefnos i mewn i’m Lefel A, roeddwn hefyd yn hoff o Saesneg, a’r elfen greadigol ohoni.

Sydd, actiwli, yn fy ngwneud i’n bach o bons.

Y Byd Mawr Crwn

Wel helo ffrindiau. Heddiw, cawn dair wythnos werth o law mewn diwrnod, yn ôl y sôn. Am ryw reswm, nid yw hyn at fy nant. Wedi’r cyfan, mae’n fis Gorffennaf, ac mi ddylai fod heulwen. Dwi’n draddodiadwr rhonc a ddim yn hoffi pan nad ydi pethau fel y dylent fod.

Ar brydiau felly caf ryw fân awydd i ddenig i rywle pell, ond prin y bydd hynny’n parhau. Dydw i ddim yn un am deithio na gwyliau. ‘Does yr un man yn y byd dwi isio mynd, dim dwisho gweld, a ‘does uffar o ddim y gall y byd mawr gynnig i mi na fedraf ei gael yng Nghymru. Heblaw am haf yn ystod yr haf.

Wel, celwydd braidd ydi’r uchod. Mae’n wir nad ydw i’n licio teithio a ‘does fawr o ddim dwisho’i weld ond mae ambell i beth. Dwi wastad wedi bod isio gweld y Sffincs yn yr Aifft. Y broblem ydi dwi’n casáu tywod ac ar ôl ei weld byddwn i ddim am dreulio wythnos arall yn yr Aifft, achos mae’r gweddill ohono’n edrych yn weddol shit i fod yn gwbl onest, yn enwedig gyda’r teimladau negyddol am dywod sydd gennyf.

A p’un bynnag, mae’r Aifft yn rhy boeth a chas gen i dywydd poeth, ac o’r herwydd dwi wedi hen ddallt nad welaf fyth mo’r Sffincs.

Hoffwn, efallai, fynd i’r Tŵr Eiffel. Ond ddaw neb efo fi achos does neb yn licio Ffrancwyr ac mae pawb arall ‘di bod eniwe. Wn i ddim pam ddiawl mae pawb yn mynd ymlaen am yr UDA i fod yn onest, chwaith, na ffycin Awstralia, sydd eto llawn tywod a thŷ opera hyll a dwi’m yn licio ffycin opera.

Efallai yr hoffwn weld Wal Fawr Tsieina, ond byddwn i isio’i gweld hi i gyd, a ‘sgen i’m pres na mynadd gwneud ffasiwn beth. Mae’r un peth a rhywle fel Machu Pichu – byddwn wrth fy modd ond dwi’m yn fodlon gwario ar fynd yno a byddwn i ddim isio cerdded – a ‘does bws i fynd â chi yno am wn i.

Y broblem ydi dwi’n diflasu’n syth bin. Fe wn yn iawn y byddwn wrth fy modd yn mynd ar wyliau sgïo – am tua dwyawr cyn penderfynu fy mod i dda i ddim a meddwl ‘ffwcia hyn, dwi’n mynd nôl i Gymru’. Ond uffar ots gen i. Bodlon dwi yma’n gulfeddwl i gyd; dwi’m isio gweld na gwneud dim o bwys, felly pam gwneud, yn de?

Adroddiad Cymdeithas Cledwyn: ennill pleidleisiau'r Cymry Cymraeg

Roeddwn wedi bwriadu ysgrifennu am hyn, ond dim cyn i mi ddarllen y ddogfen yn ei chyfanrwydd. Rŵan, dwi ddim isio ysgrifennu’n hirfaith am y ddogfen hon; o’i darllen prin y mae’n ei haeddu, ond mae rhai pwyntiau yr hoffwn eu nodi o ystyried y ”Y Fro: Ennill pleidleisiau yn y Gymru Gymraeg”. Yn hytrach, hoffwn gynnig ambell i sylw ar ambell i ran o’r ddogfen.

Yn bur ryfedd, cyn mynd ymlaen at y Gymraeg ei hun, mae’r ddogfen yn ystyried syniadau megis tai ecogyfeillgar. Wn i ddim pwy feddyliodd am gynnwys y syniad (canmoladwy, wrth gwrs) hwn yn y ddogfen, ond does â wnelo dim ag ennill pleidleisiau’r Fro – dydi o ddim yn berthnasol yn y ddogfen, ac yn y cyd-destun hwn mae’n od i’w gynnwys, a dweud y lleiaf.


“Rhaid i’r blaid Lafur arddel a phwysleisio’r cyfan y mae hi wedi’i gyflawni dros yr iaith”

Dyma un dyfyniad a’m tarodd ar unwaith. Yn bersonol, byddwn wrth fy modd yn clywed faint yn union y mae Llafur wedi gwneud dros y Gymraeg. Dewch, dywedwch wrthyf!

“Er bod gwaith dadansoddi’n profi nad iaith y ‘crachach’ mo’r Gymraeg, mae’r canfyddiad mai felly y mae hi i’w gael o hyd.”

Pa waith dadansoddi a gynhaliwyd i ganfod y ffaith hon? Os taw ennill pleidleisiau’r Fro yw pwynt y ddogfen, siŵr o fod y dylai’r awduron wybod hyn eisoes? A p’un bynnag, yn yr ardaloedd Cymraeg, nid yw hyn yn ganfyddiad.

“Dylid hybu defnyddio Cymraeg syml a llai ffurfiol, ar lafar ac ar bapur, yn enwedig yn y sector cyhoeddus.”

Mae gen i deimlad nad yw’r awduron yn defnyddio’r gwasanaethau Cymraeg os mai dyma’u barn. Oes, ceir canfyddiad bod gwasanaethau Cymraeg yn defnyddio iaith ‘anodd’, ond dydi hyn ddim yn wir. Un o’r peth y mae cyfieithwyr, o bob math, yn ei wneud yw ymdrechu i wneud iaith yn syml a hygyrch ond eto’n gywir. Yn hytrach na hybu’r myth, beth am fynd i’r afael ag ef?


“Dylen ni symud oddi wrth gynhyrchu cyfieithiadau symbolaidd a drud o ddogfennau cymhleth.”

Sydd, wrth gwrs, am ennill pleidleisiau Cymry Cymraeg. Jyst oherwydd y mae Dafydd Êl yn ei ddweud, dydi o’m yn golygu ei fod yn iawn...


“Dylai darparu rhaglenni Cymraeg mwy hygyrch a llai ffurfiol fod yn amod cynyddu’r cyllid i S4C.”

Anodd, a dweud y lleiaf, yw cynnig sylw ar frawddeg mor anwybodus a hurt. Os gellir dweud rhywbeth o blaid S4C, mae’n gryfder gan y sianel bod yr iaith a ddefnyddir mewn rhaglenni fel rheol yn gweddu’r rhaglen. Eto, mae’n un o’r sylwadau lu yn y ddogfen sy’n awgrymu nad yw’r awduron gyda syniad am beth y maent yn ei drafod, â’u bod hwythau’n dibynnu ar ragfarn eu hunain yn hytrach na ffeithiau neu waith ymchwil.

“Gellir dehongli’r sefyllfa yn un lle mae Llanelli-Caerfyrddin yn fwy o ‘hen Lafur’ ac wedi ymateb yn wael i Kinnock a Blair, tra bo’r A55 yn fwy o diriogaeth Llafur Newydd.”

Ers pryd fu lleoedd fel Dyffryn Ogwen a Chaernarfon a Llangefni a Chaergybi yn diriogaeth fwy naturiol i Lafur Newydd? Un o’r ffactorau ym methiant y Blaid Lafur yn ddiweddar mewn ardaloedd tebyg yw Llafur Newydd a’r symudiad tuag at y dde.

“Yn etholiadau 2007 i’r Cynulliad, fe lwyddodd y gwrthbleidiau i osod agenda gwleidyddol y rhan fwyaf o’r ymgyrch etholiadol, a gwneud hynny’n arbennig drwy ymosod yn anonest ar bolisïau iechyd. Fe elwodd Plaid Cymru hefyd, yn sicr, o’r sylw a gafodd yr SNP yn y cyfryngau Prydeinig.”

Mae’r brawddegau hyn, i mi, yn dangos gwir werth y ddogfen: y cyntaf sy’n beio pawb arall ond am y Blaid Lafur ei hun, yr ail yn rhagfarn, neu’n syniad rhyfedd. Yn wir, pwy all gymryd dogfen felly o ddifri gyda sylwadau fel hyn?

“....[gwrthbleidiau yn] awgrymu nad yw ymgeiswyr Llafur mewn rhyw ffordd yn Gymry go-iawn neu nad ydyn nhw’n ddigon o Gymry.”

Un enghraifft, plîs?

“yn y Gogledd-Orllewin, daeth cenedlaetholdeb diwylliannol i fwrw sefydliad Llafur simsan o’r neilltu yn y 70au ac ymsefydlu’n ewyllys sefydlog y dosbarthiadau canol parchus.”

Unwaith eto, anghywir. Ni chollodd Lafur leoedd fel Caernarfon a Meirionnydd Nant Conwy oherwydd y ‘dosbarthiadau canol parchus’ ond collwyd cefnogwyr Llafur traddodiadol i Blaid Cymru. Mor syml â hynny. Wn i ddim ai gwrthod cyfaddef hyn y mae’r ddogfen hon, neu’n gwbl anymwybodol ohono?


“Rhaid i ni hefyd gydnabod bod problem go-iawn yn bod ymhlith y rhai sy’n byw yn yr ardaloedd gwledig y mae llawer o fewnfudo iddyn nhw.”

Mae’n siŵr nad yw Eluned na gweddill yr awduron yn cofio yr ymateb a roddodd y Blaid Lafur i Seimon Glyn ychydig flynyddoedd yn ôl ar ôl iddo leisio pryderon pobl leol Llŷn. Rhesymau felly y mae’r Blaid Lafur wedi colli cefnogaeth – dydyn nhw ddim yn gwybod beth ydi pryderon pobl leol mewn ardaloedd fel Gwynedd na Cheredigion – yn wir, mae tai gwaith iaith yn eithaf dweud y cyfan.


“Rhaid i’r blaid Lafur hybu defnyddio beunyddiol ar yr iaith drwy berswâd ac nid drwy rym. Gallai grym ac elitiaeth wneud drwg di-ben-draw. Nid cyflwyno mesurau neu ddeddfau newydd yw’r ateb i bob problem.”

Felly dim ddeddf iaith, dwi’n cymryd? Ffordd wych arall o ennill cefnogaeth y Cymry Cymraeg....


“Os yw Llafur yn bwriadu trechu’r canfyddiad ei bod hi’n wrth-Gymraeg, ac os yw hi i ennyn cefnogaeth ei holl aelodau i fesurau o blaid gweithredu’n gadarnhaol dros yr iaith, dylai Llafur ddechrau drwy argyhoeddi ei haelodau ei hun o’r angen i fabwysiadu ei pholisi iaith bendant ei hun.”

Beth sy’n ddiddorol yma ydi’r defnydd o’r gair ‘canfyddiad’. Ai canfyddiad ydyw bod pobl fel George Thomas, Neil Kinnock, Leo Abse, Huw Lewis, Llew Smith ac ati yn wrth-Gymraeg? Yn wir, dyma’r broblem enfawr sy’n wynebu Llafur – y gwrthod llwyr i gyfaddef bod iddi aelodau sy’n casáu’r Gymraeg. Nid y canfyddiad sy’n anghywir, mae arna i ofn, ac os nad eir i’r afael â’r aelodau gwrth-Gymraeg, ni fydd Llafur yn ennill ardaloedd Cymraeg. Syml iawn.

Ychydig o sylwadau roeddwn eisiau eu cynnig, fel y dywedais. Ond braf, a dweud y lleiaf, o edrych ar y ddogfen, yw sylwi na fydd newid yn y Blaid Lafur ac nad yw’n cynnig newidiadau. Y broblem fwyaf i Gymdeithas Cledwyn, heblaw am gynhyrchu dogfen wael uffern sydd yn amlwg heb fawr o ddealltwriaeth o'r sefyllfa na gwaith ymchwil iddi, fydd ceisio argyhoeddi gweddill Llafur o’u hawgrymiadau ac argymhellion: efallai bryd hynny cânt weld pa groeso sydd i syniadau o blaid y Gymraeg yn y Blaid Lafur....!

Y Zombies

Pur hysbys ydyw nad un am ffilmiau arswyd mohonof. Hynny yw, dwi’n golygu gwaedlyd i olygu arswyd. Dwi’n eithaf hoff o ryw ysbrydion a ballu, a phethau mwy seicolegol, ond os ceir haid o zombies yn llusgo’u hunain yn cnoi cnawd o amgylch y lle neu arteithio, dwi’n teimlo’n sâl. Sâl yr oeddwn yn Saw III. Aeth fy mhen yn wan yn Hostel. Yn wir, bu gweld trailer ●REC yn ddigon i’m dychryn am y rhan orau o bythefnos.

Afraid dweud, dw i heb alw ar y dewrder i weld y ffilm gyfan. Y dewraf y galla i fod o ran artaith yw mynd o amgylch Virgin amser cinio ac edrych ar yr adran arswyd, oherwydd er troi fy stumog mae gen i dal obsesiwn braidd efo’r pethau gwaedlyd ‘ma, a bob tro yn gwneud y camgymeriad o fynd i’w gweld yn y sinema.

Yn yr un ystyr byddwn i fy hun yn rybish taswn i’n cael fy arteithio. Go iawn rŵan. Nid mawr mo fy nhrothwy poen o gwbl, a phan fo gennyt hen ben glin croc, ysgwydd wael a theimlad ffyni dan dy dafod ers wythnos, nid da mo’r cyfuniad.

O ia, a be ‘di zombie yn Gymraeg?

Megis Sosij Rôl

Poni welwch-chwi hynt y gwynt a’r glaw?
Poni welwch-chwi’r deri’n ymdaraw?

Os ydych chi yng Nghaerdydd y funud, yr ateb ydi na. Ewadd, gyfeillion, mai’n braf yn yr haf ar yr hen Machen Street. Cymaint fel nad ydw i wedi gadael y tŷ heb sbectol haul ers tua phythefnos, ac wedi troi’n cŵl a dechrau eu galw’n shêds.

Beth bynnag, dwi isio trafod fy mhenwythnos i chi. Doeddwn i methu gwneud y ffasiwn beth ddoe na’r Sul. Ddoe, roeddwn i’n flinedig a dig. Y Sul, roedd fy mhen yn teimlo fel cwmwl a’m corff megis sosij rôl. Sâl, yn doeddwn, a minnau wedi cael noson fawr ar y Sadwrn am y tro cyntaf ‘stalwm.

Ni es allan ben fy hun, wrth gwrs. Efo fy nghyn-cyd-lletywr Ellen Angharad, cantores fendigedig sy’n oerach na gwynt y gogledd, yn y gaeaf, efo bits o rew ynddo, ac o bosib chicken fajita fu’n y ffrij ers y noson gynt, o amgylch canol y ddinas. Yn draddodiadol, bu’n yfwr o fri, ond yn ddiweddar mae ei dawn yfed yn llai nac y bu, a threuliodd hanner awr yn chwydu yn y City Arms ac yfed dŵr yn Shorepebbles. Do’n i fawr gwell. Dwi’m yn cofio mynd adref.

Cyn i mi fynd, ga’i ddatgan fy mod i’n meddwl bod y gair afal yn bendant siwtio fod yn fenywaidd.

Ffyc off Wimblingdon

Ha ha ha. Dwi newydd cael chwarddiad bach plentynaidd i mi’n hun o ddarllen rhai o’r amrywiol ffyrdd y daw pobl at y flog drwy peiriannau chwilio. Wele’r canlynol a deipiwyd i mewn i Gwgl yn bennaf:

fampir sex
any mackrel at Moelfre
Helen Sbeit
enwau babi
Dai Llanilar caneuon
La mamma di smalio
bryn fôn carchar
king prons

P’un bynnag, a hithau’n ddiwrnod erchyll o ddiflas yng Nghaerdydd, mi obeithiaf yn llawn bod yr un peth yn digwydd yn Wimbledon draw wrth i’r gachwanciaeth llygru’r sianeli teledu. Mae’n gwbl iawn a chyfiawn i Ewro 2008 wneud hyn, wrth gwrs, gan fod pêl-droed cymaint gwell na thenis.

Yn y gorffennol niwrol, pell, roeddwn i’n wych ar tenis. Dyna’r unig gamp, erioed, a oedd gennyf unrhyw ddawn ynddi. Er, cefais gerdyn cymeradwyaeth mewn rygbi unwaith. Am “wneud ymdrech”. ‘Sdim gwaeth na chael cydnabyddiaeth gadarnhaol am rywbeth dachi’n crap am wneud, mynnaf.

Clwyfedig Fraich Ddirgel

Wn i yn ddiweddar dwi bron â bod yn mynd allan o’m ffordd i sarhau pawb mewn rhyw ffordd neu’i gilydd, o lysieuwyr i Doris i bobl ddigartref i bobl sy’n ailgylchu. Dyma neges i chi (ond am y bobl ddigartref, nad oes mynediad i’r rhyngrwyd ganddynt, mi dybiaf):

Ymlawenhewch. Dw i mewn poen.

Am ryw reswm sy’n gwbl anhysbys i mi dw i ‘di tynnu rhywbeth yn fy mraich chwith ac mae’n wirioneddol, wirioneddol brifo heddiw. Dwi’n ei grymu ac yn rhoi mwythau iddo ond yn dal i gerdded o gwmpas megis fersiwn hynod ddel o Jeremy Beadle.

Rŵan, wn i ddim sut ddaru hyn ddigwydd. Neithiwr, mi es gyda’m ffrind diserch, Ellen Angharad, i chwarae sboncen, ond defnyddio fy mraich dde ydw i wrth chwarae sboncen, neu chwarae unrhyw beth a dweud y gwir (moch). Hitia befo. Mi ddaeth i’r amlwg wedi i mi ddeffro, felly dyn ag ŵyr beth y buom yn gwneud yn nheyrnas breuddwydion neithiwr, ond pa beth bynnag yr oedd dwi’m yn rhy hapus iawn am y peth ar hyn o bryd.

Felly dyma fi’n glwyfedig resynus, ond dal yn goeth a gwych fy mynegiant. Ond i fyd technoleg, ac mae’r hen deledu acw’n mynd o od i odiach. Fel yr wyf wedi nodi ‘stalwm, er mai analog sydd gen i, mi fedraf wylio Animal Planet a BBC News 24. Mi gymrodd pethau tro am y rhyfeddach wrth i mi brynu chwaraewr fideo/DVD dros y penwythnos am grocbris yn ASDA. O’i ddefnyddio, mi fedraf hefyd wylio E4, CNN ac UKTV Gold.

Mae hyn i gyd, wrth gwrs, yn ychwanegu at y ffaith pan brynais Freeview, nid oedd yn pigo fyny uffarn o ddim. Mae rhywbeth od yn y gwynt yn Grangetown. Er enghraifft, pan fydd yn glawio yn Grangetown mae o i’w weld yn eithaf braf yn Nhreganna wrth i mi fynd yn y car. Hefyd, mae un o’r planhigion yn yr ardd/slabiau concrid yng nghefn yr eiddo wedi disgyn drosodd heb eglurhad.

Mae ‘na anfadrwydd ar waith, hogia.

Llysieuwyr ar sail egwyddor

Dwi'm yn meindio pobl nad ydynt yn bwyta cig oherwydd nad ydynt yn hoffi'r blas o gwbl. Ond mae llysieuwyr ar sail egwyddor yn od iawn. A dyna ddiwadd arni.

Dim pêl-droed, gormod o Big Brother

Y llynedd ni wyliais Big Brother rhyw lawer. Yn wir, cyfres y llynedd oedd y cyntaf i mi beidio â’i gwylio. Mi wyliais y dechrau a cholli diddordeb yn raddol wrth i bethau fynd rhagddynt. Eleni, mae pethau fwy neu lai’r un peth. Dwi wedi gwylio ambell i raglen ond heb fawr o ddiddordeb, er mi a’i gwyliaf pan nad oes dim byd arall ar y teledu, a fu’n wir neithiwr a minnau’n cael withdrawl symptoms oherwydd y diffyg pêl-droed.

Yn wir, dw i ddim yn or-hoff o’r un o’r timau yn y pedwar olaf. Cefnogwn i ddim mo’r Almaen, yn enwedig oherwydd bod dau o’m ffrindiau gorau yn gwneud, ond pwy ddiawl sy’n cefnogi’r Almaen eniwe wn i ddim. Dwi byth, byth wedi licio Twrci, a hynny fwy na thebyg achos dw i’m yn dallt pam eu bod nhw’n chwarae ym Mhencampwriaeth Ewrop tra bod 97% o’r wlad yn Asia.

Os dilynoch y flog yn ddiweddar bydd erbyn hyn yn hysbys i chi pam na fyddaf yn cefnogi Sbaen. Sy’n gadael Rwsia - ac ar ôl y gemau ail-gyfle ‘stalwm, gawn nhw fynd i ffwcio. Felly pwy bynnag sy’n ennill eleni mi fyddaf yn ddiawledig o chwerw.

Ond sôn am Big Brother yr oeddwn. Rwan, i’r rhai sy’n f’adnabod yn bersonol, gwyddoch yn iawn fod gen i bob math o ragfarnau yn erbyn bob math o bobl megis bod Mwslemiaid byth yn chwifio llaw i ddweud diolch pan fyddwch yn eu gadael mynd o’ch blaen yn y car a bod Sgowsars i gyd yn lladron neu’n griminals o’r fath waethaf; felly wn i ddim sut y byddwn i’n ymdopi â dyn dall sy’n neud jôcs gwael ac albino du.

Ond y peth a ddaeth i’m rhan oedd pa mor erchyll o anodd y byddai anghytuno neu ffraeo â rhywun dall o dan y fath amgylchiadau heb edrych fel bwli. Bydda’r boi yn gallu cael getawê gyda rhywbeth ac aros yno tan y diwedd. Dwi’n meddwl y peth gwaethaf ar y cyfan ydi bod ei jôcs o’n ofnadwy a dydi’r boi ddim yn ddoniol ond mae pawb yn ffug-chwerthin eniwe. Beth pe na fyddech yn dod ymlaen efo’r boi? A fyddech chi’n edrych fel twat o flaen miliynau o bobl heb reswm?

Mae’n bur rhyfedd meddwl am y ffasiwn beth. Mae’r Gymraes sydd yna efo pawb yn siarad tu ôl i’w chefn achos ei bod hi’n “rhy neis”. Amheuaf yn fawr mai dyma’r achos o’m rhan i.

Hollol ddibwynt flogiad. Mae'n pathetig o ddibwynt a dweud y gwir. Dwi wedi cael sioc pa mor rybish ydi o. Mae hyd yn oed y teitl hwn yn well.

Mae hyn am ddod fel syndod i chi ond un o fy mhrif gasinebau ydi pobl sy’n cwyno. Mae’n gas gen i wrando ar yr un diwn gron yn cylchdroi (does a wnelo hyn ddim â phost cynharach yr wythnos hon) ganddyn nhw, yn cwyno am bopeth fel Haydn yn cwyno am drethi a Lowri Dwd yn cwyno am fod yn amgylcheddol (“dwi mor flin efo chdi am beidio ailgylchu” mae hi’n dweud ohydacohyd ers y dydd o’r blaen, gan yrru negeseuon testun ac e-byst i fynegi ei dicter. Hogan gas fu erioed).

Ond un o’r pethau sy’n peri gofid gwirioneddol i mi ar y funud yw’r diffyg collnod ar fy ffôn symudol. Wn i ddim amdanoch chi, ond dydw i ddim yn licio “sgwrsio testun”. Wyddoch chi’r math o beth, “V am fnd 8nos nsf i weld t” neu “I h8 dks” (p’un a ydi’r ddau yna wedi cael eu defnyddio o’r blaen wn i ddim). Dwi’n licio darllen fy negeseuon yn iawn, ond fedraf i ddim rhoi collnodau wrth i mi ysgrifennu nodau bodyn, ac am ryw reswm seicolegol anwastad mae hyn yn fy ngwylltio a gwneud i mi isio gweiddi. Mae “a’r” yn troi’n “ar” er enghraifft. Erchyll. Cwbl, cwbl erchyll.

Dydd Gwener. Gas gen i ddydd ffycin Gwener. Yma mai, ar fin y penwythnos (gol. o waelod calon y bwriad oedd ysgrifennu ‘a’r penwythnos ar fin dod’ fanno, ond dydi hynny ddim yn swnio fawr well efo ‘mbach o ddychymyg ffiaidd - gen i ddigon o hynny) ond mae’r diwrnod ei hun yn llusgo fel (na, ‘sdim math o gymhariaeth gall yn dod ataf) y diawl (os nad ellir dychmygu, troer ar dafodiaith) (mae ‘na ormod o fracedi yn y frawddeg yma i’w gorffen erbyn hyn, mae ‘di eithaf sbwylio popeth, a dywedyd y gwir yn onest).

Y Cardotyn Nas Ymddiriedaf

Dydi pobl Big Issue ddim yn “working not begging” fel y mae’n dweud ar eu cotiau. Bob tro y bydda’ i’n cerdded o’r gwaith mi fydd o leiaf un yn ohonynt yn erfyn arnaf i brynu'r un olaf. Go iawn wan. Y peth mwyaf od wrth i mi gerdded adref ydi rhywun sy’n eistedd ar ochr y stryd efo’i gap o’i flaen ac ambell i geiniog ynddo. Dydi hynny ddim yn od ond mae’n ddiawledig o od fod ganddo ddigon o bres i liwio’i wallt yn felyn bob tro dwi’n ei weld. Ydw i’n rhy sinigaidd neu a ydi hynny’n od?

Iawn, fi sy’n sinig, ond dydi hynny ddim yn beth anodd bod pan fo pawb yn ceisio cael fy mhres, a hynny sy’n ddigon prin fel y mae. Wn i ddim p’un ac ydyw drwy’r prisiau’n codi ond am y tro cyntaf dw i ‘di gwario fy nghyflog cyn i mi gael y nesaf. Ydi, mae’n brifo. Y mis hwn bai’r ffycin trwydded deledu ydoedd. Mae’n gas gen i dalu trwydded deledu. Taswn i’n byw yng nghanol unlle, fel Llanystumdwy neu efallai Carno, byddwn i ddim yn boddran. Wir-yr. Dydi £140 y flwyddyn i wylio tua phum rhaglen dwi’n wirioneddol eu mwynhau ddim gwerth o a dweud y gwir. Talu mi wnes fodd bynnag.

Y Pum Rhaglen Dwi’n Eu Mwynhau Fwyaf Ar y Funud

Come Dine With Me
The Supersizers Go...
Tipyn o Stad
Doctor Who
Ewro 2008 – y gemau, dim y sylwebwyr crap, yn enwedig ITV. Mae ITV yn ofnadwy eniwe ond mae ITV a chwaraeon yn gyfuniad erchyll.

Ailgylchu

Fi ydi fi ydi fi. Un o’m hoff ddileits hunanol ydi peidio ailgylchu. Rwan, dydi ailgylchu ddim yn beth hwyl ond mae’n beth pwysig i’w wneud. Fydda i ddim yn ailgylchu mae arna’ i ofn. Mae hyn oherwydd dau reswm: y cyntaf yw nad oes lle am ddau fin (h.y. bin nid min) yn tŷ acw; yr ail ydi dwi’n licio cythryddu hipis plaid werdd trî-hygars organig angen ‘u sgwrio’n iawn â sebon ecowariars feji-figans ffrî Tibet libral nytars mediteshyn byth-yn-lladd-pryfaid potheds caru windchimes math o bobl.

Ac Y Fi ‘di ffycin diffiniad goddefgar.

Y Gân Gylchdroi

Cân y funud ydi ‘O ble gest ti’r ddawn?’. Mae gan bawb wastad cân y funud y mae ganddynt obsesiwn â hi. Mae pawb yn hoff o’u cân y funud; mae’n ysbrydoli ac yn rhoi gwên i rywun, ‘blaw os rhyw Emo ydych chi a’ch bod chi’n gwrando am ryw lwmp o gân am hunanladdiad neu’i thebyg. Nid fy mod i’n gwybod beth ydi Emo, ond dwi’n gwybod taswn i yn un, mi fyddwn yn un hen.

Rhywbeth arall, fodd bynnag, ydi’r Gân sy’n Cylchdroi yn eich Pen. Mi all hon fod yn unrhyw beth ac mae’n mynd ar nerfau rhywun fatha Sais cofiwch. Yr un diweddaraf i wneud ei thaith o amgylch fy mhen am ryw bythefnos oedd anthem genedlaethol Ffrainc.

Y dacteg, yr unig dacteg, i gael y Gân Gylchdroi allan o’ch pen ydi ei chlywed yn ddidrugaredd o aml a dysgu’r geiriau. Go iawn. Ac ydi, mae hynny’n golygu fy mod wedi dysgu anthem genedlaethol Ffrainc, sydd, os nad yw’n unrhyw beth arall, yn ddiawledig o randym, hyd yn oed o’m safonau i. Nid dyma’r unig dro i hyn ddigwydd, wrth gwrs.

Y Gân Gylchdroi waethaf a mwyaf cywilyddus aeth drwy fy mhen i, a hynny am ddeufis da, oedd I Know Him So Well gan yr erchyll Barbara Streisand a’r un arall ‘sneb yn gwybod ei henw. Wel, dwi ddim, ac at ddiben y flog hon, fi ‘di pawb. Waeth bynnag. Ar ôl noson feddw yn y Model Inn mi ganodd Ellen a Llinos, y cyd-erchyllterau ac ydynt, y gân hon ar y carioci. Wel, dyna ddiwedd arni i mi; yn y gwely gyda’r nos, wrth gyfrifiadur y gwaith, mi gylchdrôdd, mi ailadroddodd, nes bron â dwyn fy mhwyll yn llwyr - nad yw’n beth anodd o ystyried cyn lleied gennyf sydd.

Yn ffodus, mae gen i Limewire, ac mae Youtube wastad yna i mi pan fydd y sefyllfa erchyll yn codi. Mae’r rhai o’r caneuon ar fy nghyfrifiadur yn warthus o randym a chrap erbyn hyn, ac nid o reidrwydd oherwydd fy mod yn hoff o gân ond oherwydd, weithiau, fy mod yn ei chasáu. Dyna ni. Wn i ddim pa gân ddaw nesaf i’m hunllefu, ond mi ddaw ac mi fydda i’n flin am fis go dda.

Come Dine With Me...

Sôn am deledu (mi wnes ddoe i raddau, dylech ddarllen yn amlach, gyfeillion) mae nos Iau yn arbennig iawn. Iawn, mae gêm heno (sef Croatia a’r Almaen os nad ydych yn dilyn y pêl-droed) yn dod â dŵr i’m dannedd (dyna ‘di ffwcin dywediad a hanner) ond mae gan nos Iau un temtasiwn anferthol na allaf ei hanwybyddu (na fy ffrind gwirion Ceren Roberts; nid yn anaml y seilir ein hamser gyda’n gilydd o amgylch y gwychder hwn). Efallai ei bod yn hysbys i chi yn barod. Efallai nad ydych wedi clywed amdani o’r blaen, wn i ddim. Ei henw yw Come Dine With Me. Dyma raglen wychaf y bocs ar hyn o bryd.

Os nad ydych yn gyfarwydd â’r fformat, beth sy’n digwydd ydi bod pedwar person yn mynd o amgylch tai ei gilydd, gan goginio ar gyfer ei gilydd, nes bod pawb wedi gwneud hynny. Maen nhw’n rhoi marciau allan o ddeg i’w gilydd am y noson, yr awyrgylch, ac yn bennaf y bwyd. Ddiwedd yr wythnos mae’r un sydd â’r mwyaf o bwyntiau yn ennill £1,000.

Os ydych chi fel y fi ac yn ymhyfrydu mewn dadansoddi a chwerthin ar ymatebion pobl i sefyllfaoedd gwahanol byddech chi wrth eich bodd â’r rhaglen hon. Mae pob math o bobl yn cystadlu; pobl grand, pobl tai cyngor, henoed, pobl ifanc, pob llun a lliw. Heb sôn am sylwadau gwirioneddol doniol yr adroddwr, mae sylwadau rhai pobl am fwyd ei gilydd yn wneud i mi rolio chwerthin ar adegau, a ‘sdim byd yn well na'r erchylltra yn llygaid pobl o weld bwyd maen nhw’n ei gasáu, neu fwyd crap, yn cael ei weini.

Ac wedyn maen nhw’n troi’n bitchy. Nid bitchy cas, ond chwilio am ffyrdd o ddilorni bwyd eu gwrthwynebwyr mewn ffordd slei. Un o’r rhai gorau, a welais sbel yn ôl erbyn hyn, oedd pan oedd dynes hynod, hynod oriog sy’n berchen ar westy yn Heol y Gadeirlan yng Nghaerdydd, yn chwarae rhan y gwesteiwr. ‘Doedd hi’n amlwg ddim yn hoff iawn o bobl yn gyffredinol, ac mi sgoriodd 13 pwynt (allan o 40 bryd hynny, ond 30 o bwyntiau gewch chi erbyn hyn gydag un person yn llai ar y rhaglen) am ei bwyd, gan ennyn sylwadau megis, “If I had that in a pub, I’d send it back. It was crap”.

Ta waeth, os nad oes gennych gynlluniau heno ac nad ydi Awstria vs Gwlad Pwyl at eich dant, gwyliwch Come Dine With Me.Ydi, mae o ‘mbach yn rhwysg, yn ymhongar, ond mae’n rhoi syndod ar y diawl i rywun weld pa mor ddoniol y gall pobl yn coginio ar gyfer ei gilydd fod.

Diwrnod ym Mywyd yr Enwog Syr Ian

Yn wahanol i sawl person dwi’n eu hadnabod, a hwythau gwyddant pwy ydynt, nid yw fy mywyd yn cylchdroi o amgylch teledu, er fy mod i’n ddiog ac yn treulio’r nosweithiau o flaen y cyfrifiadur a’r teledu a dim arall yn lle gwneud pethau fel ymarfer corff ac ysgrifennu’r Stori Fer dragwyddol anorffenedig ond ffwc o ddoniol serch hyn.

Sôn am ddoniol dwi’n licio gweld pa fath o hiwmor sydd gan bawb, a sut fath o hiwmor y bydd rhywun yn ei gyfleu. Fydda i’n hoff o feddwl (yn gwbl gelwyddog) fod gen i hiwmor eangfrydig, ond a dweud y gwir hiwmor sy’n gyfuniad o fod yn swrreal, sarhaus a stiwpid-blentynnaidd sy gen i, sy’n cylchdroi o amgylch cymariaethau. Mae’n od mai Blackadder a Bottom yw fy hoff gomedïau, sy’n gwbl wahanol i’w gilydd, ond dwi methu er fy myw mynd i mewn i Family Guy na The Office. Dwi ddim yn ‘cael’ Family Guy, a dwi ddim yn chwerthin ar The Office.

Ta waeth, bod yn fwy cynhyrchiol y gwnaf. Dyna bwynt y blogiad hwn. Rhaid i ‘Diwrnod ym Mywyd yr Enwog Syr Ian’ gael ei gorffen. Beth i wneud efo peth o’r fath wn i ddim. Ond mi ffendia i rywbeth cos dwi’n grêt.

Y Siom a'r Caledi

Celwydd ni chewch. Gas gen i’r Iseldiroedd heddiw. Beth ydynt ond am Saeson acen wirion sy’n byw hanner milltir o dan y môr, wn i ddim. Dynesed cynhesu byd eang a distrywio’r melinau gwynt a’r tiwlips. Chwaled eu cawsiau a’u canals.

Iawn, efallai bod dyheu am dranc cenedl braidd yn or-ymateb, ond p’un bynnag dwi’n ddig ar y diawl heddiw. Ym maes chwaraeon, dwi’n gollwr drwg a chwerw. Yr unig beth sydd o gysur i mi oedd, er gwaethaf colli 3-0, chwaraeodd Yr Eidal yn well na Ffrainc na Rwmania. Tra bo pizza, bo gobaith.

O leiaf ei bod hi’n braf. Dwi’n tisian fel mong ond ta waeth, mae’r tywydd braf yn codi hwyliau’n ddi-ffael, fel y mae’r gaeaf, ond am y Nadolig, yn ddigon i dduo’r enaid i’r iselfannau, wel, isaf. Fodd bynnag, dwi’n byw ar gabaets a thatws ar y funud achos y Credit Crunch. Wn i ddim beth ydi’r ffasiwn beth yn Gymraeg, nac, yn wir, beth ydyw mewn difri, ond dwi ‘di ei chael i mewn i’m mhen fy mod yn ei deimlo. P’un ac wyf ai peidio, wn i ddim. Ond dwi wedi penderfynu fy mod ac felly’n gwario llai. Mi es cyn belled â phrynu bîff corn ddoe. Tebyg mae licio’r ddelwedd o gael “pethau’n anodd” dwi yn hytrach na dim arall, ac wedyn mynd allan wedi meddwi gan ddweud pethau megis “mai mor galed acw dwi’n bwyta corned beef”.

Tasa rhywun isio ‘sgwennu stori fer amdanaf byddan nhw’n cael ffycin field day go iawn.
Yn bur ffodus, prin iawn y byddaf yn gyrru, felly dydw i ddim yn gwario rhyw lawer ar betrol a diolch i Dduw am hynny neu mi fyddwn yn y cach go iawn. Ches i fyth mo’r gliniadur na’r stôf newydd. Mae fy holl obeithion ar grŵp o fytwrs sbageti o Fôr y Canoldir. Go wir. Enillaf £40 os enillant, ac mi gaiff bîff corn fynd i ffwcio’i hun wedi hynny.

FORZA ITALIA!

Pan na lwydda tîm pêl-droed yr Eidal mewn cystadleuaeth megis yr Ewros mi fyddaf yn flin ac annifyr am ddiwrnodau. Dyn ag ŵyr y boen y byddwyf yn ei theimlo pe bai Cymru yno ac yn aflwyddiannus. Un peth da am Gymru byth yn llwyddo i fynd i’r rowndiau terfynol ydi na phrofem y ffasiwn boen, os edrychwch arni felly. Ond heno, byddaf yn sgrechian ITALIA, ITALIA o flaen y teledu.

Ew, efallai ga’i basta i de, hyd yn oed.

Yn wir, wastad wedi fy rhyfeddu pam fod cymaint o Gymry yn eithaf hoff o dîm yr Eidal (o’m mhrofiad i). Wn i ddim ba reswm sydd i hyn, ond mae’r gwaed ynof i.

Dwi wedi dilyn tîm pêl-droed yr Eidal yn selog ers yr oeddwn yn fach. Nid fod gen i deimladau cymysg pan chwaraea Cymru a’r Eidal, ond mae ‘na fflam ddofn yn llosgi mewn cystadlaethau. Felly dwi’n weddol nerfus cyn gêm yr Iseldiroedd heno. Yn bur anffodus, yr Iseldiroedd yw’r tîm sydd gen i yn swîp y swyddfa, ond dwi dal yn eiddgar disgwyl. Os na lwydda’r Eidal, sydd yn anffodus yn bosibilrwydd (dwi dal ‘di rhoi £5 iddyn nhw ennill y gystadleuaeth), mae ‘na dal ambell i dîm dwi’n cadw llygad arnynt, a rhai nad ydw i’n eu licio o gwbl. ‘Sdim math o amheuaeth bod Portiwgal yn un o’r rhai dwi’n eu licio, yn bennaf oherwydd Ronaldo ond pwy all ddilorni tîm sydd wedi rhoi cymaint o bleser i’r Cymry drwy guro Lloegr mewn ffyrdd mor greulon dros y blynyddoedd diwethaf? O ran hynny, mae Croatia hefyd yn un dwi’n eithaf hoff ohonynt, a Gwlad Pwyl hefyd achos mae Paul sy’n gweithio yno yn meddwl dw i’n wirion. A ddim mewn ffordd dda, amheuaf. Ac, er eu bod nhw’n ddiflas, dwi’n licio Sweden.

Heblaw am yr uchod dwi’m yn licio fawr neb. Mae dau o’m ffrindiau gorau yn cefnogi’r Almaen, sy’n ddigon o reswm i mi beidio. Gas gen i Ffrainc. Mae gan Sbaen ormod o chwaraewyr Lerpwl. Am ba reswm bynnag, o bosibl achos bod lot o Saeson yn eu cefnogi, dwi byth wedi cynhesu at yr Iseldiroedd. Ynghyd â Gwlad Belg a Sir Frycheiniog, y Swistir ac Awstria yw dwy o wledydd mwyaf diflas y byd. Dwi’n licio Rwsia ond ddim am eu cefnogi. Ac mae Groeg yn chwarae pêl-droed erchyll o ddiflas. Wn i ddim am Rwmania - dwi’n niwtral ar y ffrynt hwnnw. A dyna fi wedi cynnwys pawb, dw i’n meddwl. P’un bynnag, hoffwn i ddymuno pob hwyl i bawb sy’n cystadlu ond:

• Dydi Del Piero ddim am ddarllen i wybod hyn
• Mae’n rhy hwyr braidd
• Dwi’m yn dymuno pob hwyl i bawb

"I am not a nationalist"

Un o isafbwyntiau fy mywyd, yn ôl Lowri Dwd (fy ffrind trwyniog a chyffredinol amhwysig), oedd pan iddi fy nghanfod ryw nos Iau yn Senghennydd yn f’ystafell ben fy hun, efo botel o fodca hanner llawn yn fy llaw a ‘Pawb a’i Farn’ ar y teledu. Os gofynnwch i mi, ac ni wnewch, mae hwnnw’n gyfuniad bendigedig, ac â chithau’n slyrio ac yn annealladwy rydych chi’n teimlo mewn cwmni da gyda gwleidyddion. Anaml y byddaf yn cwrdd â gwleidyddion, cofiwch, er y gwnes ddydd Gwener ddiwethaf yn Shorepebbles (lle y byddaf yn treulio llawer gormod o amser erbyn hyn). Mi ges drafodaeth ddiddorol gyda gŵr sy’n aelod amlwg iawn o Blaid Cymru yng Nghaerdydd, nad ydw i am ei enwi oherwydd nad ydi hynny’n bwysig.

Wrth gwrs, roeddwn i’n feddw a wn i ddim sut y deuthum i drafod gwleidyddiaeth (sy’n beth trist i’w drafod yn sobor heb sôn am yn feddw). Mi siaradodd lawer o synnwyr, er na chytunais â phopeth a ddywedai, a dweud yn ddiffuant ei fod yn gwbl gefnogol i’r Gymraeg a Chymru annibynnol. Ond mi barodd un peth a ddywedodd bryder mawr i mi. Soniais fy mod yn pryderu am gyfeiriad cenedlaetholgar y Blaid, a’r ateb a gefais oedd, ‘I am not a nationalist’.

Mi darodd hwnnw fi fel y byddai Orig Williams yn ei wneud petawn i’w alw’n “bwff” (neu, o bosibl, “nansi bwoi”). Er popeth a ddywedwyd, a’r synnwyr a gefais, i fi mae rhywun ym Mhlaid Cymru yn dweud hynny yn dangos popeth sy’n gwbl, gwbl anghywir am y mudiad yn y lle cyntaf, er mae’n rhaid i mi ddweud, yn fy marn i, os ydych chi’n credu mewn Cymru rydd ac yn gefnogol i’r Gymraeg (dwi’m yn cofio i ba raddau y datblygodd y drafodaeth honno, ond dwi’n cofio anghytundeb ynghylch i ba raddau y dylid ystyried y ddeddf iaith – yn gyfan gwbl, ddywedais i, beth bynnag), rydych chi’n genedlaetholwr.

Ond mae rhywbeth mawr o’i le pan ddywed rhywun sy’n amlwg yn rhengoedd prif blaid genedlaetholgar Cymru yn dweud ‘I am not a nationalist’. Wn i ddim beth y byddai Gwynfor neu Saunders neu helaeth aelodau’r Blaid yn y gogledd a’r gorllewin yn ei wneud o glywed un o’u cyd-aelodau’n dweud hynny, ond mi roddaf fet i lawr y gallai fod yn destun trafod, a dweud y lleiaf.

Split Ends. Stori wir.

Roedd heddiw yn garreg filltir i mi. Am y tro cyntaf yn fy mywyd fe es i dorri fy ngwallt ben fy hun. Tair blynedd ar hugain ar y blaned drist a chrap hon a dyma’r tro cyntaf i mi gamu i mewn i siop drin gwallt a chael cneifiad. Anhygoel, a dweud y gwir.

Wel lwcus i mi fynd, hefyd. Fel tua thri chwarter swyddogaethau’r byd, ‘sgen i ddim amser i bobl trin gwallt. Mae gen i lai o fynadd efo nhw pan maen nhw’n dechrau siarad am wallt, oherwydd ‘does gen i fawr o ddiddordeb mewn gwallt. Mi ddechreuodd siarad am wallt, fel y gallwch ddychmygu.

“Lwcus,” dywedodd yn ei Saesneg hyllaf (sydd yn fawr o gamp efo Saesneg) “eich bod wedi dod yma. Split ends ydi 70% o’r gwallt hwn. Mis arall a fyddwn i methu â gwneud dim i chi. Ond mi allaf eich achub.”

Ffug-chwarddais, oherwydd dwi’n dda ar ffug-chwerthin a bod yn or-boleit, yn enwedig pan fo dyn camp efo pâr o sisyrnau yn sefyll y tu ôl i mi. Roedd o’n foel, fel y mae’n digwydd, a wn i ddim sut y gall rhywun moel wybod cymaint am wallt a dweud y gwir yn onest. Dywedais i mo hynny oherwydd fe fyddai’n anghwrtais a beth bynnag dwi’n arbenigwr ar ffugio. Chwinc chwinc. O ydw.

Ond daeth un canlyniad allan o’r gorchwyl: dwi’n edrych yn ifancach. I’r rhai ohonoch nad ydych yn f’adnabod (a gwyn eich byd a bendith arnoch am hynny) dwi’n edrych fel banana y mae mwnci wedi sugno’r ffrwyth allan ohoni gan adael y croen i bydru: llesg, blinedig, diflas, gofidus.

Iawn, dw i dal i edrych felly ond efo gwallt byr. A dim split ends. Dywedodd y gŵr trin gwallt mae’n rhyfedd cymaint o hogiau sydd na wyddant pa beth yw’r splint ends ‘ma. Syndod yn wir.

Sgwrs e-bost rhyngof i a Lowri Llewelyn

Ah, rwan dwi’n cofio pam fy mod yn blogio...!


Myfi: Lettuce be friends

Lowri Llewelyn: only if you turnip at my bedroom tonight...

Myfi: i have to beetroot-ful, i would love to come there and radish you, but I have to pea

Lowri Llewelyn: I carrot believe that you would rather pea than radish with me. I was going to leek you up and down. Jucie-y what you're missing?

Myfi: bean to your room before! It was far from pear-fect. I know that you have bread there before, even though you are a swede girl.

Pum Mlynedd o Fi! Hwrê!

Bum mlynedd yn ôl i heddiw, yr union ddyddiad, coeliwch a’i pheidio, mi ysgrifennais i fy mlogiad cyntaf. Mae’n bosibl y bydd un neu ddau ohonoch yn cofio sut y bu i mi grybwyll fy mod wedi rhoi fy nhrowsus ar y ffordd anghywir. Nid dyma’r tro olaf i hyn ddigwydd, yn anffodus.

Ta waeth, roedd hwnnw ar yr hen flog, pan oeddwn newydd orffen ysgol, yn eiddgar edrych ymlaen at fywyd prifysgol, heb syniad yn y byd beth yr oeddwn isio allan o fywyd yn gyffredinol. Ro’n i isio gadael fy mro; ro’n i’n gefnogwr tanbaid i Blaid Cymru; ro’n i’n eithaf ansinicaidd ac optimistig a ddim yn licio rygbi yn ormodol. Plys, doeddwn i ddim yn gwybod beth oedd berfenw.

Yn wir, mae’r newid sy wedi digwydd i mi dros y pum mlynedd ddiwethaf wedi bod yn syfrdanol. Weithiau mi fyddaf yn methu Ogwen hyd teimlo’n gorfforol sâl erbyn hyn, ond eto’n ymhyfrydu yn fy sinigiaeth newydd; mae’r Plaid Cymru newydd yn codi cyfog arnaf hyd casineb, a’m syniad o’r nefoedd yw’r Mochyn Du pan fydd Cymru’n herio’r byd efo’r bêl siâp caill maharen. A dwi’n gwybod beth ydi berfenw (i raddau helaeth).

Erbyn hyn mae’r meddwi mawr a’r sesiwns yn diflannu, a’r straeon gwirion a’r lluniau’n troi’n synfyfyrio, gydag ambell i gymhariaeth wych yn serennu (hunan-hyrwddo sydd dda i’r enaid, cofiwch). Felly dyna pam yr oedd penderfynu a ddylwn barhau â’r blog yn beth mor anodd i mi. Nid blog yn unig ydi’r peth hwn i mi, cofiwch – mae’n gofnod o’r cyfnod gorau yn fy mywyd.

Felly dros y penwythnos diwethaf roeddwn i’n meddwl y byddai’n syniad da dod i ben â’r sioe heddiw, bum mlynedd ar ôl y blogiad cyntaf. Ond fedra’ i ddim. Dwi am barhau, sy’n golygu o leiaf am flwyddyn arall achos dwi’n licio gwneud pethau symbolaidd (e.e. gorffen bum mlynedd ar ôl y blogiad cyntaf). Beth bynnag, lle arall ga’i leisio ‘marn adeg etholiad? Ble arall sydd i mi gwyno? Lle ga’i synfyfyrio a hel syniadau? Lle ga’i gontio a phoeri dicter?

Unlle. O wel. Welai chi eto toc, y diceds.

Brêc

Dwi'm fy hun yn mynd i'r unman ond mae'r flog yn mynd i hibernation am bythefnos bach tan ei phen-blwydd. Mi bicia'i draw i ddweud helo a tha ta bryd hynny, gyfeillion.

Copïo GT: darogan yr etholiad nesaf

Rhaid i mi gyfaddef er fy mod i’n blogio’n aml dwi ddim yn darllen blogiau eraill digon (h.y. dwi yn, ond ddim cymaint ag yr oeddwn) ond un dwi yn ei ddarllen yn rheolaidd yw Blog Menai. Draw, draw, dros don a mynydd pell yn y blog hwnnw, mae ‘na ddarogan etholiadau San Steffan. Gêm beryglus ydyw: dwi’m yn meddwl y cawn etholiad cyffredinol tan 2010, ac mae beth all ddigwydd rhwng rŵan a bryd hynny yn ddiddiwedd, a byddwn yn rhybuddio am ei wneud.

Ond dwi’n licio darogan, felly hoffwn gynnig sylwadau ar y seddau y gwnaeth Blog Menai eu crybwyll – y Gorllewin (ŵŵŵŵ!). A mwy maes o law (mae GT yn licio dweud ‘maes o law’). Efallai heno gan nad wyf yn meddwi.

Ynys Môn ydi’r cyntaf o’r rhain, a’i thuedd ryfedd i gadw ei haelod presennol, ond daw’r her o du Plaid Cymru a’r Torïaid. Byddai popeth yma’n dibynnu ar Peter Rogers. Pe na fyddai wedi sefyll yn 2005 byddai Plaid wedi cipio Môn. Pe byddai wedi sefyll i’r Torïaid yn 2007, mae gen i deimlad y byddai ar ben ar Ieuan. O ddiystyru Peter Rogers, Plaid fydd yn mynd â hon, a’r Torïaid yn ail; gyda Rogers yn cystadlu gallai Albert gadw ei sedd drachefn os gall gadw ei bleidlais. Nid yn sedd hawdd i’w darogan.

Mae Arfon yn hawdd: Plaid yn chwalu Llafur. Pe bai Betty wedi sefyll yma yn hytrach na’r annwyl, ddi-glem Martin, ni fyddwn mor hyderus, hyd yn oed ar ôl canlyniadau mis diwethaf a 2007, ond dydi hi ddim. Mae’r hen wreiddiau Llafur wedi diflannu yn yr ardal hon o’r wlad.

Fel y dywedwyd ym Menai, mae niwed wedi’i wneud yn Nwyfor Meirionnydd i Blaid Cymru. Bydd Plaid yn ennill yma, p’un a fydd Llais Gwynedd yn sefyll ai peidio, ond gallai’r mwyafrif fod yn eithaf digalon i Bleidwyr. Bydd Preseli Penfro yn troi’n stwbwrn o las, a synnwn i ddim pe bai Adam Price yn ennill yn Nwyrain Caerfyrddin gyda mwyafrif o dros ddeng mil. Ond mae’ tair sedd sy’n weddill yn ddiddorol iawn.

Mae’r arwyddion oll yn awgrymu y bydd Plaid Cymru’n adennill Ceredigion, o’r fuddugoliaeth hawdd yn 2007 i berfformiad da 2008. Dwi’n pryderu braidd, fodd bynnag, y collodd Penri James, ymgeisydd y Blaid, ei sedd gyngor. Ni ellir dadlau bod hynny’n bwrw amheuon dros ei ymgeisyddiaeth ac os mai ef yw’r dyn cywir i adennill yr etholaeth. Ymddengys fod Plaid wedi sortio’u hunain allan, ac y ceir buddugoliaeth, ond wn i ddim o ba faint. Un peth ddyweda’ i: yr hiraf y bydd y disgwyl am etholiad, y mwy o fomentwm y bydd Plaid yn colli a’r mwy o amser y caiff Mark Williams i fagu enw da.

Fel GT, ar ôl edrych ar y canlyniadau cyngor a rhai y llynedd, dwi bellach yn argyhoeddedig mai Plaid fydd yn mynd â Llanelli. Rhaid peidio â bod yn orhyderus: roedd Plaid yn hyderus yn 2005 ond gogwydd i Lafur a gafwyd. Serch hynny, nid yw dirywiad Llafur yn y Gorllewin yn amlycach nag yn Llanelli; pwy feiddiai feddwl ym 1999 llai na degawd yn ddiweddarach y byddai Plaid yn ennill dros hanner y bleidlais yn Llanelli? Ond rhaid i Lafurwyr dod at Blaid Cymru neu fod yn apathetig, a rhaid bod gan y Blaid ymgeisydd cryfach na’r tro diwethaf. Gyda chyfuniad o’r fath, gallai Llanelli fod yn “sioc” ar y diawl.

Yn olaf, Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro. Ysgrifennwn i mo hynny eto, mae’n rhy hir. Yn y Cynulliad mae hon yn eithaf talcen caled i Blaid Cymru – dylai fod wedi ennill yn 2003 a 2007 ond ni wnaeth. Rhaid i mi gyfaddef dwi’m yn gwbl gyfarwydd gyda chanlyniadau’r etholiad cyngor yma, ond mae trosi hynny’n bleidleisiau cenedlaethol yn gynsail peryglus beth bynnag. Prin y gwna’r Blaid argraff yma mae etholiad cyffredinol mae arna’ i ofn – mae eu perfformiad San Steffan yma’n dila, a dweud y lleiaf, ond mae mwyafrif Llafur yma’n dila hefyd. Dwi’n dychmygu mai glas y bydd y rhan hon o’r byd yn troi, ond gall fod yn agosach na’r disgwyl.

Felly cytuno gyda GT hyd yn hyn o ran pwy fydd yn ennill, ond mae Ynys Môn a Cheredigion yn bell o fod yn sicr.

Cynllunio fy nghosb

Oherwydd colled y ffôn dwi’n cosbi fy hun drwy beidio â mynd allan y penwythnos hwn. I fod yn onest dwi’m wedi fy argyhoeddi mai dyma’r peth teg i wneud – wedi’r cyfan, gall unrhyw ynfytyn golli ffôn, er bod mynd drwy ddeg ffôn ers symud i Gaerdydd yn warthus a, na, nid cyfeirio at Ellen Angharad na Haydn ydwyf. Go wir.

Serch hyn, a minnau’n mynd adref am benwythnos hir yr wythnos wedyn, efallai yr af allan y penwythnos hwn am sawl rheswm. Wel un, sef cystadleuaeth yr Eurovision (er bod Dogfael i’w weld yn ffan). Rhaid i mi gyfaddef, byddaf yn ei gwylio o bryd i’w gilydd, ond gan gasáu’r ffaith fy mod. Erchylltra o’r radd flaenaf ydyw ac ni wnaiff na dyn na Duw fy argyhoeddi fel arall.

Gan ddweud hynny fydda’ i ddim isio bod allan yn gwylio Cwpan yr FA yng Nghaerdydd a minnau’n eithaf dyheu i’w gweld yn colli. Peidiwn â mynd i mewn i’r rhesymau dros hynny, ond dwi’m yn licio CPD Caerdydd a fydda’ i fyth.

A beth bynnag, mi ga’i wylio Doctor Who ar yr iPlayer. Mi gollais fy ffôn, dwi’n haeddu sesiwn i godi f’ysbryd, yn siŵr?

Hunansynfyfyrio

Mae’r Gogledd diawledig wedi llwyddo cydio ynof drachefn, ond fel ers cryn amser dydi’r grafanc hon ddim am ddiflannu’n hawdd: mae’n aros gyda mi ac yn gwneud i mi deimlo’n isel. Dydi’r amser ddim yn iawn i mi ddychwelyd, fi ydi’r un cyntaf i ddallt hyn, ond mae’r teimlad yn parhau ac yn fy llesgau’n ofnadwy.

Ta waeth, mewn tua thair wythnos fydd Hogyn o Rachub (y flog, nid y fi) yn dathlu ei ben-blwydd yn 5 oed. Rŵan, mae ‘na sawl peth sy’n peri dryswch i mi. Dwi isio mynd allan efo BANG mawr bryd hynny a chael parti ond dydi hynny ddim yn hawdd. A p’un bynnag, byddai mynd allan ar ôl pum mlynedd yn eithaf camp - dwi’n falch, mewn ffordd wyrdroëdig, mai dyma un o’r blogiau Cymraeg hynaf sy’n bodoli ar y we: dim ond Morfablog a Nwdls sy’n hŷn, dwi’n siŵr!

Mae’n parhau’n anoddach dod o hyd i straeon difyr neu ddoniol pan fo rhywun yn gweithio 5 diwrnod yr wythnos, pan fo ganddynt hiraeth a’u bod yn synfyfyrio sy’n gwneud i’r flog hon barhau yn hytrach na byw ers ychydig (dwi’n teimlo, beth bynnag). Gan ddweud hynny, wn i ddim beth y byddwn i’n ei wneud heb flog ond am ffrwydro. Wedi’r cyfan, yn fwy na dim mae’n ffordd i mi ymwared â’m rhwystredigaethau, chwydu fy siom yn ysgrifenedig, a mynegi fy nicter at bopeth, a chael pleser o wybod bod ambell i un yn darllen am y fath beth er fy mod i'n gwybod cystal â neb nad oes hwyl i'w gael mewn darllen pethau felly.

A hefyd smalio fy mod i’n arbenigwr yn ystod etholiadau. Ffwcin dyfalu y mae arbenigwyr beth bynnag.

Ta waeth - mae gen i dair wythnos i ddod i benderfyniad ynglŷn â’r peth. Gydag Ewro 2008 yn dyfod mae’n siŵr y bydd angen galw draw i fynegi fy siom nad yw’r Eidal wedi ennill rhyw ben. Neu fynegi fy hiraeth a sôn am ryw dwat sy ‘di chwydu dros fy ‘sgidiau ac ati.

Cawn weld.

Yr Haf Hiraf yn Dyfod

Asu dwi’n oriog ar y funud, yn enwedig ers colli fy ffôn hyfryd iawn efo’i gerddoriaeth a’i luniau a phob math. Yn wahanol i bawb arall un oriog dwi yn y tywydd hwn beth bynnag, achos mae’n llygaid i’n cosi a’m gwddf yn gallu brifo’n eithriadol waeth bynnag faint a yfaf.

Felly mi fues i’n gollwr a chreu grŵp Facebook. Wyddoch chi, un o’r rhai sy’n dweud COLLI RHIFAU ANGEN RHIFAU PAWB. Dim ond deg o bobl sy wedi ymuno. Mae o leiaf tri o’r rheiny eisoes efo fy rhif ddydd Sul newydd. O diar. Doeddwn i’m yn gwybod bod fy amhoblogrwydd wedi diosg a phydru i’r fath raddau (er, mi oedd gen i syniad go dda).

Fyddai’m yn teimlo fel blogio yn ystod yr haf. Dwi’m yn teimlo y dylwn, a dwi’m efo’r un egni i fynd ar rants a, hyd yn oed, weithiau, dweud ambell i ffraethineb slei. Fe fyddaf, fel y chi, yn hoff o fanteisio ar y gerddi cwrw (sydd ddim yn bodoli yn Grangetown hyd y gwelaf i) a gwneud fawr o ddim arall; wn i ddim beth arall i’w wneud.

Ond fydd ‘na lai o yfed yr haf hwn na’r arfer. Ydi, mae hyd yn oed yr Hogyn yn teimlo’r tyndra ariannol y dyddiau hyn rhwng morgais a phetrol a bwyd a chael hwyl: mae’r siopa wythnosol yn costio mwy, y daith i’r gogledd yn dwyn mwy o geiniogau, popeth yn mynd yn waeth. Dwi’n ei ffendio’n eitha digalon na fyddaf allan cymaint ag yr hoffwn yr haf hwn. Bydd rhaid i mi ffendio rhywbeth rhad i wneud, debyg.

Dydd Gwener

Dydd Gwener. Beth all rhywun ddweud am y dydd hwn? Byddaf bob tro yn disgwyl gwyrthiau o ddydd Gwener, ac mae’n fy siomi’n ddi-ben-draw. Byddaf yn disgwyl i rywbeth anhygoel ddigwydd, a hwyl a sbri’r byd a’i manion bethau ddod i’m canlyn i ddathlu diwedd yr wythnos waith. Disgwyliaf adar yn dawnsio canu yn y coed a’r gwair yn sglein a chlywed chwerthin plant a geiriau mwyn cariadon, cofleidio cyfeillion a chanu a cherddi’n llu.

Nid y fi ydi’r person mwyaf realistig, ni fedraf wadu hyn.

Fodd bynnag, dwi’n disgwyl cynnwrf yn yr awel ar ddydd Gwener ond byth yn ei gael. Prin iawn ar ôl dechrau gweithio mae rhywun yn sylwi mai diwrnod arall ydi dydd Gwener a bod yn rhaid i rywun gweithio, er gyda chryn lai o frwdfrydedd ac ymdrech nac unrhyw ddiwrnod arall. Rhaid i rywun weithio ar ddydd Gwener a dyna ddiwedd arni.

Gall nos Wener fod yn wag iawn heb fynd allan. Byddaf, mi fyddaf yn iawn efo botel o win coch mwyn yn y tŷ, ond nid yr un peth mohono ag ymryson ffraeth ffrindiau (neu, yn fy achos i, mwydro gwag a blinderog Lowri Dwd) dros beint mewn tafarndy.

Mae problem fawr yn hyn o beth. Dwi’n ffan o’r ‘peint distaw’, yr ambell beint a geir gyda’r nos cyn mynd adref. Yn Nyffryn Ogwen draw mae’n hanfod, ond rhaid dweud yng Nghaerdydd mae’n lled amhosib. Bai Caerdydd am fod yn fach ydyw. Ar ôl y peintiau distaw, mae’n ormod o demtasiwn, ac yn rhy hawdd o lawer, mynd i mewn i dre a meddwi’n jibidêrs tan yr oriau mân. Dydi hyn ddim yn arwain at gymdeithasu yn y modd arferol, chwaith, ond malu cachu o radd arallfydol (ac mi fynnaf fan hyn bod hyn yn benodol wir am y Cymry Cymraeg, sy’n hil o falwrs cachu didrugaredd, cythryblus) ac eithaf pen mawr y bore wedyn.

Dwisho Facebook ac yn chwerw o'i herwydd, fel y gwelwch

Fel arfer dwi’n chwerwach na lemon y mae ei wraig wedi rhedeg i ffwrdd gyda banana gan ddwyn y siwgr ‘run pryd. Nid gwahanol mo heddiw.

Dwi’n ôl yn y ddinas ac yn ddig. Nid anaml y byddaf yn ddig, ac yn aml iawn pan fyddaf naill ai o amgylch Lowri Llewelyn (sy’n fy nigio) neu’n gwylio twat dosbarth canol yn sôn am fwyd organig (sy’n fy nigio) neu’n clywed rhywun yn mynegi barn dwi’n cytuno â hi ond ddim yn licio’r person (sy’n fy nigio), ond dig roeddwn neithiwr. Dwi ‘di malu’r rhyngrwyd acw. Fedrai’m mynd ar Facebook. Sydd, rhaid dweud, wedi fy nigio.

Un peth bach arall sy’n fy nigio ydi’r haul fastad ‘ma. Mae pawb yn licio haul, ond dwi’m yn licio haul. Ar y funud mae’n llygid i’n teimlo fel pe bai llwch ynddynt ac yn brifo. Hynny fydd yn digwydd i mi yn yr haf, wrth geisio manteisio ar y gerddi cwrw neu beint ar lannau’r dŵr, dwi’n mynd yn ddall ac yn teimlo eithaf trueni dros fy hun (sy’n ddigon teg achos ‘does neb arall yn teimlo trueni drosof – taswn i’n colli fy nghoesau mewn damwain erchyll â bwyell, neu fadfall, bosib, chwerthin y byddai pawb, cewch weled os daw’r dydd hwnnw).

Fyddai’m fel y bobl ofnadwy hynny sy’n dioddef yn erchyll o glefyd gwair. Maen nhw’n bobl ofnadwy canys eu bod yn tisian yn uchel ac yn snotian yn helaeth, a’u llygid yn troi’n goch ac yn siarad yn gwynfanllyd (fel Haydn yn hungover, braidd), w, hen bobl annifyr ydynt bob un.
Ond dyna ddigon o chwerwder am rŵan, rhaid i mi ei gronni hyd fy sgwrs nesaf.

Ben Foel

Ew, dwi’m wedi bod atoch chi ers sbel, naddo? Roeddwn yn bwriadu rhoi dadansoddiad manwl o’r etholiadau cyngor cyn penderfynu nad oeddwn i wirioneddol isio gwneud hynny. Wel, roeddwn i isio, ond wnes i ddim, felly dyna ddiwedd ar hynny.

Mi es ddoe i ben Foel. Mae’n bosib iawn mai ben Moel Faban ydi fy hoff le yn y byd i gyd; ‘doeddwn i heb fod am flynyddoedd felly mi es. Yr ochr draw i Foel ceir cwm diffaith, ond dwi wrth fy modd yno. Yr unig beth a glywch yno ydi brain a defaid, gweld y ceffylau gwyllt yn mynd ar eu busnes rhwng y carnau. Mae rhywbeth dwfn am heddwch y fan honno sy’n rhoi rhyw flas tangnefeddus i mi.

Serch hynny, dim ond Saesneg sydd i’w chlywed ar uchaf gyrion Rachub erbyn hyn. Fedra’ i ddim disgrifio’r teimlad yn llawn i chi o glywed Saesneg yn y pentref. Wn i ddim os mai casineb ydyw, neu dristwch, neu ddicter, neu anobaith, hyd yn oed, ond mae’n deimlad pwerus iawn nad ydw i’n cweit gallu delio efo fo, nac yn gallu ei anwybyddu. Mae’n waeth na chrafu ar fwrdd du neu sgrechian elyrch (sy’n sŵn afiach, cofiwch). Ond dyna ni, mae ‘na ddiwedd i bob cân, waeth pa mor gofiadwy ydyw.

Plaid yn cipio Gerlan - hwrê!

Hoffwn i fod y cyntaf i gynnig llongyfarchiadau gwresog i Dyfrig am ennill ward Gerlan (sydd, yn bwysicach fyth, yn cynnwys Rachub – a dweud y gwir dwi’m yn hapus iawn na Gerlan ydi enw’r ward. Cynnig enw mwy addas: Rachub) yn disodli Llafur. Dwi ddim yn gwybod yr union ganlyniad oherwydd na fedraf fynd i safle Gwynedd, a ph’un bynnag Maes E sydd â’r gossip diweddaraf i gyd heddiw!

Er fy nadrithio diweddar o'r Blaid, dwi’n eithaf ffigwr o gasineb i rai o Lafurwyr Rachub, felly mae’n wirioneddol wneud i mi wenu’n slei tu fewn bod Plaid Cymru wedi, am y tro cyntaf erioed, cipio’r ward ar y cyngor oddi wrthynt. Llongyfarchiadau eto!

(Methu disgwyl i weld a ydi Sion White yn ennill heno yng Nghwmderi!!)

Mae 'na hwyl i gael â phleidlais

Mi bleidleisiais cyn gwaith a gwneud fy mhenderfyniad terfynol wrth groesi. Roedd gen i dair pleidlais ond dwy a ddefnyddiais. Mae 'na hwyl i gael efo'r pleidleisio tactegol 'ma!

Hefyd, dyma, wedi rhywfaint o ymchwil, ddarogan canlyniad Cyngor Caerdydd:

Dem Rhydd 26 (-6)
Ceidwadwyr 21 (+11)
Llafur 19 (-8)
Plaid Cymru 7 (+3)
Annibynnol 2 (D/N)

Os mae'r Gath Ddu yn darllen, beth am fotel arall o win coch os mae hynny'n gywir? ;-)

Comrade Hogyn o Rachub

Dwi’n siomedig gyda fy hun am flogio’r nesaf peth i ddim am yr etholiadau lleol. Dwi’n siŵr fy mod wedi mynegi pe bawn yn defnyddio fy mhleidlais yn Rachub mai Plaid Cymru fyddai’n ei chael. Dim ond Plaid a Llafur sy’n sefyll yn Rachub. Dydi Llais Gwynedd ddim, ond pe byddent mi fyddwn yn fwy tebygol fyth o bleidleisio Plaid Cymru. Caiff pobl ddweud beth a fynnant, ond dydi Plaid Cymru ar Gyngor Gwynedd ddim yn ddrwg ar y cyfan, ar wahân i ambell i un nad enwaf.

Fodd bynnag, gyda’r etholiad ei hun yn dyfod yfory dwi wedi gwneud fy mhenderfyniad dros bwy i fwrw fy mhleidlais. Fel y dywedais, mae’n gas gen i bobl nad ydynt yn pleidleisio, neu o leiaf sbwylio’u papur. Ond dydw i ddim am wneud hynny. Yfory, mi fyddaf yn rhoi croes wrth enw’r Comiwnyddion.

Mae hynny’n eithaf cam i mi. Bob etholiad a fu ers fy neunaw dwi wedi bwrw pleidlais dros Blaid Cymru, ond mae’r Comiwnyddion yn addo ehangu addysg Gymraeg, a gwyddom oll record Plaid Cymru am wneud hynny yng Nghaerdydd. Gwarth. Wrth ddarllen eu pamffled prin i mi anghytuno gydag unrhyw beth a ddywedwyd sy’n ddiawl o chwa o awyr iach o’i gymharu â Lib Dem Focus Team neu Can’t Win Here a chachu mat felly, ond i fy syndod roeddwn yn dueddol o anghytuno gyda nifer o gynigion Plaid Cymru. Afraid dweud, i’r bin yn syth aeth rhai’r pleidiau mawrion.

Dwi wastad wedi fflyrtio braidd â chomiwnyddiaeth, er na ddisodlir fy nghenedlaetholdeb gan ddim, ond fel dwi wedi dweud ers cyfnod, dydi Plaid Cymru ddim yn haeddu fy mhleidlais, a chan fy mod i’n hoff o be sydd gan Gomiwnyddion Grangetown i’w ddweud, nhw gaiff fy mhleidlais, er gwaetha’r ffaith nad oes ganddynt gyfle o ennill sedd.

Pensiwn

Hoffech chi glywed ystadegyn trist? Fydda’ i ddim yn ymddeol nes y flwyddyn 2052, sef pan fyddaf yn 68, sydd mewn 45 o flynyddoedd (mae gen i ddwbl beth yw fy oedran rŵan, i bob pwrpas, i ddal i weithio). Dwi’n meddwl bod hynny’n erchyll, fy hun. Heb sôn am feddwl am fyw mewn byd y bydd yn hollol estron i chi, pwy ddiawl sydd isio gweithio nes eu bod nhw’n 68 oed?

Mae rhan ohonof yn rhywle sydd wastad yn meddwl nad lle dyn yw swyddfa neu floc neu rhwng muriau yn gweithio’n gaeth i drefn sydd ohoni. Mae rhan sy’n gweiddi’n groch am fod yn yr awyr iach ac wrth y môr a’r coed yn rhydd o ddesgiau a chyfrifiaduron. Gan ddweud hynny, mi wn yn iawn mi fi fyddai’r cyntaf i gwyno ar yr arwydd gyntaf o law mân neu pan y mae’n ddiawl o oer. Dydi hi byth yn peidio â’m rhyfeddu pa mor gaeth ydi’r byd rhydd, a chreulon fyddai rhyddid pur. Bob dim yn baradocs, mae’n rhaid.

Yn ddiweddar iawn mi ‘sgwennais ddarn ofnadwy am fethu’r Gogledd, yn fras, ac ar fy myw dwi’n edifar ei ysgrifennu. Os ydi rhywun yn ysgrifennu rhywbeth, mae’n ei wneud o’n go iawn, rhywsut. Fydda i’n mynd yn ôl ddydd Gwener tan y Mercher nesaf. Fedrai’m disgwyl arogli’r awyr unwaith eto, na gweld gwyrddni. Mae dallt y mynyddoedd yn dangnefedd ac yn gancr, yn eich arbed chi ac yn eich difa’n araf deg. Ydw, dw i angen brêc.

Fy Mhleidlais a Grangetown

Dwi’n dechrau’n araf deg cael i mewn i’r ‘lecsiwn cynghorau ‘ma. Petai arwyddion yn unrhyw beth i fynd arnynt, yn Grangetown draw byddai Plaid Cymru yn ennill tri chwarter y bleidlais. Mae ‘na un Democrat Rhyddfrydol sy’n dweud ‘Winning Here!’ ac un Llafur yn dweud ‘Supporting Labour and the Bluebirds’, gyda rhai’r Blaid dros y lle fel annwyd. Dim ond angen cerdded ar hyd Cornwall Road sy’n rhaid i weld hyn. Mae hi fel etholiad cenedlaethol.

Y Rhyddfrydwyr sydd â thair sedd yma ar hyn o bryd. O edrych ar yr etholiadau diwethaf doedd ‘na fawr o bleidleisiau rhwng ymgeiswyr y Rhyddfrydwyr (y tri ar y brig) a Llafur (y tri nesaf), gyda Phlaid Cymru ddim yn eithriadol o bell yn ôl ar ôl hynny. Os na fydd Plaid yn ennill sedd yma’r tro hwn yna fydd hi’n adlewyrchiad eithaf drwg arnynt. Yn ogystal â 3 o bob un o’r tair plaid, mae ‘na o leiaf un Tori yn sefyll a Chomiwnydd.

Mae gen i dal feddwl i wneud o ran fy mhleidlais. Tan tua phythefnos yn ôl roeddwn i wedi penderfynu, a hithau’n etholiad lleol, mynd am Blaid Cymru eto, cyn i mi gael fy atgoffa y gwnaethant bleidleisio yn erbyn y cynllun ad-drefnu addysg. Felly ni chânt fy mhleidlais yn yr etholiad hwn, a ddiawl ots gen i chwaith os na chaiff ‘run ohonynt eu hethol ledled y ddinas.

Oherwydd y penderfyniad hwnnw, fe’m cyflwynwyd â’r dewis o roi pleidlais i’r Rhyddfrydwyr, a hwythau wedi bod y blaid y cynllun. Ond wna’ i mo’r ffasiwn beth. Wedi’r cyfan, mae Lib Dems yn crap, ac mae gen i deimlad eu bod nhw’n shag eitha’ crap, hefyd.

Ond daeth taflen y Comiwnyddion drwodd, yn mynegi cefnogaeth i sawl peth, fel ateb y galw am addysg Gymraeg, o'r meithrin i'r lefel uwchradd, ac yn wir siarad sens ar ambell i beth. Wyddwn i ddim o’r blaen, chwaith, bod y Blaid Gomiwnyddol o blaid senedd lawn i Gymru gyda grymoedd deddfwriaethol ac ariannol.

Dau ddewis olaf sydd wedyn (o gofio nad ydi Llafur na Thori yn ddewis – ddim i rywun efo hanner meddwl, beth bynnag). Sbwylio’r papur; ond dw i’m isio gwneud hynny. Peidio mynd i bleidleisio? Gas gen i bobl nad ydynt yn defnyddio’u pleidlais, rhaid i mi ddweud, ond â minnau’n teimlo mor ddadrithiedig o wleidyddiaeth ar y funud mae’n ddigon o ddewis i mi ei ystyried.

Fodd bynnag, dw i fwy neu lai wedi penderfynu beth i’w wneud. Efallai ddyweda’ i wrthoch chi, os mynnwch rywbryd.

Gorwedd wrth y Westgate

Doedd ‘na ddim ffordd y byddwn wedi gallu sôn am nos Sadwrn i chi ddoe na dydd Sul. Dw i dal mewn poen difrifol. Mae fy ochr dde yn brifo’n arw a’m pennau gliniau yn glwyfedig. Yn bur rhyfedd, dw i’n cofio pam. Wedi rhywsut llwyddo i golli batri fy ffôn a heb bres arnaf doedd ‘na ddim ffordd fy mod i’n gallu cerdded adref am 6.45 yn y bore o ganol dref, felly mi lusgais fy hun tua lle’r genod. Handi iawn ydi adnabod pobl sy’n byw yn eithaf agos i’r canol mewn sefyllfa felly.

Fedrwch chi ddychmygu, a hithau’n ben-blwydd arnaf, ac erbyn hynny wedi bod ar ddeffro ers y peth agosaf i dair awr ar hugain, roeddwn i mewn eithaf stâd, a ddim yn cofio dim byd am fynd i sawl tafarn, fel y Model Inn a Shorepebbles (er fy mod i’n cofio cael pisiad yno) a’r casino wrth i mi wylltio boi oedd yn eistedd wrth f’ymyl yn ei fwydro. Mi ddiflannodd.

Yn ôl i 6.45yb ac roeddwn i’n cerdded wrth y Westgate. Afraid dweud, roeddwn i wedi disgyn a baglu sawl gwaith erbyn hyn, yn bendant, ond rhywsut fanno mi ddisgynnais eto. Doedd gen i ddim math o egni, wrth gwrs, a dw i’n cofio meddwl i fy hun wrth orwedd yno, “Dyna ni. Bydd rhaid i mi gysgu fyma. ‘Sgen i’m dewis.” Mae siŵr mai eithaf golwg od ydoedd i’w gweld, minnau’n gorwedd wrth y groesffordd ar adeg mor swreal.

Yn y pen draw mi lwyddais i lusgo’r ambell i lathen i dŷ’r genod gan ddeffro a chythryddu Lowri Dwd.

Yn wir, roeddwn i mor chwil y diwrnod wedyn prin fy mod i’n cofio mynd am ginio. Trodd meddwod yn ben mawr. Difrifol a sâl. Aeth hwnnw, a daeth y boen gorfforol.

Ond ew, dw i’n dda. Mi lwyddais i golli’r stôn mewn mis!

23!

Penblwydd hapus i mi!
Bellach dw i'n ddau ddeg tri,
Blwyddyn arall cyn mi drengi;
Penblwydd hapus i mi!

Uwdlyd Fore

Wyddoch chi fi erbyn hyn: mwyn, aeddfed, heb na sarhad na gair drwg am ddim. Ond dwi’n ffwcin flin heddiw a dyna ddiwadd arni. Yr hwn fore roeddwn wedi deffro’n fuan iawn, am tua 7, ac wedi codi erbyn hanner awr wedi. Ew, uwd fydda’n dda, meddyliais, y peth iawn i’m cadw i fynd drwy’r bore hyd fy nghinio.

Ni all na Macbeth na chyflafan Peterloo y’i cyflawnwyd dwy ganrif nôl gymharu efo be ddigwyddodd nesaf. Disgynnodd y sosban ar hyd y popty, gan ddymchwel y rhan helaethaf o’r uwd dros fat y gegin. Llefrith ym mhobman. Dw i’n cofio’r union eiriau y bu i mi eu sgrechian yn y gegin, sef “Ffyc, bastad, bolycs”, a hynny atseiniodd ledled Grangetown.

Mi gymrodd chwarter awr dda i lanhau’r stôf, ac mi roddais y mat, sy’n gythraul o beth trwm, allan ar y lein yn uwd i gyd, yn y gobaith bydd rhyw ji binc ffraeth yn ei fyta cyn i mi fynd adref heno. Afraid dweud, mae ‘nhrowsus yn llychlyd diolch i’r mat uwdlyd, creulon, coch, ac ni chefais uwd ond Bran Flakes y mae Mam a’r Chwaer wedi’u prynu ond heb eu bwyta a’i adael i lawr yma felly rhaid i rywun ei fyta sef myfi. Felly ni’m llenwyd yn y lleiaf, a theimlo’n ddigalon a gwag.

Felly heddiw, dwi’n drist iawn.